بخشی از مقاله
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: كليات تحقيق
مقدمه و بيان مسئله 2
فصل دوم: ادبيات تحقيق
قسمت اول- گردشگري
مقدمه 6
تعاريف گردشگري 7
تعريف گردشگر 9
اركان صنعت گردشگري 9
نقش زيرساخت‌ها در توسعه صنعت گردشگري 10
موانع توسعه گردشگري ايران از نقطه نظرات مختلف 11
استان بوشهر و تقسيمات سياسي آن 14
جغرافياي طبيعي استان بوشهر 18
جاذبه‌هاي گردشگري استان بوشهر 22
قسمت دوم- حمل و نقل
مقدمه 30
حمل و نقل چيست؟ 31
ارتباط حمل و نقل و گردشگري 33
مدل مستقيم حمل و نقل 34
عوامل موثر در توسعه حمل و نقل 36
اهميت سرمايه گذاري در حمل و نقل 37
فصل سوم: روش تحقيق
مقدمه 40
فرضيه‌هاي تحقيق 40
اهداف تحقيق 41
روش تحقيق 41
خلاصه مراحل انجام تحقيق 42
جامعه آماري 43
فصل چهارم: نتيجه‌گيري
مقدمه 51
نتيجه‌گيري و ارائه پيشنهادات 52
الف- نتايج حاصل از آزمون فرضيات، از ديدگاه مسافران 52
ب- نتايج حاصل از آزمون فرضيات، از ديدگاه كارشناسان 55
پيشنهادات به مسئولين 56
پيوست‌ها
الف- منابع و مآخذ 60
ب- پرسش نامه‌ها 62
فصل اول
كليات تحقيق
اهميت و ضرورت تحقيق
توسعه گردشگري استان بوشهر مي‌تواند عاملي براي رشد و توسعه استان ذكر شود كه به اشتغال‌زايي و توسعه اقتصادي آن مي‌توان اشاره كرد. وجود سواحل زيبا و هواي مطبوع اين خطه از سرزمين مادر فصول سرد مي‌تواند براي هر گردشگري، چه داخلي و چه خارجي جذاب باشد. اما استان بوشهر با داشتن اين امتياز كمتر از اين توان بالقوه سود برده است. پس قطعاً موانعي وجود دارد كه يكي از اين موانع وضعيت نامناسب سيستم حمل و نقل زميني استان و شبكه راههاي آن مي‌باشد.
هدف تحقيق
هدف اصلي تحقيق پاسخگويي به اين سوال است كه آيا وضعيت موجود سيستم حمل و نقل زميني يكي از موانع توسعه و رونق گردشگري به شمار مي‌آيد؟
فرضيه‌هاي تحقيق
- فرضيه اصلي: وضعيت نامناسب سيستم حمل و نقل زميني يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.
- فرضيه فرعي (1): وصل نبودن استان بوشهر به شبكه راه‌آهن يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.
- فرضيه فرعي (2): وضعيت نامناسب شبكه‌راه‌هاي برون شهري استان يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.
- فرضيه فرعي (3): وضعيت نامناسب تأسيسات و خدمات جانبي راههاي برون شهري استان يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.
روش تحقيق
روش تحقيق مورد استفاده از نوع توصيفي و از نوع پيمايشي است.
روش جمع آوري اطلاعات
روش جمع‌آوري اطلاعات از طريق پرسش‌نامه، مصاحبه و منابع كتابخانه‌اي مي‌باشد.
قلمرو تحقيق
قلمرو مكاني اين تحقيق محدوده جغرافيايي استان بوشهر است و مسافران و كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، قلمرو زماني فروردين 85 مي‌باشد.
جامعه و نمونه آماري
- مسافران
- كارشناسان
نتايج مورد انتظار تحقيق
توسعه حمل و نقل زميني مي‌تواند نقش مهمي را در توسعه گردشگري ايفا كند و براي دسترسي به هر مكان و جاذبه اي سيستم حمل و نقل به عنوان يك زير ساخت مطرح و مهم است.
فصل دوم
ادبيات تحقيق
قسمت اول
گردشگري
مقدمه
يكي از زمينه‌هاي حركت از اقتصاد متكي به نفت، به اقتصاد غير نفتي، تغيير ساختار اقتصادي كشور است و براي چنين تغييري نگرشي يكپارچه در ابعاد يكپارچه در ابعاد اقتصادي، اجتماعي، حقوقي و مديريتي ضروري به نظر ميرسد. يكي از عرصه‌هاي تنوع، تنوع بخشي اقتصادي كشور با توجه به تنوع محيطي و مزيت‌هاي نسبي موجود، گردشگري است.
گردشگري امروزه در اغلب كشورها به ويژه كشورهاي جهان سوم كليد اقتصاد بشمار مي‌رود، تا جايي كه در اين كشورها گردشگري بيش از ساير برنامه‌هاي توسعه در اولويت قرار گرفته است. تنوع بخشي به اقتصاد، بالا بردن شاخص‌هاي توسعه انساني، مشكلات ناشي از صنعتي شدن و آلودگي بيش از حد استاندارد شهرها و بويژه شهرهاي بزرگ، افزايش بهره وري نيروي انساني، اشتغال‌زايي، تكامل فرهنگ‌ها، حفظ محيط زيست و در مجموع توسعه پايدار از دغدغه‌هايي است كه جهان سوم با آن روبرو است و هر يك از كشورها در هر سطحي از توسعه تلاش مي‌كنند تا پاسخي مناسب به دغدغه‌هاي مذكور بدهند.
در بين كشورهايي كه به تنوع بخشي اقتصاد روي آورده‌اند و مي‌خواهند خود را از اقتصاد تك پايه‌اي برهانند، در جستجوي شناخت مزيت‌ها يا خلق آنها هستند. يكي از اين مزيت‌ها، گردشگري است كه اغلب كشورها به ويژه كشورهايي كه به لحاظ موقعيت مكاني از اين مزيت برخوردارند. در برنامه‌هاي ملي خود آنرا گنجانده‌اند با از اين طريق بتوانند فرايند توسعه ملي خود را تكامل بخشند.
مسافرت و صنعت گردشگري به عنوان بزرگترين و مهمترين صنعت در دنياي امروز به حساب مي‌آيد. بسياري از كشورهاي اين صنعت پويا را به عنوان منبع درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصي و توسعه ساختار زيربنايي خود مي‌دانند. بويژه كشورهاي در حال توسعه، به توسعه گردشگري اهميت بيشتري مي‌دهند. (واي؛ 1377؛ ص 27)
توسعه گردشگري در هر پايه و برنامه‌اي كه در مورد توسعه باشد، عامل كليدي بشمار مي‌رود توسعه كشاورزي، صنعت و گردشگري از راههاي مختلف ايجاد كسب و كار هستند و احتمالاً، توسعه گردشگري ساده‌ترين روش براي كسب وكار و در آمد در مقايسه با دو روش ديگر است. در كشور ما صنعت گردشگري از پتانسيل بالايي برخوردار است و اگر توجه خاصي به آن شود مي‌تواند درآمد زيادي را عايد كشور كند.
تعريف گردشگري
امروزه گردشگري به عنوان يكي از پديده‌هاي مهم زندگي اجتماعي بشر، از ديدگاه علوم مختلف از جمله اقتصاد، جامعه‌شناسي، جغرافيا و مديريت، مورد بررسي قرار مي‌گيرد و بر همين اساس تاكنون تعاريف متعددي از گردشگري به توجه به ديدگاه موضوعي هر يك از رشته‌ها، صورت گرفته است.
گردشگري از ديدگاه جامعه شناسي عبارت است از: مجموعه روابطي كه شخص گردشگر در محل اقامت موقت خود در مقصد، با انسان هاي ساكن در آن محل بوجود مي‌آورد. در اين تعريف صرفاً به روابط گردشگر و كلاً روابط انساني توجه شده است در حالي كه جغرافي‌دانان در تعريف خود از گردشگري، عمدتاً بر رابطه گردشگران با مقصد و اقليم متمركز مي‌شوند. (كاظمي؛ 1381؛ ص 31)
در فرهنگ لغت گردشگري عبارت است از: مسافرت براي تفريح و سرگرمي و سفري كه در آن مسافر به مقصدي رفته و سپس به محل سكونت خود بر‌مي‌گردد. در تعريف ديگري، گردشگري به سفر موقتي و كوتاه اطلاق شده كه ضمن آن گردشگر به منطقه‌اي خارج از محل سكونت و كار خود به منظور سير و سياحت سفر مي‌كند.
نكات مهمي كه در كليه‌ي تعاريف مشاهده مي‌شود، جدا شدن فرد از محل كار و اقامت دائم خود، كوتاه و موقتي بودن سفر و انجام فعاليت‌هايي مانند بازديد، سرگرمي و تفريح در مدت سفر مي‌باشد.
از نظر اقتصادي گردشگري نشان دهنده انتقال قدرت خريد از يك منطقه به منطقه ديگر است. (الواني؛ 1373؛ ص 18، 19)
نهايتاً اينكه گردشگري فعاليتي است چند رشته‌اي، چند مسئله‌اي، چند بخشي و چند شكلي، چند رشته‌اي از اين جهت كه گردشگري از رشته‌هاي اقتصاد، حقوق، جامعه شناسي ، روان شناسي، جغرافيا، هتلداري، بازرگاني، راه و ساختمان و… استفاده مي‌كند.
چند مسئله‌اي از اين جهت كه با مسائل جغرافيايي، زيست محيطي، مالي و اقتصادي، فني، انساني، فرهنگي و آموزشي، حقوقي و سياسي و امنيتي ارتباط دارد.
چند بخشي از اين جهت كه در گردشگري، بخش‌هاي دولتي، نيمه دولتي، و خصوصي درگير مي‌باشند. چند شكلي از اين جهت كه گردشگري از اشكال مختلف فرهنكي، ورزشي، كسب و كار، درماني، اجتماعي، زيارتي، و استفاده از شيوه‌هاي مختلف حمل و نقل و تاسيسات اقامتي تشكيل مي گردد. (عزيزي؛ 1378؛ ص 48)
تعريف گردشگر
گردشگر به كسي گفته مي‌شود كه اقدام به مسافرت مي نمايد و مدت سفر او بيش از 24 ساعت و كمتر از يكسال است و سفر وي با انگيزه‌هاي تفريحي، استراحتي، فرهنگي، شركت در كنفرانس‌ها، سمينارها و مواردي مشابه صورت مي‌گيرد. (WTO, 1997)
گردشگر به 2 بخش كلي تقسيم مي‌گردد:
1) گردشگر داخلي: كسي است كه از محل اقامت خود حداقل 50 مايل دور شده و براي اهدافي از قبيل امور كاري، تفريحي، شخصي و استراحت در محلي اقامت گزيند. مدت اقامت وي مي‌تودند از كمتر از يك شب يا بيشتر از آن باشد.
2) گردشگر خارجي: افراد ساكن يك كشور كه به خارج از آن كشور سفر مي‌كنند.
اركان صنعت گردشگري
اركان صنعت گردشگري را تركيبي از فعاليت‌ها، خدمات و صنايع شكل مي‌دهد. اركان صنعت گردشگري به قرار زير است:
1) منابع طبيعي: منابعي كه به صورت‌هاي مختلف در هر منطقه‌اي وجود دارد و براي جلب گردشگران مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مانند جنگل‌ها، سواحل دريا، حيوانات خاص منطقه، كوهستانها، گل‌ها و… .
2) عوامل زيربنايي: عواملي مانند شاهراه‌ها، فرودگاه‌ها، خطوط راه آهن، جاده‌ها، پارگينگ‌ها، پارك‌ها، تسهيلات دريايي و بندري، هتل‌ها، متل‌ها، رستوران‌ها، مراكز خريد، اماكن تفريحي، موزه‌ها، سيستم‌هاي تصفيه آب آشاميدني و سوخت رساني، سيستم‌هاي ارتباطي و بهداشتي، از جمله عوامل زيربنايي مهم اين صنعت هستند.
3) منابع فرهنگي و روحيه مهمان نوازي: منابع فرهنگي هر منطقه شامل هنرهاي ظريفه، ادبيات، تاريخ، موسيقي، هنرهاي نمايشي، رقص، ورزش‌ها و ساير فعاليت هاي مشابه ديگر است. روحيه مهمان‌نوازي را نيز مي‌توان از نحوه‌ي خوشامد‌گويي كاركنان يك سازمان، مؤدب و صميمي‌بودن آنها و تمايل براي ارائه‌ي خدمات قابل قبول و دوستانه از سوي آنها درك كرد. (الواني؛ 1373؛ ص 27 و 28)
نقش زيرساختارها در توسعه صنعت گردشگري
واژه زيرساختار (تأسيسات زيربنايي) در گردشگري اشاره به تأسيساتي دارد كه رويازير زمين قرار گرفته‌اند و مبنايي براي عملكرد كارآمد اين صنعت مي‌باشند.
تأسيسات زيربنايي شامل شبكه‌هاي ارتباطي، جاده‌اي، فرودگاهي، منابع و تسهيلات آب شرب، برق، سيستم‌زهكشي، فاضلاب و… مي‌شود. زير بنا پايه‌ي روبنا است. تأسيسات روبنايي شامل هتل‌ها، واحدهاي اسكان، رستوران‌ها و طيف گسترده‌اي از خدمات و تاسيسات خاص گردشگري است. بنابراين مقصدي كه از منابع فرهنگي، طبيعي و آب و هوايي دلپذير برخوردار است، لازم و ضروري هستند.
توسعه زير ساختار در كشورهاي در حال توسعه، كه اغلب در اين زمينه بسيار عقب هستند امري حياتي به شمار مي‌آيد. از طرفي توسعه گردشگري نيازمند زيرساختار‌هاي مناسب حمل ونقل است تا جابجايي گردشگران به سهولت انجام گيرد. از جمله اين زير ساختارها، راه و پايانه مي‌باشد. گردشگري امروزه در دنيا بيشتر داخلي است و نه بين‌المللي. گردشگران بيشتر درون كشور خودشان سفر مي‌كنند. همچنين اكثر سفرهاي گردشگري در جهان توسط وسايل نقليه‌ي زميني و عمدتاً اتومبيل انجام مي‌گيرد. لذا وجود راههاي مناسب و كارآمد مي‌تواند در توسعه گردشگري بسيار بسيار موثر باشد. عموماً جاذبه‌هاي گردشگري تنها پس از آنكه قابل دسترسي شده‌اند، توسعه يافته اند. (يوسفي پور؛ 1379؛ ص 38)
هر چند كه مسافت بين مبدأ و مقصد سفر پر تعداد گردشگران موثر است ولي اين اثر مي‌تواند با توسعه قابليت‌هاي دسترسي كم رنگ‌تر شود.وجود زيرساخت‌هاي لازم حمل و نقل مناسب در زمره اين قابليت‌ها هستند. (اردكاني؛ 1383؛ ص 51)
نهايتاً اينكه حمل و نقل جزء جدا نشدني و بسيار مهم صنعت گردشگري است. مهمترين مسئوليت سيستم حمل و نقل عبارت است از جابه‌جايي مسافران، رساندن آنها به مقصد و برگرداندن آنها از راه هوا، دريا يا زمين. مقصد مسافر چه داخلي و چه خارجي، به تسهيلات و تشكيلات موجود در پايانه‌هاي هوايي، بنادر، سيستم هاي جاده‌اي بستگي دارد و اين ها همه جزء زيرساختارها هستند. (واي؛ 1377؛ ص 41)
موانع توسعه گردشگري ايران از نقطه نظرات مختلف
- يكي از بزرگترين مشكلاتي كه ما در زمينه‌ي توسعه گردشگري با آن روبرو هستيم مربوط به تصوري است كه از كشور ما به جهانيان ارائه شده است و اين مسأله تماماً محصول ناكارآمدي سيستم‌هاي ما در اداره‌ي بهينه كشور است. البته ضعف در سيستم حمل و نقل هوايي و راههاي زميني نيز از ديگر مشكلات ضعف گردشگري ما است. (شفيع‌زاده؛ 1382؛ ص 25 و 28)
- كيفيت خدمات و تسهيلات، يكي از موضوعات و چالش‌هاي اصلي در صنعت گردشگري است. كيفيت، تمام عرصه‌هاي خدمات در گردشگري را در برمي‌گيرد. شبكه حمل و نقل، هتل‌ها، خدمات بانكي، سرويس‌هاي بهداشتي، رستوران‌ها، و همگي بايد متحول شوند. (مجلس و پژوهش؛ شماره 29، ص 255)
- ضعف نظام آماري از ديگر چالش‌هاي موجود در زمينه برنامه ريزي و پژوهش براي توسعه گردشگري ايران است. نظام آماري موجود، محدود و ناكار آمد است. بخش آماري سازمان ايرانگردي و جهان گردي نيز توانايي‌هاي خود را به تدريج از دست داده است و عملكرد ضعيف‌تري از خود بروز مي‌دهد.
- ساختار اداري و نيروي انساني بخش دولتي گردشگري كماكان از موضوعات و چالش‌هاي مهم گردشگري ايران محسوب مي‌شود.
- سياست‌ها و مقررات جاري از جمله در مورد هواپيمايي كشوري، قانوني كار، قانون اتحاديه‌ها و تشكل‌هاي صنعتي، قانون سرمايه‌گذاري، عدم موفقيت در خصوصي‌سازي صحيح خدمات و تسهيلات گردشگري، توام با جوي كه عموماً نسبت به فعاليت‌هاي بخش خصوصي با ديدة شك و سوءطن مي‌نگرد و اين تصور كه بخش دولتي همه چيز را بهتر تشخيص مي‌دهد، مانع از توسعه صنعت گردشگري ايران گرديده است.
- ضعف اراده ملي، مهمترين مانع توسعه گردشگري ايران است. توسعه گردشگري نيازمند اجماع در سطوح ملي است. در حالي كه بخش‌هايي از رهبران و نخبگان جامعه از ضرورت توسعه گردشگري و آثار مثبت اقتصادي و اجتماعي آن دفاع مي‌كنند، گروهي ديگر تا تأكيد بر عوارض منفي گردشگري بين‌المللي و تاثيرات احتمالي آن در تخريب فرهنگ و آداب و رسوم موجود، خواهان كنترل و محدود ساختن آن در چارچوب روابط با كشورهايي هستند كه قرابت فرهنگي بيشتري با ايران دارند. (سينايي؛ 1374؛ ص 22)
- مشكلات سازماني از ديگر دشواري‌هاي محوري صنعت گردشگري كشور است.
نبود مديريت متمركز براي سياست گذاري عمده در سطح كلان نامشخص بودن حدود بخش‌هاي عمومي و خصوصي و ساير نهادها، حاكم بودن افراد غير مسئول و متفرقه در امر گردشگري از موانع توسعه گردشگري به شمار مي‌آيند. (سرلك؛ 1378؛ ص 273)
- عدم هماهنگي و همكاري مطلوب بين سازمان‌ها، نهادها و ارگان‌هايي كه به طور مستقيم يا غيرمستقيم در توسعه گردشگري و جذب گردشگران موثر هستند نيز، از جمله موانع مي باشند.
- ناهماهنگي فرهنگ و انتظارات گردشگران برخي از كشورها با فرهنگ اسلامي، از مشكلات ديگر آن است.
- نبود مراكز اطلاع رساني در مبادي ورودي كشور از مهمترين چالش‌هاي صنعت گردشگري است.
- ارزش‌هاي هنجاري و فرهنگي، گردشگر خاصي را كه ايران مي‌تواند داشته باشد، محدود ساخته است. (برنامه ملي توسعه گردشگري؛ 1380)
استان بوشهر
استان بوشهر در جنوب ايران و در حاشيه‌ي خليج فارس قرار دارد. موقعيت جغرافيايي اين استان بين 27 درجه و 14 دقيقه تا 30 درجه و 16 دقيقه عرض شمالي و 50 درجه و 6 دقيقه تا 52 درجه و 58 دقيقه‌ي طولي شرقي از نصف‌النهار گرينويچ قرار دارد. مساحت اين استان، بالغ بر 25 هزار كيلومتر مربع است. اين استان با استانهاي فارس، هرمزگان، خوزستان و كهگيلويه و بوير احمد، همسايه است. جمعيت استان تقريباً بالغ بر 685307 نفر مي‌باشد.
اين استان از لحاظ تقسيمات سياسي به 9 شهرستان تقسيم مي‌گردد كه عبارتند از: شهرستان بوشهر، دشتستان، تنگستان، دشتي، دير، ديلم، لنگان، گناوه و جم.
شهرستان بوشهر با 9/1441 كيلومتر مربع مساحت و 202138 نفر جمعيت حدود 2/6% كل مساحت استان را دارا بوده و در حدود مختصات جغرافيايي َ40 و ْ50 تا َ10 و ْ51 طول شرقي و َ46 و ْ28 تا َ46 و ْ29 عرض شمالي قرار دارد. اين شهرستان از دو بخش مركزي و خارك، 4 شهر (بوشهر، خارك، چغادك و عالي شهر) و 2 دهستان تشكيل گرديده است و داراي آب و هواي گرم و مرطوب مي‌باشد.
قدمت اين بندر تاريخي به عهد ايلام حدود 2000 سال پيش از ميلاد ميرسد كه در آن زمان با عنوان «ليان» شناخته مي‌شده است. در دوره ساساني نام آن «بخت اردشير» بوده است و در دروه‌ي معاصر يكي از نخستين شهرهايي است كه چاپ سنگي را وارد كرده و پيش از بسياري از شهرهاي مهم ايران داراي يخ سازي و برق بوده است. مردم بوشهر از اولين ايرانياني بودند كه با مجله و روزنامه آشنا شدند.
شهرستان دشتستان:
شهرستان دشتستان با 6366 كيلومتر مربع مساحت، بزرگترين شهرستان استان مي‌باشد و مساحت آن حدود 5/27% مساحت كل استان را تشكيل مي‌دهد. اين شهرستان با 224209 نفر جمعيت از 5 بخش (مركزي، سعد آباد، شبانكاره، بوشكان و ارم) 8 شهر و 11 دهستان تشكيل گرديده است. آب و هواي آن گرم و خشك مي‌باشد. شهر برازجان مركز اين شهرستان است و بدليل قرارگرفتن بر سر راه بنادر بوشهر، گناوه و كنگان به شيراز از هميشه داراي اهميت بوده است.
شهرستان تنگستان:
شهرستان تنگستان 1927 كيلومتر مربع وسعت و طبق آخرين سرشماري 64950 نفر جمعيت دارد و به لحاظ وسعت و با 3/8% كل مساحت استان چهارمين شهرستان اين استان مي‌باشد.
شهر اهرم مركز شهرستان تنگستان است. از لحاظ تقسيمات كشوري شهرستان از دو بخش مركزي و دلوار، دو شهر و چهار دهستان تشكيل گرديده و فاصله اهرم تا مركز استان 57 كيلومتر مي‌باشد. آب و هواي اين شهرستان در نوار ساحلي گرم و مرطوب و هر چه بسوي مناطق داخلي پيش روي مي‌شود از رطوبت هوا كاسته مي‌گردد.
شهرستان كنگان:
شهرستان كنگان با 1296 كيلومتر مربع مساحت 6/5% كل مساحت استان است. در منتهي اليه جنوب شرقي استان واقع گرديده و به لحاظ وسعت كوچكترين شهرستان مي‌باشد. اين شهرستان داراي 71601 نفر جمعيت است و از 2 بخش (مركزي و عسلويه) چهار شهر و 4 دهستان تشكيل گرديده است. آب و هواي اين شهرستان گرم و مرطوب است و فاصله كنگان تا مركز استان 200 كيلومتر مي‌باشد. منطقه ويژه اقتصادي پارس جنوبي كه از بزرگترين منابع نفت و گاز خاورميانه بشمار مي رود در اين شهرستان واقع گرديده است.
شهرستان دير:
مساحت شهرستان دير 2158 كيلومتر مربع مي‌باشد كه 3/9% كل مساحت استان است. جمعيت اين شهرستان 49095 نفر مي‌باشد و از دو بخش مركزي و بردخون، 3 شهر و 4 دهستان تشكيل گرديده است. آب و هواي آن گرم و مرطوب است. فاصله شهر دير تا مركز استان 200 كيلومتر مي‌باشد. بندر دير يكي از بنادر قديمي سواحل خليج فارس است كه در گذشته‌ي آن بقاياي شهرها و آبادي‌هاي كهن بسياري ديده مي‌شود.
شهرستان گناوه:
شهرستان گناوه با 1837 كيلومتر مربع وسعت، 8% كل مساحت استان را به خود اختصاص داده است و در شمال استان بوشهر قرار دارد. جمعيت آن 81108 نفر و آب و هواي آن گرم و مرطوب مي‌باشد. گناوه بر ساحل خليج فارس، ميان بوشهر و ديلم واقع شده است و از لحاظ تقسيمات كشوري داراي دو بخش مركزي و ريگ، 2 شهر و 2 دهستان مي‌باشد. فاصله آن تا مركز استان 130 كيلومتر است.
شهرستان دشتي:
شهرستان دشتي با 5008 كيلومتر مربع وسعت در شرق استان واقع گرديده است و حدود 6/21% كل مساحت استان را شامل مي‌شود. جمعيت اين شهرستان بر اساس آخرين سرشماري 75609 نفر اعلام گرديده است. از نظر وسعت دومين شهرستان استان است و داراي آب و هواي گرم و خشك مي‌باشد. اين شهرستان از دو بخش كالي و مركزي، 2 شهر و 6 دهستان تشكيل گرديده و فاصله مركز شهرستان، خورموج تا مركز استان 80 كيلومتر است.
شهرستان جم:
شهرستان جم با 1436 كيلومتر مربع مساحت هفتمين شهرستان استان بوده و در جنوب استان واقع گرديده كه حدود 2/6% كل مساحت استان را شامل مي‌شود. اين شهرستان 36959 نفر جمعيت دارد و از دو بخش جم و ريز، يك شهر و 5 دهستان تشكيل گرديده است. اين شهرستان داراي اقليم نيمه خشك و گرم است و فاصله شهر جم تا مركز استان 265 كيلومتر مي‌باشد.
شهرستان ديلم:
شهرستان ديلم با مساحتي حدود 2230 كيلومتر مربع در شمال استان واقع شده است. جمعيت اين شهرستان حدود 31076 نفر مي‌باشد. اين شهرستان از دو بخش مركزي و بهر گانسر تشكيل گرديده و مركز آن ديلم مي‌باشد و فاصله مركز آن تا مركز استان 195 كيلومتر مي‌باشد.
جغرافياي طبيعي استان بوشهر
1) ناهمواري‌هاي استان: ناهمواري استان تحت تاثير فعاليت‌هاي كوه‌زايي اواخر كوشياري و هم زمان با پيدايش زاگرس، شكل اوليه خود را يافته و از آن زمان تاكنون، عوامل فرسايش در تغيير شكل اين ناهمواري ها به شدت اثر گذاشته و شكل امروزي ناهمواري‌ها بوجود آمده است. به طور كلي ناهمواري‌هاي استان را مي توان در دو واحد كاملاً متمايز مطالعه كرد: واحد مرتفع كوهستاني و واحد پست جلگه اي.
الف- واحد مرتفع كوهستاني: قسمت اعظم محدوده شمالي و شرقي استان از ارتفاعات و طاقديس‌هاي موازي پوشيده شده است. اين ناهمواري‌ها، كه بخشي از زاگرس چين‌خورده به شمار مي‌رود. از دو رشته موازي كه سرتاسر استان از شمال غرب به جنوب شرق را گرفته است، تشكيل شده. رشته كوه اصلي استان به نام «گچ ترش» شامل كوههاي «گسيكان» «كوه‌سياه» و «كوه خورموج» است. كوههاي استان بوشهر به دليل ارتفاع كم، بارش سالانه ناچيز و جنس سنگ‌ها كه غالباً آهكي است، از نظر پوشش گياهي فقير است و تنها در زمستان تا اوايل بهار پوشش سبز گياهي دارد.
ب- واحد پست جلگه‌اي: واحد جلگه‌اي به صورت نوار كم عرضي در امتداد ساحل خليج فارس قرار گرفته و حاصل رسوب گذاري رودهاي استان است كه به دنبال جلگه خوزستان از شمال غرب تا جنوب شرق استان امتداد يافته است. جلگه ساحلي استان، كم عرض و باريك است و فقط در جاهايي كه رودهاي استان به دريا منتهي مي‌شوند، عرض آن افزايش مي‌يابد. با توجه به وجود آب كافي و خاك نسبتاً مناسب بخش اعظم كشاورزي استان در حاشيه‌ي اين رودها متمركز شده است و بيشتر سكونت گاه‌هاي استان نيز در اين واحد تمركز يافته‌اند.
2) آب و هواي استان:
الف- عوامل موثر بر آب و هواي استان
1- عرض جغرافيايي: مدار رأس السرطان با سه درجه اختلاف از جنوبي‌ترين نقطه‌ي خليج فارس مي‌گذرد. اين به اين معني است كه سواحل خليج فارس در منطقه‌اي بسيار گرم قرار گرفته است. به اين ترتيب، در استان بوشهر در فصل تابستان سيستم پرفشار جنب حاره حاكم مي‌شود. در مقابل، تابش شديد آفتاب تابستاني، توان تبخيري اين منطقه را بالا مي‌برد.
2- ارتفاع از سطح دريا: در بوشهر با فاصله‌ي 200 كيلومتري از ساحل خليج فارس، بدنه‌هاي پله مانند فلات ايران قرار دارد كه تقريباً از ساحل شروع مي‌شود و تا حدود 2000 متري ارتفاع مي‌يابد.
3- فاصله از دريا: در نوار ساحلي استان، اختلاف درجه‌ي حرارت بين شب و روز و فصول به علت نزديكي به دريا كم است. افزايش رطوبت هوا از طريق بخار آب و حاكميت رژيم بادهاي محلي از ديگر تاثيرات خليج فارس است.
4- جهت وزش‌بادها: جهت وزش بادها در وضعيت آب و هواي استان نقش عمده‌اي دارد. بادهاي غربي، در ماه‌هاي سرد سال، استان بوشهر را مانند ساير نقاط ايران تحت تاثير قرار مي‌دهند. اين بادها با عبور از خليج فارس رطوبت زيادي جذب مي‌كنند و باعث ريزش باران در استان مي‌شوند.
ب- عناصر آب و هوايي
1) فشار هوا: خليج فارس به دليل وضع جغرافيايي خود بين فلات ايران و عربستان، در زمستان و تابستان تحت تأثير اقليمي خارج از منطقه قرار مي‌گيرد. اين ناحيه در تابستان، تحت تأثير سيستم پرفشار جنب حاره، آب و هواي گرم و خشكي دارد.
2) درجه حرارت: استان بوشهر از دو بخش تشكيل شده؛ جلگه‌اي و كوهستاني. بخش وسيعي از استان را كوهستان فرا گرفته است وبخشي از آن وسعت كمتري دارد، جلگه‌اي است كه به علت مجاروت با آب‌هاي خليج فارس، تحت تأثير آب و هواي آن قرار مي‌گيرد. گرم‌ترين ماه سال مرداد و سردترين ماه، دي است.
3) پوشش گياهي استان
وجود آب و هواي خشك و بياباني و تبخير زياد در استان بوشهر باعث فقر نسبي پوشش گياهي شده است. اين امر در فصل تابستان كه بدون بارش است و حدود 7 ماه طول مي‌كشد. كاملاً چشمگير است اما در فصل زمستان و به دنبال ريزش باران در جلگه‌ها و نواحي پايكوهي استان مناظر زيبايي از علفزارهاي سرسبز و گل‌هاي وحشي خودرو ديده مي‌شود. با توجه به مقدار بارش سالانه و ميانگين دماي زياد تابستان، در استان بوشهر گياهان علفي يك ساله و بوته اي به طور طبيعي مي‌رويند. اين گياهان معمولاً در فصل پاييز و زمستان روييده و رشد مي‌كنند و در فصل بهار و تابستان با شدت گرفتن گرما و كاهش بارندگي به تدريج خشك مي‌شوند و از بين مي‌روند.
با توجه به مطالب ذكر شده، پوشش گياهي استان را مي‌توان به دو بخش تقسيم كرد: الف- جنگل و درختزار؛ ب- مرتع.
الف- جنگل و درختزار: جنگل‌هاي استان بوشهر به 68000 هكتار، معادل 5/24% از سطح كل استان ميرسد و شامل جوامع جنگلي كنار، گز، بادام و بنه و حرا مي‌باشد. مهمترين جامعه گياهي آن حرا مي‌باشد كه به رويش‌هاي مانگرو معروف است و از نظر زيست محيطي اهميت زيادي دارند.
ب- مساحت واقع استان بالغ بر 5/1 ميليون هكتار است. اين مراتع غالباً علوفه‌ي كمي دارند و از نوع مراتع بياباني فقير به شمار مي‌رود.
