بخشی از مقاله
چکیده
تئوری رهبری معنوی، تئوری است برای ایجاد انگیزه درونی در کارکنان. رهبران با تئوری رهبری معنوی در سازمان یک نوع ارزش درونی برای خود و هم زمینهای برای انگیزش بیرونی کارکنان فراهم میکنند. یکی از مهمترین ویژگی هر سازمان برای کار در شرایط متغیر امروزی، داشتن کارکنانی است که مایلند در تغییرات موفقیتآمیز سازمان مشارکت داشته باشند، یعنی همان رفتار شهروندی سازمانی را بروز دهند. در این پژوهش مفهوم رهبری معنوی و رفتار شهروندی و رابطهی بین این دو تشریح می-شود. محققین با یررسی مطالعات پیشین به این نتیجه دست یافتند که رهبری معنوی تأثیر بسزایی در بروز رفتار شهروندی کارکنان دارد.
مقدمه:
سازمانها برای دستیابی به موفقیت و رقابت با سایر سازمانها نیازمند منابع انسانی متعهد و با انگیزه هستند . نیروهایی که علاوه بر انجام وظایف سازمانی خود، خود را وقف سازمان کرده و برای تحقق اهداف سازمان از هیچ تلاشی دریغ نمیورزند. این نوع رفتار، رفتار شهروندی سازمانی نامیده میشود. عوامل گوناگونی در پرورش چنین نیروها و شکلگیری این نوع رفتارها مؤثر هستند . تحقیقات نشان داده است که رهبران نقش مهمی در موفقیت سازمانها ایفا میکنند و رهبری معنوی فراتر از دیگر مشخصهها در این زمینه ظاهر شده است تأثیر رهبری معنوی در محیط کاری به عنوان یک تئوری رهبری، توجه محققان را به خود جلب کرده است - . - Fry& et al,2011 شرایط اقتصادی موجود در سازمانها و تغییرات اجتماعی در آنها همچون کوچکسازی، رکود اقتصادی، شایعات سازمانی و . با توجه به پیشرفت در سایر زمینهها، ضروری است که افراد به ویژگیهای معنوی خود در محیط کاری متمرکز شوند. برای اینکه کارکنان در زندگی کاری خود معنویات را رعایت کرده و بکار گیرند مستلزم پیادهسازی تئوری رهبری معنوی در سازمانهاست -
بیان مسأله
امروزه کارکنان در سازمانها نقش مهمی در تحقق اهداف سازمانها دارند.کیفیت خدمات سازمانها تحت تأثیر رفتارهای خاصی از کارکنان به نام رفتارهای شهروندی قرار میگیرد. شناخت رفتار شهروندی تلاش و ارائه راهکارهایی برای اشاعهی آن، هم جنبههای اخلاقی و انسانی سازمانها را مدنظر قرار میدهد و هم به افزایش بهرهوری سازمانی کمک میکند با مطرح شدن نقش و اهمیت رفتارهای شهروندی در سازمان-ها، پژوهشهای وسیعی روی اینگونه رفتارها و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است. رفتارهای شهروندی خود تحتتأثیر متغیرهای زیادی همچون عدالت سازمانی، سبک رهبری، اعتماد سازمانی، تعهد سازمانی و غیره قرار میگیرند. در محیط رقابتی و پرتلاطم امروزی، با توجه به نقش رهبری در ایجاد تغییر، اکثر سازمانها توجه خود را معطوف به رهبران سازمانی نموده و با جسارت خاصی به دنبال ایجاد تغییرات بنیادی درون سازمان هستند. از این رو نیاز به رویکرد رهبری معنوی در سازمان که چهار عرصه اساسی ماهیت انسان یعنی جسم - فیزیکی - ، ذهن - تفکر منطقی - ، سرشت - عواطف و احساسات - و روح را در هم ادغام کند نمود پیدا میکند. افراد در چنین سازمانهایی توانمند هستند و صلاحیت دستیابی به چشمانداز روشن سازمانی را به طور نمایانی دارند. تحقیقات نشان داده است که رهبران نقش مهمی در موفقیت سازمانها ایفا میکنند و رهبری معنوی فراتر از دیگر مشخصهها در این زمینه ظاهر شده است - نظرپوری و همکاران، - 1391
مبانی نظری تحقیق
معنویت
در اندیشهی اسلامی معنویت1 که در مضامینی همچون باطن، حق، عالم معنا، کمال اخلاقی و ذکر خدا معنا میشود به دلیل ارتباط با حقیقت محض ابزاری مؤثر برای شناخت در حوزهی نظر و عمل میباشد، سرچشمهی معنویت اسلامی قرآن کریم، فرمودههای حضرت محمد - ص - و ائمهی اطهار - ع - است. از نظر مسلمین زندگی معنوی هم بر خوف از خدا مبتنی است و هم بر عشق بر او، هم تسلیم در برابر ارادهی خدا و هم جستوجویی برای شناخت او که هدف آفرینش است. یکی از جلوههای کاربردی معنویت دعا و نیایش است که نشانهی اعتقاد به عدم سیرخطی حوادث و تک علت بینی پدیدهها و دیدن علتالعلل در ورای معادلات مادی صرف در حوزهی اعتقادات میباشد که در تناسب با مبانی پارادایمهای غیراثباتگرای علوم اجتماعی است و در کنار ایمان مذهبی دستاویزی محکم برای زندگی فردی، سازمانی و اجتماعی است - احمدی و خدامی،. - 1390 بسیاری از افراد فکر میکنند معنویت همان مذهب است، بین دو واژه دین و معنویت رابطهی نزدیک و عمیقی وجود دارد، اما بین آنها تفاوتهایی وجود دارد. مذهب موجب پرورش و بارور نمودن معنویت میشود، اما معنویت تنها به یک مذهب خاص وابسته نیست، از لحاظ تاریخی معنویت ریشه در مذهب دارد اما معنویت همان مذهب نیست. ریشه این تمایز حداقل به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم باز میگردد.
