بخشی از مقاله
چکیده:
این مقاله با بررسی سیمای زن در اشعار شاعران زن لرستانی از جمله: آفرین پنهانی، خاطره حجازی، بنفشه حجازی، رؤیا زرین، ریرا عباسی و نسرین جافری سعی در پاسخ به این پرسش دارد که سیمای زن در اشعار این شاعران به چه صورتی توصیف و بازنمایی شده است و دغدغههای فکری و اجتماعی و هم چنین آمال و مطالبات آن ها در رابطه با زن و نقش او در جامعه و خانواده چگونه بیان شده است. این پژوهش نشان میدهدکه شاعران زن لرستانی به مقولههای متعددی در خصوص جایگاه زنان، توجه کردهاند از جمله: ستایش مادر و نقش ارزنده او در تربیت فرزند، تقدیر از شأ ن و منزلت زن در جایگاه همسر، توجه به فعالیت های زنان در عرصههای مختلف فرهنگی و اجتماعی، سنتستیزی، تلاش برای خودباوری و نقد جامعه مردسالار، خواستار جهانی سرشار از صلح و آشتی به جای جنگ و آشوب، اهمیت دادن به نقش زنان خانهدار، مبارزه با سنتها و باورهای نادرست...
واژههای کلیدی: سیما، زن، شاعران زن، لرستان
پیشینه موضوع :
در مورد جایگاه زن در ادبیات کتابها و مقالات زیادی نوشته شده است؛ اما در رابطه با موضوع این مقاله که در آن سعی می شود به بررسی سیمای زن در اشعار شاعران زن لرستانی از جمله : نسرین جافری، آفرین پنهانی، خاطره حجازی، بنفشه حجازی، ریرا عباسی و یارؤ زرین پرداخته شود، تاکنون پژوهشی صورت نگرفته است .
مقدمه:
ادبیات هر جامعه بیانگر مشخصههایی از فرهنگ، سنت ها، آداب، دغدغهها و نیازهای اجتماعی آن جامعه است. در واقع ما با شناخت ادبیات هر سرزمین از درون و بطن جامعه آگاهی پیدا میکنیم و در ضمن آن میتوانیم به بسیاری از فرهنگها، تاریخ ،و دنیای آرمانی مردمان هر سرزمین پی ببریم. در این بین زنان در جایگاه شاعر درک وسیعی از جهان سرایش دارند؛ آنان با نگاه حساس خویش جهانی را با دو سوی عشق
ﻭ سیاست، انتظار و اعتراض، مرگ و زندگی و ارزشهای ایدئولوژیک به تصویر میکشند و از نیازها و نگرانیهای زنان جامعه خود پرده برمیدارند. سیمایی که از زن در شعر این زنان جلوه می کند به ما نشان میدهد که زن در چه سطحی از بیداری فرهنگی و اجتماعی برخوردار است و با توجه به اندوه و سکوت زنانهای که درپس اشعار این زنان وجود دارد؛ میتوانیم انتظارات یک زن را از جامعه درک کنیم. در واقع ما با تحلیل و تعبیر نوشتههای یک شاعر میتوانیم به احوال روحی او پی بب ریم. شاعر مانند کسی است که خواب میبیند؛ جهانی خیالی در خاطر خود مجسم میکند؛ آرزوها و خواهشهای نهانی خود را بروز میدهد
ﻭ دلیل برآورده نشدن آرزوها و خواهشهای خود را حکایت می کند و چون نمی تواند از احساسات خود به صورت صریح سخن گوید به علائم و نشانههای ادبی متوسل می شود. در این پژوهش به بررسی سیمای زن
در اشعار شاعرانی چون: »نسرین جافری« ، »خاطره حجازی« ، »بنفشه حجازی« ، »ری را عباسی«، »آفرین پنهانی« و »رویا زرین« پرداختهایم تا ببینیم این شاعران زن لرستانی، سیمایی که از زن در اشعارشان ارائه میدهند و همچنین مهمترین مسائل و مباحثی که مربوط به زن میباشد را چگونه مطرح کردهاند و گذشته از آن دغدغههای فکری، آمال و آرزوهای خود و زنان را چگونه به تصویر کشیدهاند.
تبعیض بین دختر و پسر:
در طول زمان قوانین و آدابی در جامعه وضع میشود که ساخته ذهن بشر و ارتباطات آن جامعه است. این قوانین که در گذر زمان به صورت باید ها و نبایدها در مورد انسانها اعمال می شود بیشتر تحت تاثیر
عرف و سنتهای جامعه پایدار می ماند. ا ز آنجا که مبحث مورد نظر ما زنان و تبعیض جنسی میباشد به قوانینی میپردازیم که باعث بسیاری تبعیضها در مورد جنس زن میباشد و بیشتر این قوانین از همان آغاز تولد در مورد دختران اعمال می شود. در میان همه جوامع چه در غرب و شرق همواره بهترین وضعیت برای زنان و دختران پرداختن به امور داخلی خانه و تربیت فرزندان و... بوده است. رویا زرین با بیانی ساده به نقد این قوانین می پردازد:
دختر که نمی خندد/ دوچرخه؟ نه جانم. (زمین به اوراد عاشقانه محتاج است: 1381،(127 باید ها و نبایدها در تربیت فرزند دختر در همان کودکی آغاز می شود و در پرورش و تربیت او تاثیر به
سزایی دارد. طبق بسیاری از آئین ها و فرهنگ ها دختران به صورتی باید تربیت شوند که برای نقش همسری و مادری آماده شوند. اگر دختری بخواهد بر خلاف ارزش ها و اصولی که برای او ترتیب یافته اند عمل کند به جنگ ارزش ها و هنجارهای جامعه اش رفته است و باعث از دست دادن جایگاه اجتماعی خود در جامعه می شود»دختران برای دنیایی تربیت می شوند که ازدواج و بچه داری و خانه داری را هدف اصلی میداند. در حقیقت دخترانی منحرف پنداشته می شوند که بینش جامعه را درباره ی رفتار مناسب زنانه رد میکنندو به دنبال آن بخت خود را برای دستیابی به این اهداف به خطر میاندازند ) « پاملا، آبوت-کلر،والاس،(222:1390 دختران برای وظایف زنانه تربیت می شوند تربیتی که والدین اتخاذ می کنند چه
در زمینه تحصیلی ودیگر زمینه ها به صورتی است که به سمت موضوع های زنانه هدایت شوند:
دختر کنار مادرش _شبیه درس »ش/_« بنشیند/ و آش رشته هم بزند/ و خیره شود _آن قدر/ به رد گرگر و خاکستر/ که صورتش از فرط غصه گل بیندازد رویا زرین سکوت در مقابل آرزوها و رویاها را جزئی جدایی ناپذیر در زندگی زنان میداند:
»ش ش ش/« دختر که گریه نمیکند. (زمین به اوراد عاشقانه محتاج است:1381،(127
