بخشی از مقاله
تاثير مديريت منابع انساني و منابع مالي در عملکرد پروژه هاي ساختماني
چکيده
شيوه مديريت منابع انساني و منابع مالي يکي از مهمترين مشکلات اساسي در صنعت ساخت و ساز مي باشد.
محدوديت نيروي انساني و مديريت آن از يکسو و محدوديت منابع مالي و عدم وجود مديريت مالي مناسب از سوي ديگر باعث شده است که زمان و کيفيت ساخت پروژه هاي ساختماني به چالش کشيده شده و از راندمان و زمان کارائي آن کاسته شود. در اين نوشتار پژوهشي سعي شده است ضمن تاکيد بر تاثير مديريت مديريت منابع انساني و نقش مديريت مالي بر اثر بخشي پروژه هاي ساختماني و نيز تاکيد بر بخش برنامه ريزي و کنترل پروژه ، مکانيزم انطباق مالي و فني «دانش محوري» به عنوان يک روش چند منظوره جهت برنامه ريزي و مديريت منابع انساني و نيز پيش نيازي مناسب جهت جبران کمبود سواد و عملکرد کارگران و مديريت مالي مطلوب در طول زمان اجراي پروژه ارائه گردد.
واژگان کليدي : مديريت انساني و مالي، بودجه بندي ، کارفرما، تأمين مالي، نقدينگي، کيفيت ، نظام پاداش .
١- مقدمه
پروژه هاي ساختماني مخلوطي از رشته هاي مختلف و شرکت کنندگان گوناگون است که به صورت مجموعه اي نيمبند بخشي از اقتصاد را تشکيل مي دهند. ساختمان نقش محوري در رفاه ملي از جمله توسعه واحدهاي مسکوني، ساختمانهاي اداري، کارخانه هاي صنعتي و باز سازي امور زير بنائي کشوري و ديگر امکانات عمومي را دارد. در نتيجه تمرکز بر سر مديريت کارآمد کل پروژه ، تعدادي روال سازماندهي و روشهاي نوين بايد مورد توجه قرار گيرد.
نخست بحث مديرت منابع مالي مي باشد که در ساخت يک پروژه ساختماني «کوچک يا بزرگ » بايد مورد بررسي و از همه جوانب سنجيده عمل شود که چه در حين شروع ، اجرا و پايان مشکلي ايجاد نشود و دوم بحث مديريت منابع انساني مي باشد که هر چه با اين دو اهرم با علم زياد و جديت برخورد شود در به هدف رساندن يک پروژه بسيار تاثير گذار و باعث رسيدن به بهترين نتيجه با صرف حداقل هزينه و مديريت خوب و استفاده از بهترين منابع انساني با کمترين هزينه مي شود.
توجه به دو اهرم فوق در راستاي اهداف يک سازمان پيمانکاري يا مالکانه باعث بهره وري منابع ، کاهش هزينه ها و بهبود سازماني و در نهايت افزايش سود قرار مي گيرد.
٢- مباني مديريت مالي
تعاريف مختلفي براي مديريت مالي و محدوده آن در يک پروژه ساختماني وجود دارد که در زير به برخي از آن اشاره مي شود:
١-٢- برنامه مالي پروژه
بر نامه مالي پروژه يک ابزار يا وسيله براي طراحي فعاليت آينده مديريت که شامل منابع مالي و برآورد هزينه هاي توليد و غيره پروژه و در نتيجه در آمد هاي حاصله پس از اتمام پروژه مي باشد.
٢-٢- هزينه بندي
هزينه مفهومي مقداري ريالي است که کليه فعاليت هاي مالي طرح ريزي شده پروژه با يک واحد مشترک مانند پول يا تعداد محصولات توليد شده تشريح مي شود که در عمل به آن بودجه نيز مي گويند که بايد نتايج مالي برنامه ها و فعاليت هاي طرح ريزي شده را در يک دوره معين (سالانه ، کوتاه مدت يا بلند مدت ) ارائه کند که از ابتداي پروژه تا انتهاي پروژه را در بر گيرد.
٣-٢- اهداف هزينه بندي (بودجه بندي) و مديريت مالي
١- الزام به برآورد پيشنهادهاي اندازه گيري فعاليت هاي پروژه مستلزم به مقدار در آوردن هزينه و درآمد آن است .
٢- فراهم ساختن چهار چوب ارزيابي فعاليت ها و ارزيابي دوره اي سياست هاي مديريت مالي
٣- ايجاد مبنائي براي بررسي دستاوردها
٤- ايجاد برنامه اي براي پيشرفت پروژه
٥- کنترل هزينه ها در بخش هاي مختلف
٦- اتخاذ تصميماتي براي هزينه کردن و تامين مالي پروژه
٧- کنترل کارکرد بخش هاي مختلف مربوط به پروژه از طريق بازبيني، بازدهي و پيشرفت و صرفه اقتصادي آن
٨- هدايت پروژه به سمت اهداف که شامل نگهداري نقدينگي کافي و تحصيل سود مورد انتظار مي باشد.
به طور خلاصه کار فرمايان و مديران پروژه به دلايل ذيل به منابع مالي و مديريت مالي احتياج دارند الف )مفهوم مالي برنامه ها ب )هزينه اجرائي برنامه
ج )معيارهاي سنجش ، نظارت و کنترل پروژه ها
با داشتن منابع مالي مناسب و هزينه کردن آن توسط مديريت مالي، مسئوليت عملکرد و کنترل لازم ، موقعيت اقتصادي پروژه و بازدهي پروژه در هر لحظه زمان مشخص مي شود که با کنترل مديريت و اجراي قسمتهاي مختلف پروژه بهبود و بازدهي نيز افزايش مي يابد و امکان تعيين نمودن قيمت پروژه (همه يا قسمتهاي تعريف شده پروژه ) را فراهم مي کند.
٤-٢- الزامات مديريت مالي
١-٤-٢- تخصيص اختيار و مسئوليت
به منظور پيشرفت و در به نتيجه رسيدن تعريفات هدف پروژه يک کميته مرکب از نمايندگان مختلف از جمله (کارفرما يا نمايندگان کارفرما- نماينده فني قراردادي - برنامه ريزي و کنترل پروژه و نماينده مدير پروژه و ...) يک مسئول مديريت مالي منصوب مي شودکه مسئوليت او نظارت بر بودجه ، روند پروژه ، گذاشتن مديران مختلف و کنترل آنها با رعايت اشتراک در تقسيم بنديها و کد گذاري ها در راستاي اهداف اصلي پيش اشاره شده پروژه مي باشد.
٢-٤-٢- اطلاعات هزينه ها و درآمدها
مديريت مالي پروژه بايد در تمام طول پروژه با توجه به توان مالي کارفرما و مباحث تخصيص هزينه ها پروژه را پيش برده و تمام نقاط فراز و نشيب پروژه را رصد کرده و کليه هزينه ها و درآمدهاي مختلف مربوط به پروژه و ساير سياست هاي مربوط به حاشيه سود و غيره را کنترل نمايد و با گذاشتن نيروهاي مختلف و کارآمد عملکرد آنها را نيز مورد ارزشيابي قرار داده و نتيجه آن را به کارفرما يا نماينده مستقيم آن در پروژه اعلام نمايد که کارفرما يا نماينده ايشان با توجه به اطلاعات اخذ شده از مدير مالي قدمهاي بعدي خود را برداشته و پروژه را به هدف اصلي خود نزديک نمايد.
جدول ذيل کنترلهاي لازمه جهت يک پروژه را قبل ، حين ، و بعد از انجام کار نشان مي دهد.
٥-٢- نقش بخش هاي کليدي پروژه و رابطه آن با مديريت مالي
در يک پروژه و يا يک سازمان پروژه محور ساختار هاي سازماني مختلفي قابل تعريف است که جهت حفظ عموميت تعاريف و مباحث مختلفي وجود دارد نقش بخش کليدي پروژه که شامل برنامه ريزي و کنترل پروژه ، فني و قرار دادي، مالي مي باشد که صرف نظر از وظائف ذاتي هر يک از سه بخش فوق لازم است هماهنگي لازم بين اين سه بخش در جهت يکپارچه سازي روند مثبت و کنترل اطلاعات زير نظر مدير مالي پروژه صورت گيرد تا فرآيند تعريف شده پروژه قابل انجام شود و هماهنگي بين آنها بايد انعطاف لازمه و واقع گرايانه با توجه به ماهيت هر پروژه را داشته باشد و بايد تقسيم بنديها، کد گذاري ها و فرمها در سه بخش فني ز قراردادي، برنامه ريزي و کنترل پروژه و مالي طوري طراحي شود که يک سيستم کارآمد اطلاعات و سپس توليد گزارشات تحليلي مطلوب که وضعيت تصميم گيري مديريتي در مورد وضعيت مالي پروژه را براي کارفرما ز مدير مالي و مديريت منابع انساني را در برداشته باشد.
جدول ٢-٢- به پايان رسيدن يک پروژه با موفقيت با بازدهي سود آور حداقل زمان ، کمترين نيرو و ابزار آلات ، بهترين برنامه
٣- مديريت منابع انساني
مديريت منابع انساني بعنوان مهمترين شاخه اصلي بعد از مديريت منابع مالي در هر پروژه نقش ايفا مي کند و مي توان گفت اگر مديريت منابع انساني يک پروژه آگاهي کامل و مديريت قوي داشته باشد آن پروژه در به ثمر رسيدن ، هزينه و زمان کمترو با کيفيت بهتر به ثمر مي رسد.
اين مديريت تعريف هاي متعددي را در بر مي گيرد که بطور کلي مديريت منابع انساني به عملياتي گفته مي شود که مقدمتاً با آموزش ، توسعه مهارتهاي حرفه اي، توسعه سازماني و توسعه تحقيقات در ارتباط است . اين مديريت به عنوان يک رشته
