بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق سعی شده که اهمیت نقش دهیاری - حکمروایی خوب - در توسعه پایدار اقتصادی در روستاهای دهستان خاوه جنوبی شهرستان نورآباد دلفان از توابع استان لرستان مورد بررسی قرار گرفته و مشخص خواهد شد تا چه حد با برنامههای عمرانی خرد و کلان کشورمان و اجرا نمودن آن در سطح روستا و مناطق روستایی کاربردی بوده و با انتظارات اهالی روستاها همخوانی داشته است؛ و همچنان سعی شده که علاوه بر استفاده از نظریه محققان در این رابطه و موضوع مورد بحث و پیشینه عملی و مبانی نظری استدلال آنان مورد بررسی قرار گرفته و همچنین تحقیق مذکور به روش توصیفی پیمایشی صورت گرفته، و با توجه به پراکندگی روستاهای نورآباد دلفان، سه روستا از دهستان خاوه جنوبی به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است. این روستاها عبارت اند از: برخوردار - مرکز دهستان - با جمعیت 4512 نفر، روستای چراغ با جمعیت 722 نفر و روستای تاج امیر با جمعیت 785 نفر، روستاهای فوق از نظر موقعیت جغرافیایی بطور یکنواخت در یک جلگه دشتی - دهستان خاوه - قرار دارند.
برای بررسی موضوع پژوهش، پرسشنامهای تدوین گردید و در بین جامعه آماری توزیع و نتایج آن گردآوری شد. و از همه مهمتر توسعه پایدار در این موقعیت جغرافیای که در رشد و پیشرفت توسط دهیار و ظرفیتی که میتواند ایجاد کند در زمینههای مختلف برای محیط روستاهای هدف این تحقیق مد نظر بود است. از میان آنها 3 مقوله که در یافتههای پژوهش هم بیانگر آن بود که روستائیان، هم نقش دهیاریها را در زمینه کارآفرینی و اشتغالزایی برای روستا، وهم در زمینه درآمدزایی و جذب گردشگررضایت متوسط و در رابطه با تلاش جهت مکانیزاسیون کردن کشاورزی و فروش محصولات کشاورزی روستائیان مذکور - گزینه خوب - ارزیابی نمودهاند و در پایان این پژوهش گذری برنتیجه گیری بعمل آمده حاکی از آنست جهت پیشرفت هر منطقه و این چند روستای مورد پژوهش فوق لازمه توجه جدی و در حد عمل به توسعه پایدار روستا و زیرساختهای آن بوسیله اداره کننده - دهیار - و سایر متولیان این امر ضروری میداند.
واژگان کلیدی: دهیاری، توسعه پایدار، اقتصاد روستا، دهستان خاوه
-1 مقدمه
یکی از ابعاد توسعه پایدار »بعد اقتصادی« آن می باشد که به دلیل نقش بارز آن در بنا نهادن جامعهای آرمانی، بر هیچ کس پوشیده نیست تا آنجا که میتوان آن را از اولویتهای دنیای امروز دانست، اولویتی که بر اساس آن بسیاری از محاسبات و معادلات جهانی شکل میگیرد. جست و جو در متون اسلامی در این زمینه، نشان میدهد که اسلام در پرداختن به مسائل و مباحث مربوط به توسعه اقتصادی، از همه مذاهب و مکاتب دیگر پیشی گرفته است. روستاها نیز در دنیای امروز در زمینه توسعه و رشد اقتصادی بیش از پیش نقش بازی میکنند و نقش روستاها در پیشرفت اقتصادی یک کشور بسیار بارز میباشد. توسعه پایدار اقتصادی روستاها با توجه به اهمیتی که دارد یکی از اهداف اساسی سیاست گذاریهای کلان در همه کشورها و بخصوص در ایران است.
تاکنون به منظور دستیابی کشورهای در حال رشد به توسعه روستایی و کشاورزی، استراتژیهای متفاوت و در مقاطع زمانی مختلف طراحی و اجرا شده اند که در بسیاری از موارد نتوانستهاند اهداف توسعه پایداررا در این کشورها محقق سازند. یکی از مهمترین دلایل عدم موفقیت استراتژیهای یادشده، عدم توجه به فعالسازی سرمایههای اجتماعی، توسعه اقتصادی و توسعه منابع انسانی و افزایش مشارکتهای جمعی و مردمی در میان روستاییان و کشاورزان بوده است - امیرانی و ظریفیان، . - 117 :1382 توسعه اقتصادی میتواند در رفع مشکلات فوق نقش اساسی ایفا کند و به عنوان استراتژی مناسب برای توسعه روستایی مورد استفاده قرار گیرد.
امروزه اهمیت توسعه اقتصادی و به دنبال آن کارآفرینی روستایی و نقش حیاتی آن در پیشبرد توسعه کشورها، به ویژه کشورهای در حال رشد بر هیچ کس پوشیده نیست. با افزایش توجه به منابع زیستی و نیاز نسل آینده در بُعد توسعه پایدار از دهه 1980به بعد لزوم تأکید بر این بُعد از توسعه اهمیت بالایی یافت، توسعه اقتصادی و کارآفرینی در روستا از این امر جدا نیست زیرا جامعه روستایی با ماهیت وجودی و ساختاری و کارکردی ارتباط نزدیک با محیط پیرامون دارد. و کشاورزی از فعالیتهای مهم روستا در فضای باز متأثر از عواملی مانند نوع خاک و اقلیم و در نتیجه توجه به عوامل محیطی در توسعه اقتصادی و کشاورزی اهمیت بالایی به منظور کاهش مخاطرات محیطی، استفاده مناسب از منابع و جزء اینها دارد. - افتخاری و همکاران، - 46 :1389بنابراین توسع هاقتصادی توسط دهیاری در مؤلفههای کارآفرینی پیشبرد اهداف کشاورزی و سایر منابع درآمد زایی روستا میتواند در رفع مشکل فوق نقش اساسی ایفاء کند و به عنوان استراتژی مناسب برای توسعه روستا از طریق مشارکتهای مردمی و به کارگیری منابع انسانی موجود نه تنها موانع را برطرف نماید میتواند بانی پیشرفت اقتصاد در روستا گردد.
این پژوهش به بررسی نقش دهیاری ها با رویکرد توسعه ی اقتصادی در مجموعه روستاهای دهستان خاوه جنوبی - روستاهای دارای دهیاری - در شهرستان دلفان پرداخته است. این دهستان با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی، گستردگی حوزه های روستایی، استعدادهای ذاتی و بالقوه این دهستان، وجود زمینه ها و پیش زمینه های اقتصادی ، اجتماعی -فرهنگی و زیست محیطی موجود در مجموعه روستاهای این دهستان و لزوم توجه اساسی به ارتقای هر یک از این ابعاد برای رسیدن به اصل توسعه پایدار اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی، این دهستان ضروری تشخیص داده شد و مورد وارسی قرار گرفت. در این راستا، روند تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال است که، آیا دهیاری های دهستان خاوه جنوبی در توسعه پایدار اقتصادی موفق عمل کرده اند؟
مواد و روشهای تحقیق
برای جمع آوری دادهها از پرسشنامه و مصاحبه - برای افراد بی سواد - استفاده شده است. روایی پرسشنامه حاضر با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که مقدار آن برآورد شد که حاکی از همسانی خوب سوالات میباشد. دادههای گردآوری شده با استفاده از نرم افزارspss 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت وهمچنیندربکارگیرینقشه ی منطقه ی موردبررسیازنرمافزارArc Gis9.2ودرترسیم جداول و نمودارها نیز از برنامهExcelاستفاده شده است.
محدوده مورد مطالعه
در این تحقیق ناحیه مورد مطالعه ما روستاهای دهستان خاوه جنوبی شهرستان دلفان در استان لرستان میباشد. شهرستان دلفان در شمال غربی استان لرستان، جنوب غربی استان همدان و در جنوب شرقی استان کرمانشاه واقع شده است .دلفان با2700کیلومتر مربع وسعت، در دل سلسله جبال زاگرس واقع و دو رشته کوه گرین از سمت شمال و شمال غربی و سفید کوه از سمت جنوب و جنوب غربی آن را مانند حصاری در بر گرفته اند .شهرستان دلفان دارای سه بخش مرکزی،خاوه، وکاکاوند و440روستا دارای سکنه و87روستای خالی از سکنه می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضررا3روستای دارای دهیاری دهستان خاوه جنوبی از بخش خاوه شهرستان دلفان،تشکیل می دهند.
