بخشی از مقاله
چکیده
انسان موجودی اجتماعی است و پاسخگویی به نیاز های اجتماعی وی امری ضروری است. پاسخگویی به این نیاز ها، فرصت های لازم در زمینه کسب تجارب اجتماعی را برایش فراهم می کند.
تعاملات اجتماعی در فضایی صورت می گیرد که معماران با آن روح می بخشند. اگر این فضا خصیصه های اجتماع پذیری را دارا باشد ، انسان به راحتی در آن به تعاملی سازنده با هم نوعان خود می پردازد. در معماری امروز یکی از مشکلات عمده در طراحی فضاهای عمومی عدم استقبال مردم از این فضاهاست و دیگر از آن روحیه فعال شهروندی و پویایی و نشاط اثری نیست. فضاهای عمومی نه برای نگاه کردن ، بلکه برای بودن در آن خلق می شوند. برای این بودن ویژگی محی کالبدی بسیار موثر است.
این پژوهش بر آن است تا نخست به اهمیت حیات جمعی در فضاهای عمومی بپردازد تا با استفاده از این مفهوم به این سوال که چگونه یک فضای کالبدی منجر به افزایش تعاملات اجتماعی می شود، پاسخ دهد و در یک جمع بندی کلی به راهکار های طراحی دست یابد. امید است با استفاده از این راه حل ها در طراحی ، شاهد پویایی و رونق هرچه بیشتر در فضاهای عمومی باشیم.
واژههای کلیدی: تعاملات اجتماعی ، حیات جمعی ، فضاهای عمومی ، اجتماع پذیری.
-1 مقدمه
معماری به عنوان یک عامل بسیار موثر، بر اجتماع پذیری فضاهای عمومی موثر است. بنابراین فضاهای عمومی معماری به عنوان بستری در
1
International Conference on Civil Engineering Architecture & Urban Sustainable Development 18&19 December 2013, Tabriz , Iran
جهت بهبود ارتباطات و رشد تعاملات اجتماعی افراد می بایست ، از منظر اجتماع پذیری مورد ملاحظه قرار گیرد .>15@ فرآیند اجتماع پذیری، با برقراری تعامل و ارتباط اجتماعی بین بهره برداران هر فضای عمومی مشترک معماری قابل حصول است و قابلیت شرکت موثر در تعامل با دیگران ، چه در زندگی خصوصی و چه در زندگی عمومی و حرفه ای انسان ها از ماهیت حیاتی برخوردار است .>11@
بر اساس نظریات جان لنگ در قلمرو های عمومی، الگوی تعامل اجتماعی و قابلیت های فضای معماری ساخته شده دارای اهمیت ویژه ای می باشند. دلیل این مسئله این است که میان تعامل اجتماعی و
دلبستگی مردم به محی های اجتماعی و ساخته شده ارتباط تنگاتنگی
وجود دارد.
هدف ازاین نوشتار آن است تا با مطالعه جنبه های اجتماعی مکان
ها به راهکارهای مناسب برای طراحی مکان های عمومی دست یابیم تا منجر به بالارفتن تعاملات اجتماعی شود.
-2 حیات جمعی در فضای عمومی
یکی از مهمترین ابعاد و ویژگیهای فضاهای عمومی ایجاد فرصتهای لازم جهت تعاملات اجتماعی میباشد.هنگامی که مردم با سایر افراد جامعه تعامل می کنندرابطه قویتری با مکان و جامعه خود احساس مینمایند. >5@
حیات جمعی در فضای عمومی به ایجاد محیطی پویا و زنده منجر می شود که در آن افراد به مشارکت میپردازند و نگرش ها و نظرات و عقاید و علایق خود را مطرح کرده و مورد تعامل قرار می دهند.صفا-صمیمیت- آرامش و ... همه و همه محصول کنشهای متقابل گروههای انسانی و فضا است که به گونهای زمینه سازگاری فرد با جامعه را فراهم میکند و موجب جامعه پذیری می شود.
در میان بر ساخته های اجتماعی، گفتگو می تواند به خلق و ایجاد دیگر نهادها و بر ساختههای اجتماعی مدد رساند. در گفت گوی اصیل فرایند خلق معانی مشترک اتفاق می افتد .>4@
ایجاد این معانی مشترک، نیازمند فضاهایی است که افراد را به مکث و سکون وا داشته و گرد هم جمع کرده تا بتوانند از طریق گفت و گو و رواب چهره به چهره و رودر رو به همبستگی اجتماعی دست یابند. >9@
اجتماع پذیری در فضاهای عمومی بر پایه نیاز مردم به حس تعلق اجتماعی و تعامل با یکدیگر قرار دارد و این امر در یک فضای اجتماعی حمایت کننده، در کنار تامین آسایش فیزیولوژیکی>12@، حس مالکیت، دریافت عدالت در فضا میسر خواهد بود.
حیات جمعی فرصتی رها شدن از تنشهای زندگی روزمره، گذراندن اوقات فراغت، تعاملات اجتماعی و گردهمایی افراد و گروههای مختلف دسترسی برای حضور آزادی بیان و ابراز آنها در فضاست حیات جمعی در فضاهای عمومی و در گرو ترویج تعاملات اجتماعی >21@جذب افراد و گروههای مختلف>22@ امنیت اجتماعی و در نتیجه ترغیب به افزایش تحمل گروههای مختلف در فضا، جامعه پذیری بیشترو ایجاد فضایی فعال و سرزنده است.
باختین اظهارکرد که چیزی به نام انسان بیرون از اجتماع، بیرون از شرای عینی اجتماعی اقتصادی وجود ندارد.
به گفته باختین اجتماع با ظهور شخص دوم آغاز می شود و اجتماع بودن به نوعی پذیرش تقدم منطقی بنیاد ذهنی بر ذهنیت است وجود
2
International Conference on Civil Engineering Architecture & Urban Sustainable Development 18&19 December 2013, Tabriz , Iran
انسان در اصل و اساس اجتماعی است و تقلیل آن به جوانب زیست شناسی به معنی محروم شدن او از خصایص انسانی است. ایجاد ارتباط بین افراد در یک مکان عمومی می تواند یک موضوع فیزیکی تماس نگاهها را شامل می شود که خود مستلزم نقش پذیری مردم در آن فضا است یعنی در یک فضا باید سه عنصر فضا، فعالیت وانسان وجود داشته باشد تا این تعامل رخ دهد.
