بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به شرایط حال حاضر کشور ، رکود اقتصادی ، تحریم ها ، عرضه بی رویه کالاهای نامرغوب قاچاق و چینی به بازار داخلی که باعث تعطیلی کارخانه جات بزرگ و تولیدی های کوچک شده است که یکی از دلایل آن عدم رقابت پذیری محصولات داخلی با محصولات خارجی در جهت اخذ سهم بیشتر بازار داخلی می باشد . پس درکنترل بازار علاوه بر بالا بردن هر چه بیشتر کیفیت محصولات داخلی باید بتوان دست دلالان و واسطه ها را از بازار قطع نمود که یکی از این روشها استفاده از بازاریابی شبکه ای است که در کمترین زمان محصول با کیفیت و ایرانی را مستقیما به دست مصرف کننده نهایی می رساند . که در این مقاله با توجه به شرایط اقتصاد مقاومتی به تشریح بازاریابی شبکه ای پرداخته شده است.
مقدمه
نظریه پردازی با التزام بومی سازی علوم به ویژه علم اقتصاد در شرایط تحریم های اقتصادی کنونی کشور یک حقیقت انکارناپذیر است. به دلیل اهمیت حیاتی این موضوع، الگوی اقتصاد مبتنی بر رویکرد مقاومتی برای نخستین بار به عنوان سلاح مؤثر دفاعی در این زمینه وارد اقتصاد ایران شد. به نظر می رسد لزوم طرح این رویکرد به قدمت و پیشینه تحریمهای اقتصادی از سوی مجامع بین المللی درخصوص ایران برمیگردد. در واقع، با توجه به ظرفیتها و توانمندی های اقتصادی کشور،تحریم های اقتصادی که اغلب در زمینه تجارت خارجی است و شامل خرید نفت و مواد نفتی از ایران، سرمایه گذاری در بخش نفت و انرژی هسته ای، تأمین و انتقال نفت، تجارت تجهیزات و مهمات جنگی، مبادلات مالی و اعتباری از طریق بانکها می باشند همواره در شرایط زمانی متفاوت اقتصاد ایران را با چالشهای متعددی مواجه نموده است.
بدون شک، سیاستگذاران کشور در برابر چنین فشارها و محدودیتهایی می بایست موضع گیری مبتنی بر مقاوم سازی اقتصاد به ویژه در حیطه تولید و سرمایه گذاری را اتخاذ نمایند و بین نظام تولید و الگوی مصرف توازن برقرار کنند.به نظر می رسد پیشنهاد طرح مقاوم سازی اقتصاد به عنوان یک ضرورت بیش از پیش نمایان و ابزاری دفاعی و صیانتی از اقتصاد ایران باشد که می تواند در برابر بحران های اقتصادی رویکردی فعالانه داشته باشد و در این شرایط موانع را برطرف سازد.
البته الگوی مزبور چشم اندازی کلان در جریان اقتصاد ایران می باشد و اقدامی بلندمدت را در راستای این چشم انداز شامل میشود. با این دید که در این رویکرد، اقتصاد ملی و بین المللی دو ویژگی اساسی است که تابع نظام اقتصاد باز است. به همین دلیل، حرکت اقتصادی کشور یک جریان اقتصادی فعال برای مقابله با هرگونه بحران و تحریم اقتصادی است که با تشخیص حوزه های فشار ومتعاقباً تلاش برای کنترل و بی اثر نمودن آن و تبدیل چنین فشارهایی به فرصت درصدد کاهش وابستگی های اقتصادی و تأکید بر مزیت های تولید داخل و رسیدن به خوداتکایی، مدیریت منابع مالی و انسانی به ویژه بهبود شاخص فضای کسب و کار و فراهم نمودن شرایط رقابت پذیری اقتصاد ایران در عرصه های جهانی و در برابر شوکهای اقتصادی است
به عبارتی، این الگو در پی مقاوم سازی، بحران زدایی و ترمیم ساختارها و نهادهای فرسوده و ناکارامد موجود اقتصادی می باشد که در آن حمایت از تولید ملی،کارآفرینی، اتخاذ سیاست های پولی و ارزی متناسب، اصلاح الگوی مصرف، خصوصی سازی، تصحیح سیاست های بازرگانی، تولید دانش بنیان و استفاده از فناوری نوین و... تجمیع شده و نقش تعیین کننده در مسیر عملیاتی کردن این رویکرد دارند.
تعریف اقتصاد مقاومتی ملزومات آن
مقام معظم رهبری در پیامهای نوروزی خود سال را سال »اصلاح الگوی مصرف « و سال را سال »همت مضاعف و کار مضاعف« نامیدند؛ سپس در بیانات خود در دیدار با جمعی از کارآفرینان کشور در تاریخ برای نخستین بار اقتصاد مقاومتی رامطرح کرده و بیان کردند که »ما باید یک اقتصاد مقاومتی واقعی در کشور پدید بیاوریم.«
پس از آن سال را به سال »جهاد اقتصادی « و سال را به سال »تولید ملی،حمایت از کار و سرمایه داخلی« و سال را سال »حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی« نامگذاری کرده و در طول ایام هر سال در بیانات خود به مناسبتهای گوناگون شعار آن سال و زوایه های پنهان آن، راهبردها و سیاستهای متناسب با آن را تبیین کرده اند.
مقام معظم رهبری در تعریف اقتصاد مقاومتی میگوید:
اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند روبه رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند، هم آسیب پذیری اش کاهش پیدا کند؛ یعنی وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی طوری باشد که در برابر ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکل های گوناگون خواهد بود کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند
اقتصاد در یک چنین شرایطی اقتصاد مقاومتی است ؛ یعنی اقتصادی که همراه باشد بامقاومت در برابر کارشکنی دشمن، خباثت دشمن، دشمنانی که ما داریم
سیاستهای اقتصاد باید سیاستهای اقتصاد مقاومتی باشد - یک اقتصاد مقاوم - باید اقتصادی باشد که در ساخت درونیِ خود مقاوم باشد، بتواند ایستادگی کند، با تغییر های گوناگون در این گوشه دنیا، آن گوشه دنیا متلاطم نشود؛ این چیزها لازم است
بر این اساس اقتصاد مقاومتی از دیدگاه رهبری، اقتصادی است که دو ویژگی اساسی دارد:
1. در برابر تهدیدها و ترفندهای دشمن مقاوم است و کمتر آسیب میبیند.
2. تهدید را تبدیل به فرصت کرده و در وضعیت تهدید رشد میکند.
اهمیت و ضرورت موضوع مفهوم شناسی »اقتصاد مقاومتی«
در ادبیات اقتصادی معادلی برای مفهوم اقتصاد مقاومتی موجود نیست و نزدیکترین مفهوم به آن را می توان »اقتصاد حمایتی« که منظور از آن ایجاد چتر حمایتی توسط سیاست های اقتصادی از بخش های مورد نظر فعال در یک فضای کسب و کار می باشد. به عنوان نمونه می توان به حمایت از تولیدکنندگان داخلی در مقابل واردات از طریق اعمال تعرفه های گمرکی اشاره نمود.
در این رابطه می توان برای مفهوم اقتصاد مقاومتی دو جنبه متصور بود، اولین جنبه این مفهوم، سیاست های حمایتی اقتصادی را در بر می گیرد مانند حمایت از تولیدکنندگان داخلی و دومین جنبه مربوط به چهار ویژگی استقلال، نفوذ ناپذیری، تطابق با معیارهای بومی و فرهنگی کشور و انعطاف پذیری را شامل می شود . بدیهی است که تبلور این شاخصه ها در تحقق عمده مولفه های کلاسیک اقتصادی همچون نرخ رشد مناسب، نرخ پایین بیکاری، نرخ تورم پایین، بهره وری بالا، ضریب نفوذ فناوری در مشاغل و ... می باشد . ولی بعضی از ویژگی های جنبه دوم اقتصاد مقاومتی همچون تطابق با معیارهای بومی و نفوذناپذیری، نیازمند تئوری پردازی ها و سیاستگذاری های اقتصادی مخصوص به خود می باشد.
مفهوم اقتصاد مقاومتی و تفاوت آن با ریاضت اقتصادی تعریف ریاضت اقتصادی :
ریاضت اقتصادی به طرحی گفته میشود که دولتها برای کاهش هزینه ها و رفع کسری بودجه، به کاهش و یا حذف ارائه برخی خدمات و مزایای عمومی دست میزنند. این طرح که به منظور مقابله با کسری بودجه توسط برخی دولت ها انجام میشود گاهی اوقات به افزایش میزان مالیات و افزایش دریافت وامها و کمک های مالی خارجی می انجامد در صورتی که اقتصاد مقاومتی مفهومی است که درپی مقاوم سازی، بحران زدایی وترمیم ساختارها و نهادهای فرسوده و ناکار امد موجود اقتصادی مطرح می شود که به طور قطع باور و مشارکت همگانی و اعمال مدیریت های عقلایی و مدبرانه، پیش شرط و الزام چنین موضوعی است. اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی ها وتأکید روی مزیت های تولید داخل و تلاش برای خود اتکایی است.
