بخشی از مقاله
حسابرسي و حسابداري
تفاوت بين حسابرسي و بازرسي قانوني
همواره در کلاس حسابرسي يکي از سوالاتي که مطرح ميشوداين است که :
آيا بين حسابرس مستقل وبازرس قانوني تفاوتي وجود دارد ياخير ؟
در پاسخ به اين پرسش بايد جايگاه هر کدام مورد بررسي قرار گيرد :
مطابق قانون شرکتهاي پذيرفته شده در بورس موظفند صورتهاي مالي سالانه خويش بهمراه گزارش حسابرس مستقل منتشر ودر اختيار عموم قرار دهند .
در حقيقت اگر بخواهيم حسابرسي را تعريف نمائيم ميگوئيم حسابرسي عبارتست از :
رسيدگي به اسناد ومدارک مالي به طوري که حسابرس بتواند نسبت به ترازنامه وحساب سودوزيان موسسه اظهار نظر نموده وگزارش حسابرسي را تهيه نمايد
بنابراين اولا حسابرس يک شخص مستقل از شرکت ميباشد ثانيا نسبت به مدارک وصورتهاي مالي اظهار نظر مينمايد وميزان مطابقت آنها را با استانداردهاي پذيرفته شده حسابداري بررسي ميکند . ثا لثا رسيدگي حسابرس بر طبق استانداردهاي پذيرفته شده حسابرسي صورت ميگيرد رابعا حسابرس مستقل را اشخاص حقيقي وحقوقي مختلف همچون مجمع عموم ، مديران شرکت ويا حتي اشخاص برون سازماني ميتوانند انتخاب نمايند .
صلاحيت حسابرس مستقل بر اساس آزمون وتوسط انجمن حسابداران رسمي تعيين وتائيد ميشود . وشرائط خاصي ازجمله داشتن شش سال سابقه حسابداري را دارا ميباشد
اما بازرس قانوني :
بازرس قانوني مطابق قانون تجارت يکي از ارکان شرکتها وموسسات ميباشد وشخصيت وي متکي بوجود شرکت ميباشد وظايف بازرس قانوني در قانون تجارت به مراتب فراتر از وظايف حسابرسي ميباشد به گونه اي که اگر بازرس قانوني تخلفي را از مديران شرکت مشاهده نمايد بايد آنرا به مراجع قانوني اعلام نمايد بازرس قانوني را مجمع عمومي انتخاب مينمايد بازرس قانوني داراي مسووليت مدني بوده ودر صورت تخلف از وظايف به مجازات مختلفي همچون حبس جنحه اي محکوم ميشود
براي انتخاب بازرس قانوني علاوه بر اينکه درقانون تجارت شرائطي همچون عدم محجوريت يا محکوميت قضائي وهمچنين نداشتن قرابت سببي ونسبي تا درجه سوم از طبقه اول ودوم و... پيش بيني گرديده بر طبق آئين نامه اجرائي ماده 144 قانون تجارت مصوب 1350 نيز شرائط
ديگري نيز پيش بيني گرديده است
اينک با توجه به مطالب فوق سوالات وابهامات زيرمطرح ميگردد لذا از خوانندگان محترم
تقا ضا دارد با بيان نظرات وارائه نوشته هاي خويش ما را در دستيابي به پاسخ اين سوالات ياري نمايند ضمن آنکه به نظر ميرسد موضوعات زير ميتواند به عنوان موضوعات تحقيقاتي مورد استفاده قرار گيرد :
1- آيا براي حسابرس مستقل مسووليت حرفه اي تعيين گرديده ودر صورت تعيين آنها نحوه نظارت چگونه ميباشد ؟
2- آيا شرائط مقرر جهت بازرس قانوني کفايت ميکند يا شرائط ديگري نيز لازم ميباشد ؟
3- آيا انجمن حسابداران رسمي بعنوان مرجع تشخيص صلاحيت حساداران رسمي شرائط
معيين شده را رعايت نموده يا بعضا روابط را جايگزين ضوابط نموده است ؟
(دوستان محترم در پاسخ به اين سوال جانب احتياط را رعايت نموده ودر صورت منفي بودن پاسخ مستندات ونمونه هائي را که ميشنا سند بيان نمايند )
4- بر اساس قانون سازمان حسابرسي بعنوان بازرس قانوني شرکتهاي دولتي تعيين گرديده است . آيا تاکنون سازمان حسابرسي مديران وحسابرسان آن در کار اعلام گزارش اين نوع شرکتها قصور وتخلفي داشته اند ياخير ؟ اگر داشته اند چه بر خوردي با آنان صورت پذيرفته است ؟ به بيان ديگر نظارت بر کار بازرس قانوني شرکتهاي دولتي بعهده کيست؟
تذکر : ضمن خواهش از دوستان جهت مشارکت وهمراهي در مباحث فوق با توجه به اينکه قصد داريم با مد نظر قراردادن اصل پاسخگوئي ، سازمانها ونهادهاي دخيل در امر حسابداري وحسابرسي در کشور همچون سازمان حسابرسي وديوان محاسبات و... را وادار به پاسخگوئي وشفاف سازي نمائيم لذا خوانندگان در بيان نظرات خويش بطور کاملا مستند صحبت نمايند .
استاندارد هاي حسابرسي
تعريف استانداردهاي حسابرسي : روشها وموازيني كه در
انجام حسابرسي به كار گرفته ميشودوبايد آنچنان باشد
كه حسابرس تواندنظرخودرا به عنوان يك متخصص در خصوص
موضوع مورد رسيدگي بيان دارد.
استانداردهاي حسابرسي به سه دسته:عمومي، اجراي عمليات
و استاندارد گزارشگري تقسيم ميشوند.
استاندارد عمومي:
اين استاندارد در حقيقت ويژگيهائي كه يك حسابرس بايد
داشته باشد بيان ميدارد وخود شامل سه استاندارد زير
ميباشد:
۱- صلاحيت وآموزش فني كافي :
حسابرس بايد براي انجام حسابرسي صلاحيت فني لازم را
دارا باشد ودرطول دوره هاي مشخص آموزش كافي را ببيند.
۲- استقلال : حسابرس بايد از ديد جامعه مستقل از
صاحبكار به نظر برسد ومنافع مشتركي (منافع غير
مستقيم بااهميت يا هرگونه منافع مستقيم
صرف نظر از اهميت )با صاحبكار نداشته باشد.
۳- مراقبت حرفه اي
استاندارد اجراي عمليات :
حداقل معيارهاواقداماتي كه حسابرس جهت انجام حسابرسي ملزم به رعايت آنها ميباشدو خود شامل سه استاندارد زير ميباشد:
۱- برنامه ريزي : جهت انجام حسابرسي برنامه ريزي مناسب انجام دهد.
۲- ارزيابي سيستم كنترل داخلي
۳- كسب شواهد ومدارك كافي
استاندارد گزارشگري :
شرائطي كه حسابرس جهت تنظيم وارائه گزارش
بايد رعايت نمايدوشامل چهار استاندارد زير ميباشد:
۱-گزارش تصريح كند صورتهاي مالي مطابق
اصول پذيرفته شده حسابداري تهيه شده يا خير؟
۲- چنانچه دركاربرداصول حسابداري تهيه صورتهاي
مالي رعايت يكنواختي نشده است آن موارد
وشرائط ذكر گردد.
۳-چنانچه افشاء كافي در صورتهاي مالي
صورت نپذيرفته در گزارش بيان دارد
۴- گزارش حاوي يك اظهار نظر در مورد
صورتهاي مالي باشد واگر نميتواند اظهار نظر
نمايد دلايل آن بيان گردد.
نكته :در بيان استانداردها رعايت ترتيب هر
استاندارد ضروري است مثلا منظور از استاندارد
سوم عمومي مراقبت حرفه اي ميباشد.
حسابرسي
1)حسابرس به خاطر كدام دليل در حين رسيدگي ها كوشش ميكند مستقل به نظر برسد؟
الف)از بين بردن احتمال خطر ومسئوليت
ب)حفظ اعتبار نزد جامعه
ج)رسيدن به استقلال واقعي
د)رعايت استانداردهاي اجراي عمليات
2)تصميم نهايي در مورد اينكه حسابرس نسبت به صاحبكار خود مستقل به نظر برسد بايد توسط كدام مرجع زير اتخاذ گردد؟
الف)حسابرسان ب)صاحبكار
ج)كميته حسابرسي د)جامعه
3)كدام يك از موارد زير از اهداف حسابرسي عملياتي نميباشد؟
الف)ارزيابي عملكرد
ب)گزارش حسابرسي صورتهاي مالي
ج)شناسايي فرصتهاي بهبود عمليات
د)پيشنهاد براي بهبود عمليات يا لزوم انجام بررسي واقدامات بيشتر
4)كدام يك از موارد زير از عوامل ايجاد تقاضاي استفاده كنندگان از خدمات حسابرسي نميباشد؟
الف)تضاد منافع بين تهيه كنندگان واستفاده كنندگان اطلاعات مالي
ب)توسعه دامنه مبادلات اقتصادي وعدم تخصص افراد در اظهار نظرحرفه اي
ج)عدم دسترسي تصميم گيرندگان به شركتها وسازمانها
د)مسئوليت حسابرس جهت ارائه اطلاعات مالي براي استفاده كنندگان
5)كدام يك از موارد زير جزء حسابرسي مستقل نميباشد؟
الف)حسابرسي الزامي ب)حسابرسي ضمني
ج)حسابرسي داخلي د)حسابرسي ترازنامه اي
6)كدام يك از موارد زير جزءحسابرسي از نظر ماهيت قرار ميگيرد؟
الف)حسابرسي داخلي ب)حسابرسي اختياري
ج)بررسي سيستم كنترل داخلي د)حسابرسي ضمني
7)كدام يك از موارد زير جزءحسابداري از نظر ارجاع كار قرار ميگيرد؟
الف)حسابرسي سند رسي/ترازنامه اي
ب)حسابرسي الزامي/اختياري
ج)حسابرسي ويژه
د)حسابرسي اثبات/نهايي
8)حسابرسي نهايي كه جزءحسابرسي از نظر زمان طبقه بندي ميگردد كدام يك از مفاهيم زير را در بر ميگيرد؟
الف)بررسي اسناد ومدارك مربوط به سيستم كنترل داخلي صاحبكار
ب)بررسي صورتهاي مالي ميان دوره اي
ج)بررسي اسنادو مدارك از مبدا ايجاد تا مرحله نهايي وثبت در دفاتر مالي
د)بررسي صورتهاي مالي پس از اتمام دوره مالي وتصويب آن توسط هيئت مديره شركت
9)كدام يك از جملات زير صحيح است؟
الف)حسابرس نسبت به مطلوبيت صورتهاي مالي اضهار نظر ميكند.
ب)هدف حسابرس ثبت،طبقه بندي .تنظيم صورتهاي مالي صاحبكار است.
ج)عضو هيئت مديره شركت ميتواند به عنوان حسابرس مستقل همان شركت انتخاب گردد.
د)مسئوليت حرفه اي حسابرس مستقل شركت وحسابرس داخلي شركت يكسان است.
10)مهمترين دليل انجام حسابرسي ساليانه توسط يك موسسه حسابرسي عبارت است از:
الف)اطمينان دادن به سرمايه گذاران وساير افراد خارج از شركت نسبت به قابل اتكا بودن صورتهاي مالي
ب)ايجاد امكان براي سلب مسئوليت شخصي از مسئولين ومديران شركت در مورد نقائص موجود در صورتهاي مالي
ج)بر آوردن الزامات سازمان دولتي مبني بر انجام حسابرسي
د)اطمينان از بر ملا شدن هر گونه تقلب در صورت وجود
فرق بين گواهي واظهار نظر:
گواهي نسبت به امر واقع ومسلمي كه هيچگونه ترديدي در آن وجود ندارد صورت ميگيرد در حاليكه اظهار نظر يك عقيده است نه ذكر واقعيت.
فرق بين حسابرس وبازرس:
حسابرسي اظهار نظر در خصوص مطلوبيت صورتهاي مالي وحساب نهايي موسسه مورد رسيدگي است در حاليكه بازرسي كشف تقلب،اشتباه وتخلف مالي است.
حسابرسي مديريت:
بررسي عملكرد مديريت در مقوله هاي كارايي عمليات،اثر بخشي فعاليتهاي انجام شده و اقتصادي بودن اينگونه فعاليتها را حسابرسي مديريت ميگويند.
حسابرسي عملكرد:
بررسي قسمتهاي خاصي از سازمان به منظور سنجش نحوه عمل آنها است.
