بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تأثیر تمرینات مقاومتی شدید بر سطوح سرمی پروتئین شوک گرمایی - HSP72 - 72 و اینترلوکین- - IL-6 - 6 در زنان دارای اضافه وزن و چاق پرداخت. آزمودنیها 20 نفر از زنان 35-25 سال بودند که به صورت تصادفی به دو گروه مساوی کنترل - - با میانگین سنی 33/30 4/001 سال و شاخص توده بدنی 28/59 2/92 کیلوگرم بر متر مربع - و گروه تمرین مقاومتی شدید - با میانگین سن 31/40 4/17 سال و شاخص توده بدنی 29/13 2/40 کیلوگرم بر متر مربع - تقسیم شدند. آزمودنیها در گروه تمرینات مقاومتی شدید، تمرینات را به مدت 8 هفته و هر هفته 3 جلسه با شدت 70 درصد یک تکرار بیشینه انجام دادند. تمرینات با رعایت اصل اضافه بار و با 8-5 تکرار در هفته اول تا چهارم و 15-12 تکرار در هفتههای پنجم تا هشتم انجام شد. خونگیری از آزمودنیها در دو نوبت پیش آزمون 24 - ساعت قبل از شروع تمرینات - و پس آزمون 48 - ساعت پس از آخرین جلسه تمرین - انجام شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای تی همبسته و تی مستقل در محیط نرم افزار SPSS نسخه 23 انجام گردید. یافته ها حاکی از آن بود که هشت هفته تمرین مقاومتی شدید باعث افزایش معنادار سطح سرمی HSP72 در زنان جوان دارای اضافه وزن و چاق شده است - p<0/05 - ولی بین دو گروه کنترل و مقاومتی شدید تفاوت معنادار نبوده است . - p> 0/05 - از سوی دیگر، هشت هفته تمرین مقاومتی شدید باعث کاهش معنادار سطح سرمی IL-6 در زنان جوان دارای اضافه وزن و چاق شد - - p<0/05 - ولی بین گروههای کنترل و تجربی تفاوت معنادار نبود . - p>0/05 - یافتههای پژوهش همچنین حاکی از کاهش معنادار شاخص BMI - p<0/05 - و کاهش درصد چربی بدن - p< 0/05 - در زنان جوان دارای اضافه وزن و چاق داشت. طبق یافته های پژوهش به نظر میرسد اجرای یک دوره تمرینات مقاومتی شدید توانسته با کاهش فاکتورهای درصد چربی و BMI به بهبود عوامل التهابی منجر گردد.
کلمات کلیدی: تمرینات مقاومتی شدید، پروتئین شوک گرمایی 72، اینترلوکین-6، اضافه وزن و چاقی
.1 مقدمه
چاقی نقش مهمی در ایجاد بیماریهای قلبی- عروقی، فشار خون، دیابت نوع 2، بیماریهای عضلانی و برخی سرطانها - مانند سرطان سینه - دارد . - Cooperg et al, 2010; Uma et al, 2011 - چاقی با ایجاد اختلال در بافت چربی نه تنها منبع تأمین انرژی، بلکه قادر به تولید و انتشار پروتئینهای درگیر در متابولیسم بدن، هومئوستاز خون و پاسخ های التهابی میباشد . - Coppack, 2001 - بافت چربی به عنوان یک بافت فعال متابولیکی شناخته میشود که در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی، پاتولوژیکی، التهابی و پیشالتهابی بدن نقش دارد و هورمونهایی که از این بافت ترشح میشود در شرایط التهابی و پیش التهابی افزایش مییابند . - Bouassida et al, 2010 - مطالعات نشان دادهاند که چاقی با التهاب و فاکتورهای التهابی ارتباط دارد - Schenk et al, 2008; . - Asferg et al, 2009 افزایش سطوح میانجیهای التهابی از قبیل پروتئین واکنشی- 1 - CRP - C، فاکتور نکروز دهنده تومور آلفا 1 - TNF- - ، اینترلوکین 1- بتا - 2 - IL-1 و اینترلوکین-3 - IL-6 - 6 با افزایش خطر ابتلاء و شدت بیماریهای التهابی همراه است . - Kohut et al, 2006 -
سایتوکاینهایی 4 از جمله IL-6 میتوانند به عنوان مولکولهای پیامرسان بین سلولی عمل کنند و بعد از اتصال به گیرنده سلول هدف، به ایجاد فعالیتهای بیولوژیکی منجر شوند. اینترلوکین-6 آزاد شده از سلولهای ایمنی، سایتوکاینی است که اثر پیش و ضد التهابی دارد - Gokhale et al, 2007 - و اغلب به عنوان یک سایتوکاین پیش التهابی طبقه بندی می شود، اگر چه داده ها عنوان میکنند که IL-6 تنظیم کننده پروتئینهای فاز حاد، ضد التهاب و مهار کننده ایمنی است و ممکن است بطور منفی پاسخ فاز حاد را نیز تنظیم کند . - Pedersen, 2006 - اینترلوکین-6 نه تنها توسط سلولهای ایمنی بلکه به میزان زیادی توسط بافت چربی در شرایط التهابی تولید میشود و میزان گردش آن با نمایه توده بدنی، حساسیت به انسولین و تحمل گلوکز مرتبط است . - Shils & Shike, 2006 - این سایتوکاین، توسط بافت چربی ترشح شده و باعث کاهش حساسیت به انسولین5 میشود . - Shehab & El-Kader, 2011 - نتایج نشان داده افزایش یا کاهش سطح سرمی IL-6 با چاقی و مقاومت به انسولین رابطه دارد و افزایش IL- 6 باعث افزایش مقاومت به انسولین و کاهش آن، باعث کاهش مقاومت به انسولین میشود . - Stephan & Krook, 2008; Stephan et al, 2007 - در تحقیقی نشان داده شده که ممکن است ورزش با جلوگیری از افزایش IL-6 و سطح این سایتوکاین یا جلوگیری از افزایش آن نقش مثبتی در پیشگیری از بیماریهای التهابی مانند چاقی، دیابتی و بیماریهای قلبی- عروقی داشته باشد . - Petersen & Pedersen, 2005 -
تحقیقات نشان داده که فعالیت بدنی و ورزشی نقش مهمی در کاهش التهاب و اکسیداسیون در بدن دارند زیرا به دنبال فعالیت فیزیکی نوع سلولهای ایمنی که عمدتاً در اطراف دستگاه گوارش بالغ می شوند تغییر میکند و در نتیجه به دنبال این مسأله از میزان التهاب در بدن کاسته خواهد شد . - Lavie et al, 2011 - بر اساس یافته های برخی مطالعات، فعالیت بدنی می تواند موجب کاهش برخی نشانگرهای التهابی شود . - Gray et al, 2009, Schumacher et al, 2006 - با این حال برخی مطالعات تغییری در نشانگرهای التهابی به دنبال فعالیتهای ورزشی گزارش نکرده اند . - Lemaitre et al, 2004 - تمرینهای مقاومتی یکی از شیوههای تمرینی است که در دراز مدت میتواند سطح پایهی سایتوکاینها را کاهش دهد . - Calle & Fernandez , 2010 - سایتوکاینهایی مانند TNF- و IL-6 با تأثیر بر مراحل مختلف مسیرهای پیام رسانی انسولین میتوانند حساسیت انسولینی را تغییر دهند . - Hotamisligil, 2006 - در برخی از مطالعات کاهش سطوح سرمی IL-6 و TNF- متعاقب 12هفته - Abdelkader, 2010; Jorge et al, 2011 - و 6 ماه - Kohut et al, 2006 - تمرین مقاومتی گزارش شده است. در تحقیقی اثر 12 هفته تمرین مقاومتی بر زنان سالمند حاکی از کاهش شاخصهای التهابی بود . - Ogawa et al, 2010 - تیمرمان و همکاران - 2008 - 6 نیز نشان دادند که تمرینات ورزشی منظم به مدت 12 هفته موجب کاهش سطح موقعیتهای درگردش و کاهش تولید سایتوکاینهای IL-6 و TNF- در سلولهای سیستم ایمنی شده است. یوسفیپور و همکاران - 1392 - نیز گزارش کردند که هشت هفته تمرین هوازی و ترکیبی بر روی بیماران مبتلا به دیابت و دارای اضافه وزن تغییرات معناداری بر سطوح IL-6 ایجاد نکرده است. در پژوهش سلطانی و همکاران - 1392 - که در بررسی تأثیر هشت هفته فعالیت هوازی بر میزان ویسفاتین، IL-6 و TNF- در موشهای ماده ی نژاد اسپراگوداولی انجام شد، این نتیجه حاصل شد که تفاوت معناداری در سطوح پلاسمایی متغیرهای ویسفاتین و IL-6 در گروه تمرین نسبت به گروه کنترل وجود دارد. علیرغم کاهش معنادار IL-6 بر اثر فعالیت ورزشی، برخی از تحقیقات عدم تغییر معنادار IL-6 را گزارش کردهاند. نتایج مطالعهای نشان داد پس از 10 هفته تمرین مقاومتی دایرهای تغییری در سطوح سرمی TNF-، IL-1 و IL-6 مشاهده نشد . - Ferreira et al, 2009 - دونگز و همکاران7 مطالعه ای را تحت عنوان اثر تمرین هوازی یا مقاومتی بر IL-6 و CRP و ترکیب بدنی در سه گروه - هوازی، مقاومتی و کنترل - به مدت 10 هفته انجام دادند. نتایج عدم کاهش IL-6 و کاهش معنادار CRP را در دو گروه نشان دادند. مطالعهای دیگر گزارش کرد که 16 هفته تمرین مقاومتی، استقامتی و همزمان بر روی برخی شاخصهای التهابی در مردان میانسال تأثیر معناداری ندارد . - Libardi et al, 2012 -
چاقی و التهاب ناشی از آن، با سطح پروتئینهای شوک گرمایی - HSPs - 1 نیز در ارتباط هستند . - Morimoto et al., 1994 - پروتئینهای شوک گرمایی مجموعهای از پروتئینهایی در نظر گرفته میشوند که تظاهر آن ها بر اثر شوک گرمایی و مجموعهای از استرسهای دیگر است . - Marius & Noble, 2002 - این پروتئینها در پاسخ به استرس اکسیداتیو، عدم تعادل کلسیمی، تخلیه گلوکز و گلیکوژن یا کاهش فراهمی گلیکوژن، عناصر سنگین، کاهش PH خون، استرس سرمایی، هایپرترمیا 2، ورزش و فعالیت بدنی، تعدادی از هورمونهای استرسی نظیر کورتیزول و کاتکولامینها3 تولید می شوند و در وهله اول نقش حفاظت از سلول را به عهده دارند . - Lancaster & Febbraio, 2007; Marshall et al, 2006 - پروتئین های شوک گرمایی بر اساس عملکرد و اندازه به چندین خانواده اصلی یعنی پروتئین های شوک گرمایی 110، 90، 70، 60 ، 40 طبقه بندی می شوند و به خاطر وزن مولکولی شان 8 - تا 110 کیلو دالتون - معروف هستند . - Asea & Pedersen, 2009 - خانواده پروتئین های شوک گرمایی با وزن مولکولی 70 تا 73 کیلودالتون فراوانترین آنها بودهاند و به دو شکل ساختاری HSP72 - و - HSC73 و عملکردی HSP72 - و - HSP70 وجود دارند . - Marius & Noble, 2002 - این پروتئینهای عملکردی از خانواده پروتئین هایی هستند که در موقعیت فشار روانی تولید میشوند . - Morton et al, 2008 - پروتئین شوک گرمایی 72 از معروف ترین و شاخص ترین پروتئینهای شوک گرمایی است که وزن مولکولی آن 72 کیلو دالتون می باشد . - Asea & Pedersen, 2009 - پروتئین شوک گرمایی 72 در داخل سلول به عنوان یک فعال کننده سیستم ضدالتهابی درون سلولی عمل میکند و صدمه یا مرگ سلولها را در پاسخ به التهاب طولانی مدت به حداقل میرساند. در حالی که HSP72 برون سلولی در تحریک یک پاسخ ایمنی ضدالتهابی درگیر میباشد . - Yamada et al, 2008 - برخی پژوهشها نشان دادهاند که HSP72، میتواند در کاهش مقاومت انسولین و کنترل دیابت نوع 2 نیز مشارکت داشته باشد - Baum et al, 1999; . - Gielen et al, 2003 با توجه به نقشهای متفاوتی که پروتئینهای شوک گرمایی در سطح درون و برون سلولی بر عهده دارند و احتمالاً تغییرات حاد و مزمن آنها متفاوت خواهد بود، شاید بتوان افزایش آنها را شاخصی از عملکرد ورزشی در افراد چاق قلمداد نمود. یکی از علائم تحریک کننده تولید HSP72، تخلیه گلیکوژنی یا کاهش محتوا و در دسترس بودن گلیکوژن درون عضلانی است که به واسطه انقباضات مکرر طی فعالیتهای ورزشی به وقوع میپیوندد . - Febbraio et al, 2004; Morton et al, 2009 -
در بررسی تأثیر تمرینات ورزشی بر سطح سرمی HSP72 تحقیقات اندکی انجام شده است. در تحقیقی با اجرای پروتکل تمرینی خاصی روی چرخ کارسنج به مدت دو و نیم ساعت به صورت موضعی و حاد، تخلیه گلیکوژن عضلات ساق پا منجر به افزایش پروتئین HSP72 گردید . - Febbraio et al, 2004 ; Febbraio et al, 2002 - از سوی دیگر، تمرینات بدنی منظم ممکن است باعث ایجاد سازگاری در بیان و سطوح این پروتئینها در حالت استراحت و در پاسخ به ورزش شود - . - 2010 کیم و همکاران - 2015 - 4 در تحقیقی بیان کردند که سازگاری HSPها ناشی از تمرین در عضلات اسکلتی افراد سالمند به تکرار و مدت تمرینات ورزشی بستگی دارد. تحقیقات همچنین نشان داده تمرین و فعالیت بدنی موجب افزایش حاد بیان ژنی و میزان پروتئین HSP72 در انسان و حیوانات میشود و به صورت مزمن در حیوانات کاهش می یابد . - Morton et al, 2009 - تحقیقات بلندمدت تمرینی که اکثر آنها موشها را مطالعه کردهاند، کاهش میزان HSPs را نشان میدهند . - Kayani et al, 2008 - در برخی تحقیقات دیگر نیز افزایش HSP ها گزارش شده است . - McClung et al, 2007; Noble et al, 2006 -
با مشاهده نتایج پژوهشهای پیشین مشخص می شود که پروتکلهای تمرینی مختلف و همچنین نوع فعالیت ورزشی میتواند نقشهای متفاوتی بر فاکتورهای التهابی و پروتئین شوک گرمایی داشته باشد. از آن جا که تاکنون تحقیقی به بررسی تأثیر تمرین مقاومتی بر HSP72 و IL-6 نپرداخته است، مطالعه حاضر در نظر دارد تا به بررسی تأثیر تمرینات مقاومتی شدید بر سطوح سرمی HSP72 و IL-6 زنان جوان دارای اضافه وزن و چاق پرداخته و به اهداف زیر پاسخ دهد:
-1 بررسی تأثیر هشت هفته تمرینات مقاومتی شدید بر سطح سرمی HSP72 در زنان دارای اضافه وزن و چاق -2 بررسی تأثیر هشت هفته تمرینات مقاومتی شدید بر سطح سرمی IL-6 در زنان دارای اضافه وزن و چاق -3 بررسی تأثیر هشت هفته تمرینات مقاومتی شدید بر شاخص BMI در زنان دارای اضافه وزن و چاق - 4 بررسی تأثیر هشت هفته تمرینات مقاومتی شدید بر درصد چربی بدن در زنان دارای اضافه وزن و چاق
