بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش تأثیر ماهواره برالگو پذیری رفتارهای اجتماعی و اخلاقی دانشجویان پسر دانشگاه فرهنگیان اردبیل می باشد.این پژوهش ازلحاظ نوع هدف کاربردی واز لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان پسر دانشگاه فرهنگیان شهر اردبیل درسال تحصیلی 1395-1396به تعداد 518 نفر تشکیل می دهند که تعداد 220 نفر از آنها به عنوان نمونهی آماری انتخاب شد. برای گرد آوری دادهها ازروش میدانی و ابزار پرسش نامه استفاده شد. به منظورتجزیه تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS21 استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که ماهواره ضمن داشتن محاسن ومزایای فراوان آموزشی، هنری، تفریحی، علمی، القاءعقیده، سازمان یابی، کسب مهارت، سرگرمی وآگاهی دارای بدآموزی های اجتماعی نیزمی باشد و ماهواره برالگوپذیری رفتارهای اجتماعی و اخلاقی دانشجویان تأثیردارد.
کلید واژه ها: رفتاراجتماعی، رفتار اخلاقی، ماهواره، رسانههای جمعی.
مقدمه
رسانه ها، بی مهابا با درونی ترین و تنهاترین وخلوت ترین محفل زندگی شخصی افراد وارد شده واثرات مثبت ومنفی بسیاری را برجوانان می گذارند، بنابراین باید همزمان باپیشرفتهای علمی و تکنولوژی، فرهنگ را نیز ارتقا داده وتوجه داشته باشیم که مدرسه به تنهایی نمیتواند دربرابرامواج پرتلاطم وتعطیل ناپذیر افکارپوچ زیانرسان نسل کنونی را محافظت کند - محمدی،. - 1382 امروزه رسانه های جمعی بهویژه رسانههای شنیداری وغیرمتعاملی به دلیل کارکرد متنوع خود و ایجاد تغییرات پیوسته، بهتدریج جای ارتباط بین فردی ازنوع چهره به چهره راگرفته وموجب شده اند فضای انفرادی، بهجای فضای جمعی وعاطفی درخانواده ها حاکم شود و دراین مسیر، تعامل واقعی فرد بهجای آنکه با افراد دیگر در محیط انسانی سامان بیابد با رسانه های الکترونیکی شکل گیرد ونتیجه این می شود که افراد خانواده بهجای گفتگوی صمیمی بایکدیگر با ابزارهای الکترونیکی ارتباط برقرارکنند - ستوده،. - 1387 دریک تقسیم بندی عمومی میتوان ازسه کارکرد اطلاعاتی، آموزشی و تفریحی برای رسانه ها نام برد، هرچند دربرخی تقسیم بندی ها ازکارکردهای فرهنگی و تفسیری نیز می توان نام برد ولی حد و مرز ثابتی برای تعیین کارکرد رسانه ها وجود ندارد. چارلز رایت1 ازسرگرمی بهعنوان کارکردچهارم رسانه ها نام میبرد - لایی و باقری،. - 1386 باوجود آنکه مشخص کردن کارکردهای رسانه باعث ایجاد پیچیدگی میشود اما میتوان گفت که رسانه ها یک وظیفه وکارکرد مشترک دارند وآن وظیفه یا کارکرد گزینش کردن اخبار ،اطلاعات و برنامه های مختلف است و رسانه ها در پخش کردن این اخبار و برنامه ها با محدودیت روبهرو هستند وگزینش این همه مطالب کارسختی است.
رسانه ها ازطریق ارائهی مسئله، باعث مطرح شدن آن موضوع و اعتباراجتماعی برای آن میشوند. نگرش مثبت یا منفی رسانه درارتباط باپدیدهی مورد بررسی باعث می گردد افرادی که تا آن زمان تفکرخاصی درمورد آن موضوع نداشتند و همیشه بی تفاوت ازکنارآن میگذشتند، برخورد و نگرش خود را دررابطه با آن مشخص کنند. درحال حاضر بیشتراطلاعات ما ازطریق رسانه های جمعی وفناوری های اطلاعاتی و ارتباطی انتقال مییابد و رسانهها داغ ترین، جنجالی ترین و گسترده ترین اطلاعات پیرامون رویدادهای سیاسی– اجتماعی را به ما انتقال می دهند.
اما در کنار جنبه های مثبت این ابزارهای الکترونیکی، باید به برخی ازکارکردهای منفی آنها نیزتوجه داشت.روان شناسان می گویند، پیوندعاطفی که یکی ازمؤلفه های خانواده های منسجم است، دراثر استمرارفضای گفت وگو و تبادل نظر میان
اعضای آن، شکل میگیرد؛ اما رسانه های جمعی به اشکال گوناگون این پیوند عاطفی را مخدوش میسازند و به آن آسیب می رسانند
موضوع مهم دیگر سلطهی اطلاعاتی و تکنولوژیکی غرب است که ازطریق آن فرهنگ غربی روزبهروز در فرهنگهای دیگر و بهویژه فرهنگ اسلامی رخنه کرده، سعی در تحمیل و درونی کردن ارزشها و هنجارهای خود از طریق فنآوری نوین و رسانهها دارد،که به تبع آن نوعی شکاف و تضاد بین اولویتهای فرهنگی، شیوه های تفکر، نگرش، هنجارها و ارزشهای نسل جدید با نسل قبلی پدید میآید
یکی ازکارکردهای منفی رسانه ها در فرایندهویت یابی، ارائهی الگوهای ناسالم دررسانه هاست. این کارکرد، اختصاص به رسانههای مهاجم ندارد، بلکه رسانه های داخلی بهویژه صداو سیما - که حضور ونقش، تصویر و حرکت درآن باعث الگوپذیری بیشترمی شود نیزممکن است خواسته یا ناخواسته در فرایند هویت یابی تأثیرمنفی بگذارند
کارکرد رسانههای مخربی همچون ماهواره موجب شده است که همهی مرزها و حریمهای اخلاقی شکسته شود. برنامههای نامناسب ماهواره به دنبال ترویج احساس آزادی مطلق و یا همان لیبرالیسم جنسی، به دنبال ایجاد آزادی برای روابط جنسی مطلق بوده و با ترویج فرهنگ خود، تمامی افکارمخاطبان خود را متوجه سکس و تلذذ جنسی کرده است. ماهواره، سطح،گستره ومیزان تعمیمپذیری مسائل خصوصی را افزایش داده و سکس را لازمهی زندگی امروزه میشمارد و با برنامههای غیراخلاقی انتظارات کاذب جنسی را به وجود میآورد.
افرادی که بیشتر وقت خود را پای چنین برنامههایی میگذرانند، ناخودآگاه حوزههای تعاملی خود را کاهش میدهند، الگوهایی متناقض و نامتعارف دریافت کرده و به صورت فریبکارانه، نیازخودرا درمحیطی خارج از چارچوب خانواده ارضاء میکنند - گیدنز،. - 1388ازاینرو، هنجارها وارزشهایی که چنین شبکههایی سرلوحهی برنامههای خود قرار میدهند، نهتنها مروج ارزشهای دینی و اخلاقی نیست، بلکه خود عامل ایجاد ناهنجاری درسطح خانواده گشته، برای ترویج و تثبیت افکار، ایدهها و ارزشهای شخصی و گروهی مخاطب را به سوی انحراف از ارزشها و بیبندوباریها سوق میدهد - منادی،. - 1385 برنامههای ماهواره واقبال غیرمعمول آن را بایدمعلول چندعامل دانست؛ نخست،تمایل خانوادهی ایرانی به دیدن سریال وترجیح آن به فیلم سینمایی،تاجایی که بسیاری ازکانالهای ماهوارهای اکنون اقدام به پخش سریال درمیان برنامههای عادی خود نمودهاند.
دوم،تمرکزشبکههای ماهوارهای برحوزههایی از زندگی اجتماعی که جزء حوزههای ممنوع و بعضاً تابوهای جامعهی ایرانی به شمار میروند، مانند روابط آزادانه با جنس مخالف؛ نوشیدن مشروبات الکلی در مواقع جشن وغم؛ عدم تقید به ظواهرمذهبی وکافی بودن داشتن نیت پاک.
