بخشی از مقاله
نگاهي به معضل بيكاري جوانان
بيكاري از جمله معضلات دردناكي است كه جامعه جوان كشور بيش از پيش با آن روبروست . هجوم بيكاران براي پيوستن به بدنه دولت و فقدان ارائه امكانات سرمايه گذاري سازماندهي شده براي ايجاد اشتغال از جمله مسائلي است كه كمتر در بودجه ريزي به آن توجه مي شود در اين راستا ارائه آمارهايي در مورد ميزان بيكاري در كشور حائز اهميت است. با وجود خدمات انكار نشدني دولت خاتمي در بحث مربوط به اشتغال ، هنوز هم به نظر مي رسد كه برنامه هاي محدودي براي حل اين مشكل وجود دارد.
يكي از آثار اقتصادي ناشي از اجراي بودجه 84 اين است كه بيكاري جوانان از جامعه ريشه كن خواهد شد يا حداقل بر آمار بيكاري جوانان افزوده نخواهد شد ؟
به نظر مي رسد كه مطرح كردن بحث ريشه كني به لحاظ واقعيت ، كمتر عيني باشد. در پيشرفته ترين كشورهاي دنيا نيز درصد اندكي از ميزان بيكاري به صورت پيش بيني نشده وجود دارد كه در نهايت با برنامه ريزي هاي اقتصادي موثر به حداقل ممكن كاهش مي يابد.
شهاب پرور خواه يك فارغ التحصيل بيكار در اين باره مي گويد : ما نيز اميدواريم كه بودجه ريزي به صورتي انجام شود كه معضل بيكاري در جامعه حل شود.
بيكاري جوانان ، بزرگترين چالش كشورهاي در حال توسعه
تحقيقات نشان مي دهد كه در آينده بزرگترين چالش كشورهاي در حال توسعه همچنان معضل بيكاري جوانان خواهد بود ، به طوري كه پيش بيني مي شود كشورهاي جنوب آسيا ، خاورميانه ، آفريقاي شمالي و نواحي جنوبي صحراي آفريقا ، بدترين وضعيت را در مورد بيكاري جوانان خواهند داشت.
طبق گزارش ماهنامه نشريه كار و جامعه موسسه كار و تامين اجتماعي وزارت كار و امور اجتماعي ، در سال 2003 ميلادي بيش از 88 ميليون نفر از جوانان سنين 15 تا 24 سال در اين كشورها بيكار بودند.
از آنجايي كه جوانان بدون درآمد ، توانايي اداره زندگي خود را ندارند و به همين دليل مدت زمان بيشتري به والدين خود وابسته مي شوند كه اين فشار براي بسياري از خانواده ها ، مانعي براي خروج از فقر محسوب مي شود، بنابراين بيكاري جوانان باعث طرد اجتماعي آنها از سوي خانواده هايشان مي شود.
لازم به ذكر است كه طي سالهاي 2003 ـ 1993 ميزان مشاركت اقتصادي جوانان در نيروي كار به علت افزايش دوران تحصيل صرفنظر از شركت در بازار كار ، نااميدي در يافتن شغل 4% كاهش يافت. از سوي ديگر پايين بودن مشاركت اقتصادي جوانان در كشورهاي خاورميانه به طور عام به دليل پايين بودن ميزان مشاركت اقتصادي زنان جوان در بازار كار است.
بيكاري و دانشگاه
در خبرهاي امروز از قول رئيس سازمان ملي جوانان آمده بود : 12% از 3 ميليون جوان بيكار را دانش آموختگان مراكز دانشگاهي تشكيل مي دهند . وي در مصاحبه اي كه در جمع خبرنگاران داشت با طرح مطلب فوق اظهار داشت روند رشد 27 درصدي بيكاري جوانان تناسب ميان بيكاران و تحصيلات را از بين برده است .
در ارتباط با بحث بيكاري حرفها و طرح هاي زيادي مطرح شده است بودجه هاي هنگفتي صرف اموري كه به طرح هاي اشتغالزايي معروفند مي شود اما متاسفانه شاهد رشد فزاينده اين معضل و آسيب اجتماعي هستيم من در اين فرصت به چند نكته كه به نظرم از عوامل بيكاري دانشگاهيان است مي پردازم و از دوستان به خصوص آن دسته از عزيزاني كه با اين مشكل روبرو هستند انتظار دارم با نظراتشان مرا راهنمايي كنند.
1 ـ اول آنكه مطالب مطرح شده از يك واقعيت تلخ است (عجالتاً اصل را روي صحت اين آمار مي گذاريم) اما نكاتي كه مي توان به اين اطلاعات افزود: چند درصد از شاغلان فارغ التحصيل كشور در مشاغل مرتبط با تحصيلاتشان هستند. درست است كه بيكاري صدمات جدي بر وضعيت اقتصادي ، اجتماعي و رواني هر جامعه اي مي گذارد اما چه كسي منكر تاثيرات اين نوع اشتغال است.
2 ـ مسئله اي كه بيش از همه باعث شكل گيري اين وضعيت شده است گسست بين يافته هاي آكادميك و نهاد اشتغال و كار در جامعه ايراني است از طرفي آنچه در دانشگاه هاي ما مطرح مي شود عمدتا با توجه به نيازهاي كشورهاي پيشرفته است و ديگر آنكه نهاد كار در كشور هنوز روند سنتي خود را طي مي كند.
3 ـ نكته بعدي وضعيت گزينش در كشور است . آنچه در جامعه ملاحظه مي شود اين است كه معمولا در جذب نيروي متخصص گزينه هاي زيادي پيش روي صاحبان كار قرار دارد كه يكي از آنها تخصص است.
سعيدي يكي ديگر از فارغ التحصيلان رشته اقتصاد و بيكار در اين باره مي گويد: از بودجه امسال اطلاع چنداني ندارم ، اما مي دانم ميانگين رشد سرمايه گذاري در 4 سال اول برنامه سوم چندان چشمگير نبوده است و نتوانسته تمام جمعيت بيكار را در بر گيرد.
اما بر پايه نتايج طرح آمارگيري از ويژگي هاي اشتغال و بيكاري خانوار مركز آمار ايران بهار سال 83 ، نرخ بيكاري و مشاركت نيروي كار به ترتيب 4/10% و 2/38% بوده كه بهبود قابل ملاحظه اي نسبت به سال گذشته را نشان مي دهد.
بر مبناي برآوردهاي دولت ، پيش بيني مي شود شاخص هاي اساسي بازار كار در سال 84 بهبود يابد به گونه اي كه نرخ مشاركت به 8/39% افزايش پيدا كند و نرخ بيكاري حدود 4/0 كاهش يابد. البته كاهش نرخ بيكاري در سال 84 مستلزم تحقق رشد اقتصادي به ميزان 1/7% و رشد بهره وري نيروي كار به ميزان 3/1% است.
گسترش سرمايه گذاري جديد توسط بخش غير دولتي كاهش هزينه هاي بيكاري و بودجه واقعي استفاده از نيروي كار ، توانمند سازي نيروي كار و استفاده از ظرافت هاي بازار كار خارجي ، در محقق شدن اهداف مربوط به شاخص هاي اساسي بازار كار موثر هستند كه در بودجه سال 84 مورد توجه قرار گرفته است.
ميانگين رشد سرمايه گذاري در 4 سال اول برنامه سوم 10% است كه به عبارتي 3% از رشد پيش بيني شده در برنامه بيشتر است. بر اساس پيش بيني صورت گرفته ، اگر رشد اقتصادي سال جاري نيز بالاتر از حد مصوب برنامه سوم باشد و در سال شروع اجراي برنامه چهارم توسعه يعني سال 84 ، سرمايه گذاري با نرخ 3/11% رشد يابد، رشد اقتصادي به 1/7% بالغ مي شود.
محمد باقر بهرامي ، نماينده اسدآباد در مجلس شوراي اسلامي مي گويد : دوستان در كميسيون تلفيق مجلس بايد بودجه را اصولگرايانه برنامه ريزي كنند و براي مشكل بيكاري جوانان بيش از پيش بودجه اختصاص دهند.
رئيس كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي مي افزايد: كميسيون تلفيق بايد تمام پروژه هاي عمراني كشور را شفاف سازي كند و رديف هاي بودجه را مشخص كند تا به مناطقي كه بودجه لازم اختصاص نيافته ، بودجه بيشتري اختصاص يابد.
اين نماينده مجلس اظهار داشت : بايد مشكلات شهرستانهاي مختلف و اقشار محروم ريشه يابي و بر اساس ريشه هاي مشكلات بودجه ريزي صورت گيرد.
بهرامي پيشنهاد كرد كه اختصاص بودجه به مناطق مختلف كشور بر اساس آراي افراد هر حوزه انتخابيه صورت گيرد.
نماينده مردم شهركرد نيز گفت : رقم 4/10% كه از سوي بانك مركزي به عنوان نرخ بيكاري اعلام شده مورد اشكال است.
تمدن در اين باره مي گويد : در حالي بانك مركزي نرخ بيكاري را 4/10% اعلام مي كند كه در گزارش اقتصادي دولت كه از سوي سازمان مديريت و برنامه ريزي منتشر شده است نرخ بيكاري در حدود 5/14% است.
به گفته وي درصد نرخ بيكاري در گزارش اقتصادي دولت كه در 4 جلد سازمان مديريت و برنامه ريزي منتشر شده درست و صحيح است.
تمدن تاكيد كرد : بايد در خصوص نرخ بيكاري و صحت آن دولت تجديد نظر كند و شواهد و استنادات را در اين زمينه بررسي كند تا حق بيكاران كشور ضايع نشود.
اين عضو كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد : دولت اعلام كرده است كه در سال آينده 45/0 درصد نرخ بيكاري را كاهش مي دهد كه اين امر با توجه به بالا بودن ميزان بيكاري بسيار پايين است و بايد تمام بخش هاي اقتصادي و غير اقتصادي دولت بر آن اهتمام بيشتري كند. البته بايد مجلس وقت براي بيكاري مي گذاشت ، اما مجلس هم در اين امر كوتاهي كرده است.
حالا با توجه به ارائه اين آمار و ارقام فكر مي كنيد معضل بيكاري جوانان تا چه زماني ريشه كن مي شود ؟
اولويت هاي پژوهشي سازمان ملي جوانان وابسته به نهاد رياست جمهوري
هويت جوانان
بررسي وضعيت هويت جوانان (ديني، ملي ، قومي ، جنسيتي و …)
بررسي سبكهاي هويتي مختلف (هويت معلق، هويت ديررس، هويت زودرس، هويت شكل يافته يا كامل)
آرمانهاي و الگوهاي جوانان (شخصيتها و گروههاي مرجع در ميان جوانان)
بررسي وضعيت سرمايه اجتماعي در ميان جوانان
اشتغال و بيكاري جوانان
ارزيابي طرحهاي اشتغال زا با تاكيد بر زمينه ها و فرصتهاي اشتغال جوانان (موقعيتها و موانع)
بررسي زمينه هاي كارآفريني براي جوانان از طريق فناوري اطلاعات و ارتباطات
ارزيابي وضعيت موجود بازار كار جوانان و ارزيابي بيكاران جوياي كار بر اساس نوع تخصص ، علت بيكاري (بيكاري اجباري ، داوطلبي و … )
ارزيابي سياستهاي موجود حمايت از جوانان بيكار جوياي كار
اثر نگرش هاي مربوط به بازار كار بر پيشرفت تحصيلي جوانان
بررسي قوانين و مقررات مربوط به شرايط كار جوانان و استانداردهاي آن (آموزش در حين كار، حداقل سن براي اشتغال به كار و ترك تحصيل و … )
حقوق و مشاركت جوانان
بررسي وضعيت شاخصهاي مختلف مشاركت جوانان (سياسي ، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي)
اثر مدارا و عدم مداراي اجتماعي بر شيوه فعال گرايي جوانان
بررسي شاخصهاي برخورداري جوانان از حقوق شهروندي
بررسي نقش و جايگاه سازمانها و تشكلهاي غير دولتي در توسعه امور جوانان
اوقات فراغت جوانان
رابطه نحوه گذران اوقات فراغت و بهداشت رواني
شيوه هاي برنامه ريزي براي اوقات فراغت
آسيب شناسي وضعيت موجود اوقات فراغت جوانان
بررسي رابطه اوقات فراغت و امنيت ملي
شيوه هاي اجتماعي شدن ورزشي به تفكيك متغيرهاي ساختي (جنسيت ، طبقه ، مكان زندگي ، قوميت و … )
