بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور مقایسه اثرات مکمل آلی و معدنی سلنیوم بر عملکرد و هورمونهاي تیروئیدي بلدرچین ژاپنی، آزمایشی با استفاده از 240 قطعه بلدرچین ژاپنی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار و 4 تکرار انجام گردید. تیمارهاي آزمایشی شامل جیره 0/2 پیپیام مکمل معدنی سلنیوم - سلنیت سدیم - و سطوح 0/2 و0/4 پیپیام مکمل آلی سلنیوم - مخمر سلنیوم - بودند. نتایج آزمایش نشان داد که بین منابع مختلف سلنیوم اختلاف معنیداري در عملکرد و غلظت هورمونهاي تیروئید بلدرچینها مشاهده نشد ولی ضریب تبدیل غذایی و افزایش وزن در تیمار آزمایشی 0/4 پیپیام مخمر سلنیوم نسبت به تیمار آزمایشی 0/2 پیپیام سلنیت سدیم در دوره 22 تا 42 روزگی به طور معنیداري بهبود یافت - p <0/05 - در حالیکه دردورهي آغازین و کل دوره این بهبود، معنیدار نبود. خوراك مصرفی تحت تأثیر هیچ کدام از تیمارها قرار نگرفت. بین نسبت تبدیل هورمون تیروکسین - T4 - به تريیدوتیرونین - T3 - و غلظت هورمون تیروکسین در تیمار آزمایشی 0/4 پیپیام مخمر سلنیوم و 0/2 پیپیام سلنیت سدیم اختلاف معنیداري مشاهده شد . - p<0/05 - ازنتایج این تحقیق چنین استنتاج میشود که استفاده از مکمل آلی و معدنی سلنیوم اختلاف معنیداري در عملکرد بلدرچینها ایجاد نمیکند. البته سطح 0/4 پیپیام مکمل آلی سلنیوم تأثیر مناسبتري نسبت به دیگر تیمارها دارد.
کلمات کلیدي: بلدرچین ژاپنی، سلنیت سدیم، مخمر سلنیوم، تیروکسین - - T4، تريیدوتیرونین - - T3
مقدمه:
براي دستیابی به رشد و سلامتی مطلوب در پرورش طیور باید مقادیر کافی عناصر ضروري تامین شود. در بین عناصر ضروري کم مصرف، سلنیوم ارتباط زیادي با متابولیسم انرژي، افزایش بازدهی غذایی و بهبود سیستم ایمنی دارد . - 6 - مکمل سلنیوم به دو شکل معدنی و آلی وجود دارد. سلنیت سدیم متداولترین شکل سلنیوم معدنی است که تاکنون در جیره طیور مورد استفاده قرار گرفته است
- 2 - اخیراً. استفاده از مکمل آلی سلنیوم افزایش یافته است و تحقیقات متعددي به برتري مکمل آلی نسبت به مکمل معدنی سلنیوم اشاره کردهاند. ادنز و همکاران - 2 - گزارش کردند مکمل آلی سلنیوم نسبت به مکمل معدنی سلنیوم به مقدار بیشتري در بدن جوجه-هاي گوشتی ابقا میشود و میتواند به صورت سلنومتیونین و سلنوسیستئین براي سنتز کراتین پرها مورد استفاده قرار گیرد و موجب بهبود پر درآوري و کاهش مرگ و میر در جوجهها شود. ساهین و همکاران - 5 - گزارش کردند استفاده از مکمل سلنیوم در جیره باعث افزایش خوراك مصرفی و بهبود کیفیت تخم در بلدرچین ژاپنی تحت تنش گرمایی میشود و استفاده از سلنیوم آلی نسبت به سلنیوم معدنی نتایج مطلوبتري را نشان داد ولی این بهبود معنیدار نبود. امروزه با شناسایی تعدادي از سلنوپروتئینها اهمیت استفاده از مکملهاي سلنیومی در جیره طیور ملموستر شده است. یدوتیرونینديیدینازها دومین گروه بزرگ سلنوپروتئینها هستند. سه نوع ديیدیناز براي تشکیل هورمونهاي تیروئیدي ضروري است. در بافتهاي غیراز غده تیروئید مانند کلیه و کبد، هورمون تیروکسین - T4 - غیر فعال به تريیدوتیرونین - T3 - فعال تبدیل میشود. این واکنش به وسیلهي آنزیم 5' یدوتیرونین ديیدیناز کاتالیز میشود
- 1 - از طرفی سلنیوم براي سنتز این آنزیم ضروري است، بنابراین اضافه کردن مکمل سلنیوم به جیره، تولید هورمون T3 فعال را افزایش میدهد - . - 4 هورمونهاي تیروئیدي نقش تنظیمی مهمی در رشد و نمو و فعالیتهاي متابولیکی پرندگان دارند. افزودن مکمل- هاي آلی که با قابلیت بیشتري جذب میشوند، باعث بهبود رشد و عملکرد مناسب بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی طیور میشوند. هدف از انجام این تحقیق مقایسه دو منبع سلنیوم و تأثیر آن بر عملکرد و هورمونهاي تیروئید در بلدرچین ژاپنی است.
مواد و روشها:
این آزمایش با استفاده از 240قطعه بلدرچین ژاپنی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار و 4 تکرار در هر تیمار انجام شد. در هر پن 20 قطعه بلدرچین قرار گرفت و این پرندگان به مدت 42 روز روي بستر پرورش یافتند. تیمارهاي آزمایشی شامل جیره پایه + 0/2 پیپیام سلنیوم معدنی - سلنیت سدیم - و سطوح 0/2 و 0/4 پیپیام سلنیوم آلی - مخمر سلنیوم - بودند. جیره غذایی مورد استفاده بر اساس مواد مغذي موجود در مواد خوراکی و همچنین احتیاجات غذایی بلدرچین ژاپنی مطابق با جداول NRC سال 1994 نوشته شد. خوراك مصرفی و افزایش وزن بلدرچینها به صورت هفتگی اندازهگیري شد. در پایان دوره پرورش از هر واحد آزمایشی دو عدد بلدرچین نر به طور تصادفی انتخاب شده و از ورید بال خونگیري انجام شد. سپس سرم جداسازي شده و با استفاده از کیت تجاري T3 و T4 و با روشRIA1 مقادیر هورمونهاي T3 و T4 تعیین شدند. براي آنالیز دادههاي آزمایشی از نرم افزار SAS - 2001 - و از رویه GLM استفاده شد. همچنین مقایسه میانگینها با آزمون چند دامنهاي دانکن و در سطح احتمال 5 درصد انجام پذیرفت.
نتایج و بحث:
نتایج مربوط به عملکرد در دورههاي مختلف پرورش در جدول 1 ارائه گردیده است. افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در دوره 22 تا 42 روزگی در تیمار 0/4 پیپیام مخمر سلنیوم به طور معنیداري مناسبتر از تیمار 0/2 پیپیام سلنیت سدیم بود - p<0/05 - در حالیکه در دوره آغازین و کل دوره تفاوت بین تیمارها معنیدار نبود. هر چند استفاده از مکمل آلی سلنیوم در جیره بلدرچینها نتایج مطلوبتري را نشان داد ولی به طور کلی بین منابع مختلف سلنیوم اختلاف معنیداري در عملکرد مشاهده نشد. این یافته ها با نتایج دیگر محققین مطابقت دارد 5 - و . - 8 خوراك مصرفی دورههاي مختلف پرورش تحت تأثیر تیمارهاي مختلف آزمایشی قرار نگرفت. افزایش وزن بیشتر و متعاقب آن ضریب تبدیل غذایی مناسبتر در گروه تغذیه شده با مخمر سلنیوم، احتمالاً ناشی از بهبود پوشش پر و کاهش استرسهاي محیطی میباشد که با یافتههاي ادنز و همکاران - 2 - مطابقت دارد.
نتایج مربوط به هورمونهاي تیروئیدي در جدول 2 نشان داده شده است. میزان هورمون T3 تحت هیچ کدام از تیمارهاي آزمایشی قرار نگرفت ولی نسبت بین هورمونهاي تیرویئدي و میزان هورمون تیروکسین در تیمارهاي آزمایشی اختلاف معنیداري داشت . - p<0/05 - فان و همکاران - 3 - گزارش کردند با افزایش سطوح مکملهاي سلنیومی در جیره جوجه گوشتی تحت استرس، غلظت هورمون T3 و نسبت T3 به T4 افزایش و غلظت هورمون T4 کاهش مییابد. همچنین بین منابع مختلف سلنیوم اختلاف معنیداري وجود نداشت. هی و همکاران - 4 - گزارش کردند بهبود عملکرد جوجههاي گوشتی تغذیه شده با مکمل سلنیوم به دلیل افزایش غلظت هورمون T3 است. اپتون و همکاران - 7 - گزارش کردند میزان هورمون T4 در جیره فاقد سلنیوم بیشترین مقدار است و مکمل آلی سلنیوم باعث تسهیل تبدیل T4 به T3میشود و این امر به دلیل نقش سلنیوم در آنزیم 5' یدوتیرونین ديیدینازاست. نتایج این پژوهش نشان داد استفاده از مکمل معدنی و آلی سلنیوم اختلاف معنی داري در عملکرد بلدرچین ها ایجاد نمیکند. البته سطح 0/4 پیپیام سلنیوم آلی تأثیر مناسبتري بر غلظت هورمونهاي تیروئیدي دارد.
