بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش، تأثیر یادگیری مشارکتی بر میزان استرس دانشجویان دانشگاه فرهنگیان، پردیس الزهراء - س - سمنان بوده است. روش تحقیق از نوع توصیفیBهمبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان پردیس الزهراء - س - سمنان در سال تحصیلی 94-95 و روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. به همین منظور از بین دانشجویان دانشگاه مذکور، نمونه ای به حجم 98 نفر انتخاب گردید. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس یادگیری مشارکتی و استرس دانشجویان بود. داده ها توسط نرم افزار pssش و با روش های آماری ص مستقل، ضریب همبستگی پیرسون، رگلسیون خطی، ص تک نمونه ای و تحلیل واریانس یک طرفه تحلیل گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که: بین یادگیری مشارکتی و میزان استرس دانشجویان رابطه معناداری وجود ندارد. یادگیری مشارکتی اثر معناداری بر میزان استرس دانشجویان دارد. تفاوت معناداری بین یادگیری مشارکتی دانشجویان مجرد و متأهل وجود ندارد. تفاوت معناداری بین یادگیری مشارکتی و گروه های سنی مختلف وجود ندارد. تفاوت معناداری بین استرس و گروه های سنی مختلف وجود ندارد.
مقدمه
یادگیری مشارکتی، کار کردن با یکدیگر برای دستیابی به اهداف مشترک در موقعیت های مشارکتی است؛ افراد در چنین شرایطی، نتایجی را دنبال می کنند که هم برای خود و هم برای گروه، سودمند باشند. یادگیری مشارکتی کاربرد آموزشی گروه های کوچک به گونه ای است که دانش آموزان با یکدیگر کار می کنند تا یادگیری خود و دیگران را افزایش دهند. یادگیری مشارکتی، فرایندی است که در آن دانش آموزان در گروه های متشکل از افراد با توانایی های مختلف کار می کنند و بر پایه موفقیت گروهی به عنوان یک کل پاداش می گیرند.
استرس، پاسخ غیر اختصاصی بدن به هر گونه فشاری است که بر آن وارد می شود. این پاسخ می تواند در مقابل هر محرک درونی، شناختی یا محرک های بیرونی و محیطی - عوامل استرس زا - بروز داده شود. استرس، برای توصیف بسیاری از احساسات منفی و واکنش هایی که در موقعیت های چالش انگیز و تهدید کننده وجود دارد، به کار می رود. اگر استرس، ناشی از انتظاراتی باشد که شخص از نظر فیزیکی یا روانی نتواند آن ها را برآورده سازد، سلامت جسمی و روانی او به خاطر می افتد. کاکس - 1993 - در تبیین استرس، بر ویژگی محرک های محیطی که موجب به هم ریختگی و تنش می شود، تأکید می کند. هولمز و راهه معتقدند تغییرات زندگی می تواند برای فرد استرس ایجاد کند و رو به رو شدن با تعداد زیادی موقعیت استرس زا در یک زمان کوتاه، فرد را از نظر روانی تحت تأثیر قرار می دهد. نظام آموزشی و به طور ویژه معلمان باید در جهت بهبود شرایط کار گروهی و مشارکت فعال تمام اعضای جامعه در عرصه های مختلف اجتماعی تلاش کنند که این هدف جز با استفاده از روش یادگیری مشارکتی و کنترل میزان استرس و تنش های دانش آموزان امکان پذیر نیست. با توجه به این که یادگیری مشارکتی بر میزان استرس دانشجویان تأثیر می گذارد ما در این تحقیق به دنبال این هستیم که به پرسش های زیر پاسخ دهیم:
- آیا یادگیری مشارکتی و میزان استرس رابطه ای با هم دارند؟
- آیا میزان یادگیری مشارکتی و استرس در تمام سنین یکسان است؟
- آیا تمایل به یادگیری مشارکتی با وضعیت تأهل ارتباط دارد؟
- آیا وضعیت تأهل بر میزان استرس دانشجویان تأثیر دارد؟
در این پژوهش درصدد بررسی، تأثیر یادگیری مشارکتی بر میزان استرس دانشجویان هستیم.
مبانی نظری و پژوهشی
مبانی نظری یادگیری مشارکتی " واحد کار" فعالیتی است که از نظر آموزشی و پرورشی ارزش دارد و متوجه هدف معینی است. واحد کار معمولا مستلزم بررسی، جمع آوری اطلاعات و یافتن راه حل مطالعه و انجام کار عملی است و اغلب در خارج از مدرسه صورت می گیرد. بخش علی زاده و همکاران - . - 1384 در جریان انجام واحد کار روال معمول و تصنعی کلاس از میان برداشته می شود معلم و دانش آموز با هم همکاری می کنند، کار فردی و گروهی جای فعالیت های کلاس را می گیرد. کلاس به صورت کارگاه در می آید و محدودیت زمانی برداشته می شود. واحد کار موجب تئسعه علایق شخصی دانش آموزان می گردد. اما مدت هاست در نظام آموزش ایران، معلمان با تکیه بر روش های سنتی، به ویژه سخنرانی، شاگردان را به حفظ و تکرار مفاهیم علمی ترغیب می کنند و علی رغم اینکه در محافل علمی و تربیتی و حتی اجرایی صحبت از فعال بودن شاگرد، رشد فکری و آزاد اندیشی می شود، اما عملا چنین نظرهایی جنبه شعارگونه به خود گرفته اند. - صفوی و کرامتی، - 117:1384 آموزش آموزشگاهی، از دیدگاه سنتی، شیوه ای برای انتقال دانش است و یادگیرنده موجودی منفعل است که صرفا اطلاعات را دریافت می کند. در سال های اخیر، این شیوه تدریس از جهات مختلف مورد انتقاد قرار گرفته است 1994:1_34 - ،thء. - r به طوری که شاهد نظرات جدیدی در حوزه علوم تربیتی بوده ایم. تعدادی از نظریه های با نفوذ و قدیمی در حوزه های آموزش، یادگیری، ارزشیابی تحصیلی و شیوه های مدیریت کلاسی به جهت پژوهش های جدید، از درجه اعتبار ساقط شده و نظریه های یادگیری، گرایش بیشتر به طرف رویکرد شناختی است تا نظریه های رفتاری هرگنهان و السون . - 1382 - یا در آموزش، بیشتر بر آموزش های فعال و دانش آموز محور تاکید می شود تا بر روش های موضوع محور یا معلم محور. استوار - - 1387 در روانشناسی به آن گونه یادگیری که با درک و فهم توام باشد، یادگیری معنادار گفته می شود. منظور از روش مشارکتی، نوعی روش یادگیری است که در آن یادگیرندگان در گروه های کوچک چهار یا شش نفری به کمک هم به یادگیری مطالب می پردازند از ویژگی های این روش: تشکیل گروه های کوچک نا متجانس؛ داشتن هدف های روشن و قابل دسترس که همه اعضا؛ ارائه پاداش به موفقیت گروهی؛ وابسته بودن اعضا به یکدیگر؛ معلم به عنوان هدایت کننده؛ مسئولیت فردی فراگیرندگان؛ارزشیابی از فرد؛ تغییر مدت کار در همین راستا کاگان - 1994 - یادگیری از طریق مشارکتی را یک قالب آموزشی می داند که در آن گروه های کوچک و ناهمگن دانش آموزان برای رسیدن به هدف مشترک با هم کار می کنند - عالی،. - 117:1384 کوتنیک و بردوندینی - 2008 - یادگیری مشارکتی را راهبرد آموزشی موفقیت آمیزی می دانند که در گروه های کوچک، متشکل از دانش آموزان با سطوح متفاوت توانایی، فعالیت های گوناگون یاگیری را جهت بهبود درک یک موضوع به کار می گیرد. به زعم گوخال - 1995 - اصطلاح "یادگیری مشارکتی" به آن نوع رو آموزشی اطلاق می گردد که دانش آموزان در سطوح عملکردی متفاوت با هم در گروه های کوچک به سوی یک هدف مشترک گام بر می دارند.
به نظر آلیسون در یادگیری از طریق مشارکتی نقش معلم از " دانای صحنه کلاس به راهنمای عمل" تغییر می یابد. دانش آموزان اگرچه به صورت گروهی به یادگیری اقدام می کنند ولی پیشرفت آنان در یادگیری به صورت انفرادی سنجیده می شود - اسمیت و مک گریگور،. - 1992 عناصر اصلی یاگیری مشارکتی می تواند برای تمام روش های تعاملی ضروری به نظر رسد. گروه های دانش آموزی معمولا کوچک اند و شامل دو تا شش نفر عضو می شوند که اصولا باید ناهمگن باشند که دارای ویژگی هایی هستند: تشکیل گروه های کوچک نامتجانس، داشتن هدف های روشن، وابسته بودن اعضای گروه به یکدیگر، مشارکت برابر، تعامل متقابل،تعامل چهره به چهره،وابستگی درونی مثبت، پاسخ گویی فردی،پدید آوردن و رشد مهارت های اجتماعی، ارزشیابی گروهی
یادگیری مشارکتی، کار کردن با یکدیگر برای دستیابی به اهداف مشترک در موقعیت های مشترکی است؛ افراد در چنینی شرایطی، نتایجی را دنبال می کنند که هم برای خود و هم برای گروه، سودمند باشند. یادگیری مشارکتی کاربرد آموزشی گروه های کوچک به گونه ای است که دانش آموزان با یکدیگر کار می کنند تا یادگیری خود و دیگران را افزایش دهند.
