بخشی از مقاله
چکیده
مارکس نواک میگوید »معماری سیال در فضای سایبر، یک معماری فاقد ماده است. نوعی از معماری است که با عناصر انتزاعیاش مدام در حال تغییر است و معماری است که به موسیقی گرایش دارد.«
اصطلاح فضای سایبر تصوری را ارائه میکند که فنآوریها میتوانند و باید همچون موجودیتی فضایی نگریسته شوند. از ویژگیهایی که در طراحی فضاهای سایبر نقش بسیار مهمی دارد، نشان داده شدن زمان و تأثیر آن در خلق فضاست، ویژگیای که در معماری حقیقی کمرنگتر می باشد. پویایی و فعال بودن نیز از دیگر ویژگیهایی است که تأثیر زیادی به روی عملکرد و فرم فضایی در معماری سایبر دارد. کاربر با یک فضای ایستای بیروح که فقط اعمال خاصی را انجام میدهد و نتایج آنها هم از پیش مشخص میباشد روبرو نیست، بلکه برعکس او در تجربه کردن فضای سایبر، با پدیده ای روبرو میگردد که مدام بر اثر علتهای گوناگونی تغییر می یابد و البته فرد نیز در این تغییرات مؤثر و فعال است. در پژوهش پیش رو به بررسی مفهوم و کاربرد معماری سایبر و نقش آن در تحول فضای معماری به عنوان رویکردی نوین در عرصه معماری خواهیم پرداخت. پرسش اصلی تحقیق این است که فضای سایبر چیست و چگونه میتواند در پردازش مفهومی تولید فضا کاربردی معماری اثرگذار باشد. روش تحقیق و گردآوری مطالب به صورت کتابخانهای میباشد.
کلمات کلیدی: فضای سایبر ، معماری سایبر ، فضای معماری
مقدمه
فضای مجازی پیچیده شبکه ها امروز در دسترس همگان قرار دارد .فضای مجازی شبکه ها همچون قلمرویی بین ذهن ودنیا و در عین حال اتصالی جدید بین اذهان خصوصی اشخاص درحال شکل گیری است .ذهن فرد ازطریق فضای مجازی به ذهن مردم دیگر اتصال می یابد . فضای مجازی، که به لحاظی شبیه سیستم عصبی انسان است و در زیر پوست فرهنگ قرار دارد، یک فضا هم هست ، چون یک داخل و یک خارج دارد مخابره شده در مقابل مخابره نشده (و نیز یک عمق چند لایه دارد) عمق اتصال و چند متنی بودن.مدیریت این فضای جدید یک حرفه جدید را ایجاب کرده است .همانگونه که معماری با ساخت مکان واقعی برای فعالیت های مردم دریک حضورچهره به چهره سروکاردارد، معماری اطلاعات با ساخت اتصالات،طراحی شکلها والگوهاو همکاری در شبکه ها سرو کار دارد، معماری پاسخی به توسعه فضا در پرسپکتیو است، در حالی که معماری مجازی پاسخی به انفجار الکترونیک فضا، زمان و معماری است .یک همگرایی بین طراحی فضای واقعی و طراحی فضای اطلاعات از طریق واسطه فن آوری رایانه در حال شکل گیری است.
ظهور و پیدایش فضای سایبر
کلمه Cybernetic از کلمه Kuberznetes به معنی سکاندار مشتق شده است و علم سیبرنتیک در مورد هدایت و تنظیم سیستمهای خود تنظیم خودکار بحث می کند .علم سیبرنتیک علمی است که در آن ارتباط بین کامپیوتر و انسان در درجه اول اهمیت قرار دارد.
اصطلاح " cyber space" را اولین بار در 1984 ویلیام گیبسون در رمان علمی خود به نام Neuromancer به کار برد. [1] کلمه سایبر در این جا به معنی پردازش شده کامپیوتر است و با پسوند space در هم آمیخته است که فضایی که با کامپیوتر پردازش شده است را معنی می دهد . معماری فضای سایبر فضایی است که در محیط دیجیتال به وجود می آید و ایده هایی ازجنبشهای جدید معماری دیجیتالی را با خود به همراه دارد. به بیانی دیگر"معماری دیجیتال را معماری و خلق فضا با استفاده از تکنولوژی و امکانات پیچیده گرافیکی در رایانه، می دانندکه این امکان را برای معماران فراهم می کند که بدون استفاده از"مدلهای فیزیکی "یا" ماکتهای رایج "بتوانند برای محیط های پیچیده" ماهیت بصری"ایجاد کنند تا امکان تصور و" تخیل فضا "تا حد بالایی ممکن شود .همچنین
"معماری دیجیتال "را کاربست ابزار" رایانه و تکنولوژی نوین "برای ارائه و نمایش ساختارهندسی فضاهای "پیچیده ،می دانندکه ازارتباط معماری و کامپیوتر، حاصل می شود.
شاید بتوان مارکوس نواک را به عنوان پیشکسوتی معرفی کرد که در باب فضای سایبر پژوهش کرد.او معماری در حوزه دیجیتال را تعریف کرد و تئوری "معماری سیال "را مطرح نمود .نواک خود را به عنوان یک معمار ایدئالیست مطرح میکندکرد به این علت که طرحهای معماری او با کامپیوترزاده میشوند و برای یک حوزه مجازی طراحی شده اند .مدل های خلاقانه او در مقابل واکنشهای قابل انتقال بیننده پاسخگو هستند .در معماری سیال، نواک معماری ای را پیشنهاد می کند که از پذیرش فرمهای منطقی، پرسپکتیو و قانون جاذبه خودداری می کند.برای مثال هنگامی که یک بازدید کننده به یک گالری میرود، میتواند پیش از آنکه در ساختمان واقعی آن قدم بزند،یک موزه مجازی راجستجو نماید.درست نزدیک درورودی،اتاقی پراز کامپیوتر وجود دارد که می توانددرآنها اطلاعات مربوط به تصاویر دیجیتالی کارهای موردعلاقهاش راجستجو نماید.وقتی که این کارراتمام کرد،میتواندیک راهنمای شخصی چاپ لیزری را برای خودتهیه نماید که این راهنمادقیقاً به اونشان میدهد که درکجای ساختمان میتواندچیزهایی راکه به دنبالشان است،پیدا کند .درآینده،فضای سایبرواستفادههای فضای سایبر منجربه تجزیه وفروپاشی تیپ بسیاری از بناهای سنتی و ترکیب دوباره بناهای باقی مانده با تدابیری کامپیوتری، شبکههای ارتباطات ازراه دور،و برخی نرم افزارها خواهد شد و به این ترتیب متغیرهای بی سابقهای را تولید خواهد کرد.بدین ترتیب فضای سایبر با ایجاد دگرگونی در زمینه تبدیل ایده به طرح،"فرصت هایی مغتنم را برای عرضه طرح ها وابتکاراتی که در حوزه ساختمان سازی واجرا قابل تحقق نیستند ونمی توانند". در آنها فرصت بروز پیدا کنند،بوجود آورده است.
معماری در فضای سایبر
همان گونه که در مقدمه عنوان شد، شرایط اجتماعی تأثیرات غیرقابل انکاری را بر روند تحول معماری در طول تاریخ داشته است . بر همین اساس، در عصر حاضر نیز معماری بر اثر ایجاد سیستم های ارتباطات الکترونیکی و اطلاعاتی و به تبع آن ظهور فضای سایبر، انجام وظایف زندگی روزمره مانند کار، خرید، تفریحات، مراقبت های بهداشتی، آموزش، خدمات عمومی، حکومت و نظا یر آن را از راه دور ممکن ساخته است و مردم به نحو روز افزونی از درون خانه هایشان به انجام کار و اداره تغییراتی که در نتیجه پیدایش فضای سایبر، در نظام اجتماعی جوامع بشری و شیوه زندگی بسیاری از مردم ایجاد شده، دچار تغییر و دگرگونی گردیده است .فضای سایبر که به واسطه گسترش فناوری اطلاعات شکل گرفته، از جنبه های مختلف بر معماری امروز جهان تاثیر گذاشته و آن را متحول ساخته است که در یک نگاه کلی می توان این تاثیرات را در دو حوزه مختلف بررسی نمود:
تاثیر×فضای×سایبر×بر×فضاهای×معماری × تاثیر×فضای×سایبر×بر×فرایند×طراحی×معماری
تاثیر فضای سایبر بر فضاهای معماری
از آن جا که معماری همواره پاسخ دهنده به نیازهای مطرح بوده است اینک در عصر الکترونیک نیاز ما به طراحی فضاهایی است که درحوزه دیجیتال مطرح شده اند .همان گونه که نیاز عصرصنعت فضاهایی فراخ و گشوده وفارغ از دیوار باربر بود تا پاسخگوی نیازهای زاده شده آن همانند نمایشگاهها و فرودگاهها و ایستگاههای راه آهن وغیره باشد؛ معماری امروز نیز بایست جوابگوی فضاهایی مثل روم و چترومها و اتاقهای میتینگ باشد.اما این جا یک سوال اساسی مطرح است وآن این که معماری همواره با مکان پیوند خورده و فضا که جوهره معماری است به عنوان مکان و زمان پذیرفته شده است و فهم گردیده و حال space که با پیشوندcyber در هم آمیخته چگونه در ذات خود مکان و فضا را داراست؟
در حوزه دیجیتال ، مکان هویتی سیال می یابد که می توان گفت که در فضای فاز بین صفر و یک »جا و نا جایی« سیر می کند و لذا باید پذیرفت که درفضای سیر می کند و لذا باید پذیرفت که مفهوم فضا در آمیخته شدن با سایبرتغییریافته و » ما شاهد یک حیطه فعالیت وفضای جدیدهستیم که درگذشته وجود نداشته است.«
