بخشی از مقاله
چکیده
هدف از مطالعه حاضر برسی 8 هفته تمرینات منتخب والیبال بر عملکرد حافظه بینایی نونهالان است. در ابتدا تمرینات والیبال مورد بررسی قرار گرفتند و سپس از بین آنها چهار تمرین که به حافظه بینایی بیشتری نیاز داشت، انتخاب شد. به این منظور تعداد 50 آزمودنی نونهال 25 - نفر در گروه آزمایش و 25 نفر در گروه عمل - از نونهالان شهرستان الشتر به صورت نمونه در دسترس انتخاب شده و بر اساس سن، بهره هوشی و آزمون بینایی همتاسازی شدند. سپس مداخله از طریق تمرینات منتخب در گروه آزمایشی اجرا گردید. با استفاده از آزمون حافظه بینایی کیم کاراد ساخت 1945 و به صورت طرح شبه آزمای پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل تأثیر تمرینات منتخب بررسی شده و نتایج با روش آماری تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون آماری یومان ویتنی نشان میدهد، مقایسه گروه های آزمایشی و کنترل بر اساس اختلاف پس آزمون با پیش آزمون در متغیر حافظه کوتاهمدت و میانمدت بینایی معنادار است. کوتاهمدت: U=182 - و - p=0,009 و میانمدت: U=146,5 - و . - p=0,001 نتایج آزمون آماری تی مستقل نیز نشان میدهد، مقایسه گروه های آزمایشی و کنترل بر اساس اختلاف پس آزمون با پیش آزمون در متغیر حافظه میان مدت بینایی معنادار است t=4,54 - و df=48 و . - p=0,001 تحلیل نتایج نشان میدهد که هشت هفته تمرینات منتخب والیبال به شکل معناداری سبب افزایش حافظه کوتاهمدت، میانمدت و بلند مدت بینایی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است.
-1مقدمه
"کودک" و "بازی" دو واژهای هستند که تداعی کننده یکدیگرند. گویی کودکان شغلی به جز بازی ندارند و بازی فقط مربوط به عالم کودکان است. بدون تردید میتوان گفت که بازی بهترین شکل فعالیت طبیعی هر کودک محسوب میشود و در زندگی کودک اهمیتی ویژه دارد. بازی برای هرکودک در حال رشد، از ارزش مختلفی برخوردار است. روانکاوان معتقدند که بازی برای غلبه بر آسیبها یا ناراحتیهای عاطفی ضروری است. به طور کلی میتوان مزایا و ارزش بازی برای کودکان را در پنج دسته تقسیم بندی کرد که عبارتند از: -1 ارزش اخلاقی -2 ارزش درمانی-3 ارزش عقلانی -4 ارزش اجتماعی -5 ارزش جسمانی فعالیت بدنی نیز به معنای حرکت بدن به کمک عضلات و استخوانهاست که با مصرف انرژی همراه است. به نظر می-رسد هر قدر فعالیت بدنی بیشتر باشد، فایدههای بیشتری هم بدست خواهد آمد در حالیکه چنین نیست. بیشترین فایده از انجام فعالیتهای بدنی زمانی به دست خواهد آمد که برنامهریزی شده باشد. به نظر میرسد ما آدمیان تقریباً هرچه داریم یا هرکه هستیم از برکت حافظه است افکار و تصورات ما حاصل کار حافظه است و ادراک و اندیشه و حرکتهای ما ازآن سرچشمه میگیرد. حافظه پدیدههای بیشمار هستی ما را در کل واحدی یکپارچه میسازد. همانطور که اگر ذرات تشکیل دهنده بدن با نیروی جاذبه ماده به هم نمیچسبید، بدن ما از هم میپاشید، اگر نیروی پیوند دهنده و وحدت بخش حافظه نمیبود هشیاری ما به تعداد لحظههای زندگیمان تجزیه میشد.
نیسر - 1967 - 4 اولین کسی بوده که اصطلاح پایداری بینایی را تحت عنوان حافظه تصویری به کار برده است. به نظر او درون داد بینایی میتواند به مدت بسیار کوتاهی در انبار حافظه کوتاه مدت ذخیره شود که میتوان پس از قطع تحریک آن را بازیابی یا یادآوری کرد - به نقل از ایروانی: . - 1386 حافظه بینایی اطلاعات حاصل از حرکات چشم در دامنه زمانی گسترده درباره ویژگیهای ظاهری موقعیتهای مشاهده شده قبلی است - ویلسون . - 2009 حرکت دیداری از سه رکن تشکیل شده است: بازتاب - واکنش سریع چشم - ، ثبات - برقراری ثبات دیداری بین دو نقطه - و کنترل آگاهانه چشم. زمانی که فردی مشغول بازی والیبال است سعی دارد یک توپ را دنبال کند مغز شروع به هدایت حرکتهای چشمی بر روی توپ میکند که شامل حرکت سریع چشم از نقطهای به نقطه دیگر، توقف و ثبات حرکتی سریع برای دریات اطلاعات، انتقال از راه اعصاب و سرانجام ادراک و طبقهبندی اطلاعات در مغز میشود. افرادی که توانایی حرکت دادن سریع چشم خود را از نقطهای به نقطه دیگر ندارند، اغلب با تجربه خستگی و بیش فعالی مواجه میشود - ویلسون: . - . - 2009 بلایدز5 توضیح میدهد که حرکت، فعالیت بدنی و تمرین وضعیت شیمیایی هورمونها، الکتریسیته واکنشهای سیستم را متعادل میسازد و از طریق تغییر در حافظه ثبتی و یادآوری، سطح یادگیری را تغییر میدهد - بلایدز:. - 2004 بررسیهای بیشتر نشان میدهد فقط بازیهای با سرعت بالا و اکشن باعث تقویت این توانایی در انسان میشود. این بازیها باعث میشود بازیکنان مجبور شوند به سرعت اطلاعات تصویری را تجزیه و تحلیل کنند و پاسخ مناسب را بسته به موقعیت بدهند - باولیر: . - 2003 محقق در این پژوهش به دنبال بررسی این موضوع بوده که آیا تمرینات منتخب والیبال میتواند بر حافظه بینایی اثرگذار باشد یا خیر؟
-2روش پژوهش
روش تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی و طرح پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه آماری تحقیق حاضر را تعداد 50 کودک 12-9 ساله شهرستان الشتر تشکیل میدادند که به طور در دسترس انتخاب شده و بر اساس سن و آزمون حافظه بینایی همتاسازی شدهاند. شرکت کنندگان سابقه هیچ گونه فعالیت در رشته والیبال را نداشتهاند. سپس همه شرکت کنندگان در تست اولیه حافظه بینایی کیم-کاراد شرکت کردند و پس از اتمام آزمون اولیه، تعداد 50 کودک به صورت در دسترس انتخاب و به دو گروه 25نفره تقسیم شدند که شامل یک گروه کنترل و یک گروه آزمایش میشد که عبارت بودند از: گروه -1 کنترل که هیچ تمرین خاصی انجام نمیدادند. گروه-2 گروه آزمایش که تمرینات منتخب والیبال شامل اسپک، سرویس و دریافت را به مدت 8 هفته انجام میدادند و بعد از 8 هفته از همه افراد هر دو گروه پسآزمون به عمل میآمد تا اثر تمرینات والیبال بر روی تقویت حافظه بینایی مورد بررسی قرار گیرد. تحلیل دادهها توسط واریانس نشان خواهد داد که گروههای تجربی تحقیق در مهارت و حافظه بینایی پیشرفت معناداری داشتهاند. آزمون حافظه بینایی: برای ارزیابی حافظه بینای ی از جعبه آزمون حافظه بصری کیم- کاراد استفاده میشود. در داخل این جعبه 18صفحه مقوایی قرار دارد. 2صفحه بزرگ و 16صفحه کوچک. برای راحتی کار صفحات بزرگ را با نامهای "صفحه "1 و "صفحه "2 مینامند. هردو صفحه بزرگ به صورت شطرنجی نقاشی شدهاند و شامل 16مربع هماندازه میباشند. روی "صفحه "1 در هر مربع یک شکل دیده میشود که دارای جهت است. شکلها متضمن معنای خاصی نیستند. صفحه 2 نیز همانند صفحه 1 شطرنجی است، بااین تفاوت که در 16 صفحه آن شکلی نیست و خالی میباشند. 16صفحه کوچک نیز به اندازه مربعهای ترسیم شده روی صفحات 1و2 میباشند و روی هرکدام شکلی وجود دارد که دقیقا همانند با یکی از اشکال موجود در صفحه 1 است. این آزمایش در سه مرحله انجام میگیرد. در مرحله اول حافظه کوتاه مدت، در مرحله دوم حافظه میان مدت و در مرحله سوم حافظه بلند مدت آزمودنی ارزیابی میشود. ضریب پایایی این آزمون در حد قابل قبول - r=0/81 - است.پس از آماده کردن صفحه آزمون کیم- کاراد و آزمودنی به ترتیب زیر آزمایش را شروع میکنیم. - آزمودنی نباید از قبل صفحه آزمون را دیده باشد -
مرحله اول: ابتدا آزمودنی پشت میز مینشیند. صفحه2 را که فقط یک صفحه خالی است و مربعهای کوچک در یک یا دو ردیف بدون هیچ ترتیب خاصی جلوی وی قرار میگیرد به طوری که دسترسی به آنها برای وی راحت باشد. روی این صفحات کوچک پوشانده میشود تا احتمال یادگیری اشکال و تداعی به حداقل برسد. سپس دستور آزمایش به ترتیب زیر برای آزمودنی خوانده میشود:
