بخشی از مقاله
چکیده
زمینه و هدف: پرستاران در محیط بیمارستان استرس شغلی بالایی را تجربه می کنند و پرستاری به عنوان یکی از مشاغل با ریسک بالا برای خستگی و بیماری شناخته شده است. لذا در این پژوهش به بررسی تأثیر آموزش مهارت های تاب آوری بر میزان فرسودگی شغلی پرستاران در یکی از بیمارستان های خصوصی شهر تهران پرداخته شد. مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی بر روی 60 پرستار شاغل در یکی از بیمارستان های خصوصی شهر تهران که به طور تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل 30 - نفر گروه آزمون و 30 نفر گروه کنترل - قرار گرفتند، انجام شد. شرکت کنندگان گروه آزمون طی 9 جلسه یک ساعتی به صورت هفتگی تحت آموزش مهارت های افزایش تاب آوری قرار گرفتند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه های اطلاعات دموگرافیک و فرسودگی شغلی ماسلاچ استفاده شد. نتایج با استفاده از نرم افزار آماری spss17تجزیه و تحلیل شد .
نتایج: میانگین فرسودگی شغلی پرستاران در گروه آزمون پس از مداخله نسبت به قبل از آن تغییری نکرده است و همان 2 بوده است و همانند گروه شاهد بدون تغییر بود. بنابراین می توان گفت که با آموزش مهارتهای تاب آوری درمیزان فرسودگی شغلی پرستاران تغییری ایجاد نشد. فرسودگی شغلی در میان گروه آزمون قبل از مداخله در53/3 درصد از پرستاران خفیف، 43/3درصد از پرستاران متوسط و 3/3 درصد از پرستاران شدید بوده است و درهمین گروه آزمون بعد از مداخله در43/3درصد از پرستاران خفیف و در 56/7 درصد از پرستاران متوسط بوده است. از میان متغیرهای دموگرافیک هم تنها داشتن شغل دوم با فرسودگی شغلی رابطه معنادار داشت - - p=0 01
نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که آموزش به تنهایی تأثیر زیادی روی کاهش میزان فرسودگی شغلی کارکنان ندارد لذا مدیران مراکز بهداشتی درمانی می توانند با آگاهی از سایر عوامل تأثیرگذار و انجام اقدامات مکملی، اقدامات اصلاحی لازم را به کارگیرند .
.1 مقدمه و بیان مسئله
از میان گروههای مختلف شغلی، شاغلان بخش سلامت به ویژه آنهایی که در محیط بیمارستان مشغول به کارند استرس شغلی بالاتری را تجربه میکنند. در این بین پرستاری به عنوان یکی از مشاغل با ریسک بالا برای خستگی و بیماری شناخته شده است. به گونه ای که با سطح بالایی از استرس مواجهه دارند گاهاّ در برخی از بخشهای بیمارستانی به پرستارانی برخوردمیکنیم که هنگام ورود به شغل پرستاری افراد منظم، دلسوز و علاقهمند بودهاند، اما پس از چند سال کار و مواجهه با انبوهی از استرسهای شغلی، احساس خستگی کرده و مایلند از کار خود کنارهگیری نمایند. استرسهای شغلی میتواند سلامت جسمی و روانی نیروی کار را تهدید نماید و کارکرد اجتماعی فرد را مختلکند که این خود تهدید جدی بر عملکرد و بهره-وری سازمانی به حساب میآید پرستاران ساعات کاری زیاد با منابع محدود، محدودهی گستردهای از وظایف، رابطه پیچیده با بیماران، پزشکان، مراکز دیگر و خانوادههای خود و کمبودهای شدید پرستاری، را تجربه میکنند. بنابراین شغل پرستاری به عنوان یک خطر بالا برای فرسودگی، در نظر گرفته میشود - - 3پرستاری. ذاتاّ شغلی پرتنش محسوبمیشود. وجود این عوامل تنشزا با فرسودگی شغلی رابطه تنگاتنگی دارد و درواقع این نوع تحلیل رفتن - فرسودگی شغلی - در اثر تنش مداوم ایجادمیشود - . - 4 وستمن1و همکاران - - 2001 فرسودگی شغلی را فشار روانشناختی میدانند که به وسیله فشارزاهای مزمن روزانه ایجاد میشود. بهطورکلی، پیتر 2و همکاران - - 1981 فرسودگی شغلی را مجموعهای از نشانگان خستگی جسمانی و عاطفی میدانند که از نگرش منفی نسبت به شغل و از دست دادن علاقه نسبت به مراجع و کارمند ایجادمیشود تحقیقات متعددی نشان میدهد که پرستاران بیش از سایر مشاغل دچار فرسودگی شغلی میشوند. اداره اطلاعات آمریکا بیان داشتهاست که در میان مشاغل، مشاغل بهداشتیدرمانی با بالاترین میزان آسیبهای شغلی و از جمله فرسودگی شغلی همراه هستند. برخی دیگر از مطالعات، میزان فرسودگی شغلی پرستاران در ایالات متحده را چهار برابر مشاغل خدماتی دیگر میدانند - 6و. - 7 براساس تحقیقات تحلیل قوای کارکنان یا فرسودگی شغلی در حال حاضر، یک مشکل شایع در تمام سیستمهای بهداشتی درمانی و مهمترین مشکل قرن 21 محسوبمیشود، بهطوریکه طبق آمار موجود از هر هفت نفر شاغل درپایان روز، یک نفر دچار تحلیل میشود - . - 8 در ایران نیز پژوهشها حاکی از شیوع فرسودگی شغلی در میان پرستاران میباشد، به طوریکه پژوهش اسفندیاری برروی کادر پرستاری شاغل در بیمارستان نشان داد که 96/4 درصد از افراد مورد مطالعه فرسودگی شغلی زیاد دارند - - 9 و پژوهش ضیایی و همکاران در میان پرستاران شاغل در بیمارستان نشان داد که میزان فرسودگی شغلی در پرستاران در حد متوسط رو به بالا قرار داشت. فرسودگی هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای توسعه یافته خیلی شایع است و احتمالا هزینههای روانی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی به کارکنان و کارفرما تحمیل میکند ایالات متحده هزینهی سازمانها به دلیل فرسودگی شغلی را 50تا 70 میلیون دلار در سال تخمین زدهاست مطالعات مختلف نشان میدهند که با افزایش میزان استرس شغلی، سلامت روان پرستاران کاهش مییابد - همچنین بیش از 90میلیارد دلار هر سال صرف درمان فرسودگی کارکنان و پیامدهای ناشی از آن می-شود با توجه به آمار ارائه شده بررسی علل فرسودگی شغلی ضروری به نظر میرسد. درواقع عامل اصلی فرسودگی شغلی تحمل فشار روانی ناشی از کار به مدت طولانی و کار زیاد است. اما متغیرهای دیگری نیز در پیدایش این عارضه نقش دارند که به تدریج منجر به تخلیه انرژی روانی فرد شده و زمینه را برای ابتلا به فرسودگی شغلی فراهم میکند. به طورکلی عواملی که موجب فشار روانی میشوند به سه دسته عوامل فردی، عوامل سازمانی و عوامل محیطی تقسیم میشوند - . - 14 عواملی مانند نوبت کاری، حجم کاری زیاد، تعارض با همکاران، مشاهده رنج و مرگ بیماران، مسئولیتهای حرفهای و مسایل مرتبط با نظام اداری از استرسهای شغلی عمده در حرفهی پرستاری هستند. چنین عواملی در درازمدت دارای قابلیت ایجاد فرسودگی شغلی است از علل بروز این عارضه در قشر پرستاری میتوان به مواجهه با استرسهایی نظیر مرگ و میر بیماران، مراقبت از بیماران متعدد با نیازهای مراقبتی پیچیده، حمایت اجتماعی کم، فشارکاری بالا، عدم وجود امنیت شغلی، پایین بودن حقوق و مزایا، تصمیمگیری در مواقع اورژانسی براساس اطلاعات ناکافی و پاسخگو بودن برای نتایج این تصمیمگیریها، تلاش همراه با فشار روانی برای اجتناب از هرگونه اشتباه، کشیکهای شبانه،
