بخشی از مقاله
چکیده
معنویت سازمانی از جمله دریچه هاي نوینی است که در حوزه رفتار سازمانی گشوده شده و هر روز علاقمندان بیشتري را جذب خود می کند. گرچه مطالعات زیادي پیرامون نظریه هاي سازمان و معنویت صورت گرفته است لیکن آنچه محقق را بر آن داشت تا به نگارش این مقاله مبادرت ورزد، مفغول ماندن مبحث توسعه معنویت سازمانی با رویکرد برون گرا بود.
علی رغم بیان روش هاي مختلف ترویج و توسعه معنویت در محیط کار و سازمان در مطالعات موجود، هیچیک از آنها به نقش تئوري نهادي در توسعه معنویت اشاره اي نکرده است. آنچه در این مقاله بیان شده است بررسی گسترده ادبیات تحقیق در حوزه نظریه هاي سازمان، اشکال سازمانی معنویت گرا و بنیان هاي توسعه اي معنویت می باشد. نویسندگان کوشش کرده اند نقش نظریه نهادي بر توسعه معنویت سازمانی را با رویکرد برون گرا تشریح نمایند و در نهایت بکارگیري این تئوري را به عنوان راهکار نوینی جهت پیشبرد اهداف سازمان هاي معنویت گرا ارائه دهند.
-1 مقدمه
قلمرو مدیریت و سازمان، چه به لحاظ نظري وچه به لحاظ عملی، اخیراًتحت تأثیر نیرویی قدرتمند تحت عنوان معنویت قرار گرفته است. مفهوم معنویت در کار، چالش قرن بیست و یکم براي سازمان هاست. این امر به عنوان موضوع پژوهشهاي دانشگاهی وعلمی به طور جدي مطرح است - میتروف و دنتون1، . - 1999 بدین ترتیب روند رو به رشد ورود مباحث معنویت در کسب و کار و سازمان، با تمام شک، تردیدها و انتقاداتی که بر آن وارد می شود، غیرقابل اجتناب است. تاثیر گذاري آن نیز در تمامی قلمروها و حوزه هاي نظري و علمی همچنین بر مدیریت و سازمان غیر قابل انکار است. در خصوص منافع معنویت براي سازمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشخص شده است بین معنویت محیط کار و افزایش تعهد نسبت به اهداف سازمان، افزایش اعتماد و امانتداري در سازمان، افزایش نوع دوستی و عدالت، افزایش خلاقیت، افزایش سود و بهبود روحیه، افزایش بهره وري سازمان، افزایش عملکرد سازمان و کاهش جابه جایی و غیبت رابطه وجود دارد - صانعی و حسن پور، . - 1391 اینکه معنویت چیست در ادامه به آن پرداخته می شود اما همانطور که میتروف و دنتون بیان می کنند: آنچه بشر بحران زده کنونی با آن مواجه است این سوال نیست که سازمان ها باید معنوي شوند یا خیر؟ بلکه سوال این است که
»چگونه« باید معنوي شوند. اگر قرار است این سازمانها باقی بمانند راهی جزء معنوي شدن ندارند.
قابل توجه است عمده تحقیقات معنویت به بیان پیامدهاي فردي گروهی و سازمانی آن پرداخته اند و کمتر به راههاي پرورش آن تمرکز داشته اند. آنچه از بررسی ادبیات تحقیق به دست می آید شامل روش هاي درون فردي یا میان فردي است که از رویکرد دورن گرا براي ترویج معنویت سازمانی استفاده کرده است و اینکه چگونه می توان از بیرون معنویت را به درون سازمان ترویج داد مطلبی است که مغفول مانده است. بر این اساس این تحقیق راهکاري برون گرا با استفاده از تئوري نهادي براي پرورش معنویت سازمانی ارائه می نماید.
-2 مفهوم معنویت:
بهترین واژه اي که بتواند معناي معنویت و نقش حیاتی آن در زندگی افراد را منعکس کند واژه »وابستگی متقابل«است. افرادي که با سازمان هاي »معنوي تري« در ارتباطند، »سودآوري بیشتري« مشاهده می کنند. طی نظر سنجی که از مدیران ارشد درسال 1999 صورت گرفته است پاسخ دهندگان شدیداً بین دین و معنویت فرق قائل شده اند.
از د یدگاه آنان دین تعبیر و موضوع بسیار نامناسبی در محیط کار است از سوي دیگر ، معنویت موضوعی بیسار مناسب براي بحث و گفتگو تلقی می شود. این موضوع بدین معناست که آنان هیچ ترس، ملاحظه یا تردیدي نسبت به سوء استفاده هاي احتمالی از معنویت نداشتند. آنان معنویت را احساس بنیادي برقراري ارتباط با خویشتن کامل خویش، دیگران و جهان هستی تعریف کرده اند. بنابر اظهارات آنان افراد در سازمان هاي معنوي قادرند بخش بیشتري از »خود کاملشان« را در کار به منصه ظهور برسانند. این افراد می توانند مقدار بیشتري از خلاقیت، احساسات و هوشمندي کامل خود را به کار گیرند. خلاصه ، سازمان هایی که معنوي انگاشته می شوند، ازاعضاي خود عواید بیشتري کسب می کنند.
