بخشی از مقاله


نقش حسابداری در افزایش توان رقابت بنگاه های اقتصادی

چکیده
بنگاه های اقتصادی در عصر حاضر به صورت فزاینده ای با محیطهای پویا و در حال تغییر مواجهند و بنابراین، به منظور بقا و پویایی خود مجبورند که خود را با تغییرات محیطی سازگار سازند. دو نيروي اصلی موثر بر محیط داخلی و خارجی بنگاه های امروزی عبارتند از: تغييرات تكنولوژي و رقابتهاي جهاني. بنگاه هايي كه نتوانند خود را با اين دو نيرو تطبيق دهند، در بلند مدت قادر به ادامه حيات نخواهند بود. مدیران برای تامین اطلاعات مورد نیاز جهت تصمیم گیری ، ناگزير به سيستم

حسابداري خود اتكا مي كنند. چنانچه تكامل تدريجي سيستم حسابداري از سير تكاملي بنگاه عقب بيفتد ، خود ترمزي براي بنگاه در حال تغيير محسوب خواهد شد.
رقابت به نوآوری مداوم نیاز دارد و باید به منظور ایجاد تحولات سازنده و مؤثر در بنگاه های اقتصادی ، طراحی و مدیریت شود. با تبدیل شدن بازار منطقه ای به بازار جهانی ، رقابت سنگين بين المللي ، شركتها را وادار مي سازد كه محصولات و خدمات خود را با توجه به منابع محدود تولیدی با كيفيت عالي و کمترین بهای تمام شده نسبت به رقبا به بازار عرضه كنند . شرایط اقتصادی کنونی ، باعث توجه بیشتر مدیران به سیستم حسابداری به خصوص حساب

داری مدیریت بنگاه شده است. حسابداری مدیریت می تواند در صورت برخورداری از حمایت و تعامل بیشتر با مدیریت ، با بکارگیری شیوه های نوین هزینه یابی مانند هزینه یابی کایزن ، هزینه یابی بر مبنای هدف و هزینه یابی بر مبنای فعالیت ضمن آشکار نمودن نقاط ضعف و قوت بنگاه در جهت نیل به اهداف تعیین شده و امکان مقایسه تولیدات بنگاه با سایر بن

گاه ها در شرایط مشابه ، به افزایش توان رقابت بنگاه کمک نماید. افزایش توان رقابت بنگاههای داخلی با بنگاه های خارجی باگسترش استفاده از حسابداری مدیریت تسهیل خواهد شد. با بکارگیری مستقیم یا با انجام تعدیلاتی توجه به شرایط اقتصادی داخلی بر روی روشهای هزینه یابی نوینی که امروزه در سطح جهانی و به خصوص کشورهای پی

شرفته استفاده می نمایند ، حسابداری می تواند شتاب دهنده ای برای بنگاه جهت نیل به اهداف اقتصادی و جزو عوامل تسهیل کننده رقابت و بهــسازی در بنگاه ها و راهکاری برای غلـــبه بر مقاومتها و موانع موجود برای افزایش توان رقابتی بنگاه باشد.
واژه هاي كليدي : حسابداري مديريت ،رقابت جهاني ، توان رقابت ،مديريت هزينه ، شيوه هاي نوين هزينه يابي


مقدمه
حسابداری مدیریت از طریق ارایه گزارشهای مختلف ، مدیران را در جهت تصمیم گیریِ بهتر یاری می کند .امروزه حیات بسیاری از شرکت ها در گرو افزایش دقّت ، کیفیت و قدرت رقابت است . با توجه به اهمیّت و نقش انکار ناپذیر اطلاعات ارایه شده از طرف سیستم های مدیریت در امر تصمیم گیری برنامه ریزی مدیران و نیز کمک به مدیران در رهبری و کنترل فعالیتهای سازمان توجه بیشتر به این موضوع ضروری به نظرمی رسد. از طرفی مطرح شدن مباحثی نو در زمینه حسابداری بهای تمام شده و کنترل و مدیریت هزینه ها ، افزایش تقاضا برای کیفیت ، رقابت و... با توجه به قابلیت های سیستم هايی هزینه یابی که توان پاسخگویی به نیازهای مدیران به نحو مطلوب را ندارد ، خود دلیلی دیگر بر اهمیت سیستم های حسابداری مدیریت جدید می باشد.
بسیاری از تغییرات در محیطهای اقتصادی در چند سال اخیر اصلاح

ات در عملیات حسابداری مدیریت را موجب گشته است . امروزه دو نیروی عمده بر سازمان‏ها اثر گذاشته و می‏گذارد و باعث شده است کنترل هزینه‏ها حساس‏تر و حادتر از گذشته شود. یکی از این نیروها رقابت جهانی است و دیگری، تغییرات در تكنولوژي ساخت است. سازمان‏هایی که نتوانند اوضاع و احوال خود را با این نیروها تطبیق دهند، تداوم عملیات و فعالیت آنها در بلندمدت با خطر مواجه خواهد شد..
تغییرات اساسی
1- افزایش رقابت جهانی


عامل اصلی توسعه یافته ای که تغییرات پرهزینه را در محیط های تجاری ( اقتصادی ) معاصر ایجاد می کند ، رشد تجارت و بازار های جهانی است . در دنیای رقابت آمیز امروزی ، مفهوم بازار محدود به یک منطقه خاص نیست و جهانی محسوب می شود . رقابت سنگین بین المللی ، شرکتها را وادار می سازد که محصولات و خدمات خود را با کیفیت عالی به بازار عرضه کنند.افزایش رقابت در محیط های تجاری جهانی به این معنی است که شرکتها به طور فزاینده ای به اطلاعات مالی و غیر مالی درباره تجارت و اثرات رقابت در سایر کشور ها نیاز دارند.
یک تغییر کلیدی در محیط اقتصادی این است که انتظارات مصرف کننده برای کارکرد و کیفیت محصولات افزایش یافته است . در نتیجه آن چرخه عمر محصول کوتاه تر می شود و شرکتها نیاز های آتی و محصولات جدید را به سرعت انجام می دهند تا از طریق آن قدرت رقابتی خود را افزایش دهند. متفکران حسابداری در این محیط جدید، ابزارهایی را تولید و در اختیار رهبران بنگاه‏ها قرار دهند تا روش‏های رقابت با شرکت‏های جهانی رابیابند و سهم خود را از بازارهای جهانی بستانند.
2- تولید و تکنولوژی
برای رقابتی باقی ماندن در مواجهه با رقابت فزاینده جهانی ، سازمانهای جهانی تولیدات جدید و تکنولوژی اطلاعات و توليد را به کار گرفته اند. که موجب کاهش بهای تمام شده می شود. سایر تغییرات در تولید شامل تکنیک های تولید انعطاف پذیر ، موجب کاهش زمان شروع و صدور مجوز برای درخواست های مشتریان می شود. کلید رقابتی که سرعت در بازار، نامیده می شود به معنای توانایی حمل کالا یا خدمات با سرعت بیشتر از رقبا می باشد.
تاثير نوآوري بر توان رقابتي بنگاه


نوآوری تکنولوژی ، خلق محصولات و فرآیندهای جدید و تغییرات عمده تکنولوژی در این دو را شامل می شود . این تغییرات در صورتی نوآوری تلقی می شود که به بازار عرضه شده ( نوآوری محصول ) یا در در یک فرآیند تولید به کار گرفنه باشند ( نوآوری فرآیند) . بنابراین نوآوری ، مجموعه ای است شامل فعالیتهای علمی ، تکنولوژیک ، اقتصادی ، سازمانی و بازرگانی .
نوآوری محصول یا رادیکالی است یا تدریجی . در حالت اول یک محصول جدید ( که از نظر تکنولوژی با محصول قدیمی تفاوت اساسی دارد) جایگزین محصول قدیمی می گر

دد. شاید در محصول جدید کاربرد جدیدی از تکنولوژی مد نظر باشد. در حالت دوم یعنی موقعیتی که تغییرات تدریجی است ، بهبود و پیشرفت اساسی در عملکرد محصول مورد نظر می باشد. می توان گفت که با شکل گیری نیاز ها ، توقعات و بازار در قالب خصوصیات ، اشکال و توانایی های مورد توافق محصول محدود تر شده و در این حالت وظیفه تحقیق و توسعه

بیشتر به نوآوریهای تدریجی در ویژگیهای فعلی محصول معطوف می گردد. .با توجه به مطالبي ذكر شده ،تاثير حسابداري مديريت جهت كمك به تسريع دروني ساز ي نوآوري،كاملا مشهود است.
رقابت ديروز و رقابت امروز
در گذشته روش عمومی برای سازمانها وجود داشت که رویکرد تک بعدی را برای رقابت انتخاب می کردند . برای مثال برخی از شرکتها محصولات با قیمت پایین را برای

رقابت انتخاب می کردند. دیگران تفاوت را در محصولات یا خدمات با کیفیت جستجو می کردند. برخی دیگر بصورت ویژه بر روی به موقع بودن در حمل محصولات یا ارائه خدمات تمرکز می کنند . امروزه سازمانها با رقابت جهانی روبرو هستند . برای راضی نگهداشتن مشتریان و رقابت با تولید کنندگان باید بصورت همزمان روی سه بعد کیفیت ، هزینه و زمان رقابت کرد بهای تمام شده ،سازمانها همواره تحت فشار دائمی هستند که هزینه محصولات یا خدماتی را که به مشتریان عرضه می کنند ، کاهش دهند.
همچنین روش های جدید مدیریت ، نه تنها نیازمند تأکید بر هزینه ها می باشند بلکه کیفیت و قابلیت انعطاف محصول را نیز مدّ نظر قرار می دهند . بنابراین در فرآیند هزینه یابی ، سیستم های اطلاعاتی مدیریت باید پا را از دیدگاه معاملاتی فرا نهند، تا دریابند که آیا تصمیمات مدیریتی متضمّن افزایش سود می باشد یا خیر.
شيوه هاي نوين حسابداري مديريت : نياز امروز
شرایط متحوّل جهان و ضرورت حضور گسترده تر ایران در بازار های رقابتی داخل و خارج و مطرح بودن عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی و شرایط اقتصاد ایران که در حال گذر از یک اقتصاد بسته ، انحصاری و تولیدکننده محور به اقتصادی باز ، رقابتی و در حال حرکت به سمت خصوصی سازی است ،از دلایل اهمیّت شناخت و بکارگیری روش هاي نوين هزينه يابي است . با توجه به وجود شواهدی مبنی بر عدم کفایت اطلاعات ارایه شده در قالب گزارش‏های مالی برون‏سازمانی در برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی نهادهای مدنی و اجتماعی، ضرورت دستیابی به اطلاعات بیشتری در خصوص عملکرد سازمان که بعضا در قالب گزارش‏های درون سازمانی منتشر می‏شوند، نیز اهمیتی دوچندان پیدا می‏کند. از آنجایی که پاسخگویی در قبال پاسخ‏خواهان کلیدی نیازمند شفافیت، دقت و جاهلیت است، رویکردهای نوین حسابداری مدیریت

می‏تواند مدیران سازمان را در این راستا کمک کند
نقش حسابداری مدیریت در بنگاههای اقتصادی کشور با توجه به شرایط اقتصادی در دو دهه گذشته کمرنگ جلوه می نمود. اخیراً با حرکت خصوصی سازی ، تغییرات در الگوهای رقابت ، تولید ، ساختار شرکتها ، سرعت توسعه تکنولوژی و نیز مطرح شدن تجارت جهانی ، اهمیت حسابداری مدیریت در بنگاههای اقتصادی به خوبی مشهود می باشد . این امر فشار زیادی را برای تغییر در عملیات حسابداری مدیریت تحمیل می کند . تحقیقات

تجربی اخیر در کشورهای پيشرفته نشان می دهد که حسابداری مدیریت برای نگه داشتن ارتباط خود با سطح جهانی شدن روز افزون امروزی ، باید با تغییر درنیازهای مدیران هماهنگ شود . محيط واحدهاي انتفاعي به سرعت در حال تغيير است و حسابداري مديريت نيز بايد در تهيه اطلاعات به ترتيبي عمل كند كه اين تغييرات را منعكس سازد.
از طرفی بسیاری از شرکتها به منظور ادامه بقاء در بازار های رقابتی که باتغییرات سریع تکنولوژی همراه است ، ناگزیرند با استفاده از روش های نوین در جهت بهبود مستمر کیفیت و کنترل و کاهش بهای تمام شده محصولات خود بکوشند. در چنین شرایطی شرکتهای بسیاری در حال تغییر و تحول در سیستم های اطلاعاتی خود و دوری جستن از سیستم های سنتی و حرکت به سوی حسابداری مدیریت با دیدگاه بلند مدت هستند . مشتریان به دنبال دستمزدهای زیادتر و سهامداران به دنبال سهم بیشتری هستند و رقابت برای تولید محصولی بهتر با خصوصیاتی مطلوبتر و قیمتی پایین تر صورت می گیرد. موفقیت تجاری به نحوۀ مدیریت تمام این عوامل و دیگر عوامل دخیل بستگی دارد.
ابزارهای حسابداری مدیریت روند رو به رشدی را در سالهای اخیر طی کرده است . این روند با مطرح شدن ABC ، ABM ، ABB ، Target Costing، Kaizen Costing ، Back Flash costing، JIT ، TQM و ... شروع شده واخیراً به ابزارهایی از قبیل ERP ، Six Sigma رسیده است . رقابت فزاینده اقتصادی فشار زیادی بر روی مدیران شرکتها وارد می سازد تا تصمیم گیریهای تجاری را در جهت حداکثر کردن عملکرد مالی اتخاذ کنند.
مفاهیم و روش‏های مورد عمل در حسابداری مدیریت، به عنوان سطح تماس اصلی مدیران غیرمالی در سازمان‏ها با مفاهیم و تحلیل‏های مالی در مدیریت، نمی‏

تواند از تحول عمیقی که در دیدگاه‏های مدیریت بنگاه‏ه

ا ظرف دهه‏های پایانی قرن گذشته تحت تاثیر نشر مفاهیم و ابزارهای مدیریت و تفکر استراتژیک رخ داده است دور بماند. به دنبال انقلاب صنعتی و رواج تولید انبوه و ضرورت رقابت در عرصه بازار موجب شکل گرفتن حسابداری بهای تمام شده یا همان حسابداری صنعتی گردید . لیکن پس از جنگ جهانی دوم و با توجه تغییرات محیط اقتصادی از جمله ایجاد صنایع جدید و رقابت های جهانی به کار گیری فناوری و تکنولوژی های نو و پیچیده شده حسابداری از کنترل بهای تمام شده و گزارش های مربوط به ان به سوی توسعه حسابداری مراکز هزینه و ایجاد حسابداری مدیریت تغییر یافت .
رویکرد های سنتی مدیریت و حسابداری پاسخگوی شرایط و تغییرات جدید نیستند و استفاده از مدلها و رویکرد های نوین برای مواجه با این چالشها گریز نا پذیر است .
نقش حسابداري مديريت در محيط در حال تغيير
حسابداري مديريت شامل طراحي و استفاده از حسابداري در داخل سازمان است و به منظور دستيابي به هدفهاي سازمان از طريق بهبود تصميم گيري توسط مديران و كاركنان است. علاوه بر اين با اين ترتيب مي توان اطمينان داشت كه حسابداري مديريت در آينده نيز همانند چند دهه قبل، ابزاري مناسب براي كمك به مديران محسوب شود.
در دنیای امروز سازمان‏ها برای آنکه بتوانند خود را با تغییرات محیطی سازگار نمایند باید دائما ساختار خود را مورد بازنگری قرار دهند. حفظ جایگاه یک شرکت در صنعت نیازمند شناخت دقیق نیاز مشتری و تلاش بلادرنگ در جهت ارضای این نیاز می‏باشد در غیراینصورت با توجه به رقابت فشرده میان رقبا محکوم به زوال خواهد بود. سازمان‏های امروزی برای حفظ بقا ناگزیر به تامین منافع گروه‏های بیشتری نسبت به قبل هستند و هنر مدیران امروزی ایجاد توازن بین این منافع با در نظر گرفتن سودآوری سازمان است. ضمنا در دنیای امروز، اطلا

عات به عنوان یک عامل رقابتی استراتژیک در نظر گرفته می‏شود و هر سازمانی که به دنبال بهبود جایگاه خود در بازار می‏باشد باید به منابع اطلاعاتی دقیق و به موقع دسترسی داشته باشد. همچنین سرعت، انعطاف‏پذیری، حسابرسی اجتماعی

، نوآوری و خلاقیت در ارایه خدمت و محصول نوین از ویژگی‏های مهم سازمان‏های فرداست.
این الزامات، بازنگری و تغییر و تحول در سیستم‏های گردآوری اطلاعات مرتبط با کوشش‏های ساخت، از جمله هزینه‏های ساخت محصولات و ارایه خدمات، را به منظور فراهم کردن اطلاعات سودمند در تصمیم‏گیری‏ها، ضروری ساخته است.
با گذار به عصر اطلاعات، عصر اقتصاد دیجیتالی و اقتصاد مبتنی بردانش ما با فضای کاملا جدیدی از کسب و کار روبرو هستیم که مختصات اساسی آن عبارت است از تشدید رقابت، مشتری مداری، افزایش ریسک و مخاطرات و عمده شدن نقش و سهم دارایی‏های نامشهود، شکل و شمائل و شیوه‏های اداره بنگاه‏ها در شرایط نوین تفاوت اساسی با ثبت و سیاق عصر صنعت یافته است و عدم تمرکز، مسئولیت‏سپاری، استراتژیک مداری، پویایی و انعطاف‏پذیری در سازمان‏دهی و شیوه‏های انجام عملیات جایگزین قواعد بازی قبلی شده است.
مفاهیم و روش‏های مورد عمل در حسابداری مدیریت، به عنوان سطح تماس اصلی مدیران غیرمالی در سازمان‏ها با مفاهیم و تحلیل‏های مالی در مدیریت، نمی‏تواند از تحول عمیقی که در دیدگاه‏های مدیریت بنگاه‏ها ظرف دهه‏های پایانی قرن گذشته تحت تاثیر نشر مفاهیم و ابزارهای مدیریت و تفکر استراتژیک رخ داده است دور بماند.
رقابت جهاني
هنگامی که از توان رقابتی صحبت می شود، باید به این نکته توجه کرد که کشورها و بنگاه ها به یک روش مشابه با یکدیگر رقابت نمی کنند و میان آن ها تفاوت های اساسی وجود دارد. درجه رقابت پذیری یک بنگاه در تراز مالی آن منعکس می شود، به صورتی که اگر بنگاه توان پرداخت هزینه های کارکنان، فروشندگان و اعطاکنندگان تسهیلا

ت را داشته باشد، بنگاه رقابت پذیر بوده و توان ادامه فعالیت های اقتصادی را خواهد داشت؛ در غیر این صورت، بنگاه مجبور به ترک بازار است. در مقابل، کشورهایی قرار دارند که چنین تعریفی در مورد آن ها چندان امکان پذیر نیست، زیرا رقابت هیچ کشوری را از گردونه فعالیت خارج نمی کند. اما آنچه که به عنوان مفهوم رایج رقابت پذیری در سطح کشورها می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، در واقع توانایی کشورها در تولید کالاهایی است که می توانند در رقابت بین المللی فعالیت کنند. در یک کشور رقابتی، عملکرد مطلوب سیاست ها و سازم

ان های اقتصادی، نرخ بالای رشد اقتصادی در میان مدت را فراهم می آورد، البته این امر به ظرفیت بنگاه های ملی در دستیابی به سطوح بالای بهره وری و افزایش مستمر آن بستگی دارد.
در دنياي امروز، مفهوم بازار محدود به يك منطقه خاص نيست و جهاني محسوب مي شود رقابت سنگين بين المللي شركتها و سازمانها را وادار مي سازد كه محصولات و خدمات خود را با كيفيت عالي به بازار عرضه كنند. علاوه بر اين، ترتيبات اقتصادي جديد و موافقتنامه هاي تجاري مطرح شده در دنيا نظير جامعه اقتصادي اروپا (EC) و سازمان تجارت جهاني (WTO)‌ مي تواند موجب تغييرات عمده اي در تجارت بين الملل بشود.همان طور كه رقابت جهاني در تمامي صنايع در حال افزايش است سازمانها و شركتهاي خدماتي و توليدي نياز دارند كه به طور مستمر بهره وري را افزايش دهند تا بتوانند قيمتهاي قابل رقابتي را براي محصولات و خدمات خود تعيين كنند در اين مورد نيز از حسابداران مديريت انتظار مي رود كه معيارهاي اندازه گيري بهره وري را به نحوي تعيين كنند كه مديران را در مواجهه با رقابت روزافزون در بازارهاي جهان ياري دهند.
بهبود مستمر عمليات:يك اصل كلي
رقابت جهاني، سازمانها را وادار به بهبود مستمر عمليات مي كند تا از ضايعات جلوگيري كنند زمان واكنش را كاهش دهند طراحي و فرآيند توليدات (كالا و خدمات) را ساده نمايند و بالاخره كيفيت محصولات و خدمات را بهبود بخشند حسابداران مديريت در اين زمينه يعني بهبود مستمر عمليات مي توانند نقش با اهميتي را ايفا كنند كه اين

نقش معمولاً از طريق توسعه سيستمهاي مديريت هزينه انجام مي پذيرد.هر شرکتی که بخواهد رقابت پذیری خود را در بازار افزایش دهد باید اقدام به بررسی دقیق هریک از منابع در دسترس و موقعيت كنوني شرکت نماید و سپس نتیجه را ب

ا مدل مطلوب مقایسه کرده و سعی در اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت نماید.
قرن بیست و یکم، قرنی است که در آن تحولات شگرف علمی و تکنولوژیکی به همراه پدیده جهانی شدن موجب شده است تا کشورها و بنگاههای اقتصادی برای باقی ماندن در بازار جهانی به رقابت تنگاتنگی با یکدیگر بپردازند.
درواقع درجهانی که اقتصاد تحت تاثیر مسایل رقابتي و تکنولوژیکی قرار دارد، چالش فراروی مدیران و سیاستگذاران کشورهای درحال توسعه (ازجمله ایران) باتوجه به محدودیت منابع، پویایی محیط، رقابتهای شدید جهانی و عقب افتادگی تکنولوژیکی، برخورد هوشمندانه و آگاهانه تر با موضوع کسب توانمندیهای تکنولوژیکی است.

هزينه يابي برمبناي فعاليت:گام اساسي رقابت
پيشرفت سريع و شگرف فن آوري همراه با افزايش روزافزون رقابت در بازارها ، مديران واحدها را ناگزير از توليد محصولاتي با كيفيت بالا، ارائه خدمات خوب به مشتريان و در عين حال با كمترين بهاي تمام شده ممكن كرده است. اين انتظارات، الزامات بيشتري را از لحاظ تامين اطلاعات مورد نياز براي حسابداري مديريت ايجاد مي كند. بسياري از واحدها به تدريج از ديدگاههاي حسابداري بهاي تمام شده سنتي فاصله مي گيرند و به ايجاد سيستم مديريت هزينه تمايل نشان مي دهند. سيستم مديريت هزينه نوعي سيستم برنامه ريزي و كنترل است كه هدفهاي مشروح زير را دنبال مي كند :
• اندازه گيري بهاي تمام شده منابعي كه در راه انجام فعاليتهاي اصلي سازمان مورد استفاده قرار مي گيرد.
• تشخيص و حذف اقلامي از هزينه كه ارزش افزوده ايجاد نمي كند. اين اقلام مربوط به فعاليتهايي است كه مي توان بدون وارد كردن لطمه به كيفيت محصول، عملكرد يا ارزش مورد انتظار آنها را حذف كرد.


• تعيين كارآئي و اثربخشي فعاليتهاي اصلي انجام شده در سازمان
• تشخيص و ارزيابي فعاليتهاي جديدي كه مي تواند عملكرد آتي سازمان را بهبود بخشد.
در راستاي دستيابي به هدف توليد محصولات و خدمات با كيفيت با حداقل بهاي تمام شده حسابداران مديريت سيستمي را براي تعيين بهاي

تمام شده توليد محصولات و خدمات ايجاد كرده اند كه هزينه يابي بر مبناي فعاليت ناميده مي شود. در اين سيستم، هزينه فعاليتهاي عمده واحدهاي سازماني بدواً انباشته مي شود و سپس به كالاها و خدمات توليدي با توجه به نحوه استفاده از فعاليتها در توليد اين محصولات تخصيص مي يابد. سيستم هزينه يابي بر مبناي فعاليت، مديران را در درك ارتباط بين فعاليتها و بهاي تمام شده ياري مي دهد. سیستم هزینه‏یابی برمبنای فعالیت توسط شرکت‏ها و سازمان‏هایی به کار گرفته می‏شود که می‏خواهند منابع خود را به دقت کنترل و هزینه‏های خود را به شکلی اثربخش صرف کنند تا در اوضاع و احوال رقابتی کنونی ماندگار باشند یا در کلاس جهانی به فعالیت بپردازند. این تکنیک به مدیریت کمک می‏کند تا حلقه ارتباطی و رابطه علت و معلولی بین فعالیت‏های عمده و هزینه‏ها را شناسایی و در جهت حذف هزینه‏های زائد از طریق شناسایی و کاهش یا حذف فعالیت‏های بدون ارزش افزوده و صرفه‏جویی در هزینه‏ها کوشش کند و

بدین ترتیب، سودآوری و بهره‏وری را بهبود بخشد و ماندگاری واحد انتفاعی را در شرایط کنونی رقابتی تامین کند.استفاده از سيستم هزينه يابي بر مبناي فعاليت براي بهبود عمليات سازمان اصطلاحاً مديريت بر مبناي فعاليت ناميده مي شود كه با بكارگير ي گسترده آن در بنگاه ها شاهد رونق اقتصادي و به تبع آن كسب سطح بالاتر ياز رقابت جهاني خواهيم بود.
استفاده از هزينه يابي كايزن جهت افزايش توا

ن رقابتي
بهبود مستمر يكي از مساله هاي اصلي است كه امروزه مديريت با آن روبروست و اين روش يك روش بودجه ريزي است كه به موجب آن بهبود مستمر ،در دوره بودجه ،در ارقام بودجه گنجانده مي شود و كاهش بهاي تمام شده را در مرحله توليد محصولات فعلي ترغيب مي كند و هدف كاهش هزينه هاي واقعي توليد يك محصول به سطحي كمتر از سطح بهاي تمام شده قبلي است و از تمامي عوامل توليد ،انتظار مي رود ، كارايي خود را بالا ببرند. پيام روش مديريت هزينه كايزن در اين عبارت خلاصه مي شود كه سازمان در هر لحظه بايد تغيير و البته بهبود يابد و حتي يك روز نبايد بدون ايجاد نوعي بهبود در يكي از بخش هاي سازمان يا شركت سپري نمود.
در واقع كايزن بر اين فلسفه استوار است كه براي ايجاد بهبود مستمر در سازمان ها لازم نيست ،به دنبال تغييرات انفجاري يا ناگهاني باشيم ،بلكه هر نوع تغييري موثراست به شرط آنكه بهبود يا اصلاحي ايجادنمايد.
با توجه به هدفمند سازي يارانه ها و نزديكي قيمت هاي عوامل توليدي به خصوص قيمت حامل هاي انر‌ژي ،حسابداران مديريت بايد بپذيرند كه ضمن بهره مندي از تعهد و پشتيباني مديريت، ارتقاي سطح كيفي محصولات همراه با كاهش بهاي تمام شده توليد يك وظيفه است و مسئوليت پذيري خود را در اين زمينه افزايش دهند. این سیستم ضمن شناسایی و اندازه گیری هزینه فعالیت های اساسی سازمان ، فعالیت های فاقد ارزش افزوده را شناسایی و فعالیت هایی که عملکرد سازمان را بهبود می بخشد، معرفی می نماید.
هزينه يابي هدف:تسهيل كننده رقابت جهاني
تحولات اخير در حوزه بازارهاي جهاني صنايع مختلف ،روند فعاليت آنان را با ويژگي هاي منحصر به فردي مواجه نموده است. اكنون درصد قابل توجهي از توليدات صنايع مختلف در جهان به صورت توليد انبوه مي باشد.تاقبل از 1950به دليل اينكه ثقاضا بر ع

رضه فزوني داشت،پارادايم حاكم مبتني بر سودآوري بود.با فزوني عرضه بر تقاضا بنگاه هاي اقتصادي، برا يمواجه با محيط رقابتي جديد ،رويكرد مديريتي خود را تغيير داده و بر پايه پارادايم ارزش آفريني استوار نمودند.سازمانها در دنیای تجاری امروز، نیازمند برنامه ریزی برای منابع سازمانی خود در تمام سطوح مدیریتی هستند. با توجه به روند رو به گسترش جهانی شدن، پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا و افزایش رقابت در بازارهای جهانی، ش

رکتها ناگزیر به پیوستن به بازارهای جهانی خواهند بود و برای انجام این کار وجود آمادگی لازم از جهات مختلف امری ضروری به نظر می‌رسد. از مهمترین ابزارهای مورد استفاده جهت کسب این آمادگی می توان به هزينه يابي هدف اشاره کرد که با استفاده از تمامي اصول آن ، قادر خواهیم بود، هر چه سریعتر این مسیر را طی کنیم.
نتیجه گیری
رقابت، توان رقابتی، توسعه پایدار، و جهانی شدن واژه هایی هستند که امروزه در کلیه محافل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در سطوح ملی، بخشی و بنگاههای اقتصادی به گوش می رسند. در محیط سنگین رقابتی حاکم بر بازارهای جهانی ، کاربرد مدیریت هزینه همراه با بهبود مستمر محصول یکی از عوامل حیاتی موفقیت سازمانها به شمار می رود و مدیران تنها در صورتی می توانند در مورد بهینگی تولید و انجام عملیات سازمان تصمیم صحیحی اتخاذ کنند که درک صحیحی از نحوۀ انجام فعالیتها و فرآیندهای سازمانی یاري می رساند. ب

رای اینکه کاهش هزینه های تولید به نحو اقتصادی و کارآمد باشد ، احتمالاً ایجاب می کند که مدیران تولید ، بازاریابی ، مالی و مهندسان و سایر افراد مرتبط، تمامی فعالیتهای مؤثر در تولید محصول و یا ارائه خدمات را بررسی و مشخص کنند که فعالیت های مختلف چگونه باید صورت گیرد تا هزینه ها کاهش یابد . دستیابی به هدفها و کارکرد

های فوق بدون استفاده از تکنیک های پیشرفته مدیریتی نوین نظیر مدیریت هزینه ، مدیریت بر مبنای فعالیت ، مدیریت کایزن ، هزينه يابي هدف و... بسیار دشوار و حتی ناممکن است .اگر بپذیریم که امروزه فناوری نقش بسیار مهمی در فرایند جهانی شدن و اتخاذ استراتژی های رقابتی در سطح جهانی دارد، قطعاً به این موضوع خواهیم رسید که برای مدیریت این منبع گرانبها و ارزشمند، به کسب مهارتهای زیادی نیازمندیم.
امروزه، مدیران ارشد در سطوح مختلف برای کسب موفقیت، برخورد آگاهانه با تحولات دنیای کسب و کار، پرهیز از رویکرد آزمون و خطا و درنهــایت کاهش ریسک تصمیم گیریهای خود، باید آشنایی با اصول مدیریت هزينه را تاحد ممکن افزایش داده و به تدریج، اصـول آن را درعمل پیاده کنند. نگاهی به وضعیت فعلی صنایع تولیدی و خدماتی کشور بیانگر این موضوع است که با وجود حرکتهای انجام گرفته در راستای افزایش سطح تولید و بهبود کیفیت آن هنوز شتاب قابل قبولی در مقایسه با شتاب جهانی پیدا نکرده است . اگر چه تولید محصول در برخی از صنایع کشور کافی و حتی در مواردی مازاد نیاز است، ولی باید قبول کرد سطح کیفی این تولیدات با اصول نوآوری و بهبود مستمر که نیازمند به‌کارگیری فناوریهای نوین اطلاعاتی و مدیریتی است فاصله فراوانی دارد.از اين رو بكارگيري هزينه يابي هاي نوين وکسب توان رقابتی ازطریق فناوری و درنهایت یکپارچه سازی تمامی این موارد در استراتژی کلی بنگاههای اقتصادی داشته و در سطح کلان، به مدیران عالی کمک می کند تا به سیاستگذاریهای مناسب، تمامی تلاشهای پراکنده ملی در مسیر توسعه فناوری را هماهنگ و جهت دهی کرده و با فراهم آوردن زیرساختهای لازم و حضور هوشمندانه، موجبات توسعه پایدار و افزایش توان رقابت ملی را فراهم آورند. دو تکنیک پراهمیت حسابداری مدیریت که یکی در خدمت سنجش پیشبرد استراتژی و دیگری در خدمت اعمال مدیریت هزینه است ،افزایش کیفیت محصولات و ایجاد مزیتهای رقابتی را باید عصاره و افشره بكارگيري شيوه هاي نوين هزينه يابي و مديريت هزينه و روشی نوین در ارزیابی عملکرد سازمان‏ها با عنوان ارزیابی متوازن،دانست.
توجه به مفهوم قيمت تمام شده و مديريت استراتژيک بهاي تمام شده موجب مي گردد بنگاههاي اقتصادي محصولات و خدمات خود را با در نظر گرفتن نياز مشتري (کيفيت، زمان تحويل و قيمت فروش) توليد و عرضه نمايند که تحقق بهينه آن از طريق تغيير رويکردهاي سنتي محاسبه بهاي تمام شده (تعيين قيمت فروش بر مبناي تسهيم کليه ه

زينه ها به محصول يا خدمت) و جايگزين نمودن رويکردهاي نوين مبتني بر ارزش آفريني امکان پذير مي باشد. حذف فعاليتهاي فاقد ارزش افزوده مي تواند بهاي تمام شده را کاهش دهد بدون اينکه از ارزش محصول کاسته شود.
امروزه زمان نقش مهمی در موفقیت سازمانها ایفا می کند . در چند سال اخیر با مطرح شدن بحث هايي مانند خصوص سازي و هدفمند سازي يارانه ها،نوید بخش بهره برداری از شيوه هاي نوين هزينه يابي در کشور می باشد.انتظار میرود حسابداری مدیریت نه تنها در اینده به خدمات وسیع خود به بنگاههای اقتصادی ادامه خواهد داد . بلکه سازمانهای اینده را با تغییرات فناوری و تولیدی نوین همراه خواهد ساخت .
منابع فارسي :
1-انگوتی گلنگدری ، علیرضا."بررسی کارآی

ی ابزارهای حسابداری مدیریت "، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری دانشگاه شهید بهشتی ، تیرماه 1384
2-بدری ، احمد ،" حسابداری مدیریت ؛ تحلیلی بر بحران در نظریه و عمل "، بررسی های حسابداری و حسابرسی زمستان 1375و بهار1376
3-ببلوچه . جن ولین . 1386 . حسابداری مدیریت با تاکید استراتژیک . انتشارات ترمه .
4- خاتمی ، محمد علی ، " نقش حسابداری مدیریت در ژاپن " ، بررسی های حسابداری و حسابرسی، تابستان و پاییز 1375
5-شباهنگ ، رضا ."حسابداری مدیریت "،مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی،بهمن ماه 1378
6-طارق، خليل، مديريت تکنولوژي، رمز موفقيت در رقابت و خلق ثروت، ترجمه سيدکامران باقري و ماهور ملت پرست، انتشارات پيام، متن، 1381
7-کازرونی،افشین. کازرونی،مهرداد. شکوری مقدم،محسن.راه حلهای ای آر پی ( مبتنی بر فناوری اطلاعات)، نشر ذره ، تهران، دی1381 .
8-کونتز، هرولد. اودانل، سیریل. دیهریخ ، هانیز. اصول مدیریت . ترجمه طوسی ، محمدعلی. فرهنگی ، علی اکبر. علوی ، سیدامین الله. مهدویان ، اکبر. انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
9- مجله روش. سال سیزدهم، شماره 85 ، خرداد 1383
10-نمازی ، محمد ،"آینده حسابداری مدیریت "، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، پاییز 1378
11-متین نفس، فرهاد. زنجیره های تامین. مجله تدبیر. شماره 143. فروردین 1383 .
12-نمازی ، محمد ،"آینده حسابداری مدیریت "، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، پاییز 1378
13-نمازی ، محمد ،"آینده حسابداری مدیریت

"، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، پاییز 1378
14-هورن گرن ،چارلزتی ؛ "حسابداری صنعتی با تاکید بر مسائل مدیریتی "، ترجمه دکتر علی پارسائیان و موسی بزرگ اصل ، انتشارات کتاب فرزانه ، جلد اول ، تهران ،1379
منابع خارجي:
1- Davenport, Thomas H,Jeanne G.Harris,David W.De Long,and Alvin L . Jacobson.2001. Data to knowledge to results: Building an analyt

ic capability. California Management Review 43/2 (Winter).
2- De Mayer, Arnoud, christooh H.Loch, and Michel .Pich.2002 managing project uncertainty: From variation to chaos. Sloan Management Review43/2 (Winter) :60-67.
3- Ghoshal,Sumantra, and Lynda gratton. 2002. Intergrating the enterprise . sloan Management Review 44/1(fall)
4- Gordon, Mark.2001.Next day change guaranteed.CIO Magazine.@ www.cio.com/archive/051501.
5- Hammer, Michael, and James chames champy.1993. Reengineering the corporation: A manifesto for business revolution. New york: HarperBysiness.
6- Harreld, Heather.2001 . Extended ERP redom in b-to-b.Infoworld(27august):21-23.
7- Johnton, sarah jane, 2002.ERP: Payoffs and pitfalls. @ hbsworkingknowledge.hbs.edu/pubitem. Jhtml?sid=o&t=operations(14october).
8- Johnson, Jim, Karen D.Boucher, Kyle Connors, and James Robinson. 2001. Collaborating on project success. Software Magazin. @ www.softwaremag.com./l.cfm?doc=archive/2001feb.
9- Mabert,Vicent A., Ashok soni, and M.A.Venkataramanan.2001. Enterprise resource planning: Measuring value.Production and inventory Management Journal 42/3-4(third/fourth Quarters)
10- Matta, Nadim, and Sandy Krieger. 2001.From Itsolutions to business results. Business Horizons 44/6 (November – December)
11- Smith, Howard, and Peter Fingar. 2002. Business process management: The third wave. Tampa: Meghan – Kiffer Press.
12- Weston, FC. “Ted” Jr.2001. ERP implementation and project management. Production and Inventory Management Journal 42/3-4 (Third/Fourth Quarter

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید