بخشی از مقاله
رسانهها و آموزش عمومي فناوري اطلاعات
تکيه و تاکيد بر آموزشهاي عموميو غير حضوري در بحث توسعه آموزش فناوري اطلاعات، يکي از با اهميتترين و تاثيرگذارترين انواع آموزش است.
چنين آموزشهايي که در واقع يکي از الزامات توسعه دانايي محور است اين فرصت را براي افراد جامعه -که به دلايل مختلف فرصت حضور در دورههاي کلاسيک را ندارند- به وجود ميآورد تا از اطلاعات و تحولات روز در حوزه فناوري اطلاعات به صورت غير حضوري آگاهي يابند.
از جمله بسترهاي مناسب آموزشي که ميتواند خارج از محيط کلاس و نظام آموزشي منجر به توسعه علوم فناوري اطلاعات شود، استفاده از انواع رسانههاي مکتوب و الکترونيکي است که به کاربر امکان ميدهد به صورت نامحدود از نظر زماني و مکاني به استفاده از آن بپردازد. در ادامه به بررسي نقش و تاثيرات برخي از اين رسانهها بر توسعه آموزش فناوري اطلاعات ميپردازيم.
کتاب
بازار کتابهاي حوزه IT در پنج سال گذشته بسيار مناسب و داغ بوده است. اين کتابها که قريب به اتفاق آنهاترجمه هستند بيش از هر گروهي بازار برنامه نويسان و گرافيستها را مورد توجه قرار دادهاند و به آموزش انواع نرم افزارها و زبانهاي برنامهنويسي و طراحي گرافيکي پرداختهاند. اما نکته اينجاست که به علت عجله در فرآيندترجمه، توليد و چاپ اينگونه کتابها، بيشتر آنها از کيفيت محتوايي خوبي به خصوص پس از ترجمه برخوردار نيستند و نميتوانند چنان که بايد و شايد تاثير مثبتي در يادگيري داشته باشند چرا که شخص مترجم به هيچ وجه احاطه فني بر موضوع نداشته است
و به طور کلي در اين شاخه نگاه بازاري به اين رسانه مفيد باعث تخريب و عدم دستيابي به کيفيت مطلوب ميشود.از سوي ديگر، در اين حوزه به دليل سطوح مختلف مفاهيم علمي، عملا بازار و تقاضاي عمومياست که نوع و تيراژ کتابها را تعيين ميکند، بهگونه اي که کتابهايي ساده با موضوعات پيش پا افتاده همچون چگونگي کار با پيام رسان ياهو و يا سايت اورکات از فروش بسيار بالايي برخوردار ميشوند.
CDهاي چندرسانهاي
بحث توليد نرمافزارها و کتابهاي آموزشي چندرسانهاي که در آنها با استفاده از متن، صوت و تصوير اقدام به انتقال آموزشهاي فناوري اطلاعات به کاربر ميشود، چندسالي است گسترش يافته و بهرغم محدوديت در حجم محتواي قابل انتقال در قالب چند رسانه اي با استفاده از تکنيکهاي تعاملي و آموزشهاي گام به گام که همراه با صداي معلم و تصاوير مربوط به اقدامات در هر گام است، تاثير مناسبي بر يادگيري دارد. اما اين بخش همچنان از سوي کاربران با استقبال مناسبي روبهرو نشده است
و صرفا به عنوان يک فعاليت تجملي و اضافه بر کتاب چاپي در نظرگرفته ميشود. نکته مثبت توليد چنين نرم افزارهايي قابليت ايجاد تعامل و آموزش گام به گام فراگير است که به شخص امکان ميدهد با هدايت نرمافزار نکات کاربردي را به صورت عملي تجربه کند. آنچه در اين نوع آموزشها چالش اساسي محسوب ميشود،
ضعفها و مشکلات در تهيه سناريوي آموزشي مناسب براي ايجاد تطابق با سطح علميو هوشي فراگيران است. همچنين بسياري از اين آموزشها در سطوح بسيار ساده و ابتدايي تهيه شدهاند و گذشته از مشکلات فني در کاربرد چند رسانه ايها، برخي از آنها که گاه براي ارايه آموزشهاي عمومياستفاده ميشوند به دور از استانداردهاي لازم براي انتقال اطلاعات به گروههاي مختلف مخاطبان با ويژگيهاي علميو سني متنوع هستند كه اين باعث کاهش کارايي ميشود.
مجلات
در سالهاي اخير نشريات بسياري شکل گرفتهاند که با توجه به اهميت بحث فناوري اطلاعات و ارتباطات در قالب ماهنامه، دو هفتهنامه و هفتهنامه اقدام به آموزش و اطلاعرساني به علاقهمندان کردهاند. گرايش نسبي مديران سازمانها و دانشجويان به اين مجلات از عوامل توفيق اين نشريات به شمار ميرود
يکي از روشهايي که در سالهاي اخير مورد توجه اين نشريات قرار گرفته است ارايه مطالب تخصصي در زمينههاي مختلفي همچون تلفن همراه، لپتاپ، بازي رايانه اي و... است. همچنين برخي از اين نشريات هم به سمتترجمه مطالب مندرج در نشريات تخصصي حرکت کردهاند که اين امر به دليل بومينبودن از کارايي لازم برخوردار نيست. رويکردهاي خبري در اين نشريات به دليل فواصل زياد انتشار و سرعت تحولات فناوري اطلاعات ضعيف است.
روزنامهها
پويايي و سرعت تحولات و حجم بالاي اخبار ITباعث شد تا اکثر روزنامههاي کشور سعي کنند با نگاهي اقتصادي به فناوري اطلاعات، صفحه يا صفحاتي را به اين موضوع اختصاص دهند. آنچه که در اين خصوص ميتواند به عنوان نکته مثبت تلقي شود قرار گرفتن همه اقشار در جريان اطلاعات و اخبار حوزه فناوري اطلاعات است. اما جنبه ضعيف اين مساله از آنجا ناشي ميشود که بسياري از اين روزنامهها به جاي توليد محتوا سعي در کپي اطلاعات و مطالب از اينترنت دارند.
سايتهاي اينترنتي
سايتهاي بسيار زيادي در طول پنج سال گذشته در زمينه فناوري اطلاعات شروع به کار کردند که البته بسياري از آنها به اخبار حوزه ميپرداختند و چيزي حدود 30 درصد از توان و امکانات آنها صرف انتشار مقالات و آموزشهاي علمي ميشود، با اين حال اين سايتها تاثير بسياري در توسعه آموزشها و آگاهي عمومي، بهخصوص در بين قشر جوان داشتهاند. با توسعه رشتههاي دانشگاهي مربوط به فناوري اطلاعات موج جديدي از علاقه براي کسب اطلاعات در اين زمينه در ميان جوانان به وجود آمد که بههمين علت، سايتهاي اينترنتي فعال در زمينه فناوري اطلاعات از اقبال خوبي برخوردار شدند.
وبلاگها
وبلاگها، به روزترين و بزرگترين شبکه غير اقتصادي و غيررسمي توليد محتواي فارسي در وب هستند که بخش عظيمياز اين محتوا به دليل ماهيت خود وب بر روي فناوري اطلاعات تاکيد دارد. وبلاگهاي بسياري در انواع زمينههاي تخصصي اين حوزه به فعاليت مشغول هستند که توسط علاقهمنداني که با فراغ بال حاضر به اشتراک گذاري دانش خود با ديگران هستند منتشر ميشوند. شبکه وبلاگهاي فارسي بزرگترين منبع هم افزايي دانش و ارتباطات کاري در زمينه فناوري اطلاعات است که به علت سادگي زبان و نوع آموزشها تاثير فراواني بر ايجاد هيجان يادگيري عموميداشته و دارند.
سمينارها و همايشها
در چند سال گذشته به علت گستردگي حوزهIT، سمينارها و همايشهاي بسيار زيادي در زمينه فناوري اطلاعات شکل گرفته است که بهرغم ضعف ساختاري و اجرايي، بيشتر آنها تاثير مناسبي بر جريان توسعه فناوري اطلاعات در لايههاي تخصصي جامعه گذاشتهاند.
نمايشگاههاي عمومي
نمايشگاههاي عمومي عرصه فناوري اطلاعات همچون الکامپ، الهسيت و... بهترين عرصه براي ايجاد تعامل مستقيم مردم با شرکتها و محصولات مختلف حوزه IT است و برگزاري آنها بهترين زمان براي نشر اطلاعات و آگاهي عمومي نسبت به بخشهاي مختلف آن است. در اينگونه نمايشگاهها که جمعيتي حدود دو ميليون نفر بازديد کننده به سوي آنها سرازير ميشود ميتوان آخرين دستاوردها و فناوريهاي روز دنيا را در معرض ديد عموم، به خصوص قشر جوان قرار داد تا آنان را با تحولات جديد آشنا ساخت. لذا بايد تلاش کرد تا با روشهاي مناسب از فرصتهاي نمايشگاهي در جهت فرهنگسازي و آموزش جوانان استفاده کرد.