بخشی از مقاله
.1چکیده
اهداف: پدیده حاشیهنشینی، خصلت شهرنشینی است و خصلت شهرنشینی، از خصلتهای عمدهی جامعهی صنعتی است. این پدیده توام با آسیبهای اجتماعی، روانی و عاطفی بسیاری همراه است؛ آیندهی روبهروی این افراد، توام با ابهام است و بر این اساس امید متزلزلی به زندگی دارند . بر این اساس پژوهش حاضر با انتخاب زنان حاشیهنشین به بررسی امکان تاثیرگذاری آموزش تنظیم هیجان بر توانمندی زنان در حوزه امید به زندگی اقدام نموده است.
روش: پژوهش از نوع نیمهآزمایشی و طرح پژوهشی از نوع پیشآزمون - پسآزمون با گروه کنترل ودوره پیگیری 45 روز بود. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان ساکن حاشیه شمال شهر اصفهان بود. نمونه پژوهش شامل 40 نفر از زنان حاشیه شمال شهر اصفهان بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی به دو گروه آزمایش 20 - نفر - و کنترل 20 - نفر - گمارده شده اند. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه 8 ماده ای امید بود. گروه آزمایش در طی 8 جلسه 2 ساعته تحت آموزش تنظیم هیجان قرار گرفته در حالیکه گروه کنترل هیچ آزمایشی را دریافت نکردند. بهمنظور تحلیل داده ها، از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری استفاده شد.
یافتهها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آموزش تنظیم هیجان بر امید زنان ساکن حاشیه شمال شهر اصفهان تاثیرگذار نبوده است. نتیجهگیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر امید به زندگی زنان حاشیهنشین، سازهای است که قابلیت تغییرپذیری اندکی در مقابل آموزش تنظیم هیجان دارد. بر اساس پژوهش حاضر، امید به زندگی در زنان حاشیهنشین فراتر از تنظیم هیجانی بوده و تغییرات امید مستلزم چشم-اندازی روشن از آینده و ترسیم آیندهای دسترسپذیر برای زنان است.
.2مقدمه
حاشیهنشینان شهری1،جزء محرومترین قشرهای جامعه شهری محسوب میشوند. بر اساس این محرومیت، این افراد در برابر هرگونه آسیب اجتماعی، بیدفاع و آسیبپذیرند - حاجیوسفی، . - 1382 بر اساس محرومیتها و مشکلاتی که برای حاشیهنشینان وجود دارد، ساکنان این نواحی، با آسیبهای متفاوت روانشناختی و اجتماعی روبهرو هستند - لطفی، . - 1390 بر این اساس، رسیدگی و بررسی این مسائل و مشکلات ضرورت ویژه دارد. بهخصوص زنان در این حوزه آسیب-های بیشتری را متحمل میشوند - توکلیدینانی، 1392 و نقدی، . - 1390 بر این اساس، توانمندسازی زنان در مقابل آسیب، اهمیت خاصی دارد - ماگار2،. - 2003 از سوی دیگر در طی دهههای گذشته، در مطالعات توجه بسیار زیادی به صفات روانشناختی و فرآیندهای روانشناسی مثبت شده است به ویژه این که این سازهها در رفاه آدمی موثر هستند - سلیگمن، . - 1998 در بیان اهمیت روانشناسی مثبت همین کافی است که به انتشارات این حوزه توجه گردد؛ برای مثال در نشر روانشناسان آمریکایی - سلیگمن، سیگزنت مهالی3، 2000 a, b؛ پژوهش روانشناسی4، 2003، بازنگری در روانشناسی عمومی5، با مستر و سیمونتون6، - 2005، کتابهای مرجع - برای مثال لینلی و جوزف7، 2004؛ آنگ و ون دولمن8، 2007؛ اشنایدر و لوپز9، - 2002، کتب متنی - برای مثال کار10، 2004؛ کامپلتون11، 2005 و پترسون 12، . - 2006 در زمینه روانشناسی مثبت، امید به زندگی13، از جمله سازههای مورد توجه است - سیگزنت مهالی، . - 2000b اشنایدر - 2002 - ، امید را بهعنوان انگیزانندهای به سوی اهداف مطلوب میداند.
امیدواری از جمله سازههای مرتبط با هیجانات است - اشنایدر، . - 2006 مشکلات هیجان موضوعات بسیار مهمی هستند که در 14 DSM 5، بیش از 75 درصد از طبقههای تشخیصی را در بر گرفتهاند - وارنر و گراس، . - 2009ازاینرو، تنظیم-هیجان15، بسیار مورد توجه بوده است - گراس، . - 2007بر این اساس با توجه به غنای مفهومی سازه امید - اشنایدر16، 2000a و 2000 b، - 2002، اهمیت آسیبهای زنان حاشیهنشین و بدبینی آنان نسبت به آینده - کریمی،1382؛ خوب آیند، - 1384 و ارزش عملی مداخلات تنظیم هیجان - برای مثال بارلو1، 2002؛ نیومان، کاستونگویی، بارکوک و مولنار2، 2004؛ کریتزکریستوف، کرنولی گیسبون و کریتزکریستوف3، 2004و گرینبرگ، - 2002، پژوهش حاضر تاثیرگذاری آموزش تنظیم هیجانی بر امیدبه زندگی زنان حاشیهنشین اصفهان را مورد بررسی قرار داده است.
.3ادبیات تحقیق
از طرح نظریهی امید - اشنایدر، - 1991در حدود بیست سال زمان میگذرد؛ با وجود گذر زمان، در این زمینه ادبیات پژوهشی چشمگیری وجود دارد که حاکی از تاثیرگذاری سازه امید بر حوزههای گوناگون زندگی است. برای مثال: ارتباط بین امید بالا و عملکرد دانشگاهی بهتر - گیلمن، دولی و فلورل4، 2006؛ اشنایدر، شدی و چیاونز5، - 2002؛ ارتباط بین امید بالا و عملکرد ورزشی - کاری و اشنایدر6، 2000؛ کاری و همکاران7، . - 1997 رابطه بین امید و بهزیستی روانشناختی روانشناختی - چانگ و دسی مون8، 2001؛ فلدمن و اشنایدر9، - 2005؛ رابطه بین امید و سازگاری با بیماریهای جسمی - اروینگ، اشنایدر و کرسن10، - 1998؛ ارتباط امید و احساس معناداری زندگی - فلدمن و اشنایدر، - 2005؛ رابطه امید واحتمال یافتن مزایا در مشکلات و سختیها - تنن و افلک11، 1999؛ فلدمن، . - 2005 علاوه بر این مداخلات درمانی بر اساس امید نیز شواهد قابل توجهی دارند - کلاسنر، اشنایدر و چاونز12، 2000؛ چاونز و همکاران13، . - 2006 امید حتی به عنوان یک مولفه ی ضروری و لازم برای زندگی توصیف میگردد - الیوت و الور14، . - 2009 امید به عنوان یک نیروی زندگی پویای چند بعدی است - دوفالت و مارتوچیو15، - 1985؛ که قابلیت تغییرپذیری دارد - داگلبی و همکاران16، . - 2012 امیدواری پدیدهای شناختی، معطوف به هدف است - اشنایدر، 2002؛ اشنایدر و همکاران، . - 1991 امیدواری زیربنای شناختی لازم برای دستیابی به موفقیت در پیگیری هدف را میآفریند - فلدمن و راند17، . - 2009 نظریهی امید، یک سازه با مبنای قوی است که بهعنوان بخشی نوظهور از روانشناسی مثبت قلمداد میگردد - اشنایدر و لوپز18، . - 2002 امیدواری در ارتباط با موارد زیر است: رضایت از زندگی و بهزیستی - گیلمن، دولی و فورل19، 2006، مارکوس و همکاران، - 2007a، سلامت فیزیکی - برگ و همکاران20، - 2007، پایبندی به درمان - گیلمن، هوبند و فورلانگ21، - 2009، موفقیتهای آتی افراد - مارکوس، پیز- ریبریو و لوپز،2007b،رز و رابینسون،. - 2007 در متون پژوهشی بر اساس روشهای
