بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تکالیف الکترونیکی بر عملکرد دانش آموزان در درس ریاضی پایه دوم ابتدایی در چهارچوب یک طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون انجام شد. از بین کلاس های پایه دوم ابتدایی مدارس شهرستان ملارد، دو کلاس 25 نفری - از هر مدرسه یک کلاس - به عنوان نمونه در دسترس انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارش شدند. دانش آموزان گروه آزمایش و گروه گواه در معرض شرایط یکسان آموزشی - معلم، محتوای درسی، امکانات آموزشی یکسان - در درس ریاضی به مدت چهار ماه قرار گرفتند. با این تفاوت که دانش آموزان گروه آزمایش برای انجام تکالیف درسی خود از کیف الکترونیکی استفاده نمودند و دانش آموزان گروه گواه تکالیف درسی خود را با شیوه مرسوم انجام دادند. مقایسه میانگین نمرات دو گروه در پس آزمون ریاضی که با استفاده از روش تحلیل کواریانس انجام شد نشان داد، انجام تکالیف الکترونیکی بیش از انجام تکالیف به شیوه سنتی، عملکرد دانش آموزان را در درس ریاضی بهبود می بخشد.
واژگان کلیدی: تکالیف الکترونیکی، عملکرد ریاضی، دانش آموزان ابتدایی
مقدمه
در سال های اخیر، رایانه با سرعتی چشم گیر به حیطه ی آموزش راه یافته است. این سرعت مدیون طبیعت پویای این فناوری است و به همین دلیل، معلمان و مسئولان آموزش و پرورش همواره باید از تحولات و پیشرفت در این زمینه آگاهی کامل داشته باشند. انقلابی فناورانه به طور قطع در آموزش و پرورش در شرف وقوع است. این انقلاب نه تنها بر دانسته های ما و اصولا بر علم تاثیر خواهد گذاشت بلکه بر نحوه زندگی کردن ما نیز موثر خواهد بود - ذوفن، . - 1390
ریاضیات در قدیم را بیشتر دانش بررسی کمیت ها و ساختارها و فضا و دگرگونی تعریف میکنند. امروزه ریاضی را دانشی میدانند که در آن با استدلال منطقی از اصول و تعریف ها به نتایج دقیق و جدیدی میرسیم. با اینکه ریاضیات از علوم طبیعی به شمار نمیرود، ولی ساختارهای ویژه ریاضی بیشتر از دانشهای طبیعی به ویژه فیزیک سرچشمه میگیرند و در فضایی جدا از طبیعت و محضگونه گسترش پیدا میکنند، به طوری که علوم طبیعی برای حل مسائل خود به ریاضی باز میگردند تا جوابشان را با آن مقایسه و بررسی کنند.
مشکل اصلی دانش آموزان در درس ریاضی مربوط به حل مسائل می شود. در واقع می توانیم بگوییم دانشآموزان توانایی یا مهارت حل مسأله را ندارند. یکی از دلایل این ناتوانی، فقدان طراحی برای آموزش مهارت حل مسأله به دانش آموزان بوده است. یا به عبارتی معلمان به آنها یاد ندادهاند که چگونه مسأله را حل کنند. هر گاه دانش آموزان با مسألهای روبهرو شده و از حل آن عاجز ماندهاند معلمان تنها به بیان راه حل یا پاسخ مسأله اکتفا کرده اند و نگاههای پرسش گر، کنجکاو و متحیر دانشآموزان با این سؤال باقی مانده است: معلم ما چگونه توانست مسأله را حل کند؟ راه حل مسأله چگونه به فکر او رسید؟ چرا ما نتوانستیم راه حل مسأله را کشف کنیم؟ در خیلی از مواقع معلمانی که سعی کرده اند به طریقی حل مسأله را به دانش آموزان خود یاد دهند، راه را اشتباه رفته اند و آموزش های نادرست داده اند.
پژوهش های متعددی در این زمینه صورت گرفته که نشان دهنده توجه پژوهشگران به کاربرد تکالیف بوده است. ابرر1 - 2003 - در تولید یک برنامه آموزش ریاضی به عملکرد دانش آموزان اشاره کرده و پیشرفت دانش آموزان در گروهی که محتوای تکالیف، همخوان با سبک شناختی آن ها بوده است را معنادار بیان می کند. ناتس2 و نیل - 2006 - 3 نیز در پژوهش خود به بررسی تکالیف الکترونیکی پرداخته که تاثیر مثبتی در عملکرد یادگیری دانش آموزان داشته است. پالیلونیس4 و فیلاک - 2009 - 5، در مورد یادگیری ترکیبی و استفاده الکترونیکی تکالیف پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که دانش آموزان می توانند به خوبی با تکنولوژی و فرایندهایی سازگار شوند که باعث میشود یادگیری پیچیده را از یادگیری در کلاس درس سنتی متفاوت نماید. با توجه به نقش آموزش در زندگی افراد از رایج ترین مشکلات موجود در نظام آموزشی رشد کم پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در تمام دوره های تحصیلی در درس ریاضی است - پرویزیان و کاظمی، . - 1384
در این شرایط مساله اصلی استفاده از کیف ها و بسته های الکترونیکی آموزش و پرورش در مقایسه با روش های سنتی در عملکرد تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی می باشد. تکالیف الکترونیکی با توجه به روش های نوین آموزشی طراحی و ساخته شده اند. با استفاده از تکالیف بسته ها و کیف های الکترونیکی، فرایند یاددهی و یادگیری تسریع، تعمیق و گسترده خواهد شد، انحصار زمان و مکان یاددهی و یادگیری شکسته و امکان ارتباط آموزشی معلم و دانش آموز در خارج از ساعات مدرسه و همچنین روزهای تعطیل حاصل می شود که این امر از اهداف برنامه ی درسی ملی است - قورچیان، . - 1391
شواهد زیادی دربارهی تاثیر فناوری آموزشی6 و آموزش چند رسانهای1 بر افزایش یادگیری وجود دارد. در حقیقت تکنولوژی آموزش، فناوری اطلاعات را به طرق مختلف برای تسهیل یادگیری به کار می برد، به طوری که جایگزین روش های سنتی گردد و یا در کنار روش های سنتی به کار گرفته شود.
در این پژوهش که با هدف تاثیر تکالیف الکترونیکی در عملکرد یادگیری درس ریاضی انجام گرفت در پاسخ به سوال پژوهش این فرضیه که انجام تکالیف الکترونیکی عملکرد دانش آموزان در درس ریاضی را نسبت به شیوه سنتی انجام تکالیف، بهبود می بخشد، مطرح گردید.
متغیرهای پژوهش عبارتند از: متغیر مستقل: تکالیف الکترونیکی؛ متغیر وابسته: عملکرد دانش آموزان در درس ریاضی؛ متغیرهای کنترل: سن، پایه تحصیلی، محتوای درسی، جنس، سطح اقتصادی، اجتماعی و آموزشی دانش آموزان.
در تعاریف مفهومی متغیرها، تکالیف الکترونیکی بیانگر بکارگیری فناوری در فرآیند آموزش و تمرین برای تثبیت یادگیری در دانش آموزان است. به عبارت دیگر محتوای دوره آموزشی با استفاده از انتقال متن، صدا و تصویر به فراگیر ارائه می شود. تکالیف الکترونیکی بخش مهمی از نرم افزارهای آموزشی می باشد که طبق محتوای درسی برنامه نویسی می شود که عملکرد دانش آموز را در یادگیری بسنجد. تکالیف الکترونیکی در واقع بخشی از سنجش یادگیری محسوب می شوند. علاوه بر سنجش، تکالیف الکترونیکی با هدف تمرین و تثبیت یادگیری محتوای درس نیز کاربرد دارند. دانش آموز موظف می باشد متناسب با مطلب درسی تدریس شده به انجام تکالیف الکترونیکی در کلاس و در منزل بپردازد - شیخزاده و مهر محمدی، . - 1384 دوکر2 - 1998 - عملکرد ریاضی را دارای مجموعه ای از مولفه ها می داند که مهمترین آنها دانش اعداد، واقعیت های عددی، درک مفاهیم ریاضی و توانایی پیگیری رویه ها است. آنولا3، لسکین4 و نورمی - 2004 - 5 توجه به کودکانی دارند که از ابتدا به مفاهیم بنیادی خاصی مانند اندازه ی مطلق - بزرگ، کوچک - ، روابط بخشی با کل و طرحواره ها به استدلال دست می یابند، این مهارت ها و توانایی ها پایه ی رشد ریاضی کودکان می شوند. همچنین در بسیاری از نظریه های روان شناختی مرتبط با آموزش ریاضی کودکان، بر سازماندهی اطلاعات و کنترل فرایندهای ذهنی از طریق شکل گیری طرحواره ها از سوی کودکان تاکید شده است. یکی از متغیرهای شناختی رشد عملکرد ریاضی، دانش فراشناختی6 است که مربوط به دانش کودکان و درک آن ها از فرایندهای شناختی مرتبط به آن می شود - عریضی، عابدی و تاجی، . - 1384
در تعریف عملیاتی متغیرها عنوان شده است که تکالیف الکترونیکی مورد استفاده در این پژوهش شامل مجموعه ای متشکل از فیلم های آموزشی، صدا و تصویر، کلیپ های تعاملی، انواع آزمون های چند گزینه ای، وصل کردنی، مرتب سازی، جاخالی، تشریحی و ترکیبی است که مورد تایید آموزش و پرورش بوده و مربوط به کتابخانه الکترونیکی آریا می باشد. این تکالیف دارای بازخورد7 فوری می باشند که در صورت اشتباه انجام دادن، تذکر و آموزش دوباره داده می شود و تکالیف جدید را به همراه دارد. در صورت دادن پاسخ صحیح، فراگیر بلافاصله تشویق می گردد که این امر می تواند تاثیر مثبتی در یادگیری داشته باشد.
عملکرد دانش آموزان در درس ریاضی به دو شکل آزمون تکوینی و تراکمی سنجش می شوند. آزمون ها شامل آزمون های مختلفی هستند از جمله آزمون های توانایی8 - پیشرفت تحصیلی - 9 ، آزمون های تکوینی و تشخیصی10 می باشد که تمام آزمون ها در پوشه کار11 فراگیران قرار می گیرد. این آزمون ها به صورت عملکردی کتبی12، شناسایی13، بازی و ریاضی، معما و سایر
