بخشی از مقاله
چکیده
در گذشته مردم باور داشتند که هوش بشر، پدیدهای ثابت و قابل اندازهگیری با تستهای IQ یا استاندارد شده است. در پاسخ بـه ایـن بـاور عمـومی، هوارد گاردنر تئوری هوشهای چندگانه را ارائه نموده است که در آن توانایی هوشی فرد با آموزش متناسب میتواند رشد یابد. گـاردنر هـوش را بـه 8 طبقه متفاوت تقسیم میکند. یکی از انواع این هوشها، هوش دیداری – فضایی میباشد که عوامـل مختلفـی در ارتقـاء آن مـوثر اسـت. اسـتفاده از اینترنت و دیگر تکنولوژیهای ارتباطی تاثیر بسزایی در رشد این قسمت از هوش انسان دارد. محققان معتقدند پرورش هوش فضـایی کودکـان باعـث می شود تا آنها در بزرگسالی در رشته های طراحی، عکاسی، معماری، مهندسی و هنر موفق شوند.اصولاً دانشآموزانی کـه هـوش فضـایی و بصـری قوی دارند، از دوربین عکاسی و فیلمبرداری برای یادگیری استفاده میکنند و از معماهای دیداری لذت میبرنـد. در واقـع، ایـن افـراد موضـوعاتی را مجسم میکنند، که هوش کلامی آن را توصیف میکند. در این نوع هوش، افرادی که ازآن بهره ور هسـتند تـرجیح مـی دهنـد بـه شـکل تصـویری فکرکنند. لذا استفاده و کاربرد اشکال و انواع مختلف نقشه، نمودار، جدول، منحنی، تصـویر، عکـس، پوسـتر، اسـلاید، فـیلم، معماهـای بصـری، نـرم افزارهای گرافیکی رایانهای، اشکال سه بعدی، داسـتانسـرایی تخیلـی، اسـتعارههـای تصـویری، طراحـی بصـری، کـولاژ، نقاشـی، آبرنـگ، گرافیـک، مجسمهسازی، سفالگری، طراحی ذهنی و تمامی حوزههای هنرهای تجسمی در رشد و پرورش هوش فضایی و بصـری دانـشآمـوزان تـأثیر شـگرفی دارند. این مقاله که در آن از روش تحلیلی کیفی استفاده شده است، در صدد آنست که به شناخت چندین عامل موثر در این گونـه از هـوش دسـت یابد.
واژه های کلیدی: هوش دیداری - فضایی، هوارد گاردنر، خلاقیت، آموزش موسیقی، آموزش الکترونیکی
×
1
مقدمه
نظریه هوشهای چندگانه، به ویژه در زمینههایی به غیر از هوش کلامی و منطقی-ریاضی به گسترش دیدگاه طراحان و برنامهریزان درسی کمک میکند. به هوش بصری و فضایی به عنوان یکی از ابعاد حاشیهای و معقول برنامههای درسی نظام آموزش و پرورش ایران، کمتر توجه شده و عملاً فرصتها و تجارب یادگیری بسیار اندکی نیز برای رشد و پرورش آن به مورد اجرا گذاشته میشود. حـال آنکـه به استناد نظریه هوشهای چندگانه میتوان به طراحی و تدوین مجموعهای متنوع از فعالیتها و تجارب یادگیری در این زمینـه اقـدام کرد.
اصولاً دانشآموزانی که هوش فضایی و بصری قوی دارند، از دوربین عکاسی و فیلمبـرداری بـرای یـادگیری اسـتفاده مـیکننـد و از معماهای دیداری لذت میبرند. در واقع، این افراد موضوعاتی را مجسم میکنند، که هوش کلامی آن را توصیف میکند. لـذا اسـتفاده و کاربرد اشکال و انواع مختلف نقشه، نمودار، جدول، منحنی، تصویر، عکس، پوستر، اسلاید، فیلم، معماهای بصری، نرم افزارهای گرافیکی رایانهای، اشکال سه بعدی، داستانسرایی تخیلی، استعارههای تصویری، طراحی بصری، کولاژ، نقاشی، آبرنگ، گرافیک، مجسـمهسـازی، سفالگری، طراحی ذهنی و تمامی حوزههای هنرهای تجسمی در رشد و پرورش هوش فضایی و بصری دانشآموزان تأثیر شگرفی دارند. (امینی تمنایی فر, (1388
در پژوهشی که دانشگاه شیکاگو انجام داده بود زندگی خانوادههایی که کودکان خردسال داشتند به مـدت 14 سـاعت فیلمبـرداری شده بود. تحلیل محتوای این فیلمها نشان داد که استفاده از اصطلاحات و مفاهیم هندسی و فضایی در خانوادهها بسیار متفـاوت اسـت. در یک مورد در عرض 14 ساعت، تنها 5 کلمه مرتبط با تفکر فضایی رد و بدل شده بود. این در حالی است که در خانواده دیگـری ایـن تعداد به 525 مورد میرسید. این تفاوت نشان میدهد که خانوادهها نیاز به آموزش بیشتری در این زمینه تقویت هوش فضایی و تفکر سه بعدی کودکان با مطرح کردن لغات و مفاهیم هندسی و فضایی و فراهمکردن محـیط غنـی از ابزارهـا و وسـایل هندسـی و فضـایی دارند. (Murphy Paul, 2012)
همچنین گروهی از محققان توسط آزمایشهایی به این نتیجه رسیدند که ارتباط موثری بین آموزش موسیقی و رشد توانایی فضـایی در کودکان وجود دارد. (میربها همکاران, (1382
در واقع هدف از این تحقیق، شناخت عوامل موثر بر میزان توانایی فضایی افراد و همین طور تـاثیر هـوش فضـایی بـر دیگـر امـور و تواناییهای ذهنی انسان میباشد.
حال با توجه به مطالب گفته شده سوال مطرح آن است که در دنیای امروز چه عواملی باعث افزایش میزان هـوش فضـایی در افـراد میشود و دیگر اینکه دنیای مدرن امروزی چه تاثیری بر روی هوش فضایی کودکان دارد و آیا این تکنولوژی باعث ایجاد خلاقیت بیشتر در آنها شده یا خیر؟
2
روش تحقیق
مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی- کیفی به عنوان روش تحقیق سعی بر بررسی عوامل موثر بر هوش فضایی کودکان و بـه تبع بزرگسالان دارد.
