بخشی از مقاله
بررسی علت تقدس آب در باغ ایرانی و ریشه یابی این تقدس
چکیده:
عشق به زندگی و طبیعت ریشه هاي عمیقی در تاریخ و فرهنگ مردم ایران دارد.
مفاهیم عقیدتی و رفتاري در هسته هاي این تمدن نشان می دهد که انسان براي زندگی با طبیعـت بـه ویـژه طبیعتـی سرسـبز
تلاشی دایم داشته است . در اقلیم اکثر گستره هاي ایران زمین ، سرسبزي به خودي خود در اختیـار انسـان نیسـت لکـن عناصـر تشکیل دهنده این سرسبزي یعنی آب و هوا ، خاك، و خورشید (آتش) این چهار عنصر مقدس حیات (در افکار ایرانی) حضـور دارند و نیازمند به فکر تصمیم و اقدامات انسان هستند تا در شرایط معینی تواما آفریننده سرسبزي باشند.
اگر معماري ایران عصاره و تبلور اندیشه ایرانی در مواجه با فضاي زیست انسانی است و اگر شهرهاي تاریخی ماهمواره رنگ خاك و طعم آب جاري در سرزمینمان را با خود دارند، دور از ذهن نیست که تصور کنیم باغهاي ایرانـی گذشـته از اندیشـههـاي
شکل گیریشان، دورنمایی از آرمانهاي انسان ایرانیاند؛ چه آنگاه که با حفظ تقدیس، آب را چنان در باغ میگرداندند تا باغشان نیز نماد فکر و اندیشه و عناصر هستی بخششان شود و چه به زمانی که بیش از همیشه باغ را تمثیلی از بهشـت بـرین مـیدانسـتند و
تمناي جاودانگی را در باغ تجربه میکردند.
آب به معناي سرچشمه حیات و گیاهان جلوه هاي جمال و زیباي طبیعت اند و حضور آب در باغ به عنوان یکی از عناصـر
اصلی همیشگی بود.آب از گذشته یک عنصر مقدس بوده است. در این تحقیق سعی بر آن بوده که علت تقدس و حضور آب در پارك ریشه یابی شود وبررسی گردد که آیا این تقدس به اسلام بر می گردد یا در ادیان گذشته ام این تقـدس وجـود داشـته و در
ادامه تفاوت استفاده آب در زمان اسلام و ایران باستان بررسی می شود.
کلید واژه: شکل عینی،تقدس،حس مکان ، باغ ایرانی
١
-بیان موضوع:
(1-1 سوال اصلی تحقیق:
ارزش یابی آب در باغ ایرانی و علت تقدس آب در بین ایرانیان چیست؟
(1-2 ریز سوالات:
-1باغ ایرانی چیست و علت وجود آن؟
-2 عناصر اصلی باغ چیست؟
-3علت تقدس آب در باغ ایرانی به اسلام بر می گردد؟
(1- 3 طرح مسئله:
طبیعت کلیت و مظهر تجلی وجود است،مقام خاص و مقدس دارد و در آن همه چیز در حالت نظـم و تعـادل قـرار دارد. در
باغ- این طبیعت از پیش اندیشیده- رابطه انسان و طبیعت در نهایت هماهنگی است. باغ به کمک اشکال مـنظم هندسـی ، رابطـه میان طبیعت و دنیاي درونی تصور می شود.4 عنصر اصلی طبیعت در باغ به کار گرفته می شود که آب یکـی از عناصـر اصـلی و مقدس موجود در باغ بوده که حتی به عنوان ساختار اصلی شکل گیري و مکان یابی باغ در نظر گرفته شـده. علـت ایـن تقـدس
چیست؟
در این مقاله سعی بر این بوده که ارزس آب و علت تقدس آن را ریشه یابی کرده و به این موضوع بپردازیم کـه چگونـه مـی توان از این عنصر حیات بخش در معماري امروز استفاده کنیم.
(1-4بیان موضوع:
این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی عناصر باغ ایرانی به تحلیل نقش آب و ارزشیابی آن در باغ و علت تقدس آب در ایران
بپردازید
(1-5 ریز موضوعات:
-1 بررسی عناصر باغ ایرانی
٢
-2 تحلیل نقش آب در باغ ایرانی
-3 ارزشیابی آب در باغ ایرانی
-4 علت تقدس آب در ایران
(1-6 محدوده موضوع :
کم بودن منابع
(1-7 فرضیه تحقیق:
به نظر می رسد حضور مداوم آب در باغ به دلیل کمبود و ارزشمندي آن است. با توجه به شرایط محیطی اکثر مناطق ایـران
که فضاي سبز و پر آب کم بوده آب به عنوانیکی از عناصر مقدس شناخته باشد و در باغ که براي ایرانیان تمثیلی از بهشـت بـوده مورد استفاده قرار گرفته شده.
(1-7-1 متغیرهاي تحقیق:
نحوه استفاده از آب با توجه به ارزش آن در ایران در معماري امروز
(1-8 سوابق مربوطه:
غزاله روحانی در کتاب باغ و پارك در مورد انواع باغ ها و ساختار باغ ایرانی و نوع چیدمان اجزا صـحبت کـرده اسـت یـک سري اطلاعات از اینترنت کسب شده ولی مدارك دقیق در مورد علت تقدس آ ب و ارزش آب در باغ موجود نبوده.
(1-9 اهداف تحقیق
(1-9-1 هدف:
هدف از این تحقیق بررسی عناصر تشکیل دهنده باغ و برجسته بودن نقش آب در باغ و علت تقدس آب بپردازیم
(1-9-2 ضرورت انجام تحقیق:
٣
د رمعماري امروز که شهر هاي ما از ساختمان هاي بلند و خیابان تشکیل شده و زندگی انسان ماشینی شده است. هنر و فضاي
سبز بهترین پناه براي روح خسته انسان است که حضور آب در بین لین فضا هاي شهري می تواند از خشکی و کسالت بـار بـوده این فضا بکاهد و فضاي متنوع و متبوع براي انسان ایجاد کند.
– 2 روش کار
(2-1 نوع روش تحقیق:
روش تحقیق در این مقاله روش توصیفی تحلیلی محتوا است که با توجه به منابع موجود، مانند کتابها و مدارك و... اقـدام بـه بررسی و تحلیل و نتیجه گیري می شود که به بررسی و توصیف و ویژگی هاي آب در معماري می پردازد.
(2-2 روش گردآوري اطلاعات:
-1سایت هاي هنري (اینترنت) و کتابخانه هاي مجازي
)-2روش کتابخانه اي) استفاده از کتاب هاي فارسی بررسی متون و محتواي مطالب (2-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
ابتدا پیشینه تاریخی باغ و سپس علت وجود باغ و عناصر آن مورد بررسی قرار گرفت در مرحله بعد نقش آب در باغ ایرانـی
بیان می کنیم و ارزش آب و تقدس آن ریشه یابی شده.
مقدمه:
انسان کاشف طبیعت و عامل برقراري تداوم و پایداري بقاء و عاملی در تجلی امکانات و استعدادهاي نهانی طبیعـت شـناخته
شده و اوست که با تصور در طبیعت، رزاهاي نهانی خود را آشکار ساخته و گهگاه از چهره به ظاهر خصمانه و شـرارت آلـودش،
زیبایی، صفا و صمیمت میتراود در این فلسفه روابط انسان و طبیعت به صورت یکپارچه مشـاهده مـیشـود وانسـان نـه جزئـی جداشدنی از طبیعت و نه حاکم مافوق آن است. شعر و ادب هنرهاي تزئینی ایران خـواه از زمـان هخامنشـیان و خـواه از زمـان
سامانیان و دورة اسلامی، همیشه سرشار از احترام و علاقه به طبیعت است.
٤
در باغ، خواه طبیعی و خواه ساخته دست انسان، آدمی با محیط اطراف خود در صلح و صفا بود. در باغ، انسـان و طبیعـت در
همسویی کامل بودند. زمین وحشی و عقیم. در باغ به کمال مقدر خویش دست مـی یافـت. قـرآن کـریم در آیـههـاي متعـددي خوشیهاي بهشت را توصیف میکند شادي و لذت عمیق کسانی را که به خداي خویش ایمان آوردند و سرانجام آرامش، برکت و آسایش یافتند و براي همیشه در باغهایی جاي گرفتند که آب از زیر آنها جاري است؟ در سایههـاي خنـک و بـراي همیشـه، آراسته به چشمههاي سرشار.
مداخله انسان در تشکیل باغ علاوه به عناصر اصلی و ساده آب ، هوا، خاك، خورشید به جوهرزندگی بخش آن ها نیز توجـه می کند . این مداخله انسانی اکثرا طبیعت سرسبز را از حالت صد در صد طبیعی برخی از اقلیم ها به حالت انسان ساز تبدیل مـی
کند. انسان از هوا به نسیم آن و از خاك به حاصل خیزي آن واز خورشید به اشعه ملایم ان توجه می کند و عنصر آب را با تدابیر مختلف به آنها می افزاید و به محیط زندگی خود آرامش و صفا می بخشد. بدین سا ن باغ هاي ایرانی در مقیاس هاي گوناگون از
باغ شکارگاه ها مانند طاق بستان ، باغ دره ها مانند سعد آباد تهران ، باغ اندر باغ ها مانند باغ هاي صفوي در مرکز شهر اصفهان تا باغ در اشکال متنوع آن از جمله پردیس ، گلستان، گلزار ،گلشن، گلگشت و... آفریده میشوند.
-1بیان موضوع:
(1-1 سوال اصلی تحقیق:
ارزش یابی آب در باغ ایرانی و علت تقدس آب در بین ایرانیان چیست؟
(1-2 ریز سوالات:
-1باغ ایرانی چیست و علت وجود آن؟
-2 عناصر اصلی باغ چیست؟
٥
-3علت تقدس آب در باغ ایرانی به اسلام بر می گردد؟
(1- 3 طرح مسئله:
طبیعت کلیت و مظهر تجلی وجود است،مقام خاص و مقدس دارد و در آن همه چیز در حالت نظـم و تعـادل قـرار دارد. در باغ- این طبیعت از پیش اندیشیده- رابطه انسان و طبیعت در نهایت هماهنگی است. باغ به کمک اشکال مـنظم هندسـی ، رابطـه میان طبیعت و دنیاي درونی تصور می شود.4 عنصر اصلی طبیعت در باغ به کار گرفته می شود که آب یکـی از عناصـر اصـلی و
مقدس موجود در باغ بوده که حتی به عنوان ساختار اصلی شکل گیري و مکان یابی باغ در نظر گرفته شـده. علـت ایـن تقـدس چیست؟
در این مقاله سعی بر این بوده که ارزس آب و علت تقدس آن را ریشه یابی کرده و به این موضوع بپردازیم کـه چگونـه مـی
توان از این عنصر حیات بخش در معماري امروز استفاده کنیم.
(1-4بیان موضوع:
این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی عناصر باغ ایرانی به تحلیل نقش آب و ارزشیابی آن در باغ و علت تقدس آب در ایران بپردازید
(1-5 ریز موضوعات:
-1 بررسی عناصر باغ ایرانی
-2 تحلیل نقش آب در باغ ایرانی
-3 ارزشیابی آب در باغ ایرانی
-4 علت تقدس آب در ایران
(1-6 محدوده موضوع :
کم بودن منابع
(1-7 فرضیه تحقیق:
٦
به نظر می رسد حضور مداوم آب در باغ به دلیل کمبود و ارزشمندي آن است. با توجه به شرایط محیطی اکثر مناطق ایـران
که فضاي سبز و پر آب کم بوده آب به عنوانیکی از عناصر مقدس شناخته باشد و در باغ که براي ایرانیان تمثیلی از بهشـت بـوده مورد استفاده قرار گرفته شده.
(1-7-1 متغیرهاي تحقیق:
نحوه استفاده از آب با توجه به ارزش آن در ایران در معماري امروز
(1-8 سوابق مربوطه:
غزاله روحانی در کتاب باغ و پارك در مورد انواع باغ ها و ساختار باغ ایرانی و نوع چیدمان اجزا صـحبت کـرده اسـت یـک سري اطلاعات از اینترنت کسب شده ولی مدارك دقیق در مورد علت تقدس آ ب و ارزش آب در باغ موجود نبوده.
(1-9 اهداف تحقیق
(1-9-1 هدف:
هدف از این تحقیق بررسی عناصر تشکیل دهنده باغ و برجسته بودن نقش آب در باغ و علت تقدس آب بپردازیم
(1-9-2 ضرورت انجام تحقیق:
د رمعماري امروز که شهر هاي ما از ساختمان هاي بلند و خیابان تشکیل شده و زندگی انسان ماشینی شده است. هنر و فضاي سبز بهترین پناه براي روح خسته انسان است که حضور آب در بین لین فضا هاي شهري می تواند از خشکی و کسالت بـار بـوده این فضا بکاهد و فضاي متنوع و متبوع براي انسان ایجاد کند.
– 2 روش کار
(2-1 نوع روش تحقیق:
روش تحقیق در این مقاله روش توصیفی تحلیلی محتوا است که با توجه به منابع موجود، مانند کتابها و مدارك و... اقـدام بـه
بررسی و تحلیل و نتیجه گیري می شود که به بررسی و توصیف و ویژگی هاي آب در معماري می پردازد.
(2-2 روش گردآوري اطلاعات:
٧
-1سایت هاي هنري (اینترنت) و کتابخانه هاي مجازي
)-2روش کتابخانه اي) استفاده از کتاب هاي فارسی بررسی متون و محتواي مطالب (2-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
ابتدا پیشینه تاریخی باغ و سپس علت وجود باغ و عناصر آن مورد بررسی قرار گرفت در مرحله بعد نقش آب در باغ ایرانـی بیان می کنیم و ارزش آب و تقدس آن ریشه یابی شده.
-3 تعریف اصطلاحات:
تقدس:ریشه کلمه تقدس در کتاب مقدس از کلمه اي یونانی است به معنی " زندگی جدا شده براي خدا". یک شخص نمـی
حالی که می کوشد هم خدا و هم دنیا را داشته باشد. زندگی مقدس زند گی اي است که تواند با تقدس زندگی کنددر کاملاً بـه خدا وقف شده است. این به آن معنی نیست که شخص کامل است بلکه تنها به این معنی است که او زندگی اش را به خدا داده و در مسیر کاملیت پیش می رود.
حس مکان: به معناي ادراك ذهنی مردم از محیط و احساسات کم و بیش آگاهانه آن ها از محیط خود است که شـخص را در ارتباطی درونی با محیطقرار می دهد.به طوري که فهم و احساس فرد یا زمینه معنایی محیط پیوند خورده و یکپارچه می شود.
شکل عینی: شکلی که واقعی است باغ: معادل (پردیس) است که از کلمه (پایري آزا) به معنی محوطه محصور و مدور باغ، بوستان ریشه گرفته است که معرب آن
فردوس می باشد.
پیشینه تاریخی باغ ایرانی :
اعتقاد به بهشت بعد از مرگ در سایر اعتقادات مذهبی نیز وجود داشته است که از آن جمله می توان بـه اعتقـادات مصـرییان باستان و هندوان اشاره کرد و از دیدگاه چینی ها و ژاپنی ها روح انسان پس از مرگ و طی مراحل سـخت در قالـب تـازه اي بـه زمین باز می گردد و یا در بهشتی که شباهت تام با روي زمین دارد به آرامش و سعادت جاوید می رسد . در ایران قدیم منتقـدات
