بخشی از مقاله
چکیده
در پژوهش حاضر تاثیر آموزش مهارتهای زندگی برکاهش خشونت دانش آموزان ابتدایی بررسی شده است، که از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش، تجربی از نوع نیمه آزمایشی میباشد. جامعه آماری شامل60 نفر از دانش آموزان ششم ابتدایی می باشد که که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند و در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. قبل از آموزش در هر دو گروه پرسشنامه خشم نواکو به عنوان پیش آزمون اجراشد، سپس مداخله آزمایشی - برنامه ی آموزش مهارت زندگی - طی 15 جلسه به گروه آزمایش آموزش داده شد.
پس از اتمام آموزش برنامه ی مهارت های زندگی بعد از 45 روز، برنامه پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش مهارتهای زندگی به دانش آموزان ابتدایی باعث کاهش خشم و خشونت آنان می شود. همچنین نتایج نشان داد که آموزش مهارتهای زندگی بر نمرات کلی خشم - - p<0/01، نمرات ارزیابی دیگران - p<0/002 - ، نمرات فشار بیرونی - p<0/006 - و نمرات ناکامی - p<0/007 - به طور معنی داری موثر است.
کلید واژگان: آموزش مهارت های زندگی، کاهش خشونت، دانش آموزان ابتدایی
مقدمه:
نوجوانی، مرحله ای بحرانی در زندگی انسان است. بررسی و درک مشکلات رفتاری نوجوانان می تواند منجر به کاهش تحمیل هزینه های مادی و معنوی برای خود نوجوان، خانواده و جامعه ای که در آن زندگی می کند می گردد. یکی از مهمترین مشکلات رفتاری، خشونت ورزی نوجوانان است - وانگ1 و همکاران، 2015، بناروس هاسلر، فالیسارد، کانسولی و کوهن 2، . - 2015 عدم کنترل خشونت ورزی نوجوانان نه تنها می تواند باعث ایجاد مشکلات بین فردی و افزایش جرم و بزه و تجاوز به حقوق دیگران شود بلکه مشکلات جسمی و روانی مانند زخم معده، سردردهای میگرنی و افسردگی را موجب میگردد - یو ولیم3،. - 2015
خشونت4 در فرهنگ حقوقی به معنای استفاده ی ناروا، تعرض آمیز و برخلاف قانون از قدرت و به سوءاستفاده از قدرت بر علیه آزادی ها و حقوق عمومی تعبیر شده است؛ خشونت حالتی از رفتار است که در آن فردی با استفاده از نیروی فیزیکی و یا غیرفیزیکی خواسته ی خود را به دیگران تحمیل می کند؛ این تعریف شاید ساده ترین تعریفی باشد که می توان از خشونت ارائه نمود؛امّا با توجه به گستردگی مفهوم خشونت به سختی می توان آن را تنها در یک بعد، وارد آوردن نوعی فشار و نیروی فیزیکی تعریف کرد. در مفهوم اجتماعی، خشونت را می توان از سوی یک نهاد، یک فرد و یا یک گروه، برنهاد، فرد یا گروهی دیگر دانست که با هدف وادار کردن آن نهاد یا فرد، به انجام کاری بر خلاف میل و اراده شان انجام بگیرد.
از این رو خشونت در برابر اراده، میل و آزادی قرار می گیرد .خشونت در جرم شناسی عبارت است از استفاده نامشروع و غیرقانونی از زور و قدرت - نجفی ابرندآبادی،1379 به نقل از ارشدی، . - 1392 خشونت شکل افراطی از پرخاشگری مانند حمله، تجاوز به عنف و قتل است. خشونت، علل بسیاری از جمله ناامیدی، قرار گرفتن در معرض خشونت رسانه ها، خشونت در خانه و یا محله و تمایل به در نظر گرفتن اقدامات افراد دیگر به صورت خصمانه حتی زمانی که آنها حضور ندارند، دارد. برخی شرایط نیز مانند نوشیدن الکل، توهین و دیگر تحریکات و عوامل محیطی مانند گرما و ازدحام بیش از حد، خطر خشونت را افزایش می دهند. - کازدین5،20000 به نقل از کرمی و شریفی،. - 1395 در بین انواع خشونت، قتل نفس، خطرناکترین و خوفناک ترین ودر عین حال کمیاب ترین نوع خشونت در جوامع است.
آدم کشی در هر حال و به هر شکل، جدی ترین نوع جرم و خشونت است زیرا آسیب حاصل از آن بر قربانی به هیچ وجه قابل جبران نیست و برای نزدیکان و دوستان شخص نیز بسیار سنگین و سخت است - کراق6،2003 به نقل از کرمی و شریفی ،. - 1395در این تحقیق به تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر کاهش خشونت دانش آموزان ششم ابتدایی پرداخته شده است.روان شناسان جهت پیشگیری از بیماریهای روانی و نابهنجاری های اجتماعی، آموزش مهارتهای زندگی را در سراسر جهان و در سطح مدارس آغاز نموده اند. " آموزش مهارت های زندگی" به مجموعه ای از تواناهایی گفته می شود که زمینه سازگاری رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورد و این توانایی، فرد را قادر می سازد که ضمن پذیرش مسئولیت های اجتماعی خود، بدون لطمه زدن به خود و دیگران بتواند به شکل موثری با خواست، انتظارات و مشکلات روزانه در روابط بین فردی روبرو گردد - کریم زاده و همکاران، 1388 به نقل از مومنی و همکاران،. - 1390
موضوع مهارت های زندگی در سال 1979 و با اقدامات" گیلرت بوتوین"آغاز شد. وی در این سال یک مجموعه دوره های آموزش مهارت زندگی را برای دانش آموزان کلاس ششم تا نهم تدوین کرد که با استقبال فراوان متخصصان بهداشت روانی مواجه شد؛ این برنامه آموزشی به نوجوانان یاد میداد که چگونه با استفاده از مهارتهای قاطعیت، تصمیم گیری و تفکرنقّادانه در مقابل وسوسه یا پیشنهاد مصرف مواد مخدر از سوی همسالان مقاومت کنند. هدف بوتوین طراحی یک برنامه پیشگیری اولیه بود؛ و مطالعات بعدی نشان داد که آموزش مهارت های زندگی تنها در صورتی به نتایج مورد نظر ختم می شود که همه مهارت ها به فرد آموخته شود - بهاری،1384 به نقل از ارشدی، . - 1392 نظام آموزش و پرورش هر کشور مجموعه تدابیر سازمان یافتهای است که امکانات بالقوه آدمیان را تحقق میبخشد و شرایط مناسبی را در قالب برنامهها و فرصتهای آموزشی در اختیار فراگیران قرار میدهد تا امکان آشنا شدن با سرمایههای فرهنگی و تجربیات پیشینیان را پیدا کنند. - حسینی نسب1377 به نقل از ولی پور و همکاران ،. - 1392
مدرسه از جمله موسساتی است که با تدوین برنامه های درسی مناسب می تواند به ایجاد رفتارهای بهنجار و منطبق با اعتقادات اجتماعی در دانش آموزان کمک نموده و فرآیند جامعه پذیری را در آنها تسهیل نماید. به طور کلی هدف از آموزش مهارتهای زندگی، پیشگیری از ایجاد رفتارهای آسیب زننده به بهداشت و سلامت، و ارتقاء سطح سلامت روان افراد است. مهارت های زندگی شامل موارد زیر می شوند: مهارت های خود آگاهی؛ مهارت همدلی؛ مهارت تفکر خلاق؛ مهارت تفکر انتقادی؛ مهارت ارتباط؛ مهارت روابط بین فردی؛ مهارت مقابله با هیجان؛ مهارت تصمیم گیری و مهارت حل مسئله. - علاقه بند 1375 به نقل از ولی پور و همکاران،. - 1392
آموزش مهارتهای زندگی و مهارتهای اجتماعی در موارد زیر تاثیر مثبت دارد: رفتار اجتماعی مثبت در مدارس - تعامل اجتماعی مثبت بین همکاران - . افزایش توانایی حل مساله- خودآگاهی، کاهش خشم، اضطراب، افسردگی ، کم رویی در رفتارهای بزهکارانه، ایجاد جایگاه مهار درونی ، مقبولیت اجتماعی، مقابله با بحران، رویارویی اجتماعی، افزایش جرات ورزی، خود پنداره مثبت، مهارتهای کلامی و غیر کلامی اجتماعی مناسب - موت؛ اسمیت و ورداسکی7 به نقل از مومنی و همکاران . - 1390پژوهشهای متعددی در مورد تاثیر آموزشهای مهارتهای زندگی بر کاهش خشم دانشآموزان دختر و پسر، افزایش سازگاری اجتماعی، سلامت روانی، رضایت از زندگی،کاهش اضطراب و افسردگی و افزایش شادکامی انجام شده است که در ذیل به آنها اشاره میگردد.
شهرکی پور، شیر محمدی و ندری - 1389 - در تحقیقی تحت عنوان بررسی آموزش مهارتهای زندگی بر میزان سازگاری اجتماعی دانشآموزان سال اول دوره راهنمایی شهرستان الشتر از دیدگاه معلمان این دوره به این نتیجه رسیدند که بین مهارتهای زندگی اجتماعی و سازگاری اجتماعی، خود آگاهی، مهارت تصمیم گیری ، حل مساله، مقابله با هیجانات و کاهش طرد همسالان رابطه معنیدار وجود دارد. مومنی، تیموری و رحمان پور - - 1390 در پژوهشی تحت عنوان بررسی تاثیر آموزش
