بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور بررسی اثر جایگزینی دانه جو با علوفه آبکشت جو بر تولید و ترکیب شیر، آزمایشی بر روی 8 راس بز شیری سانن و در 4 دوره 21 روز انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل گروه شاهد - بدون علوفه آبکشت جو - وبه ترتیب جایگزینی دانه جو خوراک با نسبتهای 33، 66 و 100 درصد با علوفه آبکشت جو بود. تولید شیر و ترکیب آن در 7 روز پایانی هر دوره اندازهگیری شد و نتایج نشان داد که جایگزینی دانه با علوفه به میزان 66 درصد درمقایسه با 33 درصد، تولید شیر را افزایش داد . - P<0.05 - همچنین تولید شیر در بزهای گروههای جایگزینی 66 و 100 درصد به لحاظ عددی بالاتر از گروه شاهد بود که این اختلاف به لحاظ آماری معنیدار نبود. میزان چربی و پروتئین شیر نیز تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت . - P> 0.05 - نتایج نشان داد که میتوان در مناطق خشک که کمبود علوفه وجود دارد از علوفه آبکشت جو بهجای دانه جو بدون تاثیر منفی بر تولید شیرو چربی و پروتئین آن استفاده کرد.
کلمات کلیدی: بز سانن، تولید شیر، علوفه آبکشت جو.
مقدمه
علوفهها از اجزای ضروری جیره دامهای شیری میباشند. مقدار فیبر علوفه بر تولید چربی شیر و متابولیسم میکروبی شکمبه نیزتاثیر دارد. تاثیر دیواره سلولی بر تولید چربی شیر و بهبود تخمیر شکمبهای، به اندازهی قطعات و ویژگیهای ساختاری دیواره سلولی، که بر pH شکمبه و تولید چربی شیر موثر هستند، بستگی دارد . - Mertens, 1997 - در دامهای تولیدکننده، مصرف مقادیر زیاد علوفه با کیفیت بالا سبب افزایش عملکرد و سوددهی اقتصادی میشود. در مناطقی که آب کافی جهت تولید علوفه وجودندارد، میتوان از طریق آبکشت نمودن دانهها علوفه مورد نیاز دام را تولید کرد. دانه جو از پرکاربردترین دانهها در روش آبکشت است. نتایج تحقیقات در زمینه استفاده از جوانه غلات بعضا متناقض بوده است.
در آزمایشی بر روی گاوهای شیری با تغذیه جوانه یولاف هیچ تاثیری بر روی قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین، فیبر، عصارهاتری، عصاره عاری از نیتروژن و انرژی مشاهده نشد، درحالیکه در گاو شیری استفاده از علوفه سبز جو تولید شده به روش آبکشت سبب افزایش تولید شیر شد - Grigorev .et al., 1986 - همچنین افزایش تولید شیر میش در طی استفاده از علوفه یولاف تولیدشده به روش آبکشت گزارش شد - Miscera . - et al., 2009 با این وجود در رابطه با تغذیه بزهای شیری با علوفه آبکشت جو اطلاعاتی یافت نشد. بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر جایگزینی دانه جو با علوفه آبکشت جو بر تولید و ترکیب شیر بزهای شیری سانن بود.
مواد و روشها
این آزمایش در 4 دوره 21 روزه انجام شد، بهنحویکه هر دام در هر دوره به یک تیمار اختصاص داده شد و در دوره بعدتیمارها بهطور چرخشی به دامها اعمال شد. تیمارها شامل موارد ذیل بود: - 1 عدم جایگزینی دانه جو با علوفه آبکشت جو - گروه شاهد - ، - 2 جایگزینی دانه جو با علوفه آبکشت جو به میزان 33 درصد - گروه - %33، - 3 جایگزینی دانه جو با علوفه آبکشت جو به میزان 66 درصد - گروه - %66 و 100 - 4 درصد جایگزینی دانه جو با علوفه آبکشت جو - گروه . - %100 هر دورهشامل 14 روز عادتپذیری و 7 روز جمعآوری نمونه بود. علوفه آبکشت جو دو روز یکبار از شرکت فدک به ایستگاه تحقیقات دام و طیور دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انتقال مییافت. جیرهها - جدول - 1 صورتبه کاملاً مخلوط - TMR - مورد تغذیه قرار گرفتند. ابتدا حصیر علوفه آبکشت به قطعات کوچک تبدیل شد و پس از مخلوط کردن با بقیه خوراک به دو بخش تقسیم و روزانه در دو وعده در ساعات 9 صبح و 4 بعد از ظهر در اختیار دامها قرارگرفت.
در پایان هر دوره در هفته نمونهگیری به مدت 7 روز خوراک باقیمانده صبح از آخور جمعآوری و وزنکشی شد، سپس نمونهای از آن در کیسه نایلونی ریخته و به فریزر انتقال یافت. در طول مدت نمونهگیری این عمل تکرار شد و در پایان هر دوره، نمونه جمعآوری شده از هر دام مخلوط شد و یک نمونه جهت تجزیه شیمیایی خوراک آن برداشته شد. ثبت و کنترل تولید شیر در کل دوره آزمایش بهطور روزانه انجام میشد. رکوردهای مورد نیاز جهت بررسی تاثیر تیمارهای آزمایشی بر تولید شیر روزانه، از اطلاعات ثبتشده در هفته نمونهگیری 7 - روزآخر هر دوره - بهدست آمد. در روزهای آخر نمونهگیری، نمونهگیری از شیرجهت تعیین ترکیب مواد مغذی شیر - دستگاه آنالیز شیر، Foss، دانمارک - انجام شد. آنالیز آماری نتایج با رویه Mixed نرمافزارآماری SAS - 9.2 - و با در نظر گرفتن اثر تیمار بعنوان اثر ثابت1 و اثر دام بعنوان اثر تصادفی2 انجام شد. مدل آماری طرح آزمایشی در ادامه آورده شده است: = yijkl . - β - jk + tl + εijkl yijkl = μ + τ i + βk + SUB هر مشاهده مربوط به حیوان j، تیمار i، با ترتیبتیماری k در دوره l؛ =μ میانگین، =τi اثر تیمار، = βk اثر ترتیب k اعمال تیمار، = SUB - - jk اثر تصادفی حیوان j درون ترتیبتیماری k، = tl اثر دورهl و = εijkl خطای آزمایشی.
نتایج و بحث
تولید شیر، چربی و پروتئین آن به ترتیب در شکلهای 1، 2 و 3 نشان داده شده است. اگرچه اختلاف تولید شیر بزهای گروه66 و 100 درصد جایگزینی دانه با علوفه آبکشت شده جو با گروه شاهد به لحاظ آماری معنیدار نبود - P>0.05 - اما تولید شیر این دو گروه بالاتر از گروه شاهد بود. گروه تغذیه شده با جیره با جایگزینی دانه جو با علوفه جو به میزان %66 بالاترین تولید شیر را داشت که اختلاف تولید شیر این گروه با گروه %33 معنیدار بود . - P=0.04 -
خوراک آزمایشی
نتایج آزمایش حاضر با نتایج برخی از تحقیقات انجام شده در مورد استفاده از علوفه سبز جو تولید شده به روش آبکشت در دام مطابقت داشت. محققان نشان دادند که استفاده از علوفه سبز جو تولید شده به روش آبکشت سبب افزایش تولید شیر شد - 2004 - Eshtayeh & Abu Omar . - Grigorev et al., 1986 - نیز در بررسی تاثیر علوفه آبکشت شده جو بر روی میشهای شیرده آواسی بیان کردند که 25 درصد جایگزینی دانه جو با علوفه آبکشت جو سبب افزایش در تولید شیر شد. در آزمایشی افزایش تولید شیر در میش در طی استفاده از علوفه یولاف تولید شده به روش آبکشت گزارش شد . - Miscera et al., 2009 - با این وجود پژوهشی در رابطه با تغذیه علوفه ابکشت جو در بزهای شیری یافت نشد. غلظت چربی و پروتئین شیر بزها در آزمایش حاضر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت . - P>0.05 -
