بخشی از مقاله
امکان سنجی استفاده از بام سبز در معماری پایدار
چکیده
با پیشرفت روز افزون شهر نشینی، رشد و افزایش جمعیت شهر ها و به تبع آن افزایش وسایل نقلیه شاهد معضلات زیست محیطی زیادی هستیم که سبب نابودی گونه های زیستی زیادی در هر سال شده است در جهت رفع پیامد های سوء صنعتی و مصرفی عصر حاضر می توان به به معماری سبز که برخاسته از توسعه پایدار است روی آورد در این نوشتار برآن شدیم که شاخه ای معماری سبز تحت عنوان بام سبز را برسی کنیم چرا که امروزه ( بام سبز) با هدف
سلامتی زیست محیطی اقتصادی و در رابطه با بهبود مدیریت اصلاح فاضلاب سطحی در شهر و توجه به مسائل زیبایی شناسی است با استفاده از این روش می توانیم از منابع و انرژی های موجود به خوبی و با کمترین آسیب به محیط استفاده کرده و محیط سالمی را برای نسل های بعد داشته باشیم البته در این راستا باید درنظر داشت علی رغم مزایای زیادی که برای بام سبز در این مطالعه ذکر کردیم نمی توان به صورت گسترده آن را در شهر اجرا کرد. چرا که برای استقرار بام های سبز نیاز به تقویت سازه بام هاست که باید دارای معیار های قابل قبولی باشند تا بتواند بار وزن ملزومات خاک و گیاهان را نگه دارند. از طرفی تطبیق طراحی این بام ها با شرایط اقلیمی منطقه کاری دشوار است.
کلمات کلیدی: توسعه پایدار، معماری سبز، باغ بام
-1 مقدمه
معماری سبز1 یا معماری پایدار یکی از گرایشها و رویکردهای نوین معماری است که در سالهای اخیر مورد توجه عده زیادی از طراحان و معماران معاصر جهان قرار گرفته است . این معماری که برخاسته از مفاهیم توسعه پایدار می باشد در پی سازگاری و هماهنگی با محیط زیست یکی از نیازهای اساسی بشر در جهان کنونی است نیاز بشر کنونی به معماری پایدار
چارلز جنکر در آخرین فصل کتاب معماری پایدار خویش این مسئله را خاطر نشان می سازد که نابودی زمین توسط ما منجر به نابودی 27000 گونه زیستی در یک سال می شود هفتاد و چهارانقراض در یک روز و یا سه نابودی در یک ساعت ! مدارک جدیدی بر اساس مجله تایم مورخ 31 ژانویه 2000 این تعداد را بالاتر نشان می دهد یعنی صدها انقراض در یک روز.
1
گرم شدن کره زمین ،نازکتر شدن لایه ازن به علت استفاده از انواع آلاینده ها ،افزایش آلودگی محیط زیست و انقراض گونه های زیستی همه و همه باهم می آمیزند تا ضرورت بوم شناسی و مسایل زیست محیطی را برای آینده قابل پیش بینی گردانند
. بطوری که پیشی گرفتن خاکستری در برابر جهان سبز قابل تامل ترین مسئله قرن حاضر به شمار می رود . علل پیدایش معماری پایدار
معماری سبز برخاسته از معماری پایدار و توسعه پایدارمی باشد که این نیز ناشی از نیازانسان امروز در مقابل پیامد های سوء جهان صنعتی و مصرفی عصر حاضر است.
در جهان کنونی توسعه به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تغییر محیط زیست و به تبع آن ساخت و ساز که جزو صنایع بزرگ در استحکام نیروی انسانی ( صدها هزار کارگر ساختمانی و فنون مربوطه )می باشد باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی ، فرسایش خاک و آلوده شدن محیط زیست و به مخاطره انداختن سلامتی و بهداشت مردم شده است و بر بحران انرژی دامن می زند . بحرانی که در اواسط دهه 1965 با افزایش میزان آلودگی محیط زیست هشداری به جهانیان محسوب شد و سبب تشکیل گروههای طرفدار محیط زیست که از حامیان محیط زیست در جهان بودند گردید و مفهوم گسترده ای تحت عنوان پایداری را پی گیری نمود.
اصطلاح پایداری1 برای نخستین بار در سال 1986 توسط کمیته جهانی گسترش محیط زیست تحت عنوان ( رویایی با نیازهای عصر حاضر بدون به مخاطره انداختن منابع نسل آینده برای مقابله با نیازهایشان ) مطرح شد و هر روز بر ابعاد ودامنه آن افزوده می شود تا استراتژیهای مناسبی پیش روی جهانیان قرار گیرد .
در این میان معماران نیز همسو با سایر دست اندرکاران در پی یافتن راهکارهای جدیدی برای تامین زندگی مطلوب انسان بوده اند . بدیهی است که زندگی ، کار ، تفریح ، استراحت وغیر... همه و همه فعالیتهایی می باشند که در فضاهای طراحی شده توسط معماران صورت پذیرفته و از آنجا که نقاط ضعف و قوت یک ساختمان برزیست بوم جهان تاثیر مستقیم خواهد داشت ، وظیفه ای بس حساس در این خصوص بر عهده معماران می باشد . کاربرد مفاهیم پایداری و توسعه پایدار در معماری مبحثی به نام» معماری پایداری« آغاز نمود که مهمترین سر فصل ها ی آن با عنوان معماری اکو – تک ، معماری و انرژی ، معماری سبز ایجاد می گردد .
کلیات و اهداف معماری سبز را می توان به طور کلی در موارد زیر خلاصه نمود:
► الگوهای نادرست رفتاری محیط طبیعی را ویران می کند و در حالیکه ما برای دوره طولانی بقاه ، طی نسلهای آبی به آن وابسته ایم.
► عملی است برای حل مشکلات که طی آن منابع طبیعی قبل ، بعد و طی پروسه تولید و ساخت به کمترین حدآسیب می بیند
► مصالح مفید بوده و قابل بازگشت به چرخه طبیعت می باشد.
موضوعاتی که در معماری سبز مطرح می گردد: صرفه جویی در انرژی، مسائل جهانی زیست محیطی، بهینه کردن پروسه تولید مصالح، بهره گیری از اصول معماری محلی و استفاده از فضای سبز برای کمک به حفاظت محیط زیست می باشد. که اهداف کلی آن در ساختمان های پایدارشامل موارد زیر می باشد:
-1 بهره برداری مناسب از منابع و انرژی
-2 جلوگیری از آلودگی هوا
2
- 3 مطابقت با محیط
معماران زیادی از جمله رنتزو پیانو، نورمن فاستر، سانتیاگو کالاتراوا، ریچارد راجرز و.... آثار شاخصی در این زمینه دارندکه میتوان به برخی نمونه های آن به شرح زیر اشاره کرد:
1. ساختمان گلن ماوس : این ساختمان در سانتا مونیکا کالیفرنیا بهترین نمونه ای از سازه های سازگار با محیط زیست است . این ساختمان برق و آب مصرفی خود را خودش تولید می کند و در آن بر مصرف بهینه انرژی تاکید شده است.
2. ساختمان هرست : این ساختمان 46 طبقه دارد در نیویورک یک ساختمان سبز است . شکل منحصر به فرد آن باعث 20 در صد صرفه جویی در فولاد مصرفی سازه آن شده است. تنظیم نور در داخل ساختمان توسط حس گرمای حساس به نور خورشید انجام می شود .در بیشتر مواقع سال هوای بیرون ساختمان برای تهویه مطبوع ساختمان استفاده میشود بنابراین این ساختمان 22درصد کمتر دی اکسید کربن وارد هوا میکند.
اصولی که در این راستا سبب ایجاد توازن و پدید آمدن معماری سبز می شوند عبارتند از:
1. حفاظت از انرژی
2. کار با اقلیم
3. کاهش استفاده از منابع جدید
4. احترام به کاربران
5. احترام به سایت
6. کل گرایی
هدف از این مطالعه بررسی ضرورت استفاده از بام سبز در معماری پایدار می باشد.
یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روی نده، پوشانده می شود. لفظ بام سبز همچنین می تواند برای بامهایی که مفاهیم "معماری سبز" را مد نظر قرار می دهند، نظیر پانلهای خورشیدی و یا صفحات فتوولتائیک، بکار رود.
نقش بامها و دیوارهای سبز در رسیدن به طراحی پایدار منظر بام است که یکی از عناصر طراحی پایدار در طراحی اکولوژی امروز میباشد. دیوارهای سبز (باغهای عمودی) نیز یکی از سیستم های پوششی جاندار با فوایدی نظیر بامهای سبز میباشند که در آن گونههای گیاهی مختلف روی سطح نمای ساختمان رشد میکنند. این دیوارها از پخش شدن گرد و خاک در هوا جلو گیری مینمایند و و از ساختمان در برابر اشعههای فرا بنفش، باران و فشار باد محافظت میکنند. بنا بر این با بهرهگیری از راهکارهایی چون بامها و دیوارهای سبز میتوان با طراحی در کنار طبیعت به جای مقابله با آن به پایداری هر چه بیشتر
