بخشی از مقاله
4-1. مقدمه
لازمه‌ي برنامه‌ريزي استراتژيك در يك سازمان، درنظر گرفتن كليه‌ي پارامترهاي موثر بر برنامه از
جنبه‌هاي مختلف مي‌باشد. به گونه‌اي كه تصميم‌سازي در اين فرآيند مبتني بر مشاركت كليه‌ي سطوح عمل‌كردي سازمان صورت مي‌پذيرد و تصميم‌گيري در اين خصوص به سطوح ارشد سازماني واگذار مي‌شود. جهت نزديک‌تر شدن برنامه‌ی استراتژيک تدوين شده با انديشه‌های مديران صنعت برق، و همچنين فراهم نمودن زمينه‌های اجرايي اين برنامه‌ها، کميته‌ی راهبردی استراتژيک با حضور 25 نفر از مديران ارشد شرکت توزيع نيروی برق استان يزد و مديران بخش‌های مختلف
اين شرکت تشکيل گرديد. از طرف ديگر با در نظر گرفتن نقش کارشناسان و متخصصين در امر تدوين و اجراي برنامه‌هاي استراتژيک، کميته‌ی كارشناسي جهت تقويت بررسی‌های انجام شده متشکل از کارشناسان خبره‌ی اين شرکت تشکيل گرديد. کليه‌ی مراحل اين برنامه‌ريزی با
حضور افراد ياد شده مرور شده و اين کميته‌ها در کليه‌ي تصميمات اخذ شده، نقشی اساسی ايفا نموده‌اند. به‌گونه‌ای که نظرات در هر دو کميته جمع‌آوری شده و اعضای کميته با در نظر داشتن زمينه‌های اجرايی در شرکت نظرات تکميلی خود را در مباحث مختلف مورد بررسی، ارائه داده‌اند. محقق با راهبري كميته‌هاي فوق براساس مدل تدوين شده، نظرات را مورد پردازش قرار داده و در نهايت در کميته‌ی راهبردی جمع‌بندی صورت پ
ذيرفته است.
4-2. شناسايي اهداف کلان
از آنجا که اولين مرحله در فرآيند تدوين برنامه‌ريزی استراتژيک، شناسايي اهداف کلان شرکت می‌باشد، با در نظر گرفتن اهداف کلان صنعت برق و نقش شرکت توزيع در عملی نمودن اين اهداف و انجام مصاحبه‌های مقدماتی با اعضای کميته‌ی راهبردی استراتژيک شرکت و خبرگان اين صنعت در استان، اهداف کلان شرکت در پنج محور اصلی دسته‌بندی شدند. اين محورها عبارتند از:
اهداف كلاني كه اين شركت در رابطه با اجتماع و جامعه مد نظر دارد.
اهدافي كه در راستاي خدمات‌رساني به مشتريان
مد نظر شركت ميباشند.
اهدافی که اين شركت در راستاي پيش‌رو بودن در بازار و دارا بودن موقعيت رقابتي دنبال مي‌كند.
اهدافي كه شركت در رابطه با عمل‌كرد و كارايي دروني خود دنبال مي‌كند.
اهدافی که اين شركت در بلندمدت در راستاي رشد و تعالي و همچنين رفاه كاركنان خود در نظر دارد.
با طراحی پرسش‌نامه‌ای براساس محورهای ياد شده و توزيع آن در کميته‌ي راهبردی استراتژيک، نظرات اعضای کميته در رابطه با اهداف کلان شرکت و درجه‌ي اهميت هر هدف، جمع‌آوری و مورد بررسی و تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج اين بررسی در جدول 4-1 تا 4-5 آمده است.
جدول 4ـ1ـ اهداف کلان شرکت در رابطه با جامعه و اجتماع
شرح هدف تعداد انتخاب ميانگين درجه‌ي اهميت
رعايت و حفظ محيط زيست 21 9/8
توجه به مبلمان شهری و زيبايي شهر 16 6/8
ايمن‌سازی شبکه 15 1/8
تامين روشنايي به حد کافی و مطلوب در سطح معابر 18 9/7
جدول 4ـ2ـ اهدافي کلان شرکت در راستاي خدمات‌رساني به مشتريان
شرح هدف تعداد انتخاب ميانگين درجه‌ي اهميت
تامين برق مطمئن با کيفيت و کميت مطلوب 24 4/9
کاهش زمان خاموشی‌های خواسته و ناخواسته 20 3/8
اطلاع‌رسانی مستمر و شفاف به مشتريان 19 1/8
ارائه‌ی خدمات نوين به مشتريان 16 7/7
بهينه نمودن زمان ارائه‌ی خدمات به مشتريان 15 7/7
جدول 4ـ3ـ اهدافي کلان شرکت در راستاي پيش‌رو بودن در بازار و دارا بودن موقعيت رقابتي
شرح هدف تعداد انتخاب ميانگين درجه‌ي اهميت
پيش‌رفت‌های تکنولوژيک و استفاده از آنها در جهت بهبود بهره‌برداری از شبکه ها و توزيع نيروی برق 21 6/8
کاهش قيمت تمام‌شده در خدمات 18 5/8
گسترش حجم بازار 17 1/8
حفظ نمودن مشتريان 13 5/7
افزايش كيفيت فعاليت‌ها 15 2/7
جدول 4ـ4ـ اهداف کلان شرکت در رابطه با عمل‌كرد و كارايي دروني خود
شرح هدف تعداد انتخاب ميانگين درجه‌ي اهميت
کاهش تلفات 20 9/8
رشد بهره‌وری و کارايي منابع 18 6/8
تقويت نيروی کارشناسی و تخصصی در شرکت 19 8
وصول مطالبات 12 1/7
برون‌سپاری فعاليت‌های اجرايي شرکت 23 3/9
به‌کارگيری شاخص‌های عمل‌کردی در قراردادهای برون‌سپاری 14 6/7
افزايش سود 17 5/8
جدول 4ـ5ـ اهداف کلان شرکت در راستاي رشد
و تعالي و همچنين رفاه كاركنان خود
شرح هدف تعداد انتخاب ميانگين درجه‌ي اهميت
افزايش توان تخصصی کارکنان از طريق آموزش 22 2/9
تامين به‌موقع امکانات رفاهی پرسنل 18 7/8
افزايش رضايت و سطح انگيزش پرسنل 20 6/8
بهبود شرايط محيط کار(فيزيکی، اجتماعی، روانی) 16 8
به کارگيری اصل شايسته‌سالاری در انتصابات 17 4
/8
4-3. تحليل ذی‌نفعان
شناسايي ذي‌نفعان در برنامه‌ريزی استراتژيک به منظور تدوين چشم‌انداز و بيانيه‌ی ماموريت صورت می‌پذيرد. اين امر بدان جهت اهميت دارد که دانسته شود با چه مخاطبينی سروکار داشته و هر ذی نفع چه انتظاری از شرکت دارد. به بيان ديگر معيارهايي كه ذي‌نفع شرکت را به واسطه‌ي آن مورد ارزيابی قرار ميدهد، کدام است. اين معيارها می‌توانند در تعيين موقعيت شرکت در فراروی فرصت‌ها و تهديدها به کار گرفته شوند.
جهت شناسايي ذی‌نفعان آنها را در دو دسته‌ي درونی و بيرونی شرکت تقسيم‌بندی می‌نمايند. در اين مرحله علاوه‌بر مشخص نمودن ذی‌نفع و معيار ارزيابی سازمان از طرف او، درجه‌ی اهميت هر ذی‌نفع برای سازمان و چگونگی عمل‌کرد سازمان در مقابل او مورد بررسی قرار مي‌گيرد. بدين منظور پرسش‌نامه‌ای طراحی شده و پس از توجيه و
آموزش اعضای کميته‌هاي راهبردی و کارشناسی با ذی‌نفع و نقش آن در سازمان، از آنها خواسته شده که ذی‌نفعان درونی و بيرونی شرکت را مشخص نمايند.
جمع‌بندی اين نظرات در کميته‌ی راهبردی مورد بررسی قرار گرفته و ذی‌نفعان کليدی سازمان مشخص گرديدند. ليست ذی‌نفعان سازمان از نظر اعض
ای کميته ها و ليست ذی‌نفعان کليدی در جداول 4ـ6 و 4ـ7 آمده است.
جدول 4ـ6ـ ذي‌نفعان دروني و بيروني شركت توزيع نير
تعداد انتخاب معيار درجه‌ی اهميت معيار عمل‌کرد سازمان
کارکنان 54 6/9 وضعيت حقوقی و پرداخت به‌موقع تعهدات سازمان 48 2/9 1/3
امکانات رفاهی پرسنل، تفريحات، تعاونی مسکن و ... 47 3/8 5/2
مشخص بودن شرح وظايف 15 4/9 1/2
فراهم نمودن فرصت رشد و ارتقا 44 25/9 5/2
شرايط مناسب محيط کاری 40 6/8 4/2
ايجاد انگيزش در کارکنان 15 6/8 2/2
مشخص بودن مسير ارتقای شغلی 11 6/9 2/2
امنيت شغلی 38 7/9 3/2
ادامه‌ي جدول 4ـ6ـ ذي‌نفعان دروني و بيروني
شركت توزيع نيروي برق استان يزد
نام ذی‌نفع تعداد انتخاب درجه‌ی اهميت معيار ارزيابی تعداد انتخاب معيار درجه‌ی اهميت معيار عمل‌کرد سازمان
شهرداری 7 5 مبلمان شهری 4 7/9 1
کاهش تخريب و حفاری 5 6/8 1
ايجاد روشنايي مناسب جهت معابر 3 4 3
جابجايي شبکه در مسير تخريب خيابان 6 3 3
توجه به مسائل شهری 2 4 3
استانداری 15 8/5 تامين رضايت مردم 8 9 2
پاسخ‌گويي به مردم و مسئولين 7 3/8 2
انجام درخواست‌های ارسالی 3 5 3
ايجاد هماهنگی هنگام کار 14 9 4/3
مديران ارشد 45 8/9 حقوق و مزايا 27 2/9 4/3
امکانات رفاهی 30 8/8 5/2
ميزان همکاری پرسنل 21 8/8 3
محيط کاری مطلوب 25 1/9 4/2
شفافيت قوانين 7 2/9 6/3
داشتن اختيار کافی و قدرت تصميم‌گيری 8 6/9 3
داشتن بودجه‌ی مناسب و در اختيار 5 9 3
امنيت شغلی 12 3/9 5/3
ايجاد انگيزه در محيط کاری 11 6/9 7
5/2
رعايت قوانين مصوب 5 2/9 3
رضايت پرسنل 26 4/9 7/2
ادامه‌ي جدول 4ـ6ـ ذي‌نفعان دروني و بيروني شركت توزيع نيروي برق استان يزد
نام ذی‌نفع تعداد انتخاب درجه‌ی اهميت
برق منطقه‌ای، وزارت نيرو، و شركت توانير 54 5/9 اجرای کامل مقررات و آئين‌نامه‌ها 20 5/9 1/3
انجام تعهدات به‌موقع به مشتريان و کيفيت خدمات 16 1/9 4/3
اقدام در جهت پايداري تاسيسات 8 2/7 5/2
وصول بدهی برق مصرفی در حد انتظار 10 8 3
جذب بودجه‌ی تخصيصی 15 5/9 75/2
کيفيت و کميت خدمات پس از فروش 2 7 3
جلب رضايت ساير ذی‌نفعان شرکت 2 5/6 5/3
موفقيت شرکت در ارزيابي ساليانه 15 9 6/2
ميزان آمار شکايات از شرکت 10 1/9 4
رعايت استانداردهای وزارت نيرو 20 5/9 75/2
ارائه‌ی روش‌های نوين جهت بهبود سيستم 12 2/8 8/2
سرعت انجام پروژه‌ها 11 9 2/3
هماهنگی با مجموعه‌ي صنعت برق 12 4/8 3
فراهم آوردن فضای رشد و تعالی شرکت 18 2/9 2
سودآوری 11 4/9 8/1
برخورد صحيح با ارباب رجوع 4 8 4
كيفيت ارائه‌ي خدمات 4 8 5/2
ادامه‌ي جدول 4ـ6ـ ذي‌نفعان دروني و بيروني شركت توزيع نيروي برق استان يزد
نام ذی‌نفع تعداد انتخاب درجه‌ی اهميت معيار ارزيابی تعداد انتخاب معيار درجه‌ی اهميت معيار عمل‌کرد سازمان
جهان‌گردان 7 6/7 وضعيت رفاهی جامعه 3 6 3
کيفيت روشنايي معابر 4 7 3
زيبايي مبلمان شهری 5 4/6 2
دولت 5 5/4 رعايت مقررات و قانون توسط شرکت 2 7 3
رضايت مشتريان و جامعه از خدمات سازمان 3 2/7 3
ميزان صرفه‌جويي مردم 2 5/4 3
ميزان کارايي شرکت 1 5 3
توان شرکت در پرداخت ماليات 3 8 4
کيفيت خدمات ارائه‌‌شده به مشتريان 2 5 2
جامعه و مردم 40 4/8 رعايت ضوابط زيباسازي در اجراي طرح‌ها و آرايش و مبلمان شهري 20 6/8 6/2
ايجاد روشنايي مناسب براي معابر عمومي 28 5/
9 1/3
بالا بردن سطح خدمات به‌موقع و كافي 28 2/9 3
فرسوده نبودن تاسيسات 3 8 3
توجه به نارسايي‌ها و مشكلات 2 8 4
ادامه‌ي جدول 4ـ6ـ ذي‌نفعان دروني و بيروني شركت توزيع نيروي برق استان يزد
نام ذی‌نفع تعداد انتخاب درجه‌ی اهميت معيار ارزيابی تعداد انتخاب معيار درجه‌ی اهميت معيار عمل‌کرد سازمان
متقاضيان 20 5/9 زمان برق‌رساني 6 9 2
هزينه‌ي برق‌رساني 8 3/9 3
كيفيت خدمات برق‌رساني 8 3/9 7/2
مدت زمان پاسخ‌گويي 4 5/9 4
روند اجرا و پي‌گيري درخواست متقاضي 2 9 2
اطلاع‌رساني كافي 2 8 3
ادامه‌ي جدول 4ـ6ـ ذي‌نفعان دروني و بيروني شرك
ت توزيع نيروي برق استان يزد
نام ذی‌نفع تعداد انتخاب درجه‌ی اهميت معيار ارزيابی تعداد انتخاب معيار درجه‌ی اهميت معيار عمل‌کرد سازمان
مشتركين 56 10 كيفيت برق ارائه شده 42 8/9 9/2
كاهش خاموشي 12 6/9 1/3
كاهش قيمت، نرخ برق 32 5/9 1/2
ايجاد روشنايي مناسب 3 7 3
ارائه‌ي خدمات به‌موقع 32 7/9 8/2
تكريم ارباب رجوع، برخورد مناسب 26 9 6/3
شفاف‌سازي امور اداري، كاهش بروكراسي 14 3/9 4/2
شفاف‌سازي هزينه‌هاي اجرايي 4 9 5/2
پاسخ‌گويي سريع و شفاف 18 7/9 8/3
سعي در بهبود سازماني 4 9 3
كيفيت مناسب خدمات ارائه شده 22 6/9 9/2
رسيدگي به شكايات مشتريان 3 8 3
ارائه‌ي راهنمايي به مشتركين ديماندي 4 8 4
اتعكاس مشكلات مشتريان ديماندي به مراجع 4 9/8 4
حفظ حقوق مشتريان ديماندي 5 3/8 5/3
ميزان ارائه‌ي خدمات نوين 21 9 8/2
ميزان مراجعه به امور مشتركين 18 6/8 2
اطلاع‌رساني فرآيندهاي مرتبط با ارباب رجوع 12 5/7 6/2
ادامه‌ي جدول 4ـ6ـ ذي‌نفعان دروني و بيروني شركت توزيع نيروي برق استان يزد
نام ذی‌نفع تعداد انتخاب درجه‌ی اهميت معيار ارزيابی تعداد انتخاب معيار درجه‌ی اهميت معيار عمل‌کرد سازمان
تامين‌كنندگان 1
0 7/7 نحوه‌ي برگزاري مناقصه 8 3/9 4
پرداخت‌هاي به موقع هزينه‌ي كالا 9 10 25/2
رعايت انصاف و عدالت در برخورد با تامين‌كننده 2 8 2/2
رقبا 6 6/4 هزينه‌ي برق 4 5/5 2
زمان‌بندي كار 3 6 3
پيمانكاران 50 9/8 تقس 1/2
عادلانه بودن شرايط قرارداد 48 2/9 3
نظارت به‌موقع و انجام راهنمايي لازم 20 1/9 2
همكاري در مراحل انجام كار 26 3/8 3
امنيت شغلي 2 8 2
شفاف‌سازي كيفيت و كميت كار 4 8 3
ابلاغ‌هاي مناسب و به‌موقع 10 6/7 2/2
رعايت احترام به مفاد قرارداد 10 9 6/2
رعايت و ايجاد فضاي رقابتي سالم 4 6/7 5/2
برخورد مناسب 4 8 5/3
وضعيت ديگر پيمانكاران 3 6 2
سعي در ايجاد رابطه‌ي مستمر 5
8 5/2
لازم به ذكر است كه در جدول 4ـ6 درجه‌ي اهميت ذي‌نفع و معيار ميانگين نظرات اعضاي كميته بوده است كه مي‌توانستند عدد 1 تا 10 را به ترتيب براي اهميت كم و زياد انتخاب نمايند. عمل‌كرد سازمان نيز ميانگين امتياز كسب شده براي هر معيار براساس طيف ليكرت بوده است.
جدول 4ـ7ـ ذي‌نفعان كليدي شركت توزيع نيروي برق استان يزد
ذي‌نفع تعداد انتخاب معيار ارزيابي اصلي
مشتركين 56 كيفيت برق ارائه شده
كاركنان 54 وضعيت حقوقی و پرداخت به‌موقع تعهدات سازمان
برق منطقه‌اي و ... 54 اجرای کامل مقررات و آئين‌نامه‌ها
پيمانكاران 50 عادلانه بودن شرايط قرارداد
مديران ارشد 45 امكانات رفاهي مديران
متقاضيان 20 ارائه‌ي خدمات برق‌رساني با كيفيت و در زمان كم
4-4. دستورات سازماني
از آنجاكه سازمان‌ها اغلب با دستورها و تكاليف غيررسمي روبرو هستند، بايد مشخص شود كه مقامات خارج از سازمان آنها را مكلف به انجام دادن چه كارهايي مي‌سازند. زيرا هم‌چنان‌كه در برابر تكاليف ودستورهاي رسمي ملزم به اجرا هستند، در برابر تكاليف غيررسمي نيز مسئول خواهند بود.
روشن ساختن تكاليف و دستورهاي رسمي و غير رسمي كه برعهده‌ي سازمان گذاشته مي‌شوند، بايدهايي هستند كه سازمان با آن روبرو مي‌باشد. براي شناسايي و روشن ساختن ماهيت و معناي دستورها و تكاليف رسمي وغير رسمي كه
از خارج سازمان تحميل مي‌شوند، در اين تحقيق دستورات و آئين‌نامه‌هاي زير مورد بررسي قرار گرفت.
بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هاي وزارت نيرو
وجود موانع استخدامي
رعايت استانداردها از جمله استانداردهاي ايمني
نظام‌نامه‌ي ايزو مستقر در شركت
شرح وظايف پرسنل و چارت سازماني
فرآيندهاي شركت
پرداخت ماليات
ضوابط سرويس و نگهداري شبكه‌ها
رعايت قوانين بيمه
بهينه‌سازي شبكه‌ها
كاهش خاموشي‌ها
رعايت قوانين محيط زيست
حركت به سوي خصوصي‌سازي
رعايت قراردادهاي پنج‌گانه
رعايت قانون كار
4-5. بيانيه‌ي ماموريت
با مشخص شدن اهداف كلان عمده‌ي شركت توزيع نيروي برق استان يزد، ذي‌نفع‌هاي اين شركت، معيارهاي در نظر گرفته شده براي ارزيابي سازمان توسط هر ذي‌نفع و مطالعه‌ي دستورات سازماني كه اين شركت مجبور به رعايت آنها مي‌باشد، مي‌توان بيانيه‌ي ماموريت شركت توزيع را تدوين نمود. بيانيه‌ي ماموريت دليل وجودي سازمان است. اين بيانيه در واقع به اين سوال پاسخ ميدهد كه چرا سازمان وجود دارد. به منظور تدوين اين بيانيه، پيش‌نويسي توسط محقق اماده شده و در كميته‌ي راهبردي مورد بررسي قرار گرفت. هر جز تشكيل دهنده‌ي بيانيه‌ي ماموريت از اهميت خاصي برخوردار بوده و از اين رو حتي برخي كلمات نيز نقشي حياتي در بيانيه دارند. بيانيه‌ي تدوين شده براي شركت توزيع به شرح زير مي‌باشد:
بيانيه‌ي مأموريت
شركت توزيع نيروي برق استان يزد، به منظور ارائه‌ي
خدمات توزيع (دريافت انرژي الكتريكي از فيدرهاي خروجي پست‌هاي انتقال نيرو و تبديل به ولتاژ فشار ضعيف و تحويل آن به مشتركين، تامين روشنايي معابر، نگهداري و بهره‌برداري تاسيسات و شبكه‌هاي توزيع و ارائه‌ي خدمات قبل و بعد از فروش و ساير خدمات مربوطه به مشتريان) تشكيل شده است. مأموريت شركت، توزيع نيروي برق با كيفيت من
اسب و ارائه‌ي خدمات در كم‌ترين زمان ممكن به مشتريان با در نظر گرفتن هزينه‌ي مناسب، حفظ محيط زيست و توجه به مبلمان شهري ب
ا رعايت ضوابط و دستورالعمل‌هاي جاري كشور به‌خصوص قوانين، مقررات و استانداردهاي وزارت نيرو مي‌باشد. شركت سهم خود را از بازار توزيع نيروي برق، از طريق بهبود رضايت مستمر مشتريان، استفاده از فن‌آوري‌هاي نو و ارائه‌ي خدمات نوين حفظ كرده و خواهد كوشيد از اين رهگذر به سهام‌داران بازده معقول و منصفانه پرداخت كند. در اين راستا شركت ضمن ايجاد محيطي آرامش‌بخش و جذاب براي كاركنان، در جهت توان‌مندسازي و افزايش بهره‌وري آنان كوشيده و با برآورده ساختن نيازهاي آموزشي و توجه به هرم نيازهاي فردي، در افزايش سطح انگيزشي و احساس تعلق آنها اقدام خواهد كرد.
شركت براساس تعامل مثبت با كليه‌ي دستگاه‌ها و نهادهاي استان حركت نموده و به‌منظور ارتقا سطح خدمات از ظرفيت‌هاي علمي و عملي كشور به خصوص دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي استان استفاده خواهد نمود. شركت تلاش مي‌كند با ايجاد فضاي رقابتي در گزينش تأمين‌كنندگان كالا و خدمات و پيمانكاران، معيارهاي تخصصي و عمومي را رعايت كرده و با اعمال نظارت و كنترل و انجام به‌موقع تعهدات، به رابطه‌اي پايدار و مور
د رضايت طرفين با آنها دست يابد. شركت در جهت كاهش تلفات و ضايعات گام برمي دارد تا هدف كاهش آلودگي محيط زيست را محقق سازد.
4-6. چشم‌انداز
گام بعدي در برنامه‌ريزي استراتژيك شركت توزيع نيروي برق كه از اهميت مضاعفي برخوردار است، تدوين چشم‌انداز مي‌باشد. از اين رو موض
وع تدوين چشم‌انداز پنج ساله‌ي در چند جلسه‌ي كميته‌ي راهبردي مورد بررسي اعضا قرار گرفت. چشم‌انداز تدوين شده در شركت به شرح زير است:
چشم‌انداز
شركت توزيع نيروي برق استان يزد در چشم‌انداز پنج‌ساله‌ي خود مي‌خواهد در جهت بهبود كيفيت خدمات قابل ارائه، كاهش قيمت تمام‌شده و افزايش رضايت مشتريان، ضمن قرار گرفتن در بين شركت‌هاي توزيع ممتاز در سطح كشور،
به جايگاهي دست يابد كه مديريت خدمات توزيع نيروي برق را در استان برعهده گيرد. شركت در نظر دارد با ايجاد فضاي رقابتي سالم، حداكثر فرآيندهاي اجرايي خود را به پيمانكاران ذي‌صلاح واگذار نموده و تلاش خود را در جهت تبديل شدن به مجموعه‌اي براي كنترل و نظارت كارآمد عمل‌كرد آنها به كار گيرد. در اين راستا شركت ضمن به‌سازي هرم تحصيلي و تخصصي نيروي انساني خود، با ايجاد مكانيزمي جهت دريافت اطلاعات از ذي‌نفعان و پردازش آنها، سيستم ارزيابي عمل‌كرد جامعي را براي نظارت و كنترل پيمانكاران تدوين مي‌نمايد.
4-7. تعيين نقاط قوت و ضعف
همان‌گونه كه در فصل دوم عنوان شد، اولين گام در تجزيه و تحليل SWOT تعيين نقاط قوت و ضعف سازمان است. به همين منظور پرسشنامهاي كه عوامل مورد بررسي در آن در فصل سوم تشريح گرديد و نمونه‌ي آن در پيوست 3 آمده است، تهيه شده و در كميته‌هاي كارشناسي و راهبردي علاوه بر توضيح و تعريف نقاط قوت و ضعف
گزينه‌هاي آن مورد بررسي قرار گرفت. با توجه به اين كه از اعضا خواسته شد كه علاوه بر تعيين نقطه‌ي قوت و يا ضعف، درجه‌ي كميتي آن را نيز با عبارات بسيار زياد تا بسيار بد، مشخص نمايند، در جدول 4ـ8 الي 4-16 نقاط قوت و ضعف م
ربوط به هر معيار به همراه ميانگين وزني آن براساس طيف ليكرت عنوان شده است. معيارهايي كه با عدد منفي مشخص شده‌اند، نقطه‌ي ضعف محسوب شده و معيارهاي مثبت نقطه‌ي قوت تلقي مي‌شوند.
جدول 4ـ8ـ ميانگين وزني معيارهاي استراتژيكي
معيار ميانگين
اعتقاد به مفاهيم مديريت استراتژيك 79/0
روشن بودن اهداف كوتاه‌مدت و بلند مدت شركت 67/0-
قابل سنجش و اندازه‌گيري بودن اهداف كوتاه‌مدت 15/0
انعطاف‌پذيري ساختار سازماني شركت 43/0
نام و وجهه‌ي مناسب در جامعه 61/2
استفاده از توانايي‌هاي يكديگر توسط مديران شركت جهت حل مسائل استراتژيك 82/0
همان‌طور كه در جدول فوق مشاهده مي‌شود، شركت توزيع نيروي برق استان از لحاظ داشتن نام و وجهه‌ي مناسب در جامعه وضعيت مطلوبي را داراست. پس اين معيار، معيارهاي استفاده‌ي مديران از توانايي يكديگر براي حل مسائل مهم
شركت، اعتقاد آنها به مفاهيم مديريت استراتژيك و انعطاف‌پذيري ساختار سازمان قرار دارند. همچنين شركت توزيع به خاطر روشن نبودن اهداف كوتاه‌مدت و بلند مدت داراي نقطه ضعف است.
جدول 4ـ9ـ ميانگين وزني معيارهاي بازاريابي
معيار ميانگين
استفاده از تحقيقات بازاريابي 18/1-
كيفيت خدماتي كه شركت به مشتريان
ارائه مي‌نمايد 34/1
شيوه‌ي مناسب قيمت‌گذاري خدمات شركت 64/0
احساس مثبت مشتريان نسبت خدمات ارائه شده توسط شركت 99/0
استفاده از شيوه‌هاي مناسب تبليغات براي مديريت مصرف خدمات ارائه شده 62/0
برخورداري از جايگاه مناسب در صورت ورود به صحنه‌ي رقابتي 73/0
كيفيت خدمات پس از فروش شركت 93/0
شيوه‌هاي نوين براي توزيع خدمات 47/0
با توجه به اطلاعات مندرج در جدول 4ـ9، عمده نقاط قوت شركت از جنبه‌ي بازاريابي را مي‌توان كيفيت خدمات ارائه شده توسط شركت به مشتريان و احساس مثبت مشتريان نسبت به اين خدمات مي‌باشد. در حالي كه معيارهايي هم‌چون كيفيت خدمات پس از فروش، جايگاه مناسب شركت در صورت ورود به بازار رقابتي
نيز از جمله نقاط قوت شركت محسوب مي‌شوند. در حال حاضر شركت از لحاظ استفاده از تحقيقات بازاريابي داراي ضعف مي‌باشد.
جدول 4ـ10ـ ميانگين وزني معيارهاي فرآيندي
معيار ميانگين
دارا بودن گواهي‌نامه‌ي استاندارد ايزو 26/3
بهبود فرآيندهاي موجود در شركت 45/
1
مستندسازي فرآيندهاي كاري موجود در شركت 09/1
جدول فوق بيان‌گر اين موضوع است كه شركت از جنبه‌ي معيارهاي فرآيندي وضعيت مطلوبي دارد. مهم‌ترين نقطه‌ي قوت شركت از اين جنبه، دارا بودن گواهي‌نامه‌ي استاندارد ايزو مي‌باشد.
جدول 4ـ11ـ ميانگين وزني معيارهاي منابع انساني
معيار ميانگين
ديدگاه كاركنان نسبت به عمل‌كرد شركت 20/0
بهره‌گيري كاركنان از خلاقيت و نوآوري در عمل‌كرد خود 02/0
وجود جوي دوستانه همراه با ارتباط باز ميان كاركنان در محيط سازماني شركت 38/0
دارا بودن مهارت‌ها و تجربه‌ي لازم را جهت انجام امور كاركنان شركت 39/1
فراگيري آموزش‌هاي حرفه‌اي و تخصصي توسط كاركنان شركت 45/0
ضعيف بودن بدنه‌ي كارشناسي شركت 40/1-
كم بودن ميزان غيبت و كم‌كاري پرس
نل شركت 75/1
آمادگي پذيرش تغييرات سازماني توسط پرسنل شركت 42/1
تمايل پرسنل شركت براي مشاركت در تصميم‌گيري‌هاي سازماني 68/2
توانايي پرسنل شركت براي مشاركت در تصميم‌گيري‌هاي سازماني 76/2
خودكنترلي پرسنل شركت در انجام ام
ور 22/0
با توجه به اطلاعات موجود در جدول 4ـ11 مي‌توان دريافت كه وضعيت دروني شركت از لحاظ معيارهاي منابع انساني تقريبا مساعد است. مهم‌ترين نقاط قوت شركت از اين لحاظ توانايي پرسنل براي مشاركت در تصميم‌گيري‌هاي سازماني و همچنين تمايل آنها به اين مشاركت است. در مقابل مهم‌ترين نقطه‌ي ضعف شركت از جنبه‌ي اين معيارها ضعيف بودن بدنه‌ي كارشناسي موجود در شركت مي‌باشد.
جدول 4ـ12ـ ميانگين وزني معيارهاي مالي
معيار ميانگين
برنامه‌ريزي مالي و بودجه‌بندي موجود شركت 44/1-
كنترل هزينه‌ها در شركت 42/0-
بازگشت سرمايه‌ي شركت 85/0-
سيستم مناسب براي دست‌يابي به قيمت تمام‌شده‌ي خدمات 95/0-
تخصص و تجربه‌ي كافي پرسنل امو
ر مالي شركت 09/0-
تجزيه و تحليل نسبت‌هاي مالي در شركت 31/0-
طبق جدول فوق مشاهده مي‌شود كه شركت از لحاظ معيارهاي مالي داراي نقاط ضعف عمده‌اي مي‌باشد كه مهم‌ترين آنها عدم برنامه‌ريزي مالي و بودجه‌بندي مي‌باشد. نكته‌ي مهم اين كه به زعم اعضاي كميته‌ي راهبردي وضعيت معيارهاي مالي بسيار نامناسب بوده و هيچ معياري در زمره‌ي نقاط قوت قرار نگرفته است.
جدول 4ـ13ـ ميانگين وزني معيارهاي مديريتي
معيار ميانگين
احساس مسئوليت و تعهد مديران نسبت به شركت 11/1
تمايل مديران شركت به فراگيري و آموز
ش مستمر و توسعه‌ي كيفي خود 87/0
اعتقاد مديران به مديريت مشاركتي 05/0-
تفويض اختيار لازم به مديران سطوح پايين‌تر 18/0
اعتقاد مديران به برنامه‌ريزي و تحليل‌هاي استراتژيك 35/0
توانايي مديران شركت در تدوين برنامه‌هاي عملياتي 68/0
روابط باز و حسنه‌ي مديران با كارمندان 16/1
نظام شايسته‌سالاري در انتصابات ش
ركت 81/0-
اعتقاد مديران شركت به نظام خودكنترلي كاركنان 04/0-
اشاعه‌ي اصول اخلاقي توسط مديران شركت 73/0
در جدول 4ـ13، نقاط قوت شركت از لحاظ معيارهاي مديريتي، رابطه‌ي باز مديران با كاركنان، احساس تعهد و مسئوليت مديران نسبت به شركت و تمايل آنها نسبت به فراگيري و آموزش مستمر عنوان شده است. در حالي كه نقاط ضعفي نيز مانند عدم وجود نظام شايسته‌سالاري و انتصابات در شركت وجود دارد.
جدول 4ـ14ـ ميانگين وزني معيارهاي سيستمي
معيار ميانگين
سيستم سنجش و بهبود انگيزش كاركنان 50/1-
سيستم حقوق و دستمزد در شركت 82/0
برنامه‌ريزي آموزشي شركت 77/0-
سيستم اطلاعاتي مالي شركت 44/1-
نظام مدون اندازه‌گيري و سنجش رضايت مشتريان 21/0
شناسايي و انتخاب پيمانكاران 47/0-
وجود سيستم‌هاي اطلاعاتي
مديريت در شركت 80/0-
رايانه‌اي بودن سيستم‌هاي اطلاعاتي شركت 91/0-
استفاده‌ي مديران شركت از سيستم‌هاي اطلاعاتي براي تصميم‌گيري‌هاي خود 79/0-
به‌روز شدن محتواي داده‌هاي سيستم اطلاعاتي مديريت 59/1-
قوانين و مقررات اداري شركت 05/0-
اطلاعات مندرج در جدول 4ـ14 معرف اين مطلب است كه شركت به لحاظ معيارهاي سيستمي وضعيت مطلوبي را دار نمي‌باشد
. نقطه‌ي قوت عمده‌ي شركت از لحاظ اين معيارها، وجود سيستم حقوق و دستمزد متناسب با وضعيت شركت است. در حالي كه نقاط ضعف عمده‌اي هم‌چون به‌روز نشدن داده‌هاي سيستم اطلاعاتي و وضعيت سيستم‌هاي اطلاعات مالي و سنجش و بهبود انگيزش كاركنان در شركت وجود دارد.
جدول 4ـ15ـ ميانگين وزني معيارهاي تحقيق و توسعه
معيار ميانگين
تشكيلات تحقيق و توسعه 38/1-
قراردادهاي تحقيقاتي شركت 28/1-
بودجه‌ي برنامه‌ي تحقيق و توسعه 10/1-
برنامه‌ي تحقيقاتي خاص براي ارائه‌ي خدمات نوين به مشتركين 94/0-
اطلاعات مندرج در جدول فوق بيان‌گر اسفناك بودن وضعيت فعلي شركت از لحاظ تحقيق و توسعه و ارتباط با محيط‌هاي دانشگاهي جهت انجام تحقيقات مرتبط با صنعت برق مي‌باشد.
جدول 4ـ16ـ ميانگين وزني معيارهاي توليد و عمليات
معيار ميانگين
اعتماد به تامين‌كنندگان مواد اوليه، قطعات و ساير وسايل لازم 16/1
استاندارد بودن قطعات، مواد اوليه و ساير وسايل لازم مورد استفاده در شبكه‌ي توزيع 25/0-
تكنولوژي مورد استفاده در شبكه‌ي توزيع 0
استاندارد تكنولوژي مورد استفاده در شبكه‌ي توزيع 08/0
برنامه‌ريزي مدون نگهداري و تعميرات براي تجهيزات مورد استفاده در شركت 42/0
تجزيه و تحليل عوامل خرابي و شكست‌ها در شبكه‌ي توزيع 22/0-
در جدول فوق مشاهده مي‌شود كه شركت از نظر دسترسي و اعتماد به تامين‌كنندگان داراي وضعيت مطلوبي است. ولي معيارهايي هم‌چون استاندارد نبودن وسايل و عدم وجود سيستم تجزيه و تحليل عوامل خرابي نقاط ضعف شركت محسوب مي‌شوند. همان‌گونه كه در جداول فوق مشاهده مي‌شود، معيارها داراي وز
ن‌هاي مختلفي ميباشند. جدول 4ـ17 نقاط ضعف عمده و جدول 4ـ18 نقاط قوت عمده را نشان مي‌دهند.
جدول 4ـ17ـ مهم‌ترين نقاط ضعف شركت توزيع نيروي استان يزد
معيار
W1 به‌روز شدن محتواي داده‌هاي
سيستم اطلاعاتي مديريت
W2 سيستم سنجش و بهبود انگيزش كاركنان
W3 سيستم سنجش و بهبود رضايت مشتريان
W4 سيستم اطلاعاتي مالي شركت
W5 برنامه‌ريزي مالي و بودجه‌بندي و هزينه‌ها
W6 تشكيلات تحقيق و توسعه
W7 استفاده از شيوه‌هاي نوين جهت توزيع خدمات
W8 ضعيف بودن بدنه‌ي كارشناسي شركت از نظر كمي
جدول 4ـ18ـ مهم‌ترين نقاط قوت شركت توزيع نيروي استان يزد
معيار
S1 دارا بودن گواهي‌نامه‌ي
استاندارد ايزو و مستند بودن فرآيندهاي موجود
S2 توانايي و تمايل پرسنل شركت براي مشاركت در تصميم‌گيري‌هاي سازماني
S3 نام و وجهه‌ي مناسب
در جامعه
S4 ميزان غيبت و كم‌كاري پرسنل شركت
S5 اعتقاد مديران به مفهوم مديريت استراتژيك
جدول 4ـ19 بيان‌گر وضعيت هر معيار در تصوير داخلي سازمان مي‌باشد. مشاهده مي‌شود كه معيار سيستمي و عوامل مربوط به آن مهم‌ترين نقطه‌ي ضعف موجود شركت توزيع نيروي برق استان يزد به زعم مديران و كارشناسان آن به شمار مي‌رود. اين نقطه‌ي ضعف بيشتر در سيستم‌هاي مالي شكوفا شده و به نظر اعضاي كميته سيستم‌هاي مالي شركت همراه با ديگر اجزاي شركت رشد ننموده‌اند. اين امر بدان معنا است كه علي‌رغم تلاش مثبتي كه در ساليان اخير در زمينه‌ي ايجاد سيستم‌هاي مختلف در اين شركت به وجود آمده است، هنوز تا رسيدن به وضعيت مناسب راه طولاني در پيش است. از طرف ديگر، نحوه‌ي به‌كارگيري سيستم‌هاي موجود نيز مطلوب نظر مديران و كارشناسان اين شركت نبوده است. همچنين فعاليت شركت در زمينه‌ي تحقيق و توسعه از جمله ضعف‌هاي مشهود شركت به حساب مي‌ايد كه اين امر بيشتر ناشي از زيرساخت شركت و وضعيت آن در دوران گذار فعلي در جهت رشد و تعالي مي‌باشد.
در مقابل به زعم كارشناسان و مد
يران شركت توزيع نيروي برق استان يزد، نيروي انساني موجود در اين شركت مهم‌ترين نقطه‌ي قوت شركت محسوب مي‌شوند. حتي اگر اين امر نشات گرفته از خودباوري پرسنلي كه در ا
ين تحقيق همكاري داشته‌اند، تلقي گردد، رسيدن به اين خودباوري در بين پرسنل مايه‌ي مباهات شركت مي‌باشد.
عوامل مربوط به معيارهاي فرآيندي نيز از جمله نقاط قوت مهم شناخته شده‌اند كه اين امر نشان‌گر شناخت اعضاي كميته‌ها از وضعيت وجود در صنعت برق و جايگاه سيستم‌هاي مديريتي مبتني‌بر فرآيند و سيستم مي‌باشد. به گونه‌اي كه داشتن گواهي‌نامه‌ي ايزو به نظر كارشناسان و مديران شركت مهم‌ترين نقطه‌ي قوت شركت محسوب گشته است.
نمودار 4ـ1 بيان‌كننده‌ي وضعيت كليه‌ي عوامل مورد بررسي در نقاط قوت و ضعف شركت توزيع نيروي برق استان يزد در تدوين برنامه‌ريزي استراتژيك آن مي‌باشد. در بررسي حركت نمودار مشخص است كه قسمت بيشتر حركت بالاي محور مي‌باشد. همچنين تعدد حركت در زير محور نسبت به بالاي محور كمتر مي‌باشد كه اين امر بيان‌گر كمتر بودن نقاط ضعف نسبت به نقاط قوت فارغ از امتياز و ميانگين وزني آنها مي‌باشد.
همچنين نمودار 4ـ2 نشان‌دهنده‌ي وضعيت هر معيار در بررسي نظري انجام‌شده مي‌باشد. مشاهده مي‌شود كه عمده مساحت اشغال شده در بالاي نمودار بوده و اين امر تائيدي بر فزوني نقاط قوت نسبت به نقاط ضعف مي‌باشد.
جدول 4ـ19ـ وضعيت معيارهاي بررسي نقاط قوت و ضعف شركت توزيع نيروي استان يزد
معيار ميانگين وزني
سيستمي (اطلاعاتي مديريت، مالي، موجودي و ...)
3/7-
تحقيق و توسعه 69/4-
مالي 83/3-
توليد و عمليات 18/1
استراتژيكي 59/2
بازاريابي 07/3
مديريتي 17/4
فرآيندي 8/5
منابع انساني 67/11
جمع 66/12
4-8. تعيين فرصت‌ها و تهديدها
فرصت‌ها و تهديدهاي فراروي يك سازمان عواملي هستند كه سازمان كنترلي بر آنها ندارد. ولي اين امر سبب نمي‌شود تا با عدم شناسايي آنها در جهت متاثر ساختن مثبت سازمان از آنها گامي برنداشت. به منظور شناخت فرصت‌ها و تهديدهاي فراروي شركت توزيع نيروي برق استان يزد، همان‌گونه كه در فصل 3 گفته شد، با مطالعه‌ي منابع و مصاحبه‌هاي متعدد با دست‌اندركاران و نخبگان اين صنعت، پرسشنامهاي تدوين گرديد كه نمونه‌اي از آن در پيوست 4 آمده است. در اين پرسش‌نامه از اعضاي كميته‌هاي كارشناسي و راهبردي خواسته شده بود كه علاوه‌بر تعيين فرصت‌ها و تهديدها ميزان كمي تاثير آنها بر عمل‌كرد سازمان را از طريق انتخاب يك گزينه از بين بسيار زياد، زياد، متوسط، كم و بسيار كم مشخصنفي بودن ميانگين نشان دهنده تهديد بودن عامل و مثبت بودن آن نشان دهنده‌ي فرصت بودن آن عامل براي شركت توزيع نيروي برق استان يزد مي‌باشد.
جدول 4ـ20ـ ميانگين وزني معيارهاي مربوط به عوامل سياسي
معيار ميانگين
نگرش دولت به بحث خصوصي‌سازي 93/0
نگرش دولت به كاهش تصدي‌گري و افزايش برون‌سپا
ري‌ها 24/2
قوانين موجود مالياتي 00/3-
شايسته‌سالاري در انتصابات مديران 92/1
قوانين حفظ محيط زيست 11/1-
ميزان يارانه‌هاي دولتي 04/1
قوانين ضدانحصاري 23/0-
رابطه‌ي اقتصادي ايران با ساير كشورها 57/1
قوانين و مقررات صادرات و واردات 32/0
قوانين و مقررات مربوط به نرخ‌گذاري خدمات 49/1-
قوانين و مقررات مربوط به سو استفاده از صنعت برق 21/0-
قوانين مربوط به حمايت از مصرف‌كنندگان 97/1-
ثبات سياسي موجود در جامعه 02/1
با توجه به اطلاعات جدول 4ـ20 مي‌توان عمده فرصت شركت را از لحاظ سياسي، نگرش دولت به كاهش تصدي‌گري و افزايش برون‌سپاري‌ها دانست. در عوض مهم‌ترين تهديد سياسي قوانين موجود مالياتي و قوانين مربوط به حمايت از مصرف‌كنندگان مي‌باشد.
جدول 4ـ21ـ ميانگين وزني معيارهاي مربوط به عوامل اقتصادي
معيار ميانگين
توان مالي و اقتصادي جامعه 54/0
تفاوت درآمد در مناطق مختلف مصرف‌كننده 91/0-
تحريم اقتصادي ايران 00/2-
ايجاد بازار برق 46/0
عمده‌ترين فرصت شركت از لحاظ اقتصادي، ايجاد بازار برق است. در حالي‌كه تفاوت درآمد در مناطق مختلف مصرف‌كننده مهم‌ترين تهديد از اين لحاظ محسوب مي‌شود.
جدول 4ـ22ـ ميانگين وزني معيارهاي مربوط به عوامل اجتماعي و جغرافيايي
معيار ميانگين
نرخ رشد جمعيت 46/0-
نرخ مهاجرت روستاييان 4-
سطح فرهنگ جامعه 53/0
ميزان رعايت اصول اخلاقي در جامعه 31/1
نگرش به صرفه‌جويي در مصرف 44/1
ميزان اعتماد به صنعت برق 34/2
قانون‌گريزي 71/3-
توزيع سني جمعيت (جوان بودن جمعيت) 73/0
شرايط اقليمي آب و هوا (طوفان‌هاي فصلي، وجود نمك در خاك، آلودگي محيطي و ...) 78/3-
پراكندگي استان 53/3-
وجود نيروي انساني متخصص و ارزان در منطقه 95/3
اطلاعات بيان‌شده در جدول فوق بيان‌گر اين مدعاست كه مهم‌ترين فرصت از نظر اجتماعي و جغرافيايي وجود نيروي انساني متخصص و ارزان در منطقه و اعتماد به صنعت برق است.
مهم‌ترين نقطه‌ي ضعف از نظر اين معيار نيز قانون‌گريزي، شريط اقليمي اب و هوا و پراكندگي استان يزد است.
جدول 4ـ23ـ ميانگين وزني معيارهاي مربوط به عوامل تكنولوژيكي
معيار ميانگين
سرعت تغيير تكنولوژي 30/0-
در دسترس بودن تكنولوژي‌هاي جديد 84/2
دسترسي به نيروي متخصص و ماهر جهت توسعه‌ي تكنولوژي 86/2
توانايي دولت در تامين هزينه‌هايي مربوط به تكنولوژي‌هاي جديد 04/1
توانايي بومي‌سازي تكنولوژي در داخل 13/2
با توجه به جدول 4ـ23 مي‌توان استنباط نمود كه از لحاظ تكنولوژيكي عمده فرصت‌هاي شركت توزيع برق استان يزد در دسترس بود
ن تكنولوژيكي‌هاي جديد، دسترسي به نيروي متخصص و ماهر جهت توسعه‌ي تكنولوژي دانست. تهديد موجود در اين زمينه نيز سرعت تغيير تكنولوژي در صنعت است.
نمودار 4ـ3 نشان‌دهنده‌ي حركت كليه‌ي عوامل مربوط به فرصت‌ها و تهديدها بر حول محور مي‌باشد. مشاهده مي‌شود كه عمده حركت در اين نمودار بالاي محور مي‌باشد. از طرفي تعدد نقاط مثبت و منفي در نمودار تقريبا برابر بوده و تنها وزن فرصت‌ها نسبت به تهديدها بيشتر مي‌باشد. نمودار 4ـ4 همين مهم را براي جمع‌بندي عوامل مشخص مي‌نمايد.
همان‌گونه كه در فصل سوم گفته شد، در بررسي فرصت‌ها و تهديدهاي شركت توزيع نيروي برق استان يزد، علاوه‌بر بررسي عوامل چهارگانه‌ي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و تكنولوژيكي، با الهام از مدل رقابتي پورتر، عوامل عمده‌اي كه مرتبط به مقوله‌ي رقابت مي باشند نيز مورد بررسي قرار گرفت. به‌گونه‌اي كه شاخص‌هاي مربوط به اين عوامل نيز مورد سوال اعضاي كميته‌هاي كارشناسي و راهبردي قرار گرفت. در جمع‌بندي اين نظرات كه در جداول 4ـ24 تا 4ـ27 آمده است، مشاهده مي‌شود كه متاسفانه مشتريان در حال حاضر در شركت نقشي اساسي نداشته و نمي‌توانند معيارهاي مورد نظر خود را در قيمت و فرآيند در خروجي‌هاي شركت در نظر گيرند. اين امر بيشتر به لحاظ تعيين تعرفه‌ها از سوي دولت و تعيين روال‌هاي قانوني از سوي وزارت نيرو براي شركت توزيع مي‌باشد. به‌گونه‌اي كه مشاهده مي‌شود معيار نرخ‌گذاري دولتي قيمت برق از نظر اعضاي كميته‌ها، وضعيتي منفي و تهديدآميز داشته است. اين محدوديت‌ها، مهم‌ترين تهديد براي ادامه‌ي وضعيت شركت، به‌خصوص با توجه به امكان وجود رقيب در سال‌هاي آينده به شمار مي‌آيد.
از طرف ديگر وجود تامين‌كنندگان
داخلي براي صنعت برق، نشان‌دهنده‌ي زيرساخت‌هاي مناسب تكنولوژيكي پيرامون اين صنعت مي‌باشد. اين مهم در كنار هزينه‌ي بالاي صنعت برق، مي‌تواند شركت توزيع نيروي برق استان يزد را تا سالياني در حاشيه‌ي امنيت رقابتي قرار دهد. ولي نكته‌ي مهم آن‌كه به نظر اغلب كارشناسان و مديران خريد از شركت‌هاي خارجي تاثير متبتي بر قيمت تمام‌شده مي‌گذارد كه اين امر بيشتر به علت كيفيت نهاده‌هاي تاميني مي‌باشد.
جدول 4ـ24ـ ميانگين وزني معيارهاي مرتبط با عوامل رقابتي
معيار ميانگين
امكان حضور رقباي جديد در صنعت برق طبق قوانين دولتي 60/0
نياز به سرمايه‌گذاري‌هاي بزرگ براي
ورود به صنعت برق 5/4
نرخ‌گذاري دولتي قيمت برق بر اساس قيمت تمام‌شده‌ي محصول 60/3-
طبق جدول فوق نياز به سرمايه‌گذاري‌هاي بزرگ براي ورود به صنعت برق عمده فرصت شركت و نرخ‌گذاري دولتي قيمت برق براساس قيمت تمام‌شده‌ي محصول عمده تهديد موثر بر شركت ميباشند.
جدول 4ـ25ـ ميانگين وزني معيارهاي مرتبط با عوامل مربوط به مشتريان
معيار ميانگين
تحميل نظر توسط مشتريان صنعت برق به شركت 73/2-
ميزان تعيين كننده بودن مشتريان صنعت برق بر قيمت تمام‌شده‌ي خدمات ارائه شده 26/3-
اهميت دادن صنعت برق در قيمت‌گذاري خدمات خود به نظر مشتريان 25/0-
جدول 4ـ25 بيان‌گر اين مطلب است كه تعيين‌كننده بودن مشتريان بر قيمت خدمات ارائه شده به آنان و تحميل نظر توسط مشتريان صنعت برق به شركت‌هاي توزيع تهديدهاي عمده‌اي بر سر راه شركت ميباشند.
جدول 4ـ26ـ ميانگين وزني معيارهاي مرتبط با عوا
مل مربوط به جايگزين
معيار ميانگين
انرژي‌هاي نو جايگزين صنعت برق 64/0-
به‌صرفه بودن استفاده از انرژي‌هاي نو در جامعه از لحاظ هزينه‌اي 05/1-
بسترسازي جهت ترويج استفاده از انرژي‌هاي نو در جامعه 32/2-
معيارهاي مربوط به موراد جايگزين عمدتا به صورت
يك تهديد مطرح ميباشند كه از آن جمله بسترسازي جهت ترويج استفاده از انرژي‌هاي نو در جامعه حياتي‌تر مي‌نمايد.
جدول 4ـ27ـ ميانگين وزني معيارهاي مرتبط با عوامل مربوط به تامين‌كنندگان و فروشندگان
معيار ميانگين
تهيه‌ي نهاده‌هاي مورد نياز جهت توزيع برق در داخل ايران 04/2
تهيه‌ي نهاده‌هاي مورد نياز جهت توزيع برق در داخل استان 35/0
انحصاري بودن تامين‌كنندگان نهاده‌هاي مورد نياز شركت توزيع 53/1
داخلي بودن تكنولوژي‌هاي مورد استفاده در شركت توزيع 21/1
تاثيرگذاري خريد از شركت‌هاي داخلي توسط شركت توزيع بر قيمت تمام‌شده 05/2
تاثيرگذاري خريد از شركت‌هاي خارجي توسط شركت توزيع بر قيمت تمام‌شده 34/3-
توانايي خريد تكنولوژي به‌روز دنيا از كشورهاي خارجي توسط شركت توزيع 84/0-
توانايي رقابت محصولات توليد شده توسط تامين‌كنندگان داخلي با مشابه خارجي 90/0
جدول 4ـ28ـ ميانگين وزني معيارهاي مرتبط با عوامل مربوط رقابت در بررسي فرصت‌ها و تهديدها
معيار ميانگين
عوامل مربوط به رقابت 5/1
عوامل مربوط به مشتريان 52/6-
عوامل مربوط به محصولات جايگزين 56/2-
عوامل مربوط به تامين‌كنندگان و فروشندگان 89/3
جدول 4ـ28 جمع‌بندي عوامل مربوط به مدل پورتر را در شركت توزيع نيروي برق استان يزد نشان ميدهد. مشاهد مي‌شود كه عوامل مربوط به مشتريان مهم‌ترين تهديد رقابتي و عوامل مربوط به تامين‌كنندگان مهم‌ترين فرصت رقابتي به شمار مي‌آيد. ولي نكته‌ي مهم اين كه در مجموع عوامل رقابتي در اين شركت وضعيت مناسبي نداشته و جمع مربوط به اين عوامل منفي مي‌باشد. اين امر در نمودار 4ـ5 نيز به شكل گرافيكي مشهود است. در اين نمودار كليه‌ي عوامل مربوط به مدل پورتر مشخص شده‌اند كه مشاهده مي‌شود مساحت اشغالي در زير نمودار بيشتر از مساحت اشغالي در بالاي نمودار مي‌باشد.
براساس تحليل‌هاي انجام شده در عوامل PEST و تحليل عوامل رقابتي پورتر، فرصت‌ها و تهديدهاي عمده مورد شناسايي قرار گرفتند كه جدول 4-29 نشان‌دهنده‌ي فرصت‌هايي است كه به زعم كارشناسان و مديران ارشد شركت توزيع نيروي برق فراروي اين شركت است و جدول 4-30 بيان‌گر تهديدهاي عمده‌اي است كه درحال حاضر در كمين اين شركت است.
جدول 4ـ29ـ فرصت‌هاي عمده‌ي پيش روي شركت توزيع نيروي برق استان يزد
معيار
O1 وجود نيروي انساني متخصص و ارزان در منطقه
O2 نگرش مثبت دولت به برون‌سپاري فعاليت‌هاي تصدي‌گري
O3 در دسترس بودن تكنولوژي‌هاي جديد
O4 دسترسي به نيروي متخصص و ماهر جهت توسعه‌ي تكنولوژي
O5 ميزان اعتماد به صنعت برق
O6 نياز به سرمايه‌گذاري كلان جهت ورود به صنعت برق
O7 وجود مراكز تحقيقاتي و دانشگاهي در سطح استان
جدول 4ـ30ـ تهديدهاي عمده‌ي در كمين شركت توزيع نيروي برق استان يزد
معيار
T1 شرايط اقليمي و آب و هوا (طوفان‌هاي فصلي، آلودگي هوا، وجود نمك در خاك و ...)
T2 پراكندگي جغرافيايي استان و گسترش ساخت و ساز در سطح
T3 امكان ورود بخش خصوصي در بخش توزيع نيروي برق
T4 نرخ‌گذاري دولتي قيمت برق و قوانين حمايت از مصرف‌كنندگان
T5 نرخ مهاجرت روستاييان
T6 متعدد بودن ذي‌نفع‌ها و در تضاد بودن بعضي معيارهاي آنها
T7 قانون‌گريزي
T8 قوانين موجود مالياتي
همان‌گونه كه از بررسي جداول 4ـ29 و 4ـ30 مشخص مي‌شود، نكته‌ي مهمي كه از ويژگي‌هاي شاخص استان يزد محسوب مي‌شود، وجود نيروي انساني متخصص و نسبتا ارزان در سطح منطقه با توجه به بالا بودن سطح سوادي اين استان مي‌باشد. اين نيروي انساني توانايي توسعه‌ي كمي و كيفي را در هر سازمان و با هر نگرشي ميسر مي‌سازد. از اين‌رو با برنامه‌ريزي مناسب نيروي انساني براي تحقق چشم‌انداز پنج ساله‌ي
شركت مي‌توان گام بلند و اساسي را برداشت. از طرف ديگر به زعم اعضاي كميته‌هاي كارشناسي و راهبردي، فرهنگ رايج در استان يزد، فرهنگي اصيل بوده و اين اصالت توانايي مديريت الگوي صحيح مصرف براي مجموعه‌ي صنعت برق را ميسر مي‌سازد. اگرچه در اين زمينه ديدگاه مبتني‌بر اقتصاد در منطقه مي‌تواند نقشي اساسي را ايفا نمايد.
از طرف ديگر در بررسي تهديدهاي موجود كه در كمين شركت توزيع نيروي برق استان يزد ميباشند، بيشتر ويژگي‌هاي اقليمي منطقه مد نظر قرار گرفته‌اند. پراكندگي جغرافيايي استان، طوفان‌هاي فصلي و وجود نمك با PH بالا در خاك كه تاثير مهمي در خورندگي خاك دارد، در سطح منطقه تهديدهايي است كه در مناطق كويري با آن روبرو هستند. مساله‌ي مهاجرت روستاييان به شهرهاي استان نيز از همين منظر قابل بررسي است. چرا كه به واسطه‌ي وجود كوير، و افزايش جاذبه‌هاي شهري و به خصوص تمركز اين جاذبه‌ها در شهر يزد، دليلي براي بسياري از روستاييان مبني بر ماندن وجود نداشته و هر روزه مهاجرت آنها به مناطق شهري افزايش مي‌يابد. اين امر براي شركت توزيع نيروي برق استان تهديدي اساسي به شمار مي‌رود. در ادامه‌ي اين روند، بسياري از سرمايه‌گذاري‌هاي فيزيكي بلا استفاده شده و يا توجيه اقتصادي خود را از دست مي‌دهند. علاوه‌بر اين برنامه‌هاي توسعه‌اي شركت دچار خلل اساسي خواهند شد.
ولي نكته‌ي مهم در برآورد تهديدها، اشاره به امر قانون‌گريزي در سطح استان مي‌باشد. اين مهم به عنوان فرهنگ غالب در سطح كشور درآمده و متاسفانه روند اجرايي قانون را با مشكل روبرو ساخته است.
چنانچه در بررسي فرصت‌ها و تهديدها، عوامل چهارگانه‌ي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و تكنولوژيكي به همراه عوامل مربوط به رقابت مورد بررسي قرارگيرد، مي‌توان وضعيت كلي فرصت‌ها و تهديدهاي فراروي اين شركت را مورد بررسي قرار داد. نمودار 4ـ6 نشان‌دهنده‌ي وضعيت مجموع اين عوامل حول محور مي‌باشد. مشاهد مي‌شود كه در اين جمع‌بندي وضعيت شركت نسبتا مطلوب بوده و اكثر عوامل در بالاي محور وجود دارند. ض
من آن‌كه جمع عوامل مربوط به فرصت و تهديد برابر 85/2 مي‌باشد كه نشان‌دهنده‌ي مثبت بودن وضعيت شركت در اين زمينه مي‌باشد.
4-9. جمع‌بندي عوامل دروني و بيروني
همان‌گونه كه مشاهده گرديد در جمع‌بندي نظرات اعضاي كميته‌ي راهبردي مديريت استراتژيك شركت، مجموع وزن نقاط قوت و ضعف در شركت 55/12 و مجموع وزن عوامل مربوط به فرصت و تهديد 85/2 بوده است. در اين مرحله ضرورت دارد تا با استفاده از تحليل اين عوامل، استراتژي‌هاي شركت را تدوين نمود.
