بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف انرژي و پروتئین جیره پایانی بر عملکرد تولیدي و غلظت لیپیدهاي خون جوجه هاي گوشتی سویه تجاري راس 308، آزمایشی به صورت فاکتوریل 3 3 در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی با 4 تکرار و 30 قطعه جوجه در هر تکرار انجام شد. تیمار هاي آزمایشی شامل 3 سطح انرژي قابل متابولیسم 2700 - ، 3000 و 3300 کیلوکالري در کیلوگرم - و 3 سطح پروتئین خام 10 - درصد پایین تر، مطابق و 10 درصد بالاتر از پیشنهاد NRC در هر سطح انرژي - طی دوره پایانی 28 - 42 - روزگی - تغذیه شدند. نتایج آزمایش نشان داد که افزایش انرژي قابل متابولیسم جیره سبب کاهش معنی دار میزان خوراك مصرفی گردید - p<0/05 - ، میزان افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی به طور معنی دار بهبود - p<0/01 - و غلظت VLDL سرم خون کاهش یافت . - p<0/05 - با افزایش پروتئین خام جیره میزان افزایش وزن به طور معنی دار افزایش و ضریب تبدیل غذایی بهبود یافت . - p<0/01 - هزینه خوراك به ازاي هر کیلوگرم افزایش وزن و میزان چربی حفره بطنی نیز به طور معنی دار کاهش یافت - p<0/05 - ، بنابراین استفاده از سطح انرژي 3300 کیلوکالري در کیلوگرم و سطح پروتئین 10 درصد بالاتر از پیشنهاد NRC در جیره پایانی، موجب بهبود عملکرد تولیدي و بازده اقتصادي جوجه هاي گوشتی سویه تجاري راس 308 می شود و استفاده از چنین جیره اي از نظر انباشت چربی لاشه اثر سوئی بر سلامت مصرف کنندگان نخواهد داشت.
واژگان کلیدي: انرژي قابل متابولیسم، پروتئین خام، جوجه گوشتی، جیره پایانی، عملکرد
مقدمه: در واحد هاي پرورش طیور هزینه خوراك درصد قابل توجهی از هزینه تولید را شامل می شود. انرژي قابل متابولسیم و پروتئین خام از عوامل تغذیه اي بسیار تأثیر گذار بر هزینه جیره می باشند و به طور گسترده اي عملکرد طیور و بازده لاشه را تحت تأثیر قرار می دهند . - 1 - در سال هاي اخیر با پیشرفت در صنعت طیور، توجه زیادي به نحوه تغذیه طیور جهت حصول فراورده اي با حداکثر کیفیت به منظور به حداقل رساندن عوامل تهدید کننده سلامتی انسان معطوف شده است، چرا که بالا بودن میزان چربی در رژیم غذایی انسان خطر ابتلا به بیماري هاي قلبی عروقی را افزایش می دهد. به همین دلیل در مطالعات متعددي عوامل مؤثر بر ترکیب لاشه جوجه هاي گوشتی مورد بررسی قرار گرفته است. فراپس - 1943 - یکی از اولین محققینی بود که نشان داد ترکیب لاشه به وسیله سطوح انرژي و پروتئین جیره تحت تأثیر قرار می گیرد 6 - و. - 5 در دوره پایانی ذخیره چربی در حفره بطنی با سرعتی بیش از ذخیره چربی در کل لاشه اتفاق می افتد. تغییر نسبت انرژي قابل متابولسیم به پروتئین خام در جیره غذاییخصوصاً، جیره پایانی یکی از روش هاي کنترل چربی بدن در جوجه هاي گوشتی می باشد. بنابراین انتخاب سطوح مناسب انرژي و پروتئین در هر یک از دوره هاي رشد نقش بسیار مهمی در تولید اقتصادي جوجه هاي گوشتی داشته و باعث بهبود رشد و ترکیب لاشه خواهد شد. این آزمایش به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف انرژي و پروتئین جیره پایانی بر عملکرد، ترکیب لاشه و غلظت لیپیدهاي خون جوجه هاي گوشتی سویه تجاري راس 308 انجام شد.
مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی - در قالب 4 بلوك و هر بلوك متشکل از 9 گروه آزمایشی - با روش فاکتوریل 3 3 و با استفاده از 1080 قطعه جوجه گوشتی نر از سویه تجاري راس 308 انجام گرفت. فاکتور هاي مورد آزمایش شامل 3 سطح انرژي قابل متابولیسم 2700 - ، 3000 و 3300 کیلوکالري در کیلوگرم - و 3 سطح پروتئین خام - پایین، متوسط و بالا -
بود. سطوح پروتئین خام متناسب با سطح انرژي قابل متابولیسم بود، به طوریکه سطح متوسط مطابق با نسبت انرژي به پروتئین پیشنهاد شده توسط انجمن ملی تحقیقات - 9 - - 1994 - و سطوح 1و 3 به ترتیب میزان 10 درصد پایین تر و بالاتر از سطح متوسط در نظر گرفته شد. میزان اسید هاي آمینه ضروري نیز در تیمار هاي آزمایشی نسبتی از پروتئین خام جیره بود و با کاهش یا افزایش سطح پروتئین خام به طور متناسب تنظیم شد. جوجه هاي گوشتی در طول دوره هاي آغازین و رشد جیره هاي یکسان دریافت نمودند و تیمار هاي آزمایشی در دوره پایانی 28-42 - روزگی - استفاده شد. قبل از شروع آزمایش درصد پروتئین خام جیره هاي آزمایشی در آزمایشگاه با استفاده از روش استاندارد اندازه گیري شد . - 3 - مصرف خوراك و افزایش وزن به طور هفتگی رکوردگیري شد. در پایان دوره پرورش 42 - روزگی - از هر تکرار تعداد یک قطعه خروس گوشتی با وزن مشابه میانگین وزن گروه مربوطه به طور تصادفی
انتخاب و جهت اندازه گیري کیفیت لاشه کشتار گردید. پیش از کشتار با استفاده از سرنگ هاي خونگیري استریل مقدار 3 میلی لیتر خون از محل ورید زیر بال هر قطعه گرفته شد و پس از تهیه سرم، مقدار لیپید هاي سرم خون توسط کیت شرکت زیست شیمی و با استفاده از اسپکتوفتومتر اندازه گیري شد. وزن لاشه قابل مصرف پس از جداسازي سر، پر، امعاء و احشاء و لایه چربی دور کلوآك اندازه گیري شد و درصد آن نسبت به وزن زنده قبل از کشتار محاسبه شد. درصد سینه و ران نسبت به وزن لاشه قابل مصرف و درصد چربی حفره بطنی نسبت به وزن لاشه با امعاء و احشاء محاسبه شد. داده هاي حاصله با روش مدل خطی عمومی - GLM - نرم افزار آماري - 13 - - 2004 - SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. براي مقایسه میانگین ها از آزمون چند دامنه اي دانکن استفاده شد.
نتایج و بحث: با افزایش سطح انرژي جیره، ضریب تبدیل غذایی به طور معنی دار بهبود یافت - p<0/01 - دلیل این امر کاهش معنی دار میزان مصرف خوراك - p< 0/05 - و بهبود معنی دار میزان افزایش وزن - p<0/01 - با افزایش سطح انرژي جیره بود. با افزایش پروتئین جیره نیز به دلیل بهبود معنی دار میزان افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی بهبود یافت . - p<0/01 - اثر متقابل انرژي و پروتئین بر میزان مصرف خوراك معنی دار بود - p<0/01 - به طوري که بالاترین میزان خوراك مصرفی در جیره شماره 1 و پایین ترین میزان آن در جیره شماره 9 مشاهده شد - جدول. - 2 اثرات اصلی و متقابل انرژي و پروتئین بر درصد لاشه قابل مصرف نسبت به وزن زنده در 42 روزگی معنی دار نبود. اثرات اصلی و متقابل انرژي و پروتئین بر درصد سینه و ران نسبت به لاشه قابل مصرف نیز غیر معنی دار بود که با توجه به همبستگی بسیار بالاي بازده قطعات سینه و ران با بازده کل لاشه قابل توجیه می باشد. اثر اصلی انرژي بر درصد چربی محوطه بطنی نسبت به کل لاشه در سن 42 روزگی نیز معنی دار نبود. تنها با افزایش سطح انرژي جیره، مقدار عددي آن کاهش یافت. اثر اصلی پروتئین جیره بر درصد چربی محوطه بطنی معنی دار بود - p<0/05 - ، به طوري که بالاترین میزان چربی حفره بطنی در پایین ترین سطح پروتئین مشاهده شد. افزایش درصد چربی محوطه بطنی در نتیجه تغذیه جیره هاي کم پروتئین را می توان به عدم تعادل انرژي و پروتئین - نسبت کربن به ازت - و در نتیجه، افزایش فعالیت آنزیم هاي تحریک کننده سنتز چربی نسبت داد. نکته مهم این است که انرژي جیره به تنهایی تأثیر چندانی بر ذخیره چربی ندارد و نسبت انرژي به پروتئین عامل تأثیرگذار بر انباشت چربی در حفره بطنی می باشد 8 - و. - 7 در سطوح مختلف انرژي نیز بالاترین میزان عددي درصد چربی محوطه بطنی در سطوح پایین پروتئین خام مشاهده شد - جدول. - 2 این نتایج با گزارشات نگوین و بانچاساك - 2005 - مطابقت دارد . - 10 - اثرات اصلی و متقابل انرژي و پروتئین بر میزان تري گلیسرید، کلسترول، HDLو LDL سرم خون معنی دار نبود، البته میزان عددي آنها با افزایش سطوح انرژي و پروتئین جیره کاهش یافت. میزان VLDL سرم خون به طور معنی دار - p<0/05 - با افزایش سطح انرژي جیره از 2700 به 3300 کیلوکالري در کیلوگرم جیره کاهش یافت - جدول. - 2 مصرف جیره هاي حاوي نسبت هاي بالاتر اسید هاي چرب غیر اشباع به اشباع موجب کاهش مقدار کلسترول سرم، خصوصاً لیپوپروتئین هاي با دانسیته کم می شود. اسید هاي چرب غیر اشباع امگا-3 با چند باند دوگانه میزان ساخت تري گلیسرید و ترشح شیلومیکرون ها از سلول هاي روده اي را کاهش می دهند و از ساخت اسید هاي چرب در کبد جهت تولید تري گلیسرید جلوگیري می کنند و به دنبال آن ترشح VLDL را محدود می سازند . - 2 - با توجه به این که در آزمایش فوق از سطوح بالاتر اسید هاي چرب غیر اشباع گیاهی در جیره هاي پر انرژي استفاده شد انتظار می رفت چنین نتیجه اي حاصل شود. این نتایج با گزارشات آنیتا و همکاران - 2007 - اوزدوگان و اکسیت - 2003 - مطابقت داشت 12 - و. - 4 با افزایش سطوح انرژي و پروتئین جیره، هزینه خوراك مصرفی به ازاي هر کیلوگرم افزایش وزن از نظر عددي کاهش یافت، که این امر به دلیل بهبود
