بخشی از مقاله
چکیده
فرودگاهها به عنوان یکی از زیربنایی ترین سرمایههای استراتژیک هر کشور، همه ساله علاوه بر بودجهی اختصاص یافته به بهره برداری، هزینهای هنگفت را جهت ترمیم و نگهداری به خود اختصاص میدهند. از آنجایی که محدودیت منابع، تخصیص بهینه اعتبارات موجود در این سیستم را میطلبد، لذا شناخت صحیح عوامل مرتبط در مبحث فرودگاهها اعم از میدان پروازی، خزشراهها، توقفگاه هواپیما و بالاخص باند پرواز، از درجهی اهمیت ویژهای برخوردار است. نشست و برخاست پروازهای متعدد
æ نیز تردد و توقف مکرر هواپیماها بر روی باند و توقفگاهها، اضمحلال روسازی و متعاقب آن کاهش ایمنی، کارائی و عمر مفید سازه را به دنبال دارد. مقالهی پیش روی، همراه با معرفی قسمتهایی از فرودگاه که بروز آسیبهای روسازی در آنها محتمل است، بیان خرابیهای عوامل میدان پروازی فرودگاه را در دستور کار خود قرار داده و با توجه به میزان شدت و وسعت خسارات، به بررسی کارشناسانه و تجزیه و تحلیل علل بروز آسیبهای وارده و ارائه نحوه مرمت روسازی بر پایه مدیریت هزینه میپردازد. در نهایت با ذکر اولویت در ترمیم خرابیهای حادث شده، مقاله در مسیری هدایت میشود که مدیریت ترمیم
æ نگهداری روسازی فرودگاهها همگام با مدیریت هزینه، بیشترین بازدهی فنی و اقتصادی را به دنبال داشته باشد.
کلمات کلیدی: تحلیل اضمحلال، فرودگاه مدیریت هزینه ،ترمیم و نگهداری ، مدیریت سیستم
-1مقدمه
فرودگاهها از زیرساختهای بزرگ هر کشور محسوب میشوند که همراه با پالایشگاهها و نیروگاههای بزرگ، بیشترین سقف هزینه را به خود اختصاص میدهند و نگهداری آنها در سطح کیفیت تعریف شده، نیاز به تعریف سیستم مدیریت قوی دارد.[45] روسازی فرودگاهها با توجه به گستردگی سطح، گذشت زمان، استفادهی مداوم و تأثیر مستقیم شرایط جوی، بخش عظیمی از بودجهی سالانه را جهت تعمیر و نگهداری به خود اختصاص میدهد و مسالهی مهم در این میان، اعمال مدیریت صحیح بر سیستم و هزینههای آن است.[44] سیستم روسازی PMS، یک سیستم مدیریت مهندسی است که برای مدیریت روسازی راه، فرودگاه و محوطهی پارکینگ ارائه شده است.[46] این سیستم با ارزیابی عمیق از وضعیت فعلی روسازی و پیش بینی وضعیت آتی آن، اقتصادیترین استراتژی ترمیم و نگهداری را مشخص میکند. بدین صورت که با برنامهای منطبق براساس علوم و فنون نوین مهندسی، داشتهها بطور مستمر تنظیم، بررسی و به روز گردیده و در نتیجه، شرایط امکانسنجی اقتصادی و انتخاب استراتژی مهندسی مناسب، بهینه و به هنگام فراهم میشود. سیستم مدیریتی که مجموعهای از ابزارهای مهندسی به منظور بررسی وضعیت و پیش بینی آن و تدوین برنامههای کاری با هدف بهینه سازی است EMS
نام دارد. این فرآیند، تعریف شبکه روسازی، تجزیه و تحلیل، پیش بینی اقدامات لازم آینده، انتخاب مناسبترین گزینهی ترمیم و نگهداری و مدیریت شبکه را شامل میگردد. از آنجاییکه فرودگاهها به عنوان سرمایه های زیربنایی و استراتژیک هر کشور مطرحند، هر ساله بودجه قابل توجهی به ترمیم و نگهداری روسازی عوامل میدان پروازی اختصاص مییابد. با توجه به اینکه تراکم استقرار فرودگاهها و نیز سطح فعالیت فرودگاههای مورد بهرهبرداری در مناطق مختلف جهان یکسان نیست، بکار گیری اصولی سیستم مذکور میتواند ایفاگر نقشی به سزا در حفظ سرمایههای ملی هر کشور باشد. مقالهی پیش روی، ضمن به تصویر کشیدن یک شمای کلی در جهت تعریف قسمتهای تشکیل دهندهی یک فرودگاه از دیدگاهی نو، به شکلی کاملا تخصصی، رو سازی باند پرواز را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و انواع خرابیهای محتمل را به همراه آزمایشات و تحقیقات انجام گرفته در این زمینه بررسی مینماید. در ادامه، با توجه به اولویت ها، راهکارهای عمدهی مرتبط را بر پایهی متد نوین مهندسی و مدیریت سیستم، با نگاه زیرکانه به مسائل اقتصادی و مدیریت هزینه، مطرح و ضمن انتخاب گزینههای بهینه، پیشنهاداتی منطبق بر اصول نوین علمی آکادمیک شامل مباحث تئوری و آزمایشگاهی ارائه مینماید.
-2تجربیات گذشته
تکنولوژی ساخت راههای آسفالته و بتنی در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20، سرآغاز تحولی بس مهم بود که توانست در زمانی کوتاه، تمامی ابعاد زندگی بشر را تحت الشعاع قرار دهد. مسئلهی حائز اهمیت در این بین حفظ کیفیت راههای موجود و بلکه ارتقاء آنها است. جلوگیری از شسته شدن روسازی راه توسط جریان آب، ایجاد انواع خرابیهایی که به عنوان ترک شناخته میشوند و مواردی دیگر از این دست، به همراه تامین ایمنی مالی و جانی مردم، از جملهی دغدغههایی هستند که از زمان ابداع تکنولوژی روسازی، به آن مفهوم که امروزه در ذهن تداعی میشود، ذهن متخصصان امر را درگیر کرده است.[1] در زمینهی ایمنی راه ها و مسائل مرتبط با سیستم های حاکم بر مدیریت آنها، مقالات زیادی به رشته ی تحریر در آمده است که از آن جمله میتوان به سیستم مدیریت ایمنی راهها[4] و مدیریت سیستم در راههای امن[5] و حمل و نقل ایمن در نیوزلند8]و[9 اشاره کرد. در این بین، عده ای نیز با نگاهی خاص، خرابی راهها و روشهای نگهداری و مرمت آنها را در دستور کار خود داشته اند.[10] با پیدایش و گسترش صنعت هواپیما سازی، مهندسی روسازی شکلی جدیتر به خود گرفت. نیاز به هزینههای هنگفت این مقوله برای راندمان بالا و خدمت دهی مناسب از یک سو و امنیت پرواز از سوی دیگر، تصویرگر روسازی بخش هوایی و بالاخص باند پرواز به شکلی استراتژیک و متفاوت با مسائل مرتبط با راههای آسفالته و بتنی در اذهان است. یکی از بحرانی ترین مشکلات در طراحی باند پرواز فرودگاه ها آثار نوسانات و لرزشها است که به شکلی به مراتب مخرب تر از مسیرهای راه آهن و جادهها در اثر عبور و مرور ترافیکی رخ مینماید. این امر مسبب پرداختن به منابع محرک این نوسانات به صورت بار بدون زمان یا طیف بار با حوزه فرکانسی مشخص در دهه ی اخیرتوسط کارشناسان امر در سرتاسر جهان گردیده است2]و3و.[6 ارزیابی مدول لایه های روسازی7] و[11، نوع تنش ها و مکانیک شکست در روسازی و تنش در درزها و ترکهای روسازی فرودگاه، نیز از مباحث همیشه مطرحی است که به لحاظ اهمیت سازهی روسازی باند پرواز فرودگاه، همواره در کانون توجه بوده12
