بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق بررسی تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای بر توانمند سازی روانشناختی منابع انسانی صنایع استان مازندران بود . روش پژوهش از نوع پیمایشی و شیوه ی دستیابی به اطلاعات از نوع پرسشنامه بود. جامعه آماری کلیه مدیران صنایع استان مازندران و نمونه آماری 160 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان داد که از نگاه مدیران صن ایع استان مازندران آموزش های فنی و حرفه ای از طریق افزایش مولفه های توانمند سازی روانشناختی یعنی ،احساس شایستگی، خود مختاری،قدرت نفوذ ،معنی داری و اعتماد است به منابع انسانی صنایع مازندران تاثیر دارد.
مقدمه
تغییر و تحولات عصر حاضر ،شیوه های گذشته مدیریت منابع انسانی را به چالش کشانده است و زمینه نگرش های نوین را به منابع انسانی فراهم آورده است. دراین شرایط سازمانها تحت تاثیر مولفه های محیط بیرونی یعنی رقابت فزاینده جهانی،تغییرات سریع ،تقاضا برای ارتقا کیفیت خدمات و مولفه های درونی یعنی، عملکرد کارکنان ،رضایت شغلی،نگرش به نیروی انسانی را تغییر و از آنها به عنوان شرکای سازمان و گردانندگان اصلی فرایند کار یاد می کنند
بر اساس یافته های ارگنلی و دیگران - 2007 - ، مهمترین عوامل چالش زا در محیط های صنعتی،عدم به کار گیری شیوه های نوین مدیریتی، ضعف در فرهنگ کار گروهی،ارتقا مهارت و دانش کارکنان،عدم استفاده از قابلیت ها و پتانسیل آنها در رفع مشکلات ،عدم توجه به ایجاد بستر مناسب خلاقیت و نوآوری کارکنان و عدم خود کنترلی منابع انسانی می باشد.
توانمند سازی یکی از رویکردهایی است که در چند دهه اخیر منجر به تحولات مثبت فراوان در اجرای فعالیت کاری کارکنان شده است. در شرایط متغیر امروزی،سازمانها چاره ای جز بهره برداری مناسب از نیروی انسانی ندارندو بدیهی است تنها عامل ایجاد تعادل در سازمان توانمند سازی کارکنان خواهد بود - می، . - 2004 توانمند سازی ابزاری است که هدف های فردی را با اهداف سازمانی همسو کرده و این باور را ایجاد می کند که رشد و پیشرفت سازمان منافع کارکنان را در بر خواهد داشت.
جو و شیم - 2010 - ،در پژوهشی تحت عنوان توانمند سازی و تعهد سازمانی ،نشان دادند توانمند سازی،تاثیر قابل توجهی بر تعهد سازمانی کارکنان داشته است. توحیدی و جباری - 2011 - ،در مقاله ای جنبه های توانمند سازی منابع انسانی و مسائل مربوط به آن از جمله احساس شایستگی ؛احساس موثر بودن ،احساس ارزشمند بودن، استقلال و اعتماد را بررسی کردند .
یافته های این تحقیق مشخص کرد که اولا" ،ابعاد مشخص شده بر کاهش نگرانی ها، افزایش بهره وری، ایجاد کنترل شخصی و مالکیت بر احساس موثر است بدون توانمند سازی ،نه مدیران و نه سازمانها نمی توانند در بلند مدت موفق شوند. بدین علت است که سازمانهای موفق با استفاده از ابزارها و مکانیسم های مختلف ،سعی در فراهم کردن برنامه های توانمند سازی کارکنان داشته باشند که یکی از این رویکردها توجه به نقش آموزش در توانمند سازی نیروی انسانی است.
آبراهام - 2011 - در مقاله ای با عنوان بررسی عوامل موثر بر توانمند سازی اجتماعی کشاورزان هند مشخص ساخت توانمند سازی اجتماعی از طریق افزایش آموزش های مهارتی ، افزایش قدرت تصمیم گیری، قدرت نفوذ و سابقه کار صورت می یابد.اکینسانیا - 2011 - در تحقیقی تحت عنوان آموزش کارکنان و توانمند سازی و نوع اشتغال و دستمزد آنها در نیجریه اذعان دارد آموزش کارکنان می تواند موجب ارتقا و توسعه توانمندی های زنان گردند .
استیون و اشمیت 2007 - - ،در تحقیقی با عنوان رابطه بین آموزش رضایت شغلی کارکنان یک موسسه ،مشخص کرده اند برگزاری دوره های آموزشی موجبات افزایش رضایت شغلی و اعتماد کارکنان را فراهم کرده اند.
لیپن - - 2001،در تحقیقی با عنوان ، عوامل موثر بر رویکردتوانمند سازی کارکنان نشان داد .آموزش های ضمن خدمت موجب تغییراتی درحفظ ایمنی و بهداشت کارکنان و مکان کاری آنان می گردد.وی عوامل موثر در توانمند سازی کارکنان را حمایت مدیر در توانمند سازی کارکنان و دیگری ازطریق آموزشهای ایمنی و دیگری حضور موثر افراد در این نوع آموزش ها دانسته است.
نادری و دیگران - 1387 - در مقاله ای تحت عنوان ،توانمند سازی کارکنان از طریق آموزش نشان داد ،از دیدگاه مدیران اولا" رابطه ی معنا داری بین آموزش های ضمن خدمت و توانمند سازی وجود دارد ،ثانیا" افزایش توانمندی های کارکنان از طریق آموزش های ضمن خدمت و از طریق غنای مؤلفه های،معنا داری، مسؤولیت پذیری، راهبرد گزینی، سازگاری،اعتماد، رقابت و یادگیری صورت پذیرفته است.
این یافته ها و نقشی که آموزش بر توانمند سازی کارکنان دارد باعث شد ه مدیران صنایع نیز همسو با دیگر موسسات به موسسات ارائه کننده آموزش بسیار توجه نشان دهند از این روست که آموزش های فنی و حرفه ای مورد استقبال مدیران صنایع واقع شده است.آموزش های فنی و حرفه ای آموزش هایی است که فرد را برای احراز شغل،حرفه و کسب و کار آماده کرده و کارایی اورا در انجام فعالیت های مربوط به شغل افزایش می دهد
رضایی و فتحی - - 1393،آموزش های فنی و حرفه ای را رویارویی دانش با عوامل و چالش های محیطی دانسته است.
عالی پور و دیگران - - 1393،در تحقیقی نشان دادند رابطه معنا داری بین برگزاری کارگ اههای آموزش مهارتی و توانمند سازی منابع انسانی وجود دارد. در ادبیات مربوط به توانمند سازی مدلها و نظریه های مختلفی پیشنهاد شده است که یکی از معروف ترین ها نظریه روانشناختی توانمند سازی است.
اسپریتزر،پنج عامل روانشناختی را برای توانمندی شناسایی کرده است که عبارت است از:
احساس شایستگی،احساس حق انتخاب داشتن،احساس موثر بودن، احساس معنی دار بودن ،احساس داشتن اعتماد به دیگران و احساس ارزشمند بودن هنگامی که مدیران بتوانند این پنج ویژگی را در دیگران پرورش دهند، آنان را با کامیابی توانمندساخته اند . افراد توانمند شده نه تنها می توانند وظایف خود را انجام دهند، بلکه آنان درباره خود نیزبه گونه ای متفاوت می اندیشند .
روش شناسی پژوهش
تحقیق حاضراز نظر هدف کاربردی است و از نظر روش ،از آنجا که به بررسی وضع موجود می پردازد، روش تحقیق توصیفی1 و از نوع زمینه یابی می باشد .علت اینکه در این تحقیق از روش توصیفی استفاده می شود این است که محقق متغیرها را آنگونه که هست بررسی می کند و دخل و تصرفی در آنها نمی گردد.و علت اینکه از روش زمینه یابی استفاده می شود این است که نتایج حاصل از طریف تجزیه و تحلیل نگرش ها و عقاید کارمندان شعب بانک ملی حاصل می گردد.جامعه آماری در این پژوهش، مدیران صنایعی هستند که در سال 1393 حداقل 3 دوره از اداره کل آموزشهای فنی و حرفه ای خدمات آموزشی دریافت کرده اند.
نمونه آماری وشیوه نمونه گیری برای مطالعه حجم نمونه در این پژوهش، ازفرمول تعیین حجم نمونه براساس فرمول مورگان انتخاب شد به تعداد 160نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بر اساس پرسشنامه اسپریتزر و میریا - 2003 - ،تدوین شده است که محقق به منظور دستیابی به هدف پژوهش ، آنرا با تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای تلفیق کرده است به منظور تعیین روایی به شیوه داوری تخصصی 1، سؤالات پرسشنامه و حیطه سنجش مورد ادعای پژوهشگر برای هر عبارت به اساتید محترم و متخصصان مدیریت آموزشی ارائه و ازآنها خواسته شد تا میزان ارتباط عبارت را با حیطه موردسنجش مشخص کنند. که نتایج حاصله مبین روا بودن پرسشنامه می باشد.
به منظور تعیین پایایی پرسشنامهها، ابتدا 30 نفر از جامعه آماری انتخاب و پرسشنامه در اختیار آنها قرار گرفت و سپس از روش آلفای کرونباخ جهت تعیین پایایی پرسشنامه استفاده گردید که مقدار آلفا آن برابر 0.81 به دست آمد که میتوان گفت پرسشنامه از ثبات و پایایی قابل قبولی برخوردار است.
در این تحقیق ازفراوانی و درصد فراوانی به کمک جداول و نمودارها به توصیف نمونه ها پرداخته شد و سپس با استفاده از میانگین و انحراف معیار داده های بدست آمده به تفکیک هر متغیر مورد توصیف قرار گرفتند ، در ادامه به منظور تحلیل داده ها و پاسخگویی به فرضیه های مشخص شده تحقیق با توجه به گروه نمونه و مقیاس داده ها از آزمون tتک نمونه ای استفاده شد.و برای رتبه بندی کردن متغیرها از آزمون فریدمن استفاده گردید.
یافته های پژوهش- فرضیه اصلی تحقیق :
آموزش های فنی و حرفه ای در توانمند سازی روانشناختی منابع انسانی صنایع استان مازندران تاثیر دارد..
جدول شمار 1،نتایج آزمون t تک نمونه در خصوص فرضیه اصلی داده های جدول 1 نشان می دهد که میانگین تاثیر آموزش فنی و حرفه ای بر توانمند سازی منابع انسانی ، برابر 60/12 ، بیشتراز میانگین نظری برابر 45 مشاهده شد و آزمون t تک نمونه این تفاوت را معنادار نشان داد چرا که سطح معناداری کوچکتراز 0/01 میباشد لذا با توجه به اینکه میانگین حاصل از میانگین نظری بیشتر است و تفاوت هم معنادار است با 99 درصد اطمینان می توانیم قضاوت کنیم که از نظر مدیران صنایع ،تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای در افزایش توانمندی کارکنان بالاتر از حد انتظار است.
فرضیه : 1 آموزش های فنی و حرفه ای در احساس شایستگی منابع انسانی صنایع استان مازندران تاثیر دارد.
جدول - 2 - نتایج آزمون t تک نمونه در خصوص فرضیه 1 تحقیق
داده های جدول - 2 - نشان می دهد که میانگین تاثیر آموزش فنی و حرفه ای بر افزایشاحساس شایستگی منابع انسانی برابر 11/41، بیشتراز میانگین نظری برابر مشاهده شد و آزمون t تک نمونه این تفاوت را معنادار نشان داد چرا که سطح معناداری کوچکتراز 0/01 می باشد لذا با توجه به اینکه میانگین حاصل از میانگین نظری بیشتر است و تفاوت هم معنادار است با 99 درصد اطمینان می توانیم قضاوت کنیم که از نظر مدیران صنایع ، تاثیر آموزش آموزش های فنی و حرفه ای در افزایش احساس شایستگی منابع انسانی صنایع استان مازندران بالاتر از حد انتظار است.
فرضیه : 2 آموزشهای فنی و حرفه ای در افزایش احساس خود مختاری منابع انسانی صنایع تاثیر می گذارد.
جدول - 3 - نتایج آزمون t تک نمونه در خصوص فرضیه 2
