بخشی از مقاله
چکیده
اقتصاد ایران وارد دوران جدیدی از فعالیتها در عرصه داخلی و خارجی شده است و اقتصاد مقاومتی یکی از مهمترین مسائل در شرایط کنونی محسوب میشود و راهی است که بتوان با کمک آن مسائل و مشکلات اقتصادی حال حاضر را برطرف نمود. در این میان با بررسی استان کرمانشاه به عنوان یک استان مرزی، با وجود ظرفیتهای فراوان کشاورزی و دامداری، منابع با ارزش قیر، سیلیس و منگنز میتوان به جایگاه ویژه این استان در اقتصاد کشور پی برد که در صورت پیشرفتهای اقتصادی، میتواند بستر خوبی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور باشد که نیازمند توجه و تسهیلات ویژهای در این زمینه است. از طرفی با توجه به مطالعات و نتایج پژوهش های پیشین، و اثرگذاری مولفههای کارآفرینی سازمانی همچون تمرکز بر توان داخلی، ریسکپذیری، مدیریت مصرف، توسعه و نوآوری و... بر اقتصاد مقاومتی، میتوان گفت که کارآفرینی سازمانی زمینه تحقق و پیشبرد اقتصاد مقاومتی، راه رسیدن به استقلال کامل، تکیه بر توان داخلی و حفظ کیان ملی را ایجاد میکند. در این پژوهش سعی بر آن شده است که از طریق مطالعات کتابخانهای مبانی نظری و مفاهیم را شرح داده و با بررسی پژوهش های پیشین به جایگاه کارآفرینی سازمانی در تحقق اقتصاد مقاومتی پی برد و در نهایت با بررسی وضعیت اقتصاد مقاومتی در استان راهکارهایی از جمله توجه به خلاقیت و نوآوری در زمینه بهبود تولیدات و برند سازی برای حمایت از تولیدات استانی و ترویج مصرف کالای تولید داخل در سطح کلان و ... در زمینه پیاده سازی کارآفرینی سازمانی و کمک به تحقق اقتصاد مقاومتی ارائه داد.
کلمات کلیدی: کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی، اقتصاد مقاومتی، تاب آوری اقتصادی، شوک اقتصادی.
.1 مقدمه و بیان مسأله
امروزه با تحولات سریع اقتصاد ملی و تعامل با اقتصاد جهانی و مطرح شدن پدیده هایی همانند جهانی شدن اقتصاد و فنآوری اطلاعات، مباحث اساسی درخصوص راهکارهای مختلف برای تسریع فرآیند رشد و توسعه مطرح میگردد. یکی از این مباحث بررسی نقش کارآفرینی1 در این فرآیند میباشد. در شرایط پیچیده کنونی، کارآفرینی در یک تعامل چندسویه، یعنی هم در مفهوم ایجاد اشتغال و هم در مفهوم ایجاد تحول از راه نوآوری2 و بهبود فرآیندها، و از طرفی هم به عنوان کلیدی در رشد و توسعه اقتصادی3 به شدت مورد نیاز کشورهای در حال توسعه است - گلستانی زاده و زواریپور، . - 1393 جامعهای که در بستر کارآفرینی حرکت میکند جامعهای زنده، پویا و فعال است و به سادگی میتواند مشکلات و فشارهای بیرونی و درونی را تحمل کرده و پشت سر بگذارد - ریگی، . - 1394 این واژه پرکاربرد را سازمانها برای رشد و ترقی خود با عنوان کارآفرینی سازمانی4 میشناسند. اهمیت و جایگاه کارآفرینی سازمانی از آن جهت کاملا محسوس است که در آن کارکنان به خدمات و محصولات ارائه شده توسط سازمان ارزش نوینی میبخشند . - Claudine, Hisrich, Roche, 2008 -
در حقیقت کارآفرینی سازمانی، مفهومی در ارتباط با جهت گیریهای کارآفرینانه یک سازمان میباشد - پرداختچی و شفیعزاده، . - 1385 شاید این ادعا که کارآفرینی سازمانی منشا سودآوری سازمانی و ملی یک کشور است بیهوده نباشد و فیالواقع یکی از رویکردهای راهبردی سازمانها برای نیل به عملکرد بالا و رسیدن به موفقیتهای چشمگیر، کارآفرینی سازمانی است. دیدگاه موجود در این واژه و ضرورت به کارگیری آن بخصوص درجوامع اسلامی تحت فشار و تحریم غرب انکارناپذیر است و یکی از بهترین راهکارهای موجود در جهت برطرف ساختن و یا کاهش وابستگی جوامع اسلامی به غرب و حفظ استقلال و پافشاری بر ارزشهای حاکم خود در شرایط اقتصادیشان است - فاخر و بهرامزاده و برهانی، . - 1393 از طرف دیگر در ایران شرایط به گونهای نیست که بتوان آن را در قالب موقیعتی عادی توصیف کرد به همین دلیل اداره امور از جمله مدیریت اقتصاد کشور نیازمند به تمهیدات و اقتصادی است که در شرایط تهدید و تحریم، کارآمد و پویا عمل کند و با هر گونه وابستگی به مقابله برخیزد. نباید فراموش کرد که تنها از طریق کارآفرینی - در همه ابعاد - است که میتوان در همه شرایط - حتی شرایط تحریم و دیگر بحرانهای اقتصادی - بدون نیاز به بیگانگان، به استقلال اقتصادی و تولید کالا و ارائه خدمات در شرایط گوناگون رسید - گلستانی زاده و زواریپور، . - 1393
در جامعه کارآفرین خطرپذیری بالا و در عین حال امری طبیعی است و از آنجایی که جامعه کارآفرین از آستانه تحمل بالایی برخوردار است آمادگی پذیرش اقتصاد مقاومتی5 در شرایط تحریم و تهدید را دارد - ریگی، . - 1394 به همین ترتیب یکی از رهیافتهای اصلی و اساسی در جهت نائل شدن به مقوله اقتصاد مقاومتی موضوع کارآفرینی و بهویژه کارآفرینی سازمانی و توجه به نوآوری، ابتکار، نظریه پردازی و الگوسازی یک ملت در درون است - فاخر و بهرامزاده و برهانی، . - 1393 کشوری که سیاست اقتصاد مقاومتی را انتخاب میکند مکلف به نوآوری و کارآفرینی در عرصههای جدید اقتصادی است. اقتصاد مقاومتی گفتمان و الگویی اقتصادی-مدیریتی است که ضمن مقاومسازی اقتصاد ملی در برابر تهدیدات و توان تحریمشکنی، با رویکرد عقب راندن نظام سلطه، پیشرو، فرصت ساز، مولد، درونزا و برونگرا است - ابراهیمزاده و اسکندری ثانی و رمضانپور، . - 1395
با این حال اقتصاد مقاومتی تنها مختص زمان جنگ و تحریم نیست بلکه یک چشمانداز بلند مدت پیشروی اقتصاد ایران است و به دنبال شکوفایی اقتصاد، رفع مشکلات موجود، جلوگیری از امتیازدهی به دشمنان و بهبود سطح رفاه عموم مردم است - ریگی، . - 1394 در این راستا رز - 2013 - 1 اقتصاد مقاومتی را به صورت توانایی کاهش تلفات ناشی از شوک اقتصادی2 تعریف میکند که در سطح خرد - شرکتها، افراد - ، میانی - گروه ها، بخشها و خوشهها - و کلان - مناطق، کشورها - نمود پیدا می کند - عموزاده و فلاح و صفاریان، . - 1397 برای تحقق اقتصاد مقاومتی آمادگی نهادهای اقتصادی و تعامل همکاری میان دولت و مردم برای تحقق این اهداف بسیار ضروری است و برآیند تحقق اقتصاد مقاومتی منجر به تثبیت نوسانات نرخ ارز، افزایش اشتغال، تثبیت عمومی قیمتها، توسعه بخش خصوصی و مدیریت مصرف میشود. اما نباید فراموش کرد که رخداد چنین حوادثی در اقتصاد مقاومتی به سادگی امکان پذیر نیست - Simmie & Martin, 2010 - این در حالی است که وضعیت فعلی اقتصادی کشور با اقتصاد مقاومتی فاصله نسبتا زیادی دارد. - سیاهبومی و صالحی و قربانی، . - 1396 در این پژوهش سعی بر آن است که ضمن تعاریف مفاهیم به بررسی نقش کارآفرینی سازمانی در تحقق و پیشبرد اقتصاد مقاومتی استان کرمانشاه پرداخت و در نهایت پیشنهاداتی در این زمینه ارائه کرد.
.2 کارآفرینی
از مهمترین موضوعات دنیای امروز و محرکه اصلی توسعه اقصادی میتوان به کارآفرینی اشاره کرد که نقش آن در نوآوری و ایجاد فضاهای جدید کسب و کار بر همگان واضح و روشن است - تقوی و عبداالله پور، - 1389، حتی در گفتمانهای سیاسی، سیاستمداران قصد توسعه فعالیت های کارآفرینی را دارند . - Tavakoli & Fayolla, 2017 - این مفهوم از مشخصههای یک اقتصاد سالم محسوب میشود که در دنیای پرتلاطم امروز، اثرگذارترین روش برقراری ارتباط بین علم و نوآوری و از عنصرهای بالقوه توسعه و حرکت به سوی پیشرفت و ترقی است - فاخر و بهرامزاده و برهانی، . - 1393 اصطلاح کارآفرینی به قرن هفدهم و هجدهم، عصر ظهور سرمایه داری و توسعه علم و فناوری برمی گردد. زمانی که اقتصاددانانی همچون ریچارد کانتیلون3 و ژان باتیست4 برای توصیف کسانی که فعالیتهای جدید را انجام میدهند از تعریف کارآفرینی استفاده کردند و پس از آن شومپیتر5 کارآفرینان را نوآورانی می دانست که با ایجاد و ارائه محصولات جدید بازارهای موجود را مختل میکنند - Tavakoli &
