بخشی از مقاله
نقش مديريت دانش و برنامه ريزي در شرکتهاي توزيع نيروي برق
چکيده:
تحولات سريع در قرن حاضر وپيچيدگي محيط ،اهميت آشنايي با شيوه هاي صحيح تصـميم گيـري و نحـوه بـه کـار گيـري مناسب آن را براي مديران ضروري ميسازد، چراکه تصميماتي که مديران اتخاذ ميکنند بقاي سـازمان را در جهـان رقـابتي امـروز رقـم ميزند. در اين ميان تصميمات درستي که در سايه برنامه ريزي صحيح اتخاذ شوند موجب رونق و رشد سازمان خواهند شد. از مهمترين پيامدهاي برنامه ريزي صحيح در سيستم هاي توزيع را ميتوان : افزايش ضريب قابليت فني ،کاهش هزينه سرمايه گـذاري بـا مهندسـي ارزش ، کاهش حوادث انساني با ايمن سازي شبکه ، بهبود شرايط زيست محيطي ، کاهش تبعـات حقـوقي و ... را نـامبرد و ايـن وضـعيت ميتواند در ارتقاء بهره وري شرکتهاي توزيع و برآورد الزامات مشتري محوري ، اثر بخش واقع گردد . بدين منظور داشتن تصويري روشن از واقعيات، آمار و اطلاعات سيستم هاي موجود توزيع در کشورهاي مختلف در جهت بقا و حرکت رو به جلو در چنين دنياي پـر تحـول و پر شتاب اجتناب ناپذير ميباشد. لازمه موجوديت در اين شرايط و در جهاني سرشار از رقابت ،بهـره گيـري از الگوهـاي برنامـه ريـزي است که در اين حالت مي توان ضريب اطمينان بهره وري را به کيفيتي در حد استانداردهاي جهاني افزايش داد.
واژه هاي کليدي : برنامه ريزي – حسابداري - مهندسي مجدد
١- مقدمه :
امروزه ديگر نميتوان با تمسک به روشهاي سنتي و رويه هاي قديمي و استادکاري در دنيايي که به سرعت در حـال حرکت است با کيفيت قابل قبول ادامه حيات داد.لذا وقت آن رسيده است که با انجـام اصـلاحات بنيـادين و برنامـه ريزي شده ارتباط بين تلاشهاي انساني و بهره مندي از موهبتهاي مادي و معنوي پر رنگ تر شود. که هـر چـه ايـن تلاش علمي و آگاهانه باشد از اتلاف بيهوده منابع کاسته و به سمت استفاده بهينه از آنها قدم برداشـته خواهـد شـد.
عدم وجود سيستم برنامه ريزي منطبق بر شرايط جديد در شرکت هاي توزيع ، عدم وجود اطلاعات تـدوين شـده از مشکلات بهره برداري و فني شرکت ، عدم توجه به برنامه ريزي فني در شرکت هاي توزيع ، عـدم اسـتفاده بهينـه از دانش فني و تکنولوژي هاي جديد، همه و همه از مشـکلات فـراروي شـرکت هـاي توزيـع علـي الخصـوص پـس از استقلال آنها بشمار ميرود. همچنين در خصوص مشکلات مالي اين شرکتها مي توان به عدم استفاده از نرم افزارهاي مناسب جهت کنترل پروژه و بررسيهاي و مطالعات اقتصادي و سيطره نظام بودجـه بنـدي نامناسـب گذشـته برآنهـا عليرغم انتزاع آنها از سيستم قديمي برقهاي منطقه اي و پيوستن به شرکتهاي مادر تخصصي در کنـار بسـته نبـودن مدارهاي کنترلي مالي اشاره کرد. بودجه يک برنامه مالي و کاري يکساله است که در آن ضمن پيش بيني درآمدها و هزينه ها، اهداف و سياست هاي سازمان و همچنين عمليات و فعاليت هاي مرتبط با آنها بطور موثر برنامه ريزي مـي شوند. ولي عموما در شرکت هاي توزيع به اين مهم توجه نمي شود چـرا کـه بودجـه صـرفا بـراي ارايـه بـه مجمـع عمومي تهيه و پس از تصويب بدليل داخلي بودن عنايتي به آن نمي شود و در نتيجه عمليات مالي ، در شرکت هاي توزيع ، فاقد يک چارچوب مشخص است و با عدم توجه به بودجه ، شرکت هـاي توزيـع خـود را از يـک ابـزار مهـم کنترلي ، برنامه ريزي ، مديريت مالي و مديريت استراتژيک محروم مي کنند و در حال حاضر فرآيند مـالي در اغلـب شرکت هاي توزيع به هزينه کرد آنچه دارد و آن هم براساس نيازهاي روزمره و در نهايت تهيه صورت وضـعيت هـاي مالي محدود مي شود. تراز درآمدي اغلب شرکت هاي توزيع ، بسته نيست به ايـن صـورت کـه در تهيـه تـراز مـالي بسياري از شرکت هاي توزيع که به صورت ماهيانه و سـاليانه تهيـه مـي شـود، ميـزان درآمـدهاي تحقـق يافتـه بـا موجودي بانک کنترل مي شود و از وجود حلقه مکمل کنترلي که همان تعيين ، کنترل و همخواني ميـزان درآمـدها با اجناس خارج شده از انبار و فعاليت هاي انجام شده است ، استفاده نمي شود. از طرفي همان گونه کـه بيـان شـد، فقط درآمدهاي تحقق يافته کنترل مي شوند و تعهدات ايجاد شده و حساب هاي دريافتي آينده (مانند چـک هـايي که بابت تقسيط دريافت مي شوند ديده نمي شود) و مدعاي اين سخن عدم وجـود سـتوني بـا مضـامين وجـوه کـم واريزي يا اضافه واريزي ، در ترازهاي درآمدي شرکت هاي توزيع است . در اغلب شرکت هاي توزيع سود و زيان هـر فعاليت و يا دستور کار و در نهايت هر قرارداد بطورجداگانه تعيين نمي شود و در نتيجه بهاي تمام شده خدمات آنهـا به صورت دقيق و شفاف مشخص نخواهد شد وقتي اين بها مشخص نشد، طبعا اقدامي هم براي کاهش آن بـه عمـل نخواهد آمد و اين گونه است که هزينه هاي شرکت هاي توزيع هر روز بدون کنترل بالاتر مي رود .
٢ ‐ فرآيند برنامه ريزي فني در شبکه هاي توزيع :
بر پايه اصول علمي مديريت و برنامه ريزي ، بايستي شرکت اهداف و استراتژي هاي خود را به صورت واقعي تعيـين و نسبت به تدوين برنامه عملياتي خود اقدام و در فرآيند بودجه ، منابع مورد نياز براي عملياتي نمودن اين برنامـه هـا را تعيين کند وهمچنين با توجه به محدوديت اعتبارات ضروري است اصلاح شبکه ها و هزينه کردن اعتبارات براسـاس شناخت و تدوين مشکلات شبکه و انجام محاسبات فني ومهندسي به منظور اولويت بندي فعاليت ها کـه در مجمـوع
دبيرخانه کنفرانس : خيابان فلسطين ، شماره ٤٦٣، ساختمان ٥٥ انجمن مهندسين برق و الکترونيک ايران
فرآيند برنامه ريزي فني را شکل مي دهند، صورت پذيرد و از هزينه کردن اعتبارات خارج از فرآيند برنامه ريزي فني و بصورت روزمرگي خودداري شود. در اين راستا و بر پايه اصول برنامه ريزي صحيح بطور مثال ميتوان خاموشي هاي ايجاد شده در شبکه را به دو قسمت از قبل قابل پيش بيني و پيشگيري و حوادث و اتقات غيـر قـا بـل پـيش بينـي تقسيم نمود . در حال حاضر با توجه به وجود تعداد متنابهي فيدر فشارضعيف ، فيدر بيست کيلوولت و پست هـاي بـا بار بيش از حد مجاز در شبکه براي مديريت وکارشناسان شرکت به وضوح روشـن مـي باشـد در صـورتيکه بـه رفـع مشکلات آنها در قالب برنامه مدوني پرداخته نشود مشخصًا بيشترين زمان پرسنل وهزينه هاي شرکت به سـمت رفـع عوارض ناشي از آن بايد سوق داده شود و در نهايت عليرغم صرف هزينه هاي گـزاف روزبـه روز بـر تعـداد فيـدرهاي فشارضعيف معضل دار افزوده و نارضايتي مشترکين و بطور کلي ذينفعان نيز بيشتر خواهد شد.
٣- مديريت راهبردي پست هاي فوق توزيع :
همکاري با » موضوعي که بسيار حائز اهميت مي باشد و اين اهميت نيز باعث اختصاص بندي در اساسنامه شرکت با مضمون گرديده است با توجه به کلان شهري تهران واهميت ويژه و حجم زياد « شرکت برق منطقـه اي در جانمـايي بهينه پستهاي فوق توزيع وگستردگي شبکه آن است که بعضً ا بحث هاي همچـون اسـتفاده از ولتـاژ ميـاني مطـرح شده و يا مي شود و لذا بنظر مي رسد مي بايست تدبير خاص و ويژه اي انديشـيد کـه يکـي از ايـن تـدابير (در گـام نخست ) واگذاري مديريت راهبردي (برنامه ريزي و تخصيص اعتبارا ت) پستهاي فوق توزيع به اين شرکت مـي باشـد و برق منطقه اي بعنوان مجري نسبت به اجرايي نمودن آن اقدام نمايد و در صورت عدم انجام چنين روشي بـا توجـه به شناختي که از ساختار و دغدغه هاي شرکت برق منطقه اي وجود دارد (موضوع براي برق منطقه اي تهـران داراي اهميت کمتري است ) و همچنين بدليل پشتيباني چند شرکت توزيع از طرف شرکت برق منطقه اي بعيد به نظر مي رسدکه برنامه ريزي صرف اعتبارات بصورت صحيح وبدون ايجاد مشکل براي شرکت توزيع انجام شود .
٤- مهندسي مجدد در فرآيند مديريت و برنامه ريزي سيستم ها:
مهندسي مجدد در واقع يک طرح نودرانداختن و يک باز انديشي اساسي و طراحـي ريشـه اي مجـدد در فرآينـدهاي سيستمهاي توزيع براي نيل به بهبودي چشمگير در متغيرهاي حياتي ازقبيل تحويل برقـي دائـم و مطمـئن ، هزينـه ، کيفيت و سرعت است .
٤-١- يک بررسي اجمالي در سيستم احداث، توسعه و تحويل شبکه هاي جديد در شرکتهاي توزيع نشان مي دهـد که حضور زود هنگام عوامل بهره برداري (پس از تحويل و تحول پروژه ) نقص در طراحي، تجهيـز واجـرا بشـمار مـي آيد و به عبارتي به دليل عدم وجود يک برنامه زمانبندي شده در طراحي، احداث ، توسعه و بهينه سازي شبکه هـاي توزيع حجم فعاليت ها و هزينه هاي بهر ه برداري افزايش يافته و سبب انجام دوباره کاريها، نارضايتي مردم و افـزايش قيمت تمام شده مي گردد. از اين رو طراحي آرايش شبکه ها، نوع و کيفيت تجهيزات و نحـوه اجـرا ونصـب نيـاز بـه بازنگري ومهندسي مجدد دارد، که در اين راسـتا توانمنـد سـازي پيمانکـاران، تجديـد سـاختار کمسـيونهاي خريـد، بکارگيري نيروهاي فني نخبه جهت خريد و بکار گيري تجهيـزات بـا کيفيـت قابـل قبـول و توجـه خـاص و نگـرش مهندسي به طراحي شبکه تاثير بسزائي خواهد داشت .
٤-٢- سازماندهي و مديريت دانش فني و تکنولوژي هاي جديد
عدم تطبيق شبکه هاي موجود با نوآوريها و بکارگيري نامطلوب و غير کاربردي دانش فني و فـن آوريهـاي جديـد در پروژه هاي تحقيقاتي خود عملا به نوعي تبديل به آفت بهره برداري گرديده است . بطوريکه تاکنون در اکثر شرکتهاي توزيع اغلب به صورت نمايشي و تنها بر روي کاغذ اقدام به استفاده از تکنولوژيهاي جديـد شـده اسـت و ايـن عمـل براساس يک هدف و استراتژي تعريف شده صورت نمي گيرد . مدعاي اين سخن اتوماسيون شبکه مـي باشـد کـه در سال هاي اخير نسبت به اتوميت نمودن بعضي از
