بخشی از مقاله
استانبول شهر بناهای تاریخی
شهر پرجمعيت استانبول، پايتخت ترکيه و مرکز فرهنگ و اقتصاد آن، تنها شهر مهم دنيا در ميان دو قاره اروپا و آسيا است.
استانبول با جمعيتي بيش از 8 ميليون و 803 هزار تن، دومين شهر بزرگ اروپا و بيستمين شهر بزرگ جهاني به شمار مي رود. اين شهر حدود 1610 سال که پيوسته پايتخت امپراتوري ترکيه بوده، 5220 کيلومتر مربع مساحت داشته و سرزميني زلزله خيز محسوب مي شود.
استانبول، با تابستان هاي گرم و مرطوب و زمستان هايي سرد و باراني، هوايي شرجي و بسيار مرطوب دارد که گرمترين ماه آن جولاي و سردترينش ژانويه است.
در سال هاي 1970 به بعد، جمعيت استانبول رو به فزوني گذاشت و به دليل مهاجرت مردم آناتوليا که به منظور يافتن شغل در کارخانجات تازه ساز استانبول و حومه آن مهاجرت کرده بودند، اين شهر در مدت 30 سال، با ازدياد جمعيت و ساخت و ساز خانه هايي جديد و تبديل مزارع و سبزه زارها به شهرها و دهکده ها مواجه شد.
جامعه استانبول تلفيقي از مذاهب و مليت هاي گوناگون است که مهمترين و پرجمعيت ترين گروه آن را مسلمانان تشکيل مي دهند; پس از آن مسيحيان ارتودوکس،ارمنيان و يهوديان هستند.
قرار گرفتن مساجد، کنيه ها و کليساها در کنار يکديگر، منظره جالبي را در اين شهر به وجود آورده است. حدود 70 درصد از جمعيت استانبول در حوزه اروپايي شهر و 30 درصد باقيمانده در بخش آسيايي آن سکونت دارند.
چهره شهر به واسطه پراکندگي و گوناگوني فعاليت هاي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي بسيار رنگارنگ و متنوع است. رستوران هاي ترکي و ديگر مليت ها در سراسر آن با غذاهايي رنگارنگ و دلپذير آماده پذيرايي بوده و استوديوهاي فيلم و موسيقي، باله، اپرا، تئاتر و فعاليت هايي چون فستيوال هاي متنوع و اجراي موسيقي هاي زنده در اماکن عمومي روحي ديگري به شهر بخشيده است.
با وجود تمام اين زيبايي ها، به واسطه جمعيت بالا و ترافيک هاي سنگين، مردم با آلودگي هاي صوتي و هوا مواجه بوده و بيماري هايي چون برونشيت و آسم در ميان آنها رواج دارد. چشم انداز سواحل زيباي آن نيز به دليل همين آلودگي کم کم از ديده ها پنهان مي شود. در کنار تمام اين ها، استانبول شهري تاريخي و فرهنگي و در عين حال مدرن بوده، تعداد کثيري کليسا، مسجد، کاخ، آسمان خراش، برج، مراکز خريد و مناطق ديدني را در خود جاي داده است.
موزه ايا صوفيا اين بناي باشکوه که در ابتدا باعنوان کليساي ارتودوکس ساخته شده بود، در سال 1453 به مسجد تبديل شد و پس از مدت ها، در سال 1935 به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفت. موزه در بخش ترک نشين استانبول قرار دارد و يکي از بزرگترين ساختمان هاي دنيا و عجايب هفتگانه امروز محسوب مي شود.
گنبد مرکزي آن 31 متر پهنا و 56 متر ارتفاع دارد. داخل آن را پنجره هاي قوس داري پوشانده که فضاي داخل را از نورهاي رنگارنگ روشن مي کند. کف آن نيز از مرمرهاي سفيد، سبز، ارغواني و موزائيک هاي طلايي پوشيده شده است.
قلعه رو ميل حيصاري، بر روي تپه اي در بخش اروپايي تنگه برسفور در استانبول واقع شده که در سال 1451 توسط سلطان محمد عثماني دوم ساخته شده و سه برج بزرگ، اطراف آن را احاطه کرده است.
کليساي زيباي کورا که اکنون به موزه تبديل شدهو از بناهاي زيباي عهد بيزانس در قرن 16 بوده و در غرب استانبول واقع شده است. اين کليساي در زمان عثماني ها به مسجد تبديل شد و از سال 1948 تاکنون نيز به عنوان موزه مورد استفاده بوده است. برج ميدنز در جزيره کوچکي واقع در تنگه بوسفور استانبول قرار گرفته است.
بنابر داستان هاي تاريخي مردم ترکيه، سال ها پيش، سلطان عثماني در خواب ديد که دخترش در 18 سالگي از دنيا مي رود; وي نيز براي حفاظت از او برجي در ميان دريا مي سازد. اما درست در سالروز تولدش، از درون سبد ميوه اي که پدرش هديه آورده بوده، ماري سمي خارج شد و او را کشت.
مردم اين برج را يادگار آن داستان مي دانند که اکنون با داشتن رستوران و کافي شاپ بزرگي در طبقه اول، تبديل به يک منطقه گردشگري شده است.منطقه تاريخي آرناواتکوي که در بخش اروپايي تنگه بوسفور استانبول واقع شده، به دليل امارت هاي باشکوه در دوره عثماني و رستوران غذاهاي دريايي بسيار شهرت دارد. پيش از اين، بيشترين جمعيت منطقه را مسلمانان، يهوديان و يوناني ها تشکيل مي دادند، اما پس از آتش سوزي سال 1877، بيشتر يهوديان منطقه را ترک کردند.
برج گالا تا، از مرتفع ترين برجهاي مخروطي شکل است که سر کله قندي دارد و در شمال استانبول، در منطقه گلدن هورن واقع شده است. بناي نخستين، در چهارمين جنگ صليبي نابود شد، اما در سال 1348 به عنوان برج مسيحيان مرمت شد.
پس از آن در عصر عثماني ها نيز به دفعات مورد بازسازي قرار گرفت و در سال 1960 براي بازديد عموم افتتاح شد. اکنون رستوران ها و کافي شاپ هايي در بالاترين طبقه آن ايجاد کرده اند که چشم اندازي زيبا از استانبول و تنگه بوسفور را پيش رو دارد.
اين کاخ که در منطقه کوچوکسو دربيکوز و در بخش آسيايي استانبول واقع شده، به دليل کوچکي به اين نام خوانده مي شود. کاخ کوچوکسو را سلطان عبدالمجيد عثماني به منظور اقامت هاي کوتاه مدت خود در هنگام تفريح و شکار بنا کرده و متعلق به سال هاي 1816 تا 1823 است.
معماري آن را هنرمندان ترک و ارمني طراحي کرده اند و برخلاف ديگر کاخ ها که باغ اطراف آنها را ديوارهاي بلند احاطه مي کند، اين کاخ با ميله هاي آهني کوتاه دورتادور باغ محصور شده است.
در هر طبقه اين کاخ براساس طراحي ترکي، چهار اتاق در اطراف يک سالن بزرگ قرار گرفته که در هر کدام از آنها شومينه اي با مرمرهاي رنگارنگ ايتاليايي قرار دارد و تابلوها و اثاثيه و فرش هاي گران قيمت و زيباي آن، همه از شاهکارهاي هنري محسوب مي شود.
مرکز خريد جواهير، که در اکتبر سال 2005 ساخته شده، بزرگترين مرکز خريد اروپا و دومين بازار بزرگ جهاني است. اين مرکز 6 طبقه و دو آسمان خراش دارد که افزون بر 280 مغازه فروش اجناس ترکي و بين المللي و بيش از 34 رستوران کوچک و 14 رستوران بزرگ در آن واقع شده است.
در طبقه آخر و بر پشت بام آن فضايي بزرگ براي اجراي برنامه هاي نمايشي طراحي شده است. اين مرکز 12 سينما و پارکينگي به ظرفيت 2500 ماشين نيز دارد. تمام طبقات خريد به طور مستقيم به مترو متصل مي شود. تاکنون، به طور متوسط، روزانه بيش از 190 هزار تن از اين مجموعه سرگرم کننده و جذاب ديدن کرده اند.
آشنایی با بناهای تاریخی ترکیه
1- آیاصوفیه : ده هزار كارگر در پنج سال آن را بنا كردند.
بنای آیا صوفیه كه در میدان سلطان احمد استانبول قرار دارد یكی ازبزرگترین اثرهای تاریخی دوران بیزانس است و در زمان كنستانتینوس اول بنا شده است. این بنا كه ستون بندی آن چوبی بود در ۱۵ شوبات ۳۶۰ افتتاح شد اما درجریان شورش علیه دولت تماما سوخت.
این بنا مجددا بدست تئودوزیوس دوم احداث و درس ال ۴۱۵ مجددا افتتاح شد. در دوران جاستینیانوس اول بدنبال یك شورش علیه دولت مجددا دستخوش حریق شد. برای بازسازی بنا دو معمار به نامهای ایسیدوروس (از میلتوس یا سوكلی فعلی) و آنتییوس (از تراللس یا آیدنلی فعلی) ماموریت یافتند.
بنا با كار ۱۰ هزار كارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تكمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیك ۵۳۷ افتتاح شد. بنایی كه امروزه در سال پذیرایی صدها هزار نفر توریست داخلی و خارجی است، در سنوات بعد از آن تاریخ نیز مكرر بازسازی شده است.
این بنا كه به مدت ۹۱۶ سال بعنوان كلیسا از آن استفاده شده است پس از فتح استانبول به مسجد تغییر یافت. این مسجد به مدت ۴۸۱ سال در دوران عثمانی ها فعال بود. آیا صوفیا بعدا با اضافه شدن بناها ، مناره ها و بازسازیها در سال ۱۹۳۵ به موزه تبدیل و در خدمت توریسم قرار گرفت.
۲- موزه موزائیك آنتالیا : یكی از موزه های بسیار معروف موزائیك دنیا
یكی از مكانهایی كه مورد توجه كسانی است كه میخواهند از زندگی روزمره گذشته اطلاعاتی كسب كنند. بویژه موزائیكهای این موزه موزائیك در یك حد اعجاب آوری و زیبایی نشانه هایی از زندگانی دوران دوم باستان را دارا بوده و بخوبی حفظ شده است. این موزائیك نشان میدهد كه تیر شكار حیوانات چطور ساخته می شد .
اشعاره فصول سال و قهرمانهای آنان كی بوده است. همچنین در این موزه آثاری از دورن هیتیتها و اسور بصورت قلم كاری روی سنگ ، طلا و آثار ساخته شده و از جنسهای مختلف وجود دارد. قسمتی از موزائیك ها تخریب شده است اما این سبب نمی شود كه این موزه جزو موزه ای برتر موزائیك دنیا نباشد. یكی از موزائیكهای غیر قابل قیمت گذاری این موزه موزائیك فصول سال ساخته شده به سال ۲۰۰ میلادی است.
۳- مترو پولیس : قصبه مادر مقدس (Ana tanrıca kentı)
حدود ۷۲۵ سال قبل ازمیلاد مسیح در متروپولیس تحت نام قصبه مادر مقدس بنا شده است. در دوره پایانی هلنستیك دوران طلا را از سر گذرانده ، در دوران آگوستوس ،امپراتوری روم، بر روی آن صلیب های خارجی قرار گرفته ودردوران بیزانس مركز روانشناسی شده است.
در حفاریهای متروپولیس از سال ۱۹۸۹ به این طرف مطالب بسیار مهمی در مورد تاریخچه این بنا بدست آمده است. در زیر طبقات ساخته شده در دوران هیلنستیك بیزانس ، توام با لوازم مربوطه به دوران آركیاك و زئومتریك تكه ای مربوط به دوران پیش از تاریخ بدست آمد.
وسایل سرامیك بدست آمده مربوط به دوران آركیاك و زلومتریك در آكراپول ، قدمت این بنا را به ۷۲۵ قبل از میلاد مسیح می رساند. متروپولیس در جنوب ازمیر در روستای ینی كوی از توابع ایلچه توربانلی واقع است. از ازمیر و توربالی بامینی بوس به ینی كوی می روند.
با اتومبیل شخصی از اتوبان ازمیر در راه توربالی وارد شده و به سمت ینی كوی ادامه مسیر دهید به مترو پولیس خواهید رسید.
۴- آیزانویی Aızanoı : شهر ثروتمند امپراتوری روم
شهر كه در دوران اولیه بیزانس مركز روانشناسی بوده است ، در دوران امپراتوری روم با صنعت پشم بافی و شراب سازی توسعه و شهر ثروتمندی شد. اولین حفاریهای علمی در آیزانوئی به سال ۱۹۲۶ از طرف انستیتو آركئولوزی (باستانشناسی) آلمان شروع شد.
بدون شك مهمترین بنای آیزانویی مقبره زئوس است. این بنا بلحاظ معماری در آنادولو بی همتاست. امروزه گالریها و بازراچه ها در زیر باغچه های حیاط ها نظیر یك رویا پا برجاست. در باغچه مقبره سنگ های مزارها كه هر كدام به شكل .... و كوره طراحی شده اند توجه بازید كنندگان را به خود جلب می كنند.
اسم مقبره قهرمان افسانه ای بنام آزان از بهم پیوستن پری آبها اراتو وخانه افسانه ای پادشاه آدكاس بوجود آمده و درطول زمان به آیزانو تغییر یافته است. این ثار تاریخی در ۵۷ كیلومتری مركز شهر كوتاهیا واقع است.
۵- ماردین – نمایی از معماری سوریانی
در تركیه محل هائی كه سوریانی كه سالیان درازی در آنجا زیسته اند ماردین و میدیات هستند. این منطقه كه صدها سال وطن سوریانی ها بوده است با اشكال زئومتریك دوست داشتنی، بناهای طراحی شده از تركیب سنگ و گیاهان ، و كوچه های سایه دار دراز و پله ای كه به شكل موازی به جاده اصلی ختم می شوند .
از زیبائی معماری سوریانی این شهر است كه سنگ نیز در آن كاربرد یافته است. نماهای سنگی در ماردین رو به نابودی است و با جنگ چند استاد كار هنوز پا برجاست. یكی از مهمترین علل نابودی این اثر هنری كوچ سوریانی از این منطقه به خارج از تركیه در حوالی سالهای ۱۹۰۰ است.
۶- هاتوشاش Hattusas « پایتخت امپراتوری»
این شهر در دوران برتر در بوغاز كوی بدست ساكنین یعنی هاتیلر بنا و بعدا به دست هیتیتلر افتاده است. می توان در شمال مقبره بزرگ بازمانده هایی از آثار دوران هاتی ها را دید. براساس قدیمی ترین سند بدست آمده در بوغازكوی از دوران هیتیتها این بنا در سال ۱۸۰ قبل از میلاد بدست پادشاه شهر كوسارا آنیتا ویران شده است.
اما براساس یك نامه ای بدست آمده از دوران هامورابی مدت كوتاهی پس از مرگ پادشاه آنیتا ، هیتیتها به منطقه هاتوشا آمده و اسم آنجا را براساس زبان خودشان هاتوشاش گذاشته اند. آنیتا ، پادشاه شهركوسارا كه شهررا ویران كرده بود گفته بود : « كه اگر پادشاه بعد از من درهاتوشا جایگزین شود از طرف خدای طوفان مورد حمله قرا رخواهد گرفت » و بدین ترتیب شهر را نفرین كرده بود.
7- ایزنیك : شهر موزه میراث دوران هیلینستیك
نظیر تمام شهرهای دیگر هلنستیك ، ایزنیك نیز اثر طراح شهرها و معمار مشهور هیپودوموس است. ایزنیك در دوران گسترش مسیحیت جزو شهرهای پیشتاز محسوب می شود.
این اثر تاریخی كه در آنادولو جزو مهمترین آثار رومیاست مهمترین بنای باقیمانده از دوران بیزانس است كه كلیسای محل جمع شدن ۷ مشاور سوفیا می باشد.
بدنبال فتح قلعه های اطراف شهر بدست عشیرت كایی بویو ، امید فرمانده نیكارا از بیزانس قطع شده و درسال ۱۳۳۱ ایزنیك به اورهان بی تسلیم می شود وشهر یك مدتی مركز آقایی
