بخشی از مقاله
چکیده
رواندرمانی تحلیل کارکردی مدلی برای روان درمانی، بر اساس رفتارگرایی افراطی است و نخستین بار توسط کلنبرگ و تی سای((1991 تدوین شد مدل درمان شناختی رفتاری غنی شده با رواندرمانی تحلیل کارکردی از افزودن رواندرمانی تحلیل کارکردی به درمان شناختی – رفتاری ایجاد شده است . به دنبال نقاط ضعف موج دوم درمان رفتاری مانند مناسب نبودن درمان برای برای هر کسی و هر موقعیتی ، رد کردن توجیهات شناختی توسط بعضی از درمانجویان ، موج سوم درمان رفتاری ایجاد شد.. نتایج مطالعات اولیه نشان داده است که روان درمانی تحلیلی کارکردی در تلفیق با درمان های دیگر از جمله درمان شناختی- رفتاری تاثیر بیشتری داشته است . در این مقاله ابتدا مبانی اصلی درمان تحلیل رفتاری و سپس تکنیک های درمان شناختی رفتاری غنی شده با روندرمانی تحلیل کارکردی توضیح داده شده است تا کمکی برای درمانگران شناختی رفتاری جهت موثر کردن درمان و عمیق تر کردن روابط بین فردی باشد.
واژه های کلیدی: تحلیل کارکردی،روان درمانی، درمان شناختی –رفتاری غنی شده با رواندرمانی تحلیل کارکردی
1 و-* نویسنده مسئول: دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد. Soleimani_e@ymail.com
ستادیار دکتری روان شناسی بالینی، دانشکده روانشناسی، موسسه غیر انتفاعی امین فولادشهر، zohreh_300@yahoo.com
1
Enhancing cognitive therapy with functional analytic psychotherapy
Abstract
The functional analytic psychotherapy is psychotherapy model based on radical behaviorism. The results of preliminary studies have been shown that in corporating FAP in to other psychotherapies would be et more effective .In this article we reviewed the principles and techniques of FAP-enhanced
cognitive therapy.
Keywords: functional analytic, psychotherapy, FAP-enhanced cognitive therapy.
مقدمه
درمان شناختی- رفتاری برای اولین بار در اواخر دهه 50 و اوایل دهه 60 میلای و طی دو حرکت موازی توسط البرت الیس1 و آرون تی بک2 در آمریکا آغاز شد. .در نظریه های شناختی- رفتاری، به سه سطح شناخت اشاره شده است: باورهای بنیادین3، باورهای میانجی4 و افکارخودآیندمنفی. 5 باورهای بنیادین عمیق ترین سطح شناخت هارا تشکیل می دهند. در اختلالات روانی باورهای بنیادین ناسازگارانه6 در سه محور نگرش فرد به خود7 ، به دنیا 8و دیگران9 و به آینده 10 شکل می گیرد که به مثلث شناختی 11 معروف است. باورهای میانجی دومین سطح از شناخت ها را تشکیل می دهد.باورهای میانجی شامل فرض ها مشروط12، بایدها13 ، و قواعد 14 می شود . حلقه اتصال باورهای میانجی و الگوهای رفتاری را راهبردهای مقابله ای15 می نامند. افکار خودآیند منفی سطحی ترین لایه شناخت ها هستند.این افکار آشکارترین و قابل دسترس ترین سطح شناخت ها را تشکیل می دهند. هدف درمان شناختی- رفتاری یافتن راه حل هایی برای مسائل بیمار با استفاده از راهبردهای شناختی -رفتاری است .هدف کاربرد تکنیک های شناختی- رفتاری صرفا کمک بیمار به منظور ایجاد تفکر نظقی تر نیست بلکه آماج کوتاه مدت تسکین علائم بیماری ، ودر دراز مدت حل مسائل زندگی ( مشکلات موقعیتی و ارتباطی ) و نهایتا پیشگیری از عود یا دوره های احتمالی اختلال در آینده است(فتی، فریدحسینی،.(1393 از 1970 تا 1990 نظریه پردازی در رفتار درمانی پیشرفت چندانی نکرد همچنین مفروضه های اصلی رفتار درمانی موج دوم یکی پس از دیگری در تجربه های بالینی زیر سوال رفت و راه برای درمانهای تجربی تر و غیر مستقیم تر باز شد و درمان شناختی رفتاری با تغییراتی به سمت درمان های جدید تر رفت و موج سوم درمان های رفتاری شکل گرفت . تاکید رفتاردرمانی موج سوم بر خلاف رفتاردرمانی موج اول و دوم بر تغییر درجه اول نیست بلکه این نوع رفتار درمانی بر تغییر درجه دوم16 تاکید می کند یعنی به جای تغییر در رفتار به دنبال تغییر در ساختار یا عملکرد از طریق فرضیه های بافتی17 از جمله ارتباط
Albert ellis Aaron T beck Core beliefs Intermediate beliefs
Negative automatic thoughts Maladaptive schema self world others
future Cognitive triad Conditional assumptions Bust/ shoulds rules Coping strategies
1 Second order change 1 Content assumptions
درمانی می باشند(ایزدی،عابدی.(1393 درمان های موج سوم شامل: رفتار درمانی دیالکتیک1 ، ،درمان پذیرش وتعهد2 ،زوج درمانی رفتاری یکپارچه 3و 3و فعال سازی رفتاری4 روان درمانی تحلیل کارکردی5 که مشخصه اصلی این درمان ها، توانایی غلبه بر مشکلات روانشناختی از دیدگاه رفتاری زمینه گراست که دراین دیدگاه فرایندهای شناختی به عنوان یک رفتار تلقی می گردند(هیز،(2004
رواندرمانی تحلیل کارکردی
روان درمانی تحلیلی کارکردی((FAP، مدلی برای روان درمانی، بر اساس رفتارگرایی افراطی است و نخستین بار توسط کلنبرگ و تی سای((1991 تدوین شد. این مدل چنین فرض می کند که رابطه درمانی بافت اولیه برای تغییر رفتار در فرایند درمانی مراجعان دارای مشکلات بین فردی است(کلنبرگ و تی سای،2001؛ کلنبرگ، تی سای و کانتر، .(2009بنابراین ، همه آنچه درمانگر برای کمک به مراجعان در طی فرایند تغییر نیاز دارد و می تواند به کار برد، در حین جلسه های درمانی و در رابطه درمانی اتفاق می افتد. روان درمانی تحلیلی کارکردی ، درمانگر را به شناسایی سه طبقه رفتار مناسب بالینی(CRB)6 که در جلسه درمان رخ می دهد، تشویق می کند:نخست؛ مشکلات رفتاری که در حین جلسه رخ می دهد.( CRB (17 ، دوم؛ بهبود در رفتار یا پیشرفت در جلسه (CRB28)، سوم ؛ توصیف مراجع درباره متغیرهای کنترل کننده کارکردی رفتارهایش(هم در درون و هم بیرون جلسه)()(CRB3کوهلنبرگ، تی سای.(1993
روان درمانی تحلیلی کارکردی((FAP پنج قانون وضع می کند که درمانگر باید آنها را اساس درمان قرار دهد.
(1 قانون اول: آگاهی9 ؛ مشاهده وقوع رفتارهای بالینی متناسب، درمانگر باید لحظه به لحظه به CRB ها توجه کند و انها را فرابخواند (2. قانون دوم؛ جرات10؛ برانگیختن آن رفتارها و محرک فراخوان CRB1 ، (3 قانون سوم؛ عشق11؛ در این قسمت تفاوت درمان ها مشخص می شود . درمانگر FAP باید عاشق درمانجو باشد و پیامدهای طبیعی رفتارهایش را به او بگوید. (4 قانون چهارم؛ آگاهی از تاثیر12؛ مشاهده اثرات رفتار درمانگر بر رفتارهای مراجع . (5 قانون پنجم؛ تفسیر و تعمیم13 ؛ ارایه تفاسیر مربوط به متغیرهایی که بر رفتار مراجع اثر می گذاردو همایندی این تفاسیر به بیرون جلسه درمان (تی سای و همکاران،.(2009
درمان شناختی رفتاری به دلیل وجود مشکلاتی قادر به پاسخگویی نیازها و مسایل برخی از مراجعان در محیط های بالینی نبود از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره کرد :
(1 درمان شناختی رفتاری برای هر کسی و هر موقعیتی نمی توانست مناسب باشد. اگرچه در %60-40 موارد افسردگی و اضطراب و دوره های پیگیری 1 ساله آنها موفقیت آمیز بود (هولن،استوارت،استرانک.((2006
(2 بعضی از درمانجویان توجیهات شناختی را رد میکنند درحالی که فرض می شود اعتقادات و نگرش های معیوب درمانجویان پاسخی برای احساسات و فعالیت های بیهوده هستند .برخی از درمانجویان بر احساساتشان بدون توجه به آنچه در افکار آنها رخ داده پافشاری میکنند .
(3 یک درمانجویی که رد میکند توجیه درمان شناختی رفتاری را ، هست یک نشان از یک شمارنده درمان نامتناسب و درمان شناختی رفتاری هست گزینه های محدود برای طرز رفتار با هر عدم تطابقی (کانتر،تی سای،کوهلنبرگ.(2010
- Dialectical Behavior - Acceptance and Commitment Therapy - Integrative Behavioral Couple Therapy - Behavioral Activation - Functional Analytic Psychotherapy clinically relevant behavior occurring in session behavioral improvements Observe the occurrence of CRBs,
Evoke CRBs Reinforce CRB s, Observe the reinforcing effects of therapist behavior on CRBs
Provide interpretations about the variables that affect client’s behavior
درمان شناختی- رفتاری غنی شده با رواندرمانی کارکردی تحلیلی1
درمان شناختی- رفتاری غنی شده با رواندرمانی تحلیل کارکردی از الحاق و افزودن رواندمانی کارکردی تحلیل به درمان شناختی رفتاری حاصل شده است هدف از این رویکرد کمک به درمانگران شناختی- رفتاری است تا درمانی موثرتر ، روابط بین فردی عمیق تر و موثر تر بین خود و درمانجو ایجاد کنند.( کانتر،تی سای،کوهلنبرگ..(2010 غنی سازی بر اساس تحلیل رفتاری از فرایند تغییر و به وسیله رواندرمانی کارکردی تحلیلی انجام شد. FAP غنی شده باCBT نیازمند استفاده دوستانه برای تجربه درمان شناختی و تکیه کردن بر مهارت ها ، آموزش ها ، فرم ها ، شیوه ها و روش های از درمان شناختی است .
دلالیل قانع کننده ای برای درمانگران جهت اضافه شدن رواندرمانی کارکردی تحلیل به درمان شناختی رفتاری وجود دارد :
..1 تجربه شخصی بیشتر درمانگران صرف نظر از گرایش نظری ،مطابق با رویکرد شناختی زمانی که با مشکلات شخصی خود مقابله میکنند. (2 رویکرد شناختی بیشترین حمایت تجربی نسبت به سایر روش های درمانی در حیطه اختلالات خاص را دارد (3. درمان شناختی رفتاری به صورت گسترده و با ارائه منابع وسیعی از کتاب ها ،کارگاه ها و ویدئو های آموزشی به درمانگران درمان شناختی رفتاری را آموزش میدهد (4. همچنین دامنه وسیعی از جزوات تکمیلی ، کتاب ها ،فرم ها و موارد دیگر که درمان آسان تری را برای درمانجویان فراهم میکند وجود دارد ( دیروبیز، کیریستوف.(1998
اصول درمان :
درمان غنی شده به دو شکل عمده صورت می گیرد (1: توجیه وسیع برای علل و درمان اختلال (2 تمرکز خیلی زیاد بر رابطه درمانگر – درمانجو.
1) توجیه بسط یافته 2
توجیه بسط یافته، بهبود مورد انتظار بین درمانجو و درمانگر است .توجیه بسط یافته بر اساس رفتار مشاهده شده از شناخت و تاکید بر تبین های تاریخی برای رفتار فعلی است . شناخت به عنوان فعالتی از فکر کردن ، برنامه ریزی، اعتقادات و یا دسته بندی ها تعریف شده است . فرضیات شناختی بر اساس مدل A-B-C هستند: = A نشان دهنده یک واقعه یا محرک، = B شناخت در پاسخ بهA ، = C نشان دهنده نتیجه رفتار یا پاسخ هیجانی
. بر اساس این مدل عقاید ، نگرش ها و رفتارها درباره رویدادهای درونی احساسات مشکل زا و رفتارهای نابهنجار را رهبری میکند و افراد باید بر اساس رفتارهای خود، مدل شناختی را ترسیم کنندو این در درمان بسیار کمک کننده است . توجیه بسط یافته بر عوامل تاریخی که به صورت وسیع برای واکنش های افراد به جهان به همراه جایگزینی فرضیات مدل A-B-C تعریف می کند . بر اساس این رویکرد درمانی هرگاه فرضیات درمانجو و توجیه درمانی هماهنگی بیشتری داشته باشد رضایت درمانی و پیامدهای درمانی مطلوب بیشتر مشاهده می شود (آدیس، کارپنتر.(1999
(2 استفاده از رابطه درمانگر- درمانجو3
در FACT رابطه درمانگر- درمانجو در یک محیط اجتماعی با توان فراخواندن و تغییر نمونه های واقعی از مشکلات رفتاری مراجعان در اینجا و اکنون مشاهده می شود .درمانگر FACT باید نسبت به CBR ها بسیار حساس باشد و از آنها جهت فرصت فوق العاده درمانی استفاده کند اگر مشکلات رفتاری درمانجو در داخل جلسه و اینجا و اکنون4 رخ دهد تاثیر درمانی بسیار قوی خواهد داشت. درمانگر FACT از رابطه درمانگر – درمانجو درمانجو به عنوان فرصتی برای یادگیری در محیط بر اساس یک آگاهی از خاصیت تقویت در زمان و مکان رفتار که همایندی بیشتری با رفتار در محیط
FAP-enhanced cognitive therapy expanded rationale Client–Therapist Relationship here-and-now
4
طبیعی دارد استفاده میکند . استفاده از رابطه درمانی وابسته به توانایی درمانگر در به رسمیت شناختن مشکلات درمانجویان که در جلسه درمان رخ می دهد است . این دسته از مشکلات همان CRB1 است و زمانی که این مشکلات بهبود یابند CRB2 رخ می دهد CRB1 وCRB2 می تواند رفتار شناختی و رفتار بین فردی باشد(هولن،کریس.(1984
تکنیک ها ( فنون اصلی) FECT
(1 مفهوم سازی اولیه : 1 رغبت این رویکرد به تاریخچه2 و مشاهده رفتار درمانجو در محیط 3 ، قبل از شروع درمان یا در طول جلسه اول درمانگر از درمانجو می خواهد نمودار مربوط به این قسمت را که شامل : زندگینامه و شرح اتفاقات اصلی ، موقعیت های شکیبا4، برجسته ها5 ، نقاط عطف6 و روابط شکل گرفته است را تکمیل نمایند. نحوه برخورد فرد با تکمیل این نمودار و اطلاعات نمودار می تواند CRB های های مختلفی را فرابخواند که در مفهوم پردازی7 توجه قرار میگیرد(کانتر،تی سای،کوهلنبرگ.(2010
