بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر 8 هفته تمرین تناوبی هوازي بر سطوح سرمی واسپین در زنان دیابتی نوع 2 بود. تحقیق حاضر به روش نیمه تجربی انجام شد، بدین منظور 18 خانم با سابقهي دیابت نوع 2 به روش تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش - n=9 - و کنترل - n=9 - قرار گرفتند. برنامه تمرین تناوبی هوازي شامل 3 جلسه در هفته به مدت 30-45 دقیقه، در ابتدا 3 دقیقه با شدت 70 درصد ضربان قلب بیشینه و 2 دقیقه استراحت فعال و راه رفتن آهسته با شدت 45-50 درصد ضربان قلب بیشینه با 6 تکرار اجرا شد. که با توجه به آمادگی بدنی بیماران، بار کار از لحاظ شدت و تعداد دورههاي تمرین در طی دو ماه افزوده شد .
48 ساعت قبل و پس از برنامه تمرین خونگیري به منظور سنجش مقادیر واسپین سرمی با روش الایزا به عمل آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t همبسته و t مستقل استفاده شد. یافتهها نشان داد که پس از 8 هفته تمرین مقادیر سرمی واسپین در مقایسه با گروه کنترل تفاوت معنیداري نداشت - . - P= 0/226 میزان مقاومت به انسولین، وزن و BMI پس از اتمام دوره تمرین در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی داري یافت . - P < 0/05 - با توجه به یافته هاي این پژوهش می توان نتیجه گرفت 8 هفته تمرین تناوبی هوازي بر سطوح واسپین بیماران زن دیابتی نوع 2 تأثیري ندارد. لذا با توجه به اهمیت تغییرات در سطوح واسپین، به نظر میرسد این بیماران براي بهره برداري موثر از تمرینات تناوبی هوازي باید این تمرینات را براي مدت زمان بیشتري انجام دهند.
واژه هاي کلیدي: آدیپوکاین، تمرین تناوبی هوازي ، دیابت نوع 2، واسپین
-1مقدمه
دیابت نوع 2 یک بیماري متابولیکی اپیدمیک است که شیوع آن در دنیا به طور چشمگیري در حال افزایش است. بنیاد بینالمللی دیابت پیشبینی میکند تا سال2030 میلادي تعداد افراد دیابتی به 438 میلیون نفر برسد. در دنیا هزینه مستقیم و غیرمستقیم بیماري دیابت 174 بیلیون دلار در سال گزارش شده است - . - Tresierras & Balady, 2009 شیوع این بیماري در جمعیت ﮐﻢﺗﺤﺮك و داراي اﺿﺎﻓﻪ وزن، بیشتر است و عقیده بر این است که به علت کمبود تحرك، همهگیري جهانی دیابت نوع 2 در حال شکلگیري است و این بیماري یکی از معضلات بهداشتی قرن بیست و یکم خواهد بود - . - Khademosharie, Amiri Parsa, Hamedinia, & Hosseini-Kakhk, 2014 دﯾﺎﺑﺖ،ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع 2، اغلب همراه با اختلالات متابولیسم لیپید همراه است.
افزایش سطوح اسیدهاي چرب پلاسما یک نقش اساسی در افزایش مقاومت به انسولین ایفا میکند.با توجه به ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت صورت گرفتهي اخیر بافت چربی تنها یک بافت ذخیره کننده چربی و انرژي محسوب نمیشود، بلکه به عنوان یک ارگان اندوکرین 1 فعال محسوب شده - Cho, Han, & Kang, 2010 - و گسترهي وسیعی از هورمونها و سایتوکاینهاي2دﺧﯿﻞ در ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺴﻢ ﮔﻠﻮﮐﺰ، متابولیسم لیپید، التهابی، انعقادي، فشارخون و موثر بر رفتار دریافت غذا را تولید میکنند، از اینرو بر متابولیسم و عملکرد بسیاري از اندامها و بافتها از جمله عضله، کبد، عروق و مغز اثر میگذارد - . - Yamauchi et al., 2001 سایتوکینهاي ترشح شده از ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮب را آدﯾﭙﻮﮐاﯾﻦ3مینامند. سطوح پلاسمایی اغلب آدیپوکاینها با افزایش ﺣﺠﻢ بافت ﭼﺮﺑﯽ و آدﯾﭙﻮﺳﯿﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ . - - Wannamethee et al., 2007
واسپین4 - سرپین برگرفته از بافت چربی احشایی - آدیپوکاین جدیدي است که از بافت چربی احشایی موشهاي صحراییOLETF5، جداسازي و شناسایی شده است . زمانی که موشهاي صحراییOLETF در اوج چاقی، داراي افزایش تودهي بدن و مقاومت انسولینی بودند، غلظت سرمی واسپین در آنها افزایش داشت، در حالیکه با وخیمتر شدن دیابت از غلظت آن کاسته شد. تزریق واسپین به موشهاي چاق شده در اثر تغذیه با غذاي پرچرب و پرساکارز موجب بهبود تحمل گلوکزي و افزایش حساسیت انسولینی گردید که با مهار بیان آدیپوکاینهاي پیش التهابی نظیر لپتین، رزیستین و TNF-α و افزایش بیان آدﯾﭙﻮﻧﮑﺘﯿﻦ و GLUT4 در بافت چربی سفید همراه بود. این مطلب نشان می دهد که ممکن است واسپین نقشی ضدالتهابی داشته باشد - Hida et . - al., 2005 کلوتینگ6 و همکاران - 2006 - گزارش کردند که mRNA واسپین انسانی در بافت آدیپوز7 افراد نرمال، لاغر و با تحمل ﻧﺮﻣﺎل ﮔﻠﻮﮐﺰ قابل تشخیص نبود، ولی به وسیلهي افزایش تودهي چربی، کاهش حساسیت انسولینی و اختلال در تحمل گلوکز میتواند القاء گردد.
تنظیم بیان ژن واسپین به نظر میآید متاثر از میزان ذخیرهيچربی بدن باشد. همچنین القاي واسپین به وسیلهي بافت آدیپوز ممکن است ساز و کار جبرانی در پاسخ به چاقی، مقاومت شدید انسولینی و دیابت نوع2 اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ - . - Klöting et al., 2006محققان اعتقاد دارند که افزایش ترشح این هورمون، باعث کاهش وزن و عملکرد و همچنین افزایش حساسیت به انسولین میشود و میتواند در افراد دیابت نوع 2 و ﯾﺎ اﻓﺮادي ﮐﻪ در ﺧﻄﺮ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري - پیشگیري - هستند، مفید واقع شود - . - Gulcelik, Karakaya, Gedik, Usman, & Gurlek, 2009 از اینرو پیشنهاد می شود که تنظیم افزایشی واسپین، بیانگر مکانیسم جبرانی در مقابل مقاومت به انسولین است.اثرات فعالیت ورزشی در ﮐﻨﺘﺮل، پیشگیري و مدیریت دیابت در بسیاري از مطالعات گزارش شده است - . - Praet et al., 2006
محققین نشان دادهاﻧﺪ ﮐﻪ ورزش ﻫﻮازي با شدت متوسط، عمل انسولین و جذب گلوکز توسط عضلات اسکلتی را بطور موقت بهبود میبخشد - Gomes et al., . - 2009 همچنین شرکت در فعالیت بدنی منظم، کنترل گلوکز خون را بهبود بخشیده و میتواند از دیابت نوع 2 پیشگیري یا آن را به تاخیر ﺑﯿﺎﻧﺪازد.شواهد نشان میدهد که ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ با کاهش خطر دیابت نوع 2 همراه است - . - Droste et al., 2003 درتحقیق چنگ وهمکاران تأثیر یک برنامه 12 هفته اي تمرین هوازي بر روي افراد چاق بررسی شد و هم چنین تحقیقی که لی و همکاران به منظور تعیین ارتباط بین چاقی و سطوح سرمی واسپین بر روي پسران و دختران مبتلا به اضافه وزن انجام دادند مشاهده شد سطوح سرمی واسپین کاهش ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ - al., HYPERLINK \l
دانشگاه بین المللی چابهار ۱۲ و ۲۲ شهریور ماه ۴۹۳۱
- 2011 - دوازده هفته فعالیت ورزشی را بی اثر بر واﺳﭙﯿﻦ - Kim et al., 2007 - و اوبریج1 و همکاران - 2010 - کاهش واسپین را به وسیلهي فشار اکسایشی ناشی از فعالیت نشان دادند - . - Oberbach et al., 2010
با توجه به معضل همه گیري دیابت و اثرات شناخته شدهي واسپین در درمان بیماري دیابت نوع 2 و وجود تناقضات بسیار در زمینهي تاثیر تمرین بر واسپین در این پژوهش به بررسی تاثیر تمرین تناوبی هوازي بر سطوح سرمی واسپین هستیم. این نوع تمرین ممکن است با تحت تاثیر قرار دادن سطوح التهابی و همچنین کمک به بهبود عملکرد جسمانی، مجالی براي مدیریت هرچه بیشتر بیماري دیابت فراهم آورد.
-2مواد و روش ها
تحقیق حاضر از نوع حال نگر، بنیادي و نیمه تجربی میباشد. جامعه آماري تحقیق حاضر را زنان مبتلا به دیابت نوع 2 شهر کرمان با دامنهي سنی 45-60 سال تشکیل دادهاند. و از جامعه آماري، به روش نمونهگیري در دسترس 18 نفر از زنان دیابتی، مراجعه کننده به کلینیک دیابت بیمارستان شهید باهنر کرمان به عنوان نمونه آماري به طور داوطلبانه و پس از تکمیل پرسشنامه سلامتی و میزان فعالیت و امضاي رضایت نامه انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه تجربی 9 نفر و گروه کنترل 9 نفر تقسیم شدند. کلیه آزمودنیها مبتلا به بیماري دیابت نوع 2 - قندخون ناشتا بیشتر از 125 میلی گرم در دسی لیتر - بودند. آزمودنیها همچنین داراي بیماري قلبی_عروقی، اسکلتی عضلانی نبوده و سابقه فعالیت ورزشی منظم نداشتند اما قادر به انجام فعالیت هاي ورزشی بودند. مشخصات عمومی آزمودنیها به تفکیک هر گروه در جدول 1 ارائه شده است.
پروتکل تمرین تناوبی هوازي: در ابتداي پژوهش به منظور تعیین دورهها و شدت بهینهاي که در آغاز پژوهش فشار لازم را فراهم آورد و همچنین قابل اجرا باشد، تمرین مقدماتی با نیمی از آزمودنی ها اجرا شد، که دوره و شدت تمرین مورد نظر به طور میانگین 6 تکرار و 70 درصد ضربان قلب بیشینه بر آورد شد. آزمودنیها 3 جلسه در هفته به مدت 30-45 دقیقه، بین ساعت 3-4 بعد از ظهر به فعالیت پرداختند. شروع پروتکل تمرین به ترتیب 3 دقیقه فعالیت با شدت 70 درصد ضربان قلب بیشینه و 2 دقیقه استراحت فعال و راه رفتن آهسته با شدت 45-50 درصد ضربان قلب بیشینه با 6 تکرار اجرا شد، که با توجه به آمادگی بدنی بیماران، بار کار از لحاظ شدت و تعداد دورههاي تمرین در طی دو ماه افزوده شد . البته قبل از شروع پروتکل تمرینی در هر جلسه آزمودنی ها به مدت 5 تا 10 دقیقه برنامه گرم کردن و در پایان هر جلسه تمرینی نیز به مدت 5 تا 10 دقیقه برنامه سرد کردن داشتند.
روش جمع آوري اطلاعات: چهار روز قبل از اجراي پروتکل تمرین، افراد جهت آشنایی با نحوه آزمونهاي مورد نظر و نیز پر کردن پرسشنامه سلامت براي اطمینان از سلامت عمومی و قلب عروقی فرا خوانده شدند و دو روز قبل از اندازه گیري متغیرهاي آنتروپومتري - قد، وزن، دورکمر و باسن - و حداکثر اکسیژن مصرفی براي خون گیري اولیه آزمودنیها در آزمایشگاه رازي شهر کرمان حاضر شدند. خون گیري اولیه پس از 12 ساعت ناشتا بودن، در ساعات 7 الی 8 صبح انجام شد. و پس از 48 ساعت از آخرین جلسه تمرین، خون گیري مرحله دوم انجام شد و 24 ساعت بعد متغیرهاي آنتروپومتري - قد، وزن، دورکمر و باسن - و حداکثر اکسیژن مصرفی اندازه گیري شد.
