بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق بررسی تاثیر آموزش دوره های ضمن خدمت بر تدریس معلمان ابتدایی شهرستان مریوان بود. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی اجرا می گردد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهرستان مریوان می باشند
روش نمونه گیری در این تحقیق تصادفی بود. برای انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران اصلاح شده استفاده شد که بر اساس آن تعداد 72 نفر از معلمان ابتدایی شهرستان مریوان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد که شامل 28 سوال بود وتاثیر دوره های ضمن خدمت را بر چهار عامل مورد بررسی قرار میداد . از نرم افزار SPSS و آزمون آماری ضریب همبستگی و آزمون t تک نمونه در سطح معنی داری 0/05 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
یافته های تحقیق نشان داد که آموزش دوره های ضمن خدمت بر تدریس معلمان تاثیر معنی داری دارد.آموزش های ضمن خدمت بر استفاده معلمان از روش های فعال تدریس تاثیر معنی داری دارد. آموزش های ضمن خدمت بر بهبود مدیریت کلاس درس معلمان تاثیر معنی داری دارد. آموزش های ضمن خدمت بر تقویت میل به مطالعه در معلمان تاثیر معنی داری دارد. آموزش های ضمن خدمت بر افزایش توانایی معلمان تاثیر معنی داری دارد.
.1 مقدمه
از عوامل مهم توسعه اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی، گسترش همه ابعاد آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص و دانا به کار است. تحولات بزرگی که در زمینه های دانش هر سازمانی به طور روزانه اتفاق میافتد، نیازهای جدید آموزش را برای مشاغل مختلف به وجود می آورد که تحصیلات دانشگاهی صرف، پاسخگوی این نیاز نیست و به انواع دیگر آموزش ها، مانند آموزش ضمن خدمت توجه دارد. آموزش ضمن خدمت، در حقیقت دانش جدیدی را در سبدآموزشهای قبلی فرد قرار میدهد.
در دنیای معاصر، بیش از هر زمان دیگر بقاء و دوام سازمان ها در گرو تعامل بین روش های اجرای کار در سازمان با تغییر و تحولات و نوآوری ها فراسازمانی است. کلید اصلی این تعامل در استفاده از مکانیزممؤثر آموزش ضمن خدمت کارکنان است. اصولاً آموزش های ضمن خدمت را جزیی از آموزش های مداومی میتوان تصور کرد که انسان ها برای ایفای نقش مؤثر در روابط شغلی و به طور کلی روابط اجتماعی به آنها نیازمندند
آموزش ضمن خدمت بخش جدایی ناپذیر ازآموزش هر کشور است و با توجه به سرعت پیشرفت علم باید بتوان انسانی خود را هر چه بیشتر کارآزموده ساخت. دوره های ضمن خدمت، کارکنان را در حل مشکلات کاری و اخذ تصمیمات تواناتر می سازد. هم چنین، سبب افزایش علاقه در انجام کار افراد می گردد اما، از آن جایی که آموزش ضمن خدمت برای افراد شاغل می تواند، مشکلاتی، مانند: تداخل زمان کار و حضور در کلاس، ترددهای زیاد در شهر و افزایش هزینه های جانبی برای سازمان مربوطه شود، می توان امیدوار بود، با استقرار دوره های آموزش ضمن خدمت به صورت مجازی این گونه هزینه ها را به حداقل ممکن کاهش یابد؛ زیرا مطالعات متعدد نشان داده است که یادگیری الکترونیکی حداقل به میزان آموزش سنتی اثر بخش است و حتی از آن نیز کاراتر می باشد و موجبات خرسندی یادگیرندگان را بیشتر فراهم می سازد
محققان نشان داده اند که بین آموزش های ضمن خدمت و عملکرد معلمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، بین آموزش های ضمن خدمت و خرده های مقیاس های کارآیی، آشنایی با وظایف، همیاری گروهی، به روز بودن و رضایت شغلی رابطه مثبت و معناداری دیده شد
سازمان آموزش و پرورش برای بقاء و دوام خود بیش از هر زمان دیگر به توانمندسازی معلمان خود از طریق اجرای روشهای مناسب آموزشی نیاز دارد. با توجه به این که تحقیقات متعدد در رابطه با توانمندسازی در سایر سازمانها انجام شده است، ولی در آموزش و پرورش استان کردستان به خصوص در مورد تاثیر آموزشهای ضمن خدمت مجازی بر توانمندسازی معلمان تحقیقی صورت نگرفته است. در این راستا هدف تحقیق حاضر پاسخ به این سوال است آیا آموزش دوره های ضمن خدمت بر تدریس معلمان تاثیر دارد؟
-2تئوری و پیشینه:
آموزش ضمن خدمت فرآیندی است، آموزشی که در طول خدمت جهت بهتر کردن راندمان کاری یک کارمند و برای افزایش بهره وری یک شرکت یا سازمان صورت میگیرد، که به نوبه خود می تواند، تأثیرات مطلوبی روی توانایی و مهارت شغلی کارکنان و قبول مسؤلیت بیشتر و مستمر در آینده و کسب شرایط بهتر برای افراد در محل کارشان بگذارد. آموزش های ضمن خدمت سنتی دارای کمبودها و مشکلاتی است که می توان، برای جبران این کمبودها و حل مشکلات موجود از آموزش ضمن خدمت مجازی استفاده کرد.[6]
به نظر می رسد، در آموزش های ضمن خدمت معلمان نیز، این نظام نوین یادگیری مثمرثمر باشد. در بسیاری از مراکز آموزش عالی و ادارات و سازمان ها، آموزش مجازی بخش مهمی از آموزش و ارتقاء منابع انسانی در سازمان شده است. یادگیری در هر مکان و زمان، انعطاف پذیری نهفته در ذات آن، هزینه کمتر نسبت به آموزش رو در رو، آن را برای سازما ن ها جذاب نموده و این جذابیت همچنان در حال افزایش است
به دلایل مختلف، از جمله تغییر برنامه های درسی، اصلاح محتوای کتاب ها و یا برای به روز شدن دانش، اطلاعات و مهارت های معلمان همه ساله دوره های کوتاه مدت ضمن خدمت زیادی در سطح مدارس، مناطق آموزشی، استانها و یا به صورت ملی برای معلمان برگزار می گردد. نظام و فرایند برنامه ریزی و اجرای این دوره ها تقریبا یکسان است. براساس نتایج برخی تحقیقات انجام شده پیرامون دوره های ضمن خدمت معلمان، علی رغم هزینه های مصروفه زیاد و فراگیر بودن، این دوره ها تاثیر چندانی در بهبود عملکرد معلمان نداشته است . ضعف محتوایی از لحاظ کاربردی بودن، روزآمد نبودن، عدم تناسب محتوا با نیازهای آموزشی معلمان
عدم توجه به مباحث بنیادی روش های تدریس در دوره های ضمن خدمت، استفاده از روشهای سنتی تدریس در دوره های آموزشی معلمان پایین بودن میزان اثربخشی دوره ها، عدم آموزش کامل مهارت اساسی تدریس از جمله رو شهای خلاق عدم تاثیر مثبت دوره ها بر عملکرد معلمان
ضعف در منابع آموزشیِ در اختیار معلمان، عدم ایجاد ارتباط و دسترسی مناسب معلمان به گردهمایی های آموزشی و مولفان برنامه ها و کتب درسی، محدود بودن دوره های آموزشی در زمینه فناوریهای جدید از جمله نارسایی های دور ه های ضمن خدمت برگزار شده بوده است
ظهرابی و همکاران - - 1390 عنوان کردند بین آموزش های ضمن خدمت و عملکرد معلمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
همچنین، بین آموزش های ضمن خدمت و خرده های مقیاس های کارآیی، آشنایی با وظایف، همیاری گروهی، به روز بودن و رضایت شغلی رابطه مثبت و معناداری دیده شد.
نادری و همکاران - - 1386 تحقیقی با عنوان توانمندسازی کارکنان از طریق آموزش های ضمن خدمت در شرکت پالایش نفت اصفهان انجام دادند که نتایج تحقیق نشان داد از دیدگاه مدیران افزایش توانمندی های کارکنان از طریق آموزش های ضمن خدمت تنها در مولفه های مسئولیت پذیری، راهبردگزینی، سازگاری، رقابت و یادگاری صورت پذیرفته و در سایر مولفه ها این افزایش کمتر از حد متوسط بوده است
معصومه غفوری - 1385 - به »بررسی تأثیر آموزش ضمن خدمت بر کارآیی دبیران زن مقطع متوسطه شهر تهران « پرداخت نتایج نشان داد میزان قبولی شاگردان از طریق شرکت دبیران آنان در دوره های آموزش ضمن خدمت افزایش یافته است و در زمینه توانایی دبیران و استفاده از شیوه های تدریس فعال نیز دارای کارآیی بوده و توانایی دبیران را در کنترل و اداره کلاس افزایش داده است. همچنین دوره های آموزش ضمن خدمت باعث افزایش دقت دبیران در کارها و همچنین دانش تخصصی آنان شده است و باعث بهبود عملکرد دبیران در استفاده از شیوه های مناسب ارزشیابی تحصیلی گردیده است و نهاتاًی این که دوره های آموزش ضن خدمت در زمینه همکاری دبیران با والدین، دانش آموزان و اولیای مدرسه و همکاران نیز دارای کارآیی بوده است.
صمد ایزدی - 1371 - تحقیقی را در زمینه »بررسی کارآیی و اثربخشی آموزش های ضمن خدمت معلمان مقطع کاردانی رشته آموزش ابتدایی در سطح استان مازندران« انجام داد. شاخص های مورد سنجش در این پژوهش روش تدریسمعلّم، نظم و دقت، همکاری معلمان با یکدیگر و اولیاء، مهارت تفکر برای حل مشکلات دانش آموزان می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده که آموزش ضمن خدمت باعث افزایش دقت در افراد و میزان همکاری و ارتباط بین معلمان با یکدگیر و با اولیاء دانش آموزان در اثر شرکت در آموزش ضمن خدمت افزایش یافته است. مهارت تفکر برای حل مشکلات درسی و غیردرسی دانش آموزان و افزایش در توانایی معلمان نیز از تأثیرات دیگر این آموزشها در افراد می باشد.
حمیدرضا زاده گلی - - 1373 در تحقیقی با عنوان »ارزشیابی اثربخشی دوره های آموزش ضمن خدمت کوتاه مدت بر عملکرد کارمندان وزارت معادن و فلزات« به نتایج زیر دست یافته است : آموزشهای ضمن خدمت براساس نیازسنجی از مشاغل طراحی و موجب ارتقای شغلی و ایجاد علاقه بیشتر در کارمندان نسبت به مشاغل خود گردیده است و اختلاف نظری بین کارمندان و سرپرستان مشاهده نشده است. شرکت کارمندان در دوره های آموزش ضمن خدمت موجب کسب دانش فنی و شغلی بیشتر آنان شده است ولی درجه تأیید سرپرستان و کارمندان یکسان نمی باشد.
علی فتحی - 1378 - در پژوهشی با نام »مقایسه کارآیی آموزگاران دارای مدرک کاردانی و کارشناسی ضمن خدمت با سایر آموزگاران شاغل در اداره آموزش و پرورش لامرد فارس« پرداخت. نتایج بدست آمده از این تحقیق عبارتند از:
-معلمان دارای مدرک کاردانی و کارشناسی ضمن خدمت کاراتر از معلمان دارای مدرک کاردانی و کارشناسی از سایر مراکز هستند. -میانگین کارآیی معلمان دارای مدرک کاردانی و کارشناسی آموزش ضمن خدمت بالاتر از میانگین کارآیی معلمان دارای مدرک دیپلم است.
-معلمان دارای مدرک دیپلم دانشسرای تربیت معلم کاراتر از معلمان دارای مدرک دیپلم دبیرستانی هستند. -رابطه بین کارآیی و سن منفی است بدین معنی که با افزایش سن کارآیی کاهش می یابد.
جمال پیری 1378 به بررسی میزان اثربخشی دوره های آموزش ضمن خدمت کوتاه مدت از دیدگاه آموزگاران مقطع ابتدایی شهرستان تبریز هدف کلی آن تعیین اثربخشی دوره های آموزش ضمن خدمت کوتاه مدت می باشد.
نتایج نشان داد که دوره های آموزش ضمن خدمت کوتاه مدت همکاری معلمان با یکدیگر و همکاری آنان را با مدیریت مدرسه، دانش آموزان و اولیای آنان افزایش می دهد. در ارتباط با تأثیر دوره های آموزش ضمن خدمت کوتاه مدت در افزایش مهارت های فکری معلمان در جهت حل مشکلات درسی و غیردرسی دانش آموزان حدود 63/19 درصد از دوره دیده ها - زن و مرد - و حدود 59/13 درصد دوره ندیده ها - زن و مرد - در این رابطه نظر مثبت داده اند.
