بخشی از مقاله
چکیده:
شیخ فریدالدین عطار نیشابوري، یکی از شعراي متصوف مشهور ایران هست. آثار شیخ فریدالدین عطار علاوه بر تأثیرهاي فراوانی بر ادبیات ایران، بر فرهنگ ملل دیگر نیز تأثیراتی داشته است. منطقالطیر یکی از آثار فریدالدین عطار است که محتوي حکایات نغز و متداخل با لسان ساده تصوفی میباشد. عطار، در این حکایات راهپیمایی مرغان در راه سیر و سلوك عشق و طی مراحل آنها با هفت وادي صعب العبور و رسیدن آنها به فنا فی االله را از زبان پرندگان بیان داشته است. منطقالطیر بار اول از طرف گلشهري وبعد ازآن از طرف مولفان دیگر بزبان ترکی ترجمه شده است. یکی از این ترجمههاي منطقالطیر از طرف یکی از نویسندگان قرن بیستم مرحوم جاهد ظریف اوغلی انجام شده است. جاهد ظریف اوغلی حکایات زیادي براي بزرگ سالان وبراي اطفال نوشته است. مذکور منطقالطیر عطار را از زبان عطار بطور خلاصه تهیه نموده است. این ترجمه متشکل از یک مدخل و هشت بابمصور براي اطفال تهیه شده است. در این پزوهش، دربارة کتاب اطفال ظریف اوغلی و منطقالطیر عطار معلوماتی ارائه میشود.
واژگان کلیدي: عطار نیشابوري، تأثیر، ادبیات ترکی، جاهد طریف اوغلی.
مقدمه:
تمدن، پِلاتفُرممشترك براي کسانی هست که افکار و اعتقادات همانند دارند. بعد تاریخی آن؛ احساس درك فَراهم نموده وبعد مکانی آن براي مایان از نگاه جامعه شناسی بسیار مهم میباشد. اساس پویاي تمدن تفسیرحقیقت میباشد. تمدن، هر مرحله زندگی مایان را پوشش میدهد. سخنان سزار درین زمینه از معناي عالی برخوردار می باشد. که او چنین فرموده است: "اگر از موزه من یک میخ ناپدید شود، از تمدن روم شک و تردید میکنم" احساس و افکار انسان، نگرشها و رفتارها، ساختار اخلاقی، دیدگاه او به زندگی، ارزشهاي زیباي، ادبیات، تعلیم، اقتصاد و غیره. همه چیز را تمدن دارا میباشد. تمدن به یک معناي دیگر: نشانه اي براي انسان و جامعه است و ظهور آن اتحاد همه چیز است. چطور اگر یک دین وحدت را میدهد، پس تمدنی که از طرف یک دین هدایت میشود هرگز فضا در زندگی نمی پذیرد. در حالیکه منبع دین اسلام خداوند هست، عنصر اساسی تمدن اسلام را انسان به وجود می آورد. انسان ها تمدن را تشکیل میدهد. همزمان، یک حوزه تمدن نیز نمونه اولیه خود انسان را تشکیل می دهد. به عباره دیگر، طوریکه انسان توسعه پیدا می کند، به همان اندازه تمدن نیز پیشرفت می کند. ازین رو، تمدن قوي میتواند تنها توسط افراد فرهنگی نشان داده شود که جهت گیريهاي از حقیقت را در خود بیان کنند.
تمدن اسلام، اقوام مختلف را تحت سقف خود جمع کرده، و آنها را نیز به دید مشترك تبدیل کرده است. درین تمدن، ترکها، اعراب، و ایرانی ها دریک جایگاه مهمی قرار دارند. در رابطه به زبان و ادبیات این کشورها در میان خودشان موضوع تعاملات با یکدیگر هستند. حافظ شیرازي، شیخ سعدي شیرازي، شوکت، عرفی، ملا جامی و همچنین بسیاري از نام هاي دیگر افزون براین شیخ فریدالدین عطار نیز در ادبیات ترکی به خاطر تمدن متداول که به آن تعلق دارد، تأثیر گذاشته است.
شیخ فریدالدین عطار، در پهلوي کتاب "تذکرة الاولیاء" با کتاب منطق الطیر خود نیز در ادبیات ترکی بسیار مشهور می باشد. منطقالطیر یک کتاب نمادین عرفانی است، بارها توسط شاعران ترکی ترجمه شده است، داستان آن بازرسی شده که مجددا مورد تطبیق وتحریر گردیده است. وقتیکه از منطقالطیر آغاز به سخن می گردد، نخستین نام در قرن چهاردهم میلادي از شاعران ترکی به نام گلشهري1
به ذهن انسان خطور می کند. افزون براین، در قرن پانزدهم کتاب " لسان الطیر"2 توسط علی شیر نوائی، در قرن شانزدهم کتاب " گلشنی سیمرغ 3"توسط ضعیفی پیر محمد بن اورونوس بن نورالدین، کتاب" انشراح الصدر" توسط شیخ محمد قادي زاده، در قرن هفدهم میلادي کتاب " منطق الاسرار" توسط دیده فدائی، کتاب " سیمرغ نامه 4"توسط ابراهیم گلشنی، در قرن شانزدهم میلادي کتاب " روضه التوحید 5"توسط عارفی و کتاب " ده مرغ 6"توسط شمسی نیز تحریر گردیده است، همه اینها تحت تأثیر فریدالدین عطار شده اند. و این اولین و یگانه شرحی است در ادبیات ترکی شرح منطقالطیر می باشد.7
حکایتی که زیرنام ،، زبان پرندگان،، که توسط جاهد ظریف اوغلی به طور مختصر در ادبیات ترکی پس از جمهوري ترکیه منتشر شده است، درآن نفوذ عطارنیز دیده می شود. قبل ازاینکه به حکایت بپردازم، باید در مورد جاهد ظریف اوغلی که در عرصه شعر از مهمترین شاعران ترکی می باشدمعلومات مختصري ارائه کنم. شاعر جاهد ظریف اوغلی، در سال 1940 پایتخت ترکیه در شهر انقره چشم به دنیا گشود.1پدر او از استان ماراش ترکیه آغا نیازي بود، مادرش نیز از استان ماراش خانم شریفه بود. اصلا یکی از بستگان پدرش از قفقاز آمده بودند و به استان ماراش ترکیه مستقر گردیدند. سواد آموزي، رسامی، و در سن خورد سالگی تلاوت قرآن کریم را از سوي مادر و مادر بزرگ خود فرا گرفته است.2تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در " سیورك و قزیلجه حمام " انقره و ماراش گرفته است. در سال 1971 میلادي از بخش زبان و ادبیات آلمانی در دانشکده ادبیات دانشگاه استانبول فارغ التحصیل شد. در سال هاي 1967 و 1973 در فصل تابستان به جرمنی سفر کرده بود.
اولین شعر و مقاله او در اخبار و مجلات محلی به نشر رسیده است. همچنین در سال 1976 زیر نام مجله ي " ماورا" به کمک یکی از دوستان او که در دوره لیسه بودند، به نشر رسید. وي همراي " استاد راسم اوزدورن"، " شاعر اردم بیازد و " شاعر علاوالدین " که همه ایشان در یک دوره درس و تعلیم فرا گرفتدند. اشعار او در مجلات " ینی درگی"، " ترك دیلی"، " دیریلیش "، " ادبیات"، " پاپیروس " و " سویوت یونیلیشلر" به نشر رسیده است. او از سال هاي تحصیلی بدین سوي در شغل هاي مختلف کار کرده است، به عنوان مثال، استاد مکتب، سازمان رادیو و تیلیویزون ترکیه در عرصه مختلف و او در رادیو برنامه هاي تفریحی را نیز نوشته است. در سال 1984 از سوي اتحادیه نویسندگان ترکیه جایزه ادبیات کودکان به او اهدا گردید. ظریف اوغلی صاحب چهار اولاد بود، او در سال 1987 از علت بیماري سرطان در شهر استانبول وفات کرده است و به قبرستان " اوسکودار کوپلوجه " دفن گردید. او در ساحات مختلف کتاب هاي زیادي به نشر رسانده است. به عنوان مثال، شعر، داستان، رومان، روزانه، بازي، سناریو و ادبیات کودکان می باشد. او اشعار زیادي مربوط به کشورهاي افغانستان، سوریه، فلسطین و دیگر مسلمان هاي که توسط جنگ، استبداد و استثمار رنج میبرند، نیز مورد ستایش قرار داده است، همچنین در رابطه به اشغال کشور افغانستان یک رومان توسط او تحریر گردیده است.3
