بخشی از مقاله
چکیده
خوشبینی برخاسته از مسائل اقتصادي و به پیشرفت اقتصاد کمک میکند. هویت دینی و ملی میتوانند فرد را براي باور کردن به اندیشههاي برخاسته از نظریهپردازان داخلی مستعد کنند. با توجه به حساسیت موضوع، پژوهش حاضر به تعیین نقش هویت دینی و باور به اقتصاد مقاومتی در پیشبینی سبک زندگی خوشبینی در جوانان پرداخته است. پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماري پژوهش دانشجویان دانشگاه رازي کرمانشاه بودند که به روش نمونهگیري تصادفی طبقهاي نمونهاي به حجم
372 نفر از بین آنها انتخاب شد. شرکتکنندگان به پرسشنامههاي هویت دینی، پرسشنامه خوشبینی شرر و پرسشنامه محقق ساخته در مورد باور به اقتصاد مقاومتی پاسخ دادند. دادههاي دریافتی با استفاده از نرم افزار آماري SPSS19 و توسط فرمولهاي آماري ضریب همبستگی و رگرسیون چند متغیره تحلیل شد. تحلیل دادهها نشان داد که هویت دینی و باور به اقتصاد مقاومتی با خوشبینی رابطه معنادار دارند(.(P<0/001 همچنین هویت دینی و باور به اقتصاد مقاومتی، توانایی پیشبینی سبک زندگی خوشبینی را دارند.
بنابر بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی و با توجه به یافتههاي پژوهش میتوان گفت افرادي که داراي هویت دینی و ملی بالا هستند و به نظریههاي برخاسته از اندیشمندان میهنی(مانند نظریه اقتصاد مقاومتی) اعتقاد دارند در زندگی از خوشبینی بالا برخوردارند.
واژگان کلیدي: هویت ملی و دینی، اقتصاد مقاومتی، سبک زندگی، جوانان، خوشبینی
مقدمه
روانشناسان جدید سعی دارند توجه خود را صرفاً به مشکلات روانی معطوف نسازند و بیشتر بر جنبههاي مثبت زندگی تأکید کنند. خوشبینی یکی از سازههاي روانشناسی مثبتنگر است(شهنی ییلاق، منیجه و همکاران، :1383 صص: .(19-34 خوشبینها عقیده دارند جهانی داریم که بهترین جهان است. خوشبینها با پذیرش نقش خود در ایجاد مشکل و تلاش براي اصلاح موقعیت در برابر مسأله ایستادگی میکنند(بافیانی
مقدم، محمدحسین و همکاران، .(1392 خوشبینی یکی از خصوصیات مثبت انسان است که طی دو دهه
گذشته، توجه ویژهاي را در روانشناسی و علوم اجتماعی به خود جلب کرده است. خوشبینی به جهت
گزینشی اشاره دارد که در آن معمولاً پیامدهاي مثبت مورد انتظارند و این پیامدها به عنوان عوامل ثابت، کلی و
همایش ملی نقش سبک زندگی در اقتصاد مقاومتی
2
درونی در نظر گرفته میشود(رادبز1، .(2004 در این زمینه(چیوك، (2008 بیان میکند که اگر ادراکات عادي
انسان با یک مفهوم مثبت از خود و کنترل شخصی و یک دیدگاه خوشیبنانه حتی کاذب، در مورد آینده همراه شود، نه تنها در اداره جزر و مد زندگی روزانه بلکه در کنار آمدن با حوادث بسیار استرسزا و تهدیدهاي
زندگی به افراد کمک میکند. متغیرهاي متعددي میتوانند با خوشبینی مرتبط باشند؛ یکی از این فاکتورها
هویت دینی است. وجود باورهاي مذهبی تأثیر بهسزائی در استحکام خانواده دارد. ایمان به خدا
موجب میشود نگرش فرد به کل هستی هدفدار و داراي معنی باشد که همین عوامل موجب
خوشبینی در زندگی میشود(سالاري فر، محمدرضا، .(1379
امروزه جنبههاي گوناگون مسأله هویت از سوي متفکران و نظریهپردازان اجتماعی مورد توجه قرار گرفته
است. شرایط کنونی ارتباطات جهانی، توسعه و رشد تکنولوژ يهاي مختلف، رویارویی مداوم فرهنگی و ...
سبب شده است که مسأله هویت در ابعاد مختلف، از جمله دینی و ملی، به موضوعی کانونی در بررسیهاي
اجتماعی تبدیل شود. در جامعه ما جوانان درصد بالایی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و این مسأله در رابطه با قشر جوان اهمیتی دو چندان مییابد؛ زیرا قشر جوان در هر جامعهاي به لحاظ برخورداري از توان و انرژي فراوان قادر است تأثیر تعیین کنندهاي بر آینده جامعه بگذارد(سفیري و غفوري، :1388 صص .(1-27
رزازيفر (1386) در تحقیق خود با عنوان »بررسی هویت جمعی و جایگاه هویت ملی در شهر مشهد با تأکید
بر تأثیر دو عامل ملی گرایی و عدالت توزیعی بر هویت ملی«، عنوان میکند که رابطه بین ارزشهاي دینی و
ملی ضعیف بوده است و با افزایش سواد، هویت ملی نیز افزایش مییابد، همچنین اعتقادات افراد نسبت به پایبندي عملی آنها بیشتر نشان داده شده است. نجمه حمید و همکاران(1391، ص(90-77 در پژوهشی که با عنوان رابطه ساده و چندگانه هویت دینی، سلامت روانی و خوشبینی که در بین دانشجویان دانشگاه اهواز انجام دادند، رابطه معناداري بین خوشبینی و هویت دینی یافتند. آقازاده (1377) در تحقیق خود با عنوان
»هویت جمعی در دو زمینه هویت جمعی ملی محلی و هویت جمعی دانشجویی« عنوان میکند بین هویت
ملی و میزان دینداري رابطه معناداري وجود دارد. همچنین بین هویت ملی و پایگاه اقتصادي و اجتماعی نیز ارتباط معنیدار وجود دارد. اریکسون بیان میکند که هویت من احساسی است که هشیارانه تجربه میشود؛ احساسی که از تبادل فرد با واقعیت اجتماعی خویش ناشی میشود و در حال تغییر و تبدیل در پاسخ به
تغییرات در محیط اجتماعی است. تشکیل و حفظ اساس قوي از هویت من اهمیت فراوانی دارد و عدم وجود
آن از نخستین عوامل تعیینکننده آسیب روانی و ناسازگاري است. اریکسون معتقد است در سنین نوجوانی فرد
نسبت به هویت خود آگاهی به دست میآورد و خود با وحدت بزرگتري از گذشته در ارتباط با گروه، شغل، جنس، فرهنگ و مذهب در نوجوانی شکل میگیرد(کروگر2، .(2010 به نظر کان، "خود" که در کانون نظریه
جامعه شناختی قرار دارد، در تعامل اجتماعی و با درونی شدن ایستارهاي دیگران نسبت به خود شکل
میگیرد؛ دیگرانی که فرد با آنها در تماس است یا به نحوي از آنان آگاهی دارد. براي پژوهش درباره "خود"
1. Raydiez 2. Keroyger
همایش ملی نقش سبک زندگی در اقتصاد مقاومتی
3
میتوان آن را مجموعه نسبتاً ثابت و پایداري از ایستارها درباره هویت خود شخص در نظر گرفت. مطابق با
نظر کان، هویت فرد همان هویت اجماعی اوست؛ به این معنا که فرد به واسطه رابطهاي که با دیگران در رابطه با نظام اجتماعی که در آن قرار گرفته دارد، خود را توصیف مینماید یا هویت خویش را با آن ابراز میکند.
کان با تحقیقات خود مفاهیمی مانند شغل، طبقه اجتماعی، دین و نهادهاي دیگر اجتماعی را به حیطه تحقیق
وارد کرد و اهمیت اینها را در توسعه و شکل دادن به خود نشان داد(تهرانی، امیرآشفته، .(1380 با توجه به
فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه »ما امروز در مقابل یک فشار جهانی قرار داریم. دشمنی وجود دارد در دنیا که میخواهد با فشار اقتصادي و با تحریم، سلطه یا اهریمنی خودش را به این کشور
برگرداند. ما باید یک اقتصاد مقاومتی واقعی در کشور به وجود بیاوریم.)«بیانات در دیدار کارگزاران نظام،
(1391، در شرایط امروزي کشور، مقاومت اقتصادي به عنوان یک راهکار کلان ارائه شده است.
در ماههاي اخیر عرصه اقتصاد کشور شاهد رویارویی با گفتمانی جدید در حوزه اقتصادي با عنوان »اقتصاد
مقاومتی« است. اکنون اقتصاد کشورمان هم از فضاي جهانی تأثیر میپذیرد و هم به دلیل قدرتی که در حوزههاي مختلف علمی، سیاسی و انرژي به دست آورده یا از قبل داشته است، بر آن اثر میگذارد. با توسعه تحریم اقتصادي علیه ایران، این ضرورت بیش از پیش نمایان شده و آن دستیابی به یک الگوي مقاومتی از اقتصاد است؛ الگویی که در برابر بحرانهاي اقتصادي رویکردي فعالانه دارد و میتواند در شرایط بحرانی موانع را برطرف کند. اقتصاد مقاومتی چشماندازي کلان در جریان اقتصاد ایران اسلامی است و اقدامی
بلندمدت را در راستاي این چشمانداز شامل میشود. البته تحریم اقتصادي علیه ایران مربوط به سالهاي اخیر
نیست. اولین تحریم اقتصادي ایران بیش از سه دهه پیش و در ابتداي پیروزي انقلاب اسلامی از سوي ایالات متحده صورت گرفت که منجر به مسدودشدن اموال کشورمان در بانکهاي غربی شد. پس از آن در طول سالهاي گذشته همواره تحریمها به صورت مستمر و به بهانههاي مختلف تداوم یافته است. البته باید به این نکته اشاره کرد که در چندسال اخیر با تصویب قطعنامه 1929، تحریم ایران در برخی محورها مانند خرید
نفت ایران، سرمایهگذاري خارجی در اقتصاد ایران، تحریم تجاري و حمل و نقل دریایی و هوایی ایران، بانک
مرکزي و بانکهاي فعال در صادرات و واردات کشور ابعاد وسیعتري یافته است(میرعمادي، سیداحمد،
.(1381
