بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش، تاثیر کاربردخاکی و محلول پاشی اسید هیومیک بر روی عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کلزا - Hyola - 308مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آزمایشی در قالبطرح کاملاً تصادفی و در 4 تکرار بصورت گلدانی به اجرا درآمد. تیمارها شامل کاربرد خاکی اسید هیومیک در 4 سطح 0 - ، 1، 2 و 4 گرم بر کیلوگرم خاک - ، محلول پاشی اسید هیومیک در 4 سطح - 0، 0/1، 0/2 و - % 0/4 هر کدام از سطوح به سه قسمت تقسیم و در سه مرحله - استقرارگیاه، به ساقه رفتن، شروع گلدهی - محلول پاشی شد .
نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان دادروشهای محلول پاشی ومصرف خاکی نسبت به شاهد در سطح %1 معنی دار شد هر دو روش بهترین اثر را بر عملکرد واجزای عملکرد داشته، اما در مجموع بر اثر مصرف خاکی اسیدهومیک عملکرد واجزای عملکرد تاحدود بیشتری نسبت به روش محلول پاشی افزایش یافت .
مقدمه
کلزا ازگیاهان روغنی است که کشت آن در سالهای اخیر در ایران مطرح شدهاست، از آنجای که در حال حاضر % 90 روغن کشور وارداتی است. توسعه کشت کلزا نقطه امیدی برای تامین قسمت عمدهای روغن مورد نیاز کشور است کاربرد بیش از حد کودهای شیمیایی در کشاورزی باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی از جمله تخریب فیزیکی خاک وعدم توازن عناصر غذایی شده است
اسیدهیومیک با افزایش جمعیت موجودات زنده خاک، اصلاح وضعیت فیزیکی خاک، تعدیل pH، اثرات آنزیمی و هورمونی روی رشد گیاه، افزایش قدرت جذب مواد غذایی، افزایش جوانه زنی و رشد ریشه و بهبود محصول از لحاظ کمی وکیفی می گردد
اسید هیومیک با اکثر کودهای شیمیایی سازگار بوده و قابل اختلاط می باشد، در آب به خوبی حل شده و با کودهای مایع دیگر قابل اختلاط می باشد و می توان آن را از طریق محلول پاشی، مصرف خاکی، سیستم های آبیاری تحت فشار وتیمارهای بذری - بذرمال - استفاده کرد - سماواتی وملکوتی . - 1384 مخلوط کردن اسید هیومیک با خاک باعث تحریک رشد و تکثیر ریشه میشود که در نهایت این افزایش در رشد ریشه به جذب مواد غذایی از خاک کمک می کند
مطالعات نشان میدهد اسید هیومیک سبب افزایش طول و تعداد ریشه و تحریک ریشه دهی فرعی می گردد و به طور کلی ریشهزایی بیشتر از شاخه تحت تاثیر اسید هیومیک قرار می گیرند . - Nerdi et al., 2002 - چندین محقق به دنبال آزمایشات متعدد
به این نتیجه رسیدند که مصرف اسید هیومیک به صورت محلول پاشی برگی سبب افزایش جذب مواد غذایی و بهبود رشد، عملکرد و کیفیت تولید برخی محصولات زراعی میگردد که این تاثیرات ممکن است باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی و درنتیجه کاهش آلودگی وهزینه های تولید محصول شوند.هدف ازاین آزمایش، بررسی تاثیر مصرف خاکی و محلول پاشی اسید هومیک بر شاخص های رشد و ارتباط آن با عملکرد واجزای عملکرد کلزا می باشد.
مواد روش ها
در این پژوهش، تاثیر کاربرد خاکی و محلول پاشی اسید هیومیک بر روی عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کلزا - Hyola - 308مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آزمایشی در قالبطرح کاملاً تصادفی و در 4 تکرار بصورت گلدانی به اجرا درآمد. تیمارها شامل کاربرد خاکی اسید هیومیک در 4 سطح 0 - ، 1، 2 و 4 گرم بر کیلوگرم خاک - ، محلول پاشی اسید هیومیک در 4 سطح - 0، 0/1 %، % 0/2 و - %0/4 بود.
کاربرد خاکی به صورت پودر اسید هیومیک و در زمان کشت بر اساس وزن خاک گلدان صورت گرفت. برای محلول پاشی، هر کدام از سطوح به سه قسمت تقسیم و در سه مرحله - استقرارگیاه، به ساقه رفتن، شروع گلدهی - و در زمان عصر یا غروب و به گونه ای که تمامی برگها خیس شوند، بر روی گیاهان اسپری شد. اسید هیومیک مورد استفاده در این آزمایش اسید هیومیک 80 درصد با نام تجاری هیومکس بود.
برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک - جدول - 1 اندازگیری شد. سپس تعداد 10 عدد بذر گیاه در هر گلدان در عمق 2 سانتیمتری خاک کاشته که پس از سبز شدن و گذشت دو هفته، تعداد بوتهها به چهار عدد در هر گلدان تقلیلیافت. سپس پارامترهای رشد رویشی گیاه و عملکرد و اجزای عملکرد اندازگیری شد .آنالیز آماری و مقایسه بین تیمارهای مختلف با استفاده از نرم افزار SAS انجام و برای ترسیم نمودارها از برنامه Excel استفاده شد.
جدول-1 خصوصیات شیمیایی وفیزیکی خاک
نتایج و بحث
باتوجه به جدول تجزیه واریانس اثر نحوهکاربرد سطوح مختلف اسیدهومیک بر عملکرد واجزای عملکرد بیان شد
جدول:2 جدول تجزیه واریانس نحوهکاربرد وسطوح مختلف اسیدهومیک
مطابق با جدول تجزیه واریانس،صفت طول غلاف در سطح آماری یک درصد معنی دار شد.نتایج مقایسه میانگین دادهها طول غلاف نشان داد که تیمار کودی 4 گرم بر کیلوگرم مصرف خاکی اسید هومیک با6,39 سانتی متر بیشترین مقدار وتیمار شاهد4,77 سانتیمتر کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند. ناردی وهمکاران - 2002 - اعلام کردنداسید هیومیک از طریق اثرات مثبت فیزیولوزیک از جمله اثر بر متابولیسم سلول های گیاهی وافزایش غلظت کلروفیل برگ باعث افزایش عملکرد گیاهان می شوند
درگزارش دیگر با مقایسه صفت تعداد خورجین در بوته با تعدادشاخه فرعی در بوته مشخص گردید که هر دو مورد با محلول پاشی آهن در آغاز ساقه رفتن وآغاز گلدهی افزایش می یابند که این امر نشان دهنده تاثیر فراوان تعدادخورجین حاصل از شاخه فرعی برعملکرد دانه است . - Ulen., 1995 - بیشترین تعدادخورجین در بوته 28,75مربوط مصرف خاکی با سطح 4 گرم بر کیلوگرم وکمترین مقدار هم شاهد است.
a و b به ترتیب مصرف خاکی و محلول پاشی 1 و 2 و 3 و 4 به ترتیب 0 - ، %0,1 محلول پاشی 1gr/kg soil مصرف خاکی ،%0,2 محلول پاشی 2gr/kg soil مصرف خاکی، %0,4 محلول پاشی 4gr/kg soilمصرف خاکی -
شکل-1 مقایسه میانگین تعداد خورجین درگیاه تحت تاثیر سطوح وکاربرد مختلف اسید هومیک
اولکان - - 2008 در بررسی خود نشان داد که تیمار اسید هیومیک سبب افزایش تعداد دانه در سنبله وتعداد سنبلچه در سنبله و ارتفاع گیاه جو شده است.رائول وهمکاران - 1991 - گزارش کردند که تعداد دانه در خورجین از عوامل تعیین کننده عملکرد دانه در کلزا است. هر عاملی که دانه را افزایش دهد سبب بالا رفتن عملکرد دانه می شود. بیشترین مقدار 24,66مربوط است به مصرف خاکی با سطخ 4گرم برکیلوگرم وکمترین مقدار 17,37 دانه در خورجین مربوط به شاهد است
شکل-2 مقایسه میانگین تعداد دانه در خورجین تحت تاثیر سطوح وکاربرد مختلف اسید هومیک
