بخشی از مقاله
چکيده
امروزه صنعت گردشگري دردنيا جايگاه ويژه اي جهت تامين معاش روستائيان را دارا مي باشد و تلاش براي پايدار بودن اين صنعت در هر منطقه باعث توسعه ابعاد فرهنگي، اجتماعي، محيطي و اقتصادي ساکنان منطقه و حفظ روستا مي باشد.
بديهي است رسيدن به اين مهم نيازمند وجود سنجه ها، شاخصها و الگوهاي صحيح جهاني گردشگري در جهت ارزيابي و تبيين وضعيت پايداري گردشگري است .بنابراين استفادة بهينه از شاخصها در زمينۀ توسعۀ گردشگري روستايي مي تواند نقش مهمي در متنوع سازي اشتغال ، کاهش تفاوتهاي درآمدي بين روستاييان و شهرنشينان ، کاهش مهاجرت و توسعۀ زيرساختها و رضايت ساکنان محلي و افزايش سطح زندگي بشود .بنابراين اين پژوهش با هدف بيان راه کارهاي مناسب براي توسعه ي گردشگري در روستاي کندوان انجام شده است . در اين مطالعه از روش اسنادي- کتابخانه اي استفاده گرديده است . نتايج اين تحقيق نشان داد که براساس بررسي هاي به عمل آمده و باتوجه به اهميت بافت معماري سنتي اين روستا درجذب گردشگر و پديده گردشگري، مي توان با استفاده از امکانات و پتانسيل هاي اين روستا وکاهش نقاط منفي موجود در درون آن ، به محدوده ي مورد مطالعه ازلحاظ اقتصادي، درآمدي و اشتغال ، سامان بخشيد. در اين راستا ضمن تحليل و بررسي ساختار وضع موجود و مولفه هاي مورد مطالعه راهبردها و پيشنهادهاي کاربردي در جهت برنامه ريزي توسعه پايدار ناحيه مورد مطالعه با تاکيد بر گردشگري ارائه شده است .
واژگان کليدي: توسعه پايدار، گردشگري، روستاي کندوان ، تاثير اقتصاد، اشتغال .
مقدمه :
امروزه ، نبود فرصت هاي شغلي، وجود بيکاري و همچنين فقر روستايي را مي توان از مشکلات اساسي روستاهاي کشوربرشمرد که به مهاجرت هاي روستا شهري منجر شده و اين امر مشکلاتي را هم براي شهرها و هم روستاها و در واقع ،براي کل کشور فراهم آورده است .ازجمله مشکلاتي که اين مهاجرت ها در شهرها به وجود آورده ، مي توان به حاشيه نشيني، افزايش نرخ بيکاري در شهرها، افزايش جرم و جنايت و بزهکاري هاي اجتماعي اشاره کرد .مهاجرت هاي روستا شهري گذشته از آسيب و مشکلاتي که در مقصد مهاجرت شهرها به بار مي آورند، روستاها را نيز از نيروي کارجوان و کارآمد که سخت به آن نياز دارند، محروم مي سازد .به گفته ي ديگر، جوان گزين و نخبه گزين بودن مهاجرت هاي روستايي، ازجمله عواملي است که فرايند توسعه ي درون زا و روند بهبود شرايط زندگي در روستا را مختل مي سازد.اين مسئله باعث شده است که در سال هاي اخير بار ديگر توسعه روستايي مورد توجه قرار گرفته و نظريه پردازان ، برنامه ريزان و مجريان حکومتي درصدد برآيند تا با راهکارها و استراتژي هاي جديد، از معضلات و مسائلي که اين نواحي گريبان گير آن مي باشند، بکاهند. يکي از اين راهبردهايي که اخيرا در اغلب کشورهاي جهان مورد توجه قرار گرفته ، و حتي در برخي از اين کشورها به اجرا درآمده است و نتايج مثبتي هم به همراه داشته ، توسعه وگسترش گردشگري در نواحي روستايي که داراي پتانسيل هاي لازم براي گسترش گردشگري است ، مي باشد.(افتخاري،١٣٨٥). در اين بين مي توان گفت : بيکاري و کمبود فرصت هاي شغلي ، نتيجه ي نابرابري بين عرضه و تقاضاي نيروي کار و يا بازار کار در روستاهاست .از سوي ديگر، کاهش رشد بخش کشاورزي درنواحي روستايي و نيز کاهش شاغلان آن ، اين واقعيت را نشان مي دهد که در آينده ، افزايش اشتغال در نواحي روستايي بيشتر در گرو توسعه ي بخش هاي صنعت و خدمات است (رضوان ،٢٢،١٣٨٣). به همين دليل بيشتر کارشناسان در راهبردهاي توسعه ي روستايي، به تنوع سازي اقتصاد روستايي و کارا نمودن آن از راه ايجاد انواع فعاليت هاي اقتصادي تاکيد مي کنند.(مطيعي لنگرودي،١٣٨٣،١٥٢). دليل اصلي توسعه گردشگري، غلبه بر پايين بودن سطح درآمد و ارائه فرصت هاي جديد شغلي و تحولات اجتماعي در جامعه است و مي تواند اميدهايي را براي کاهش فقر به خصوص در نواحي که به نحوي دچار رکود اقتصادي شده اند، فراهم آورد. به دنبال پيشرفت خارق العاده گردشگري در دهه ١٩٨٠م و پيش بيني تبديل آن به بزرگترين صنعت دنيا در سال ٢٠٢٠، اکثر کشورهاي دنيا توسعه صنعت گردشگري را در دهه ١٩٩٠ميلادي در اولويت امور خود قرار دادند به طوري که در دنياي امروز گردشگري به يکي از مهمترين فعاليت هاي اقتصادي- اجتماعي تبديل شده و تعداد گردشگران بومي و بين المللي روز به روز در حال افزايش است و بسياري از کشورهاي جهان براي بهره مندي از مزايا و منافع بي شمار آن در تکاپو براي توسعه اين صنعت در کشورشان هستند. با اين وجود، صنعت گردشگري در کشور ما و بسياري ازکشورهايي که هنوز تجربه کافي در توسعه اين بخش اقتصادي به دست نياورده اند، فعاليت جديدي است و به دليل نوپا بودن اين صنعت در کشور ما، نمونه هايي از تاثيرات نامطلوب و مضر، توسعه اتفاقي و بدون برنامه آن در برخي نقاط کشور کاملا مشهود است ، مانند تخريب هاي جبران ناپذيري که به طبيعت وارد شده و يا پيامدهاي منفي که براي ارزش هاي فرهنگي برخي مناطق به دنبال داشته است . از اين رو با توجه به اين مطلب که گردشگري فعاليتي بسيار پيچيده است و با بخش هاي ديگر جامعه و اقتصاد وجوه مشترکي دارد، داراي آثار و پيامدهاي مختلفي است که مي بايست در فرايند برنامه ريزي، تمامي جوانب آن مورد ملاحظه قرار بگيرد. دراين زمينه نگرش جامع براي توسعه ي کل ساختار گردشگري و مديريت راهبردي کارکردهاي مربوطه ضروري است ، به شکلي که با بافت طبيعي و محيط فرهنگي- اجتماعي عرصه ي کارکرد صنعت گردشگري، سازگار باشد و در اين صورت است که صنعت گردشگري، مي تواند نقش عمده اي را در کاهش پيامدهاي منفي ناشي از فشار بر منابع طبيعي ، در راستاي پايدارسازي اقتصاد جوامع مختلف ايفا کند (،crouch).اين امر مستلزم ، وجود الگو و راهبرد مشخص براي نيل به اين هدف است .حال ، با تو جه به اينکه سرزمين ايران از جنبه ي جاذب هاي گوناگون فرهنگي، هنري و محيطي و دارا بودن روستاهاي متنوع و جذاب ، در زمره ي شگفت انگيز ترين ممالک جهان شمرده مي شود و ازجمله ده کشور برتر جهان در زمينه ي دارا بودن جاذبه هاي گردشگري است ، گسترش گردشگري به عنوان يک راهبرد جديد در زمينه ي توسعه ، مي تواند نقش مهمي در متنوع سازي اقتصاد کشور ايفا کند و زمينه ساز ايجاد فرصت هاي جديدي در نواحي روستايي کشور وازجمله منطقه مورد مطالعه (روستاي کندوان در دهستان سهند بخش مرکزي شهرستان اسکو واقع در استان آذربايجان شرقي) با توجه به هدف اصلي اين پژوهش که فراهم کردن زمينه ي توسعه ي گردشگري روستايي پايدار، در منطقه ي مورد مطالعه و ايجاد ارتباط بين جاذبه هاي گردشگري، فعاليت ها، امکانات ، خدمات و بازارهاي گردشگري از يک سو و بسترسازي براي توسعه روستايي همه جانبه در سطح منطقه ي مورد مطالعه است ، به بررسي و شناخت جامعي از عواملي تاثيرگذار دروني و عوامل موثر بيروني اقدام شده است و با ارائه ي الگوي برنامه ريزي راهبردي، چشم انداز و جايگاه گردشگري و راهکارهاي توسعه مشخص شده است .در يکي از خوش آب و هواترين نقاط ايران ، در ۶٢کيلومتري جنوب غربي تبريز و ٢٢کيلومتري شهرستان اسکو، تنها روستا صخره اي زنده جهان که زندگي در آن جريان دارد و سومين روستاي صخره اي جهان يعني کندوان واقع شده است . که حدود ٧٠٠سال قدمت دارد و خانه هاي آن تنها با ماسه هاي فشرده ي محکم هم چنان پابرجاست . جاذبه هاي شگفت انگيز کندوان گردشگران داخلي و خارجي بسياري را به سوي خود فرامي خواند. اين روستا داراي نوعي معماري خاص برگرفته از طبيعت بوده است .
مباني نظري:
مفهوم توسعه پايدار در اواخر دهه ١٩٨٠ پس از برگزاري کنفرانس جهاني زمين ( ١٩٩٢ )، به طور کاملا جدي مطرح گشت که آن را اين گونه تعريف کرده اند:" توسعه اي که نيازهاي نسل حال را با در نظر گرفتن توانايي نسل هاي بعدي براي پاسخ گويي به نيازهاي خدو تامين مي نمايد و شامل فرآيند برنامه ريزي، پايش و کنترل مستمر است " (نلسون و ديگران ،١٩٩٣). و گردشگريايدار نيز زيرمجموعه ي توسعه پايدار است . " توسعه پايدار گردشگري توسعه اي است که در آن تعادل و توازن ، حفظ ارزش ها و کيفيت ، اخلاقيات و اصول اقتصادي و نيز مزيت هاي اقتصادي همه به همراه هم ديده شده و کوشش مي شود تا توسعه اي متعادل و همه جانبه جايگزين توسعه ي صرفا اقتصادي گردد" (علي محسني١٣٨٨).با بررسي گردشگري روستايي به ابعاد پايداري آن پرداخته و بر نقش گردشگري در توسعه پايدار اقتصادي و اجتماعي نواحي روستايي تاکيد مي کنند که مي توان با توسعه ي منابع انساني و ايجاد فرصت هاي شغلي جديد با سياست گذاري و سرمايه گذاري مطلوب به اهداف و دستاوردهاي مذکور براي گردشگري روستايي در رويه اي پايدار نائل آمد.(شريف زاده و مرادنژاد١٣٨١).با بيان ويژگي هاي عمده مناطق روستايي از جمله گسترش فقر به توسعه گردشگري در نواحي روستايي فقيري که پتانسيل بالقوه وبالفعلي جهت جذب گردشگر دارند، تاکيد مي کنند. همچنين در اين تحقيق سعي شده با بررسي دو مطالعه موردي در کشور اوگاندا و جمهوري چک و اسلواکي توسعه گردشگري روستايي را به لحاظ تاريخي و مفهومي بررسي کند و در نهايت برنامه ها، چالش ها وتاثيرات گردشگري را مناطق روستايي اين کشورها بيان مي کند.( جني هالند، ميشل بارين و لوئيز داکسي ٢٠٠٣).بالا رفتن سطح درآمد، افزايش ايام فراغت ، تغييرات و نگرش هاي جديد به مفاهيم زندگي و ضرورت تامين هاي بين المللي ايجاب مي کند که گردشگري به شدت گسترش يابد( شارپلي،١٣٨٠). بنابراين بسياري از دولت ها در سراسر جهان ، به نقش و اهميت گردشگري به عنوان منبعي براي ايجاد درآمد واشتغال پي برده اند. در نتيجه ، بسياري از آنان مناسباتشان را براي بهره گيري از مزيت هاي نسبي اين صنعت ، توسعه داده اند. در زمان حاضر، توسعه مناسبات چندجانبه ، در سطوح بين استاني، کشوري و يا در سطح دولت هاي منطقه اي بر اساس توافقات در قالب همکاري هاي راهبردي براي توسعه گردشگري اهميت يافته ، که هدف آن بهره گيري از مزاياي گردشگري است (،reid et al). بر اين اساس سازمان جهاني گردشگري در بيانيه ي مانيل ، گردشگري را نياز اساسي در هزاره سوم معرفي کرده است ( ،han). بنابراين ، در شرايط کنوني، توجه به توسعه ي فعاليت هاي ديگر اقتصادي جوامع روستايي، مانند صنايع روستايي، صنايع تکميلي و فرآوري محصولات کشاورزي و گردشگري روستايي ضروري است . اين فعاليت ها با وجود اينکه تمرکز کمتري بر منابع طبيعي توليد دارند، مي تواند کمک زيادي به تنوع بخش پايداري و رشد اقتصادي جوامع روستايي کنند( شريف زاده و ديگران ،۵٧:١٣٨١). بنابراين گردشگري روستايي به عنوان يک کارکرد فراساختاري، از راه مشارکت و وابستگي به ساير بخش هاي اقتصادي گسترش و تداوم مي يابد و به دنبال آن در رشد ساير بخش هاي اقتصادي جامعه هم نقش دارند.
در اين راستا اهميت خاصي که توسعه صنعت گردشگري دارد، همانا افزايش تعاملات اقتصادي رشد دهنده و رشد يابنده ، ميان بخش هاي مختلف اقتصادي و گسترش تعاملات اجتماعي بين جوامع روستايي و شهري و اقوام و ملل مختلف است (١٩٩۶:١۵، Rogerson). تنوع سازي اقتصاد روستايي و تعيين راهبردهاي جايگزين ، مانند گردشگري، فرصت هاي شغلي متعددي را در سکونتگاه هاي روستايي ايجاد مي کند(قادري،١۴٩:١٣٨٢). گردشگري عبارت است از گذران اختياري مدتي از اوقات فراغت خويش در مکاني غير از محل سکونت دائمي به قصد التذاذهاي گردشگري(باهر;٩٤،١٣٧٧). بعضي ديگر نيز گردشگري را به عنوان اقدام به مسافرت با هدف تفريح و ارائه خدمات براي اين عمل تعريف کرده اند .تعريف جامع تري نيز به وسيله سازمان جهاني گردشگري از توريسم ارائه شد ه است : گردشگري يک صنعت خدماتي است که شامل تعدادي از ترکيبات مادي و غير مادي مي باشد .عناصر مادي شامل سيستم هاي حمل و نقل (هوايي، راه آهن ، جاده اي، آبي و امروزه فضايي)، پذيرايي (مسکن ، غذا، تورها) وخدمات مربوط به آن نظير خدمات بانکي، بيمه و خدمات بهداشتي و ايمني مي شود. عناصر غيرمادي شامل استراحت ، آرامش ، فرهنگ ، فرار، ماجراجويي،و تجربيات جديد و متفاوت مي باشد(a٢٠٠٤،WTO).اثرات گردشگري را بر روي معيشت روستاييان ساکن در قسمت هاي مختلف کشور ناميبيا بررسي کرده تا به دو هدف عمده دست يابد: نخست ارائه ي يک دورنماي سودمند از صنعت گردشگري جهت ارتقاي منابع محلي با تمرکز بر روي معيشت . دوم ، چگونگي افزايش اثرگذاري گردشگري بر معيشت روستاييان . همچنين ”چارچوب معيشت پايدار“، مورد ارزيابي قرار گرفته است .(کرولين آشلي٢٠٠٠).ترکيه از قابليت هاي فراواني در زمينه گردشگري روستايي بهره مند است ليکن انگيزه ها، سرمايه گذاري ها و مشوق ها براي اين موضوع کافي نبوده ، در مقايسه با ساير مقاصد گردشگري حوزه مديترانه از روند کندي برخوردار است . در صورت اتخاذ سياست هاي مناسب در شرايط تغييرات گردشگري جهاني و مزيت ها و اولويت هاي گردشگران ، ترکيه مي تواند در کوتاه مدت به يکي از مهمترين مراکز گردشگري روستايي در سطح جهاني تبديل شود.( آکا٢٠١٠).گردشگري روستايي مي تواند راهبردي براي توسعه ي همه جانبه دولت از نظر اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي باشد. از نظر اقتصادي، گردشگري روستايي مي تواند اثرات اقتصادي مهمي را براي نواحي روستايي در بر داشته باشد. گردشگران روستايي براي اقامت ، خريد کالاي محلي و خدمات ، پول پرداخت مي کنند. اين پول ها در فعاليت هاي محلي جريان مي يابد و موجب تحرک مناطق روستايي در برآورده کردن هر چه بهتر و بيشتر نيازهاي بازديدکنندگان مي شود و اثرات مهم اقتصادي آن به کند شدن روند تخليه سکونتگاه هاي روستايي منتهي مي شود (جوان و سقايي،١٣٨٣). از گردشگري به عنوان کاتاليزوري کارآمد براي بازسازي و توسعه اقتصادي و اجتماعي نواحي روستايي ياد شده به طوري که طي سال هاي اخير در سراسر اروپا براي رفع چالش هاي اقتصادي و اجتماعي نواحي روستايي حاشيه اي و يا روستاهايي که با کاهش فعاليت هاي کشاورزي سنتي روبه رو شده اند. گردشگري در کانون توجه قرار گرفته است (،Sharply).در جمع بندي مطالب فوق مي توان گفت که ازجمله اهداف گردشگري پايدار روستايي اين است که تعادل و توازني ميان اقتصاد، اجتماع و محيط زيست روستايي فراهم شود تا علاوه بر بهبود و رشد اقتصادي، امکان حفاظت و نگهداشت منابع طبيعي روستايي و محيط زيست براي آيندگان نيز فراهم گردد و از تأثيرات مخرب گردشگري در اين مناطق بکاهد. ( شريف زاده و مراد نژادي، ٥٥:١٣٨١). از اين رو براي رسيدن به اين اهداف مهم ضروري است با شناسايي شاخصها و معرفهاي توسعۀ پايدار گردشگري در وضعيت فعلي آن ، ارزيابي علمي و دقيقي از وضعيت شاخص هاي پايداري در ابعاد مختلف (اقتصادي،اجتماعي -فرهنگي، محيطي - کالبدي و مديريتي ونهادي) به عمل آيد تا پايداري و ناپايداري گردشگري مورد سنجش قرار گيرد.
محدوده ي مورد مطالعه :
منطقه ي مورد مطالعه پژوهش ، روستاي کندوان است که اين روستا باقدمتي بيش از ٨۵٠ سال دردامنه هاي کوه ها سهند واقع شده است . اين روستا، در ارتفاع ٢٣٠٠ متر از سطح دريا٣٧ درجه و۴٨ دقيقه عرض شمالي از خط استواو۴۶ درجه و ١۵ دقيقه طول شرقي از نصف النهارگرينويچ واقع است . روستاي کندوان ،در امتداد رودخانه کندوان و درراستاي غربي- شرقي، به صورت پلکاني در دامنه اي با شيب تند قرارگرفته وجهت بادغالب دراين منطقه نيزغربي –شرقي است .(مرکزآمارايران ،١٣٧۵).اين روستا به همراه کاپادوکياي ترکيه ( روستاي گورمه )و روستايي در منطقه ي داکوتاي آمريکا، سه روستاي صخره اي جهان به شمار مي روند. البته ، روستاي کندوان به دليل جريان عادي زندگي در خانه هاي صخره اي موجود در آن ، در نوع خود بي مانند ومنحصربه فرد است و به دو روستاي مشابه خود، مزيت هاي بسياري دارد. افزون برخانه هاي صخره اي و جريان عادي زندگي، اين روستا، آب وهواي مطبوع ، محيط و طبيعت بسيار زيبا، باغ هاي وسيع ميوه ، لبنيات و عسل مرغوب دارد و رودخانه اي با آب زلال ، سرچشمه گرفته از کوه هاي آتشفشان سهند و تعدادي چشمه هاي آب معدني طبيعي دارد که آب آنها، بهترين درمان براي معالجه ي بيماري هاي سنگ کليه است (اسدي و آورجاني،١٣٨٦). برخي از باستان شناسان قدمت اين روستا را به دوره هاي پيش از اسلام نسبت مي دهند. بافت قديمي روستاي کندوان ، يکي از زيباترين و منحصربه فردترين روستاهاي تاريخي کشور و تنها روستاي زنده صخره اي جهان است . اين روستا طبق سرشماري عمومي نفوس و مسکن سال ١٣٨٥ ، تعداد ١٦٨ خانوار و ٦٠١ نفرجمعيت داشته که به کار کشاورزي، دامداري و صنايع دستي اشتغال دارند .آنچه به کندوان هويت باستاني داده ، وجود ١١٧ خانوار و منزل مسکوني در درون تود ههاي مخروطي و هرمي شکل صخره اي است . کندوان با وجود تمام ويژگي هايي که گفته شد، روستاي بسيار محرومي است ، شايد به اين دليل که از ظرفيت هاي آن به درستي استفاده نمي شود. با وجود اين تعداد گردشگر داخلي و خارجي، مي توان اين روستا را به روستايي آباد با ده ها مرکز اقامتي و سياحتي تبديل کرد، شايد اگر کندوان در هر کشور ديگري بود سالانه ميليو ن ها دلار درآمد ارزي براي آن کشور به همراه داشت ، اما کندوان ايران هنوز با مشکلاتي به سختي صخره هايش دست و پنجه نرم مي کند و راه نجاتي براي گذر از اين شرايط سخت نيافته است .
بيان مسئله :
توسعه پايدار به عنوان يکي از مهمترين راهبردهاي توسعه محسوب ميشود. در اين راهبرد ضرورت هاي مطرح شده به منظور جذب توريسم و افزايش درآمد لزوم شناخت و استفاده عملي از جاذبه هاي توريستي و اکوتوريستي موثر در گردشگري را ايجاد کرده است به همين دليل مي توان گفت منطقه مورد مطالعه داراي پتانسيل ها و توانمندي هاي فراوان گردشگري مي باشد ولي با توجه به دارا بودن قابليت هاي بالقوه و بالفعل گردشگري در جهت بر نامه ريزي توسعه پايدار گردشگري بهره برداري و برنامه ريزي صحيحي صورت نگرفته است . همچنين اين مسئله باعث گرديده که علي رغم ظرفيت مناسب در روستا جذب گردشگر اندک بماند و اقتصاد روستا دچار نقصان گردد. بنابراين بررسي ويژگي هاي توريستي و اکوتوريستي، چالش ها و راهکارهاي منطقه مورد مطالعه (کندوان ) اساسي ترين و مهم ترين سوال اين پژوهش مي باشد.در واقع شناسايي دقيق اين منطقه به برنامه ريزان اين امکان را مي دهد تا براساس توان هاي منطقه ، جهت و راهکارهاي توسعه گردشگري منطقه را مشخص نموده ، برنامه اي متناسب با شرايط منطقه ارائه دهند. تدوين برنامه اي هدفمند و کارآمد بر مبناي دستيابي به توسعه پايدار در اين منطقه مي تواند موجب توسعه گردشگري اين منطقه و در نتيجه منجر به افزايش جذب گردشگران و افزايش مدت اقامت آن ها شود.پايه هاي اقتصادي روستا برسه عنصر کشاورزي، دامداري و صنايع دستي قرارگرفته است ، که از اين ميان ، اهميت دامداري بيشتراست . عمده ترين محصولات زراعي کندوان ، به ترتيب عبارت اند ازگندم ، جو، نباتات علوفه اي، حبوبات و سيب زميني که بيشتر به صورت ديم کاشته مي شوند. در تمام خانواده هاي اين روستا، صنايع دستي با تنوع بسيار متداول است و براي آنها جنبه مکمل درآمد دارد. فرش ، گليم ، جاجيم و گالي را مي توان ازمهمترين صنايع دستي کندوان برشمرد.از دلايل پايداري استقرار و ماندگاري در روستاي کندوان ، زمين کشاورزي، آب (رودخانه کندوان ) و امنيت مالي و جاني ناشي از موقعيت سوق الجيشي و توپوگرافي منطقه مي توان دانست . توسعه جديد روستا در جنوب محوراصلي و نزديک به ورودي روستا صورت گرفته است . علل گرايش از بافت قديم به بافت جديد را مي توان دراين موارد خلاصه کرد: فضاي داخلي مرطوب و نامناسب کرا نها(ارتفاع و قطر کران ها بين ٣٠تا۵٠مترمتغير است )، عدم توان مندي روستاييان درتجهيز بهينه فضاي داخلي کران ها، فشار بسيار کم آب لوله کشي در داخل کرا نها، دوري از ورودي اصلي روستا، عدم دسترسي مناسب به رودخانه و نيزسرچشمه شفابخشي که به تازگي دربافت جديد روستا به بهره برداري رسيده و روستاييان را براي توليد درآمد بدان سو کشانيده است (حاجي ابراهيم زرگر،٣۴:١٣٧٣).ناگفته نماند، کندوان که قرار بود خود را براي ثبت جهاني در سال ٢٠١٤ آماده کند، ظاهرا به دليل وجود برخي موانع از جمله ساخت و سازهاي غيرمجاز نميتواند خود را به اجلاس آتي يونسکو برساند.رئيس سازمان ميراث فرهنگي آذربايجان شرقي در نشست مشترک با فرماندار اسکو کندوان را نمونه اي بي نظير از زندگي اوليه انسان در دامان کوه و سنگ در سطح جهاني برشمرد و گفت : نوع زندگي اهالي کندوان نوعي ميراث فرهنگي بوده و شاخصه اصلي کندوان وجود زندگي سنتي در دل کوه و سنگ مي باشد و اين جريان زنده حيات به صورت طبيعي در هيچ نقطه دنيا وجود ندارد . وي گفت : انتقال ساکنان روستاي کندوان به خارج از روستا منجر به متروکه شدن اين روستا شده و هويت اصلي اين روستا از بين خواهد رفت .
