بخشی از مقاله
بررسی ارتباط بین خوشبینی با سلامت روان در دانشجویان
1
چکیده :
هدف: نظر به اهمیت نقش خوش بینی به عنوان یکی از مؤلفه هاي سلامت روان و روان شناسی مثبت، در این تحقیق به بررسی تأثیر خـوش بینـی برسـلامت روان در دانـشجویان دانشگاه رازي کرمانشاه پرداخته شد.
روش: آزمودنی هاي تحقیقی را کل جامعه دانشجویی مشغول به تحصیل در سال 1389 در دانشگاه رازي کرمانشاه در برمی گرفت، که مرکب از 117 نفر، 77 نفـر مؤنـث و 40 نفـر مذکر. که به روش نمونه گیري تصادفی ساده و مقیاس هاي زیر را کامل کردند؛ پرسش نامه جهت گیري زندگی LOT – R به همراه پرسش نامه سلامت عمـومی GHO – 28 یـا میـزان آلفاي کرونباخ براي هر مقیاس 0/74 LOT و پایایی GHO – 28 در دانشجویان %84 و به شیوه بازآزمایی به ترتیب 60 درصد و 74 درصد بـوده اسـت. تحقیـق حاضـر پیـرو طرحـی از همبستگی پیرسون و رگرسیون نمرات استاندارد T بود.
یافته ها : خوش بینی می تواند به عنوان پیش بینی کننده سلامت روانی در افراد باشد.مقـدار همبـستگی بـین خـوش بینـی و سـلامت روانـی ( ( P < 0.001 و سـطح معنـی داري رگرسیـون ( ( P < 0 .000 با % 96 اطمینان و سطح معنی داري آزمون ( P< 0.000 ) T بود.
نتیجه گیري
خوشبینی با بهزیستی و سلامتی مرتبط بوده و در مجموع افراد خوشبین سالم تر و شـادتر هـستند.خوشـبینی در بزرگـسالی بـا پیـشرفت بهتـر در تحـصیلات دانـشگاهی,عملکـرد ورزشی,سازگاري شغلی و خانوادگی همراه است.افراد خوشبینی انتظـارات و برداشـتهاي مثبتـی از زنـدگی دارنـد.آنهـا معتقدنـد کـه آینـده دربردارنـده ي پیامـدهاي دلخـواه آنـان است.خوشبینی با سلامت روانی در ارتباط است.نظر به اینکه متغیر پیش بینی یک متغیر اکتسابی است.پیشنهاد می گردد کـه مـسئولین مراکـز آمـوزش عـالی بـا ایجـاد دوره هـاي آموزش خوش بینی سطح سلامت روان دانشجویان را ارتقا دهند.
کلید واژه ها: سلامت روانی، خوشبینی، دانشجویان
2
در پنجاه سال گذشته بیشتر تلاش روان شناسان بالینی بر درمان کمبودها و رفع ناتوانی ها متمرکز بوده است. اما روان شناسی مثبت به افزایش شادمانی و سلامت و مطالعـه علمـی در مورد نقش نیرومندي هاي شخصی و سامانه هاي اجتماعی مثبت در ارتقاي سلامت بهینه تأکید دارد. هدف اصلی روان شناسی سلامت فهم و آسان سـازي سـلامت ذهنـی اسـت خوش بینی یک انتظار کلی دایر بر اینکه در آینده چیزهاي خوب بیشتر از چیزهاي بد اتفاق خواهند افتاد و به تبیین رویدادها با تجارب منفی با نـسبت دادن علـت آنهـا بـه عوامـل مشخص، گذرا و بیرونی مانند اوضاع و احوال حاکم، تعریف شده است .(1) افراد خوش بین رویدادها یا تجربه هاي منفی را با نسبت دادن علت آنها به عوامـل بیرونـی، گـذرا و خـاص مانند اوضاع و احوال حاکم، تبیین می کنند. برعکس، بدبین ها رویدادها یا تجربه هاي منفی را با نسبت دادن علت آنها به عوامل درونی، ثابت و کلی مثـل شکـست شخـصی، تبیـین می کنند((2 تحقیقات نشان داده است که افراد خوش بین از مهارت هاي مقابله اي انطباقی تر مانند حل مسئله و توسعه سیستم حمایتی استفاده می کنند. افراد خوش بـین کمتـر از راهبردهاي اجتنابی استفاده می کنند. همچنین این افراد به هنگام مواجهه با موانع و آشفتگی هاي فکري سعی می کنند بر اهداف خود متمرکز شوند. با توجه به اینکـه ایـن افـراد نیروي خود را صرف رسیدن به خودکارآمدي می کنند، نسبت به آینده انتظارات خوش بینانه اي دارند. افراد خوش بین با توجه به اینکه از مهارت هاي مقابله اي مـؤثر اسـتفاده مـی کنند، از استرس هاي کمتري در زندگی رنج می برند و در مقایسه با افراد بدبین مشکلات روان شناختی و جسمانی کمتري دارند(3 ،(4 خوش بینـی نقـش مهمـی در سـازگاري بـا رویدادهاي استرس زاي زندگی دارد. هنگام رو به رو شدن با یک چالش، افراد خوشبین حالت اطمینان و پایدار دارند(حتی اگر پیشرفت، سخت یا کند باشد). امـا بـدبین هـا مـردد و ناپایدارند. این تفاوت ممکن است در شرایط
3
سخت بیشتر باشد. خوشبین ها براین باورند که ناملایمات می توانند به شیوه موفقیت آمیزي اداره شوند. خوش بینی با بهره گیري از راهبردهاي کنار آمدن فعال ارتباط دارد. خـوش بینی، نگرش ها و گرایش هاي مثبت برنامه ریزي براي بهبود، جستجوي اطلاعات و بازسازي موقعیت هاي بد بر حسب مثبت ترین جنبه هایشان را پیش بینی می کند. خوشبین هـا جبرگرایی، سرزنش و فرار را کمتر به کار می برند، بر جنبه هاي منفی موقعیت متمرکز نمی شوند. به طور کلی خوشبین ها نسبت به بدبین ها گرایش بیشتري به کاربرد راهبردهاي مسأله مدار دارند ودر برابر مشکلات و استرس هاي گوناگون، در راستاي تغییر یا حذف عامل استرس زا کوشش می کنند. از آنجاکه خوشبین ها درباره آینـده مطمـئن هـستند، بـه تلاش ادامه می دهند. حتی هنگامی که با ناملایمات جدي رو به ور می شوند. افراد بدبین، مردد هستند و بیشتر می کوشند تا خودشان را از ناملایمات کنـار بکـشند. آنهـا کارهـایی انجام می دهند که حواس پرتی هاي موقتی ایجاد می کند اما به حل مشکل کمک نمی کند و حتی گاهی دست از تلاش برمی دارند. به طور کلی خوشبین ها با تلاش بـراي کـسب حمایت هاي اطلاعاتی یا عاطفی، پذیرش نقش خود در ایجاد مشکل و تلاش براي اصلاح موقعیت، در برابر مسأله ایستادگی می کنند. وقتـی کنـار آمـدن مـسأله مـدار امکـان پـذیر نیست، خوشبین ها از راهبردهایی مانند پذیرش، شوخی و بازسازي مثبت بهره می برند ( 5 ) خوش بینی یکی از تبیین کننده هاي مهم سازگاري روان شناختی است. که پیامـدهاي مثبت را براي آینده پیش بینی می کنند، از این رو امید دارند و امیدواري در آنان احساس مثبت پدید می آورد؛ بنابراین از سازگاري روان شناختی بالاتري برخوردارند. دومـین پـیش بینی کننده نشانه هاي روان شناختی، راهبردهاي هیجان مدار است. افرادي که از این راهبردها استفاده می کنند، نشانه هاي روان شناختی بیشتري دارند. راهبردهـاي مـسأله مـدار جنبه مثبت سازگاري روان شناختی یعنی رضایت زندگی و راهبردهاي هیجان مدار جنبه منفی سازگاري روان شناختی را پیش بینی می کنند(.(6
فرضیه هاي پژوهش حاضر:
(1بین خوشبینی وسلامت روانی دانشجویان رابطه معنی داري وجود دارد.
(2بین اضطراب و اختلال خواب و سلامت روانی دانشجویان رابطه معنی داري وجود دارد.
(3 بین اختلال در کارکرد اجتماعی و سلامت روانی دانشجویان رابطه معنی داري وجود دارد.
(4بین افسردگی و سلامت روان در بین دانشجویان رابطه معنی داري وجود دارد.
4
روش:
جامعه آماري مطالعه ي حاضر ،117 نفر از دانشجویان دختر و پسر مشغول به تحصیل سال 1389 دانشگاه رازي کرمانشاه است که 40 نفر مرد و 77 نفر زن بـه روش نمونـه گیـري تصادفی ساده انتخاب شده اند.از دو پرسشنامه سلامت روان ( (GHQ-28 و آزمون جهت گیري زندگی ( (LOT-R استفاده شده است
آزمون جهت گیري زندگی ( :(LOT-R این آزمون (شی یر ،کارور و بریجز ،(1994 نسخه کوتاه شده آزمون است که تفاوت هاي فردي در خوشـبینی – بـدبینی را مـی سـنجد (بـراي نمونه : در مواقع نامعین ،همیشه انتظاربهترین چیز را دارم ). از پاسخ دهندگان خواسته می شود تا میزان توافقشان را براي هریک از ماده هـا ،بـر پایـه مقیـاس لیکـرت 5 نقطـه اي درجه بندي کنند و دامنه اي از صفر (کاملا مخالفم ) تا چهار (کاملا موافقم )رادارا می باشد.این مقیاس داراي سه ماده در باره ي خوشبینی ،سه مـاده دربـاره بـدیبنی و چهـار مـاده پرکننده (ماده هایی از یک ازمون که سنجش آنها هدف اصلی آزمون نیست ولی به منظور اینکه آزمودنی نسبت به ماده هاي اصلی آزمون حساس نشود به کار بـرده مـی شـود ) مـی باشد .پس از معکوس کردن نمرات بدست آمده از پرسشهاي بد بینی مجموعه نمرات ماده هاي خوشبینی و بدبینی به عنوان نمره کلی خوش بینی محاسـبه مـی گـردد.نمـره هـاي بالاتردر( (LOT-Rدر مجموع گویاي گرایش بیشتر به انتظار نتایج مثبت تر در برابر نتایج منفی تر است .شی یر و کارور (1985) ضریب الفاي کرونبـاخ %76و ضـریب پایـایی بازازمـایی )%79با چهار هفته فاصله) را براي یک گروه از دانشجویان گزارش کرده اند . براي تعیین رواي همگرایی آزمون در ایران ضـریب همبـستگی آزمـون ( (LOT-R بـا پـنج عامـل مقیـاس نامیدي بک (گودرزي (1380 به دست آمد .ضریب آلفاي کرونباخ براي آزمون حاضر %60 بوده است
پرسش نامه سلامت عمومی : راگلدبرگ 1972 تنظیم نمود فرم 28 سوالی پرسش نامه سلامت عمومی ( (GHQ-28 که در پژوهش حاضر بکاربرده شده توسط گلدبرگ و هیلر 1979 با اجراي روش تحلیل عاملی بر روي فرم بلند آن ساخته شده است .کالمن ،ویلسون و کالمن 1983 ضریب روایی را % 69 گزارش کردند و ضریب پایایی به روش دو نیمه سـازي 95 % (گلد برگ و ویلیامز ( 1988 ،و به روش باز آزمایی با فاصله زمانی 8 ماه % 90 گزارش شده است در داخل ایران نیز در تحقیقات متعددي روي جمعیت هاي آمـاري دانـشجویان و دانش آموزان و کارمندان به عمل آمده است (براي نمونه هومن 1376 ؛ یعقوبی 1375 ؛میر خشتی 1375 ؛ صولتی 1377 و شیرازي 1378 پایایی پرسش نامـه را بـه ترتیـب %84 ،%91 ،%88 ،% 92 %66 ، 89 %، ( % 82 گزارش کردند در پژوهش حاضر میزان آلفاي کرونباخ % 74 بوده است
5
یافته ها:
فرض اول
خوش بینی قادر به پیش بینی سلامت روانی خواهد شد.
با توجه به نتایج آماري، مقدار همبستگی بین خوش بینی و سلامت روانی -0/392 است که با توجه به اینکه سطح معنی داري sig =0/001 از مقدار 0/05 کمتر است بـر همبـستگی بین این دو عامل تأکید می شود. در حالت کلی هر قدر میزان ضریب تعیین نزدیک و یا بیشتر از 0/7 باشد نشان دهنده همبستگی شدید بین عوامل است.
با توجه به اینکه =0/154 ضریب تعیین در نتیجه آماري کمتر از 0/7 است می توان گفت همبستگی ضعیفی بین سبک تربیتی خوش بینی و سلامت روانی وجود دارد.
با توجه به نتایج آماري، سطح معنی داري آزمون sig =0/000 کمتر از مقدار 0/05 می باشد، بنابراین با اطمینان 95٪ مدل رگرسیونی مناسب می باشد (فرض ما تأیید می شود).
با توجه به سطح معنی داري آزمون t براي مقدار ثابت، sig =0/000 کمتر از مقدار 0/05 می باشد. بنابراین می توان گفت مقدار ثابت در مدل تأثیر دارد. همچنین با توجه بـه سـطح معنی داري آزمون t براي خوش بینی چون sig =0/000 کمتر از مقدار 0/05 می باشد بنابراین می توان گفت خوش بینی با سلامت روانی رابطه دارد.
فرض دوم:
بین اضطراب و اختلال خواب و سلامت روانی رابطه معنی داري وجود دارد.
در نتیجه آماري که نشان دهنده میزان همبستگی بین عوامل آزمون است، از آنجا مقدار sig برابر با 0/000 است بر وجود همبستگی با مقدار 0/778 تأکیـد مـی شـود. بـا توجـه بـه اطلاعات آماري بدست آمده، از آنجا که مقدار سطح معنی داري آزمون 0/001 و از مقدار 0.05 کمتر است فرض ما پذیرفته می شود بنـابراین بـین اخـتلال خـواب و سـلامت روانی رابطه معنی داري وجود دارد.
