بخشی از مقاله
چکیده
یکی از پیچیده ترین مباحث مطرح شده در تعلیم و تربیت امروزی، مساله پیشرفت تحصیلی و عوامل موثر بر آن است. از عمده ترین این عوامل مسئله شغل والدین است، به این معنا که سواد و شغل والدین می توانند با پیشرفت تحصیلی رابطه تعاملی و تقابلی داشته باشند. هدف پژوهش حاضر پاسخی علمی و کاربردی به این مساله است . جامعه ی آماریکلیه دانش آموزان پایه سوم ابتدایی شهریاسوج که در سال تحصیلی 94/95مشغول به تحصیل می باشند و نمونه ی آماری مورد مطالعه 97 نفر دانش آموز 52 - نفر دختر و 45 نفر پسر - پایه ششم ابتدایی شهریاسوجمی باشد که به صورت تصادفی انتخاب شدند.
برای جمع آوری اطلاعات ازپرسشنامه استفادهشده است.نتایج به دست آمده نشان دهنده این است که اشتغال والدین دانش آموزان در میزان پیشرفت تحصیلی آنان تاثیر مثبت و معنی داری داشته است و همچنین عواملی نظیر سطح تحصیلات نیز از نظر آماری رابطه معنی داری با پیشرفت تحصیلی داشته است.
کلمات کلیدی: شغل والدین، پیشرفت تحصیلی، تعلیم وتربیت، دانش آموز.
مقدمه
نظام هستی بر اساس مهرو محبت پروردگار به انسان پدید آمده است. اگر عشق و محبت نبود، نه طلوعی بود و نه غروبی، نه بهاری بود و نه شکفتن گلها و نه نغمه های شورانگیز بلبلان شنیده می شد. نه کوهساری وجود داشت نه آبشاری نه امواج غلتان دریاها به چشم می خورد و نه ستارگان درآسمانها چشمک میزدند. اگر میخواهید کودکان ما با نشاط و خرّمی زندگی کنند، اگر میخواهید استعدادهای خداوندی درآن ها شکوفا شود و اگر می خواهید روح امید، اعتماد و تلاش در آنها زنده شود زندگی خانوادگی را از مهر و محبت سرشار نمائیم و در و دیوارخانه را با صفا و صمیمت آذین کنیم.
مهّم ترین نهادی که وظیفه آماده کردن افراد جامعه را به عهده دارد خانواده است. والدین هستند که امکانات مادی تحصیلی مانند غذا، لباس، لوازم التحریر را برای فرزندان فراهم و در جهت رفع نیازهای جسمی و روحی آن ها می کوشند. اگر فرزندان در این جامعه کوچک یعنی خانواده سالم متکی به نفس، مسئولیت پذیر، منظم و با ایمان بارآمدند، هنگامی که وارد اجتماع می شوندجامعه هم آنها را خواهد پذیرفت. بنابراین مسئولیت پدر ومادر در دوران کودکی فرزندان خیلی سنگین است وغفلت وعدم توجه در پاکی وکامل بودن غذای جسم و روح کودک عوارض غیر قابل جبرانی به بار خواهد آورد.
برقراری ارتباط صحیح و مطلوب با کودکان، نظم بخشی به رفتار و ایجاد عادت های خوب در آنان مستلزم نگرش درست و وجود ارتباط مستمر میان والدین و معلمان و داشتن اطلاعات واقع بینانه از وضعیت رفتار و نحوه ی انجام تکلیف توسط دانش آموزان درخانه است. براساس این بینش و با استفاده از روش های دینی می توان در طول سال تحصیلی برنامه ریزی صحیح تدارک دید تا دانش آموز از شخصیتی والاتر برخوردار باشد و به منش ها و عادت های ارزشمند و پسندیده مجهز گردد. این امر زمینه تجلی ایمان و گرایش به عزمی خلاق را در دانش آموز فراهم خواهد ساخت.
آنان پیش ازآن که با مشکلات و دشواری های رفتاری بزرگترها روبرو شوند ، از همان اوان کودکی می توانند با برنامه ریزی صحیح والدین در زندگی به تدریج به رفتار خود نظم و ترتیب دهند و زمینه رعایت مقررات را در خویشتن به وجود آورند و این برنامه ریزی به والدین ومربیان آگاه ، مدیر و مدبّر نیاز دارد تا بتوانند این اهداف را اجرا و تحقق بخشند.قدم اول در موفقیت این است که پیروز شدن را بخواهیم ، تنها به این صورت است که اصول موفقیت را به آسانی خواهیم آموخت. پیروزی در تحصیل به عوامل گوناگونی بستگی دارد و این عوامل درمجموعه ای فردی ، آموزشگاهی ، خانوادگی و اجتماعی طبقه بندی می شود.
بی تردید پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به عوامل مختلفی نظیر درآمد، سطح تحصیلات والدین، رفتار والدین، فضای خانواده، شبکه ارتباطی، نوع مدرسه، امکانات آموزشی، رفتار معلم و بسیاری از عوامل دیگر بستگی دارد.سطح تحصیلات و فرهنگ خانواده، همانند سایر عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی به اشکال مختلف در پیشرفت تحصیلی و یا افت تحصیلی تأثیر می گذارد.نحوه برخورد والدین، فرزندان برخوردار از نعمت پدر ومادر، تشویق یا تنبیه ومنعیت اقتصادی و محیط عاطفی خانواده، میزان سواد والدین بر پیشرفت تحصیلی فرزندان خود تاثیر بسزایی دارد. و سرنوشت کودک را تغییر داده و در شکوفایی یا پس ماندگی استعداد و هوش او تأثیر انکار ناپذیری دارد.
یکی از وقایع دردناک که از مطالعه روی رشد کودکان با توانایی های بالقوه یکسان به عمل آمده است. این است که رشد وپرورش وکسب اطلاعات در این کودکان خیلی متفاوت است. کودکانی که درخانواده هایی تحصیل کرده وفرهنگی بارمی آیند، معمولاً نسبت به کودکانی که از ین نظر کمتر حمایت شده اند، پیشرفت مداوم و پیوسته تری دارند.پیشرفت تحصیلی: منظور از پیشرفت تحصیلی در ابن تحقیق یک میزان قرار دادی نمی باشد؛ منظور از پیشرفت تحصیلی موفقیت در امر تحصیل است که می تواند به مهارت درامر خاص یا تخصیص در بخشی از دانش منجر شود و در نظام آموزش و پرورش منظور از پیشرفت تحصیلی دستیابی به اهداف آموزشی مورد نظر هر دوره آموزشی است.
مطالعه ی والدین:والدین محبوبی که اهل مطالعه و علاقه مند به مباحث علمی و یافته های تحقیقاتی هستند و عموماً دوست دارند با اهل علم و اصحاب اخلاق برتر حشر و نشر داشته باشند و در مهمانی رفتن ها و مهمان دعوت کردن ها به این نکته اهمیت بیشتری می دهند و آن را از اصلی ترین معیارهای ارتباط حمعی خود به شمار می آورند ، فرزندانشان بیشترین موفقیت تحصیلی و نوآوری های فکری را از خود نشان می دهند.
معمولاً با شنیدن واژه »آموزش« اولین تصویری که در ذهن نقش می بندد، تصویر» مدرسه« است. ولی با کمی کوشش و دقت می توان به خاطر آورد که آموزش - با تعلیم وتربیت - قبل از تاسیس اولین مدارس درطول عمر بشر وجود داشته است. حتی درمیان جوامع اولیه نیزآموزش انجام می پذیرفته است .اعضای بزرگسال خانواده ، در طول تاریخ ، پیوسته خردسالان را آموزش داده و تربیت کرده اند.
امروزه مطالعه وتحصیل از جمله ضروری ترین نیازهای هر فرد انسانی است . زندگی در این جامعه پیچیده و متحول مستلزم آن است که فرد به طور دایمی به فراگیری و مطالعه بپردازد و از انگیزه درونی برای یادگیری برخوردار باشد. در این صورت است که می تواند به طور خود جوش و بدون نیاز به محرک های بیرونی تلاش کند و به موفقیت برسد . البته در غیاب انگیزه درونی این پاداش ها ومشوق های بیرونی است که می تواند فرد را به تحصیل ومطالعه تشویق کند.
زیرا به اعتقاد وولفلک هم انگیزه درونی، یعنی علاقه مندی به مطالعه وحس کنجکاوی و هم انگیزه بیرونی یعنی پاداش ها ومشوق هایی که در ازای مطالعه دریافت می شود می تواند نقش مهمی در تمایل فرد به مطالعه داشته باشد. والدین می دانند که لازم است فرزندانی را تربیت کنند که برای یادگیری و مطالعه ارزش قائل باشند وحداقل بخشی از روز را به درس خواندن وفراگیری دانش اختصاص دهند.
با این حال بسیاری از پدرها ومادرها از فقدان انگیزه وعلاقه فرزندان خود به تحصیل سخن می گویند ومعتقدند که برای وادار ساختن آن ها به مطالعه ازهمه راهها استفاده کرده اند، اما به نتیجه نرسیده اند. وعده پاداش، جایزه ، تهدید و حتی تنبیه ازجمله روشهایی هستند که به آن متوسل شده اند ولی هیچ یک از آنها نتوانسته بچه ها را به مطالعه درانجام تکلیف دلگرم کند.پایه واساس یادگیری خوب وصحیح ، میل و علاقه ویا انگیزه یادگیری است . اکثر کودکان باهوش انگیزه ای برای یادگیری بیشتر ندارند. بنابراین وقتی نه درخانه ونه در مدرسه الگویی برای کسب موفقیت های بیشتر ندارند، طبیعتاً خود را بالا نمی کشند. بنابراین اینجاست که والدین ومعلم ها باید با او همکاری کنند ودر این راه به او کمک کنند.
داگلاسبه این نتیجه رسید که عوامل مهم روی موفّقیّت های کودکان مدرسه ای تأثیر دارد، مانند علاقه والدین به تحصیل، امید آنها به کودکشان ، به نوع زندگی ای که راهبری می کنند و …، کودکان خانواده هایی که زیاد به امرآموزش و پرورش اهمیت نمی دهند ، بی علاقگی آنها به تحصیل در دبستان متجلی می شود و تفاوت این کودکان با کودکانی که ازنظر آموزشی مورد حمایت قرار گرفته اند درمقطع راهنمائی بیشتر جلوه می نماید.
دردهه1960 توسط دکتر» ج.ب.ا.داگلاس« مطالعه ای روی 5000کودک انگلیسی انجام شد که علّت آن برای درک تأثیرات زندگی خانوادگی روی موفقیت های آموزشی کودکان بود.این 5000 کودک در هشت سالگی، یازده سالگی و پانزده سالگی مورد آزمایش قرار گرفتند.
فرضیه های تحقیق
بین تحصیلات والدین و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه ای مستقیم وجود دارد ، با توجه به مطالعاتی که در این زمینه داشته ام به این نتیجه رسیده ام که هر چه سطح تحصیلات والدین بالاتر باشد به همان میزان ، دانش آموزان در امر تحصیل بیشتر پیشرفت می کنند.به نظر می رسد اشتغال مادران می تواند باعث پیشرفت تحصیلی فرزندان شود و مادران با توجه به شغلشان می توانند در امر تحصیل به فرزندان کمک کنند.به نظر می رسد وضعیّت اقتصادی خانواده بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می تواند تأثیر بگذارد.ممکن است بی سوادی والدین بتواند بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر منفی بگذارد و به همین دلیل والدین بی سواد نمی توانند فرزندانشان را در امر تحصیل یاری دهند.
متغیرهای تحقیق
متغیر مستقل متغیری است که توسط محقّق دستکاری می شود تا تأثیرات آن بر متغیر وابسته مشخص شود. متغیر مستقل در این تحقیق شغل والدین می باشد.متغیر وابسته،متغیری است که ارزش یا مقدار آن به متغیر مستقل بستگی دارد. متغیر وابسته در اختیار محقق نیست و محقق نمی تواند درآن دخل و تصرف و دستکاری به عمل آورد. متغیر وابسته در این تحقیق پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می باشد.
در این تحقیق که هدف اصلی آن تأثیر شغل والدین بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است،از روش کتابخانه ای استفاده شده است و تمام مطالب نگارش شده در این تحقیق باتوجه به مطالب کتاب های مختلف نوشته وگردآوری شده است.جامعه ی آماریکلیه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهریاسوج که در سال تحصیلی 94/95مشغول به تحصیل می باشند.نمونه ی آماریجمعیت مورد مطالعه 97 نفر دانش آموز 52 - نفر دختر و 45 نفر پسر - پایه ششم ابتدایی شهریاسوج می باشد.روش نمونه گیری در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است.ابزار تحقیقدراین تحقیق برای جمع آوری اطلاعات ازپرسشنامه استفاده میشود.بعد ازجمع آوری اطلاعات نتیجه مشخص شد.
بحث و نتیجه گیری
موضوع تحقیق تأثیر و نقش شغل والدین بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است . نقش در این موضوع به معنای تأثیر و اثر بخشی می باشد. یعنی شغل والدین چه نقش و تأثیری در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می تواند داشته باشد. به طور یقین دانش آموزانی که دارای والدین شاغل هستند بهتر می توانند در امر تحصیل پیشرفت کنند یا از والدینشان در این زمینه کمک بگیرند. وجود والدین پشتوانه و مدد کار فرزندان می باشد و درتمام مراحل زندگی تأثیرات خود را نمایان می کند.
