بخشی از مقاله
چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارتهای ارتباطی برابعاد خلاقیت دانش آموزان دختر دبیرستانهای ماهشهر انجام شد و یک طرح نیمه تجربی بود. آزمودنی پژوهش 140 نفر بودند که به دلیل عدم همکاری برخی از آزمودنی ها به تعداد 136 نفر کاهش یافت. 68 - نفر گروه آزمایش و 68 نفر گروه کنترل - ، که ازمیان دانش آموزان دبیرستان های دخترانه به شیوه نمونهگیری خوشهای به صورت تصادفی چند مرحلهای انتخاب شدند. برای جمع آوری دادهها از مقیاس پرسشنامه خلاقیت عابدی استفاده شد تحلیل کوواریانس حاصل از تاثیر آموزش مهارتهای ارتباطی بر ابعاد خلاقیت دانش آموزان دختر به ترتیب /22؛27,/17؛/18 است با تکیه بر این یافتهها می توان دریافت که آموزش مهارتهای ارتباطی برابعاد خلاقیت دانش آموزان دختر تاثیردارد.
-مقدمه:
مهارت ارتباطی نوعی از مشارکت فعال در یک گفت و شنود است، فعالیتی که گوینده را در انتقال منظور خویش، یاری می کند - چهارسوقی،. - 1381 گوش دادن فعال، فرایند فعالی است که در آن گوش دهنده تصمیم می گیرد تا با توجه دقیق به گوینده گوش دهد که شامل تمرکز بر پیام های گوینده است - هاروجی و دیکسون، - 2004 و هدف از آن ،تامین این منظور است که گوش دهنده به آنچه گفته می شود، خوب گوش دهد نه اینکه حدس بزند
در مهارت گوش دادن، کافی نیست که شنونده سراپا گوش باشد و تمام حواس خود را به سخنان گوینده معطوف دارد، بلکه برای اطمینان از درک مطلب باید استنباط خود را به طور خلاصه به او منتقل کند. مهار و نظمدهی به هیجان ها به عنوان مولفه دیگری از مهارتهای ارتباطی نقش مهمی در برقراری، تداوم و سلامت روابط اجتماعی ایفا می کند و به طور کلی این مهارت ناظر بر توانایی ابراز احساس ها و مهار آنها و نیز کنار آمدن با هیجان ها و عواطف دیگران است
تنظیم عواطف مفهوم چند بعدی است که توصیف کننده شیوه هایی است که افراد به تجارب عاطفی، پاسخ می دهند عدم توانایی در تنظیم عواطف تا حدودی باعث می شود که افرادبرای تعدیل شدت هیجان های خود از رفتارهای تکانشی و مضر استفاده کنند - گراتز و رومر، . - 2004 توانایی دریافت و ارسال پیام های واضح ارتباطی همواره مورد توجه بوده است
نه تنها دریافت و ارسال پیام به معنای عام، بلکه توانایی کشف معنای حقیقی پیام کلامی و غیر کلامی در ارتباط اجتماعی نیز حایز اهمیت است. در واقع توانایی درک چگونگی تاثیر گذاری در روابط اجتماعی و نیز توانایی فهم دیگران که از آن تحت عنوان "بینش نسبت به فرایند ارتباط " یاد می شود نیز یکی دیگر از مهارتهای ارتباطی می باشد. قاطعیت یا فعال بودن در ارتباط نیز به عنوان یک مهارت ارتباطی دیگر مطرح است. این مهارت ناظر به توان ابراز عقاید و احساسات خاصی است که علیرغم معقول بودن، گاهی اوقات با هنجارهای گروهی همخوانی ندارد. همچنین برخورداری از جسارت بدان حد است که فرد نتواند صرف نظر از واکنش عاطفی دیگران سوالات و ابهامات خود را بیان کند - حسین چاری و فداکار، . - 1384 خلاصه اینکه مهارتهای اجتماعی و ارتباطی در زندگی روزمره، دارای بیشترین پیوند با رفتارهای بین فردی هستند - شیومی،. - 2002 واضح است که مهارتهای ارتباط نقش بسیار حیاتی در زندگی انسان ایفا می کنند.
بنا به گفته هارجی و دیکسون - - 2004 مردم نیاز عمیقی به ارتباط دارند و هرچه در برقراری ارتباط ماهرتر باشند، زندگیشان رضایتبخش تر خواهد بود. واضح است که رسالت مهم آموزش مهارتهای ارتباطی تا حد زیادی بر عهده آموزش است. خلاقیت به عنوان یک نیاز عالی بشری در تمام ابعاد زندگی مطرح است و عبارت است از تحولات دامنه دار، جهش در فکر و اندیشه انسان به طوری کن حایز توانایی در ترکیب عوامل قبلی و به طریق جدید باشد را شامل می شود.
در برخی از تعریفهای خلاقیت تاکید به این است که در صورتی می توان شخصی یا عملی را خلاق نامید که اصولاً محصول سودمندی اجتماعی آن ارزشمند شناخته شود. مانند نظریه تکامل، فراورده-هایی از قبیل: حساب جیبی، یا یک رمان کلاسیک، در حیطه تعریف مبتنی بر سودمندی اجتماعی قرار می گیرند. در دومین مجموعه تعاریف خلاقیت بیشتر در حیطه روان سنجی قرار می گیرد.
در این رویکرد خلاقیت - یا آن طور که غالباً در این حیطه گفته می شود، تفکر واگرا - استعدادی است که شیوه های شبیه شیوه های سنجش و روش قابل اندازه گیری است. یعنی باتفکر همگرا، متفاوت است. در این رویکرد به جای تاکید به موقعیت در جهان واقعی به توانایی پاسخ دادن به آزمون ها تاکید شده است: نکته مهم درباره خلاقیت و رویکردهای مختلف آن این است که اگر ما تفاوت خاص و مفروضاتی را که هر تعریف درباره ماهیت خلاقیت دارد نادیده بگیریم، ممکن است یافته های تحقیقی این حوزه ضد و نقیض و مبهم به نظر برسند
در رویکرد سوم خلاقیت بر حسب محصول با اندازهگیری آن بررسی نمی شود بلکه بیشتر به صورت نوعی نگرش، تمایل یا انگیزه مطرح است ورنون خلاقیت را این زاویه می بیند. به گفته وی: خلاقیت از هنرمندان و دانشمندان برجسته بااحتمال بیشتری به شخصیت و انگیزش آنان بستگی دارد تا نوعی اندیشیدن خاص - کریمی، . - 1385 درباره مفهوم خلاقیت، تعاریف متعدد و گاه متضادی شده است:
خلاقیت توانایی فرد برای تولید ایدهها، نظریه ها، بینش ها یا اشیا جدید و بدیع و بازسازی مجدد در علوم و سایر زمینه ها است که توسط متخصصان اصیل و از نظر علمی، زیبایی شناسی، تکنولوژی و اجتماعی با ارزش تلقی گردد. فردریک فروبل یکی از مشهورترین مربیان و پرورشکاران خلاقیت در آموزش های پیش دبستانی متوجه مساله خلاقیت بود و می پرسید که آیا خلاقیت درونی است یا خودانگیزی؟ او بر این عقیده بود که خلاقیت یکی از مهم ترین نیازهای انسان است
برونوویسکی - 1990 - بیان می کند بین اکتشافات، اختراع و خلاقیت تفاوت قائل شده است. به نظر او کشف برای پی بردن به واقعیت ، اختراع برای وضع نظریه های علمی و خلق برای همکاری های ادبی و هنری بکار برده می شود - میرکمال، . - 1387 تازگی تفکر خلاق ویژگی مهمیاست که خلاقیت را از حل مساله متمایز می سازد. مورگان و همکاران - 1984 - اظهار می کند بهتر است خلاقیت را به صورت یافتن مسئله تعریف کنیم نه حل مساله
نگاهی به منابع معتبر مربوط به خلاقیت و نوآوری نشان می دهد که ریشه همه این اصطلاحات در نوع فکر و روش فکری انسان نهفته است. در حقیقت، فرد خلاق کسی است که از ذهنی جستجوگر و آفریننده برخوردار باشد. اندیشمند کسی است که با نگاه به پدیده ها و امور جاری زندگی چیزهایی را ببیند که مردم معمولی نمی بینند و در نهایت از منابع و امکانات جدیدتر ترکیبی بسازد که از نظر دیگران امکان پذیر نیست.
همه انسان ها تا قبل از گالیله ، گردش ایام و شب و روز رادیده بودند ، اما ازمیان همه آنها تنها گالیله نسبت به موضوع حساسیت نشان داد و برخلاف فکر رایج زمان خود اعلام کرد که زمین به دور خورشید می چرخد اگر چه در آن زمان، فکر او فکر جنون آمیز به حساب می آمد. اما فکری نو واندیشه ای متفاوت بود. خلاقیت، به کارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است . به همین دلیل در بیشتر منابع، اصطلاح خلاقیت و نوآوری با هم آورده شده است . به اعتقاد عده ای از صاحب نظران خلاقیت فرایندی معنوی و مرموز و غیرقابل توصیف است و به نظر عده ای دیگر، خلاقیت دست نیافتنی می باشد
تاکنون تعریف های بسیاری از خلاقیت ارائه شده است و محققان متعددی به آن پرداخته اند. خلاقیت، یکی از مفاهیم پیچیده مربوط به انسان است که ارائه تعاریف دقیق ، بدون ابهام و مورد پذیرش اکثریت روانشناسان و مربیان تعلیم و تربیت، از آن مشکل است. ریشه واژه خلاقیت از عبارت لاتین "Crate" گرفته شده است که در فرهنگ واژگان به گونه ای متفاوت تعریف می گردد
