بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش تعیین تعیین تاثیر بازی های رایانه ای بر انگیزش پیشرفت دانش آموزان پایه ششم مدارس ابتدائی شهرستان محمودآباد بوده است. روش پژوهش توصیفی از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پایه ششم مدارس ابتدائی شهرستان محمودآباد بود که از این میان50 نفر از دانش آموزان با استفاده از بازی های رایانه ای و 50 نفر بدون استفاده از بازی های رایانه ای به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شد.
داده های پژوهش به وسیله پرسشنامه استاندارد انگیزش پیشرفت تحصیلی هارتر 1980 - و - 1981 جمعآوری شدند. داده های جمع آوری شده به وسیله آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره و SPSS-20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بین دو گروه دانش آموزان استفاده کننده از بازی های رایانه ای و غیراستفاده کننده در متغیر انگیزش درونی تفاوت معناداری وجود داشت - P<0/05 - ، اما از نظر انگیزش بیرونی تفاوت معناداری وجود نداشت . - P>0/05 - با توجه به نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت که بازی های رایانه ای بر انگیزش پیشرفت دانش آموزان تاثیر دارد.
مقدمه
یکی از عواملی که جهت رشد و ترقی انسان ضروری به نظر می رسد، انگیزه هاست. انگیزه1 بهعنوان یکی از ویژگی های شخصیتی هر فرد است که در بین افراد متفاوت است و براساس آن میتوان رفتارهای خاصی را پیش بینی نمود. روانشناسان به طور کلی معتقدند که انگیزش نیرویی است که به فعالیت می آید و موجب وقوع رفتار می شود و به آن شکل و جهت می دهد، انگیزش دارای خواستگاه یا علت درونی است. در واقع انگیزهها، مبتنی بر نیازها، خواست ها و آرزوهای خاصی هستند که به حرکت درآمده اند و یا آنکه فرد را برای ارضای نیازهای معینی به فعالیت وا می دارند. یکی از انگیزههای بنیادین بشر، انگیزه پیشرفت2 می باشد. انگیزه پیشرفت، تمایل به تلاش جهت دستیابی به موفقیت و اثرات مثبت مرتبط با آن، اجتناب از شکست و اثرات منفی مرتبط با آن را منعکس می کند
تحقیقات نشان می دهد که انگیزش و متغیرهای انگیزشی بر کارکردهای شناختی و تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد. انگیزش پیشرفت تحصیلی افراد، تحرک لازم را برای به پایان رساندن همراه با موفقیت در یک تکلیف، رسیدن به هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی که در کار خود دنبال می کنند، به وجود می آورد تا بالاخره بتوانند موفقیت لازم را در یادگیری و پیشرفت کسب کنند. انگیزش پیشرفت تحصیلی از سازه های اولیه ای است که برای تبیین انگیزش در تعلیم و تربیت ارائه شده است و به رفتارهایی اطلاق می شود که منجر به یادگیری و پیشرفت می گردد - محمودی، عرفانی و محققی، . - 1396 انگیزش پیشرفت را به صورت میل یا علاقه به موفقیت کلی یا موفقیت در زمینه ای خاص تعریف کرده اند
از طرفی با گسترش کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی روزمره شاهد شکل گیری نسل جدیدی از ابزارهای اینترنتی هستیم که در هر زمان و مکانی در اختیار کاربران قرار دارند. بازی های اینترنتی و رایانه ای جنبه ای از این فناوری ها است، که به یکی از مهم ترین سرگرمی ها و علائق کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان در عصر مدرن تبدیل شده است.
کودکان امروزه با بازیهای رایانه ای رشد می کنند. جذابیت که مهم ترین ویژگی این نوع بازی هاست موجب نگه داشتن افراد حتی ساعت های متمادی در مقابل رایانه ها و ابزارهای دیگر بازی می شود - اسمعیلی گوجار، علیآبادی و پور روستائی، . - 1396 در این راستا، امروزه با تغییر سبک زندگی و گسترش آپارتمان نشینی، کودکان تا حدودی از انجام بازیهای پر تحرک محروم شده اند. با این حال، در پی پیشرفت و عمومی شدن ابزارهای الکترونیکی مانند رایانه، بازی های پیشرفته تری رواج یافته اند.
یکی از این بازی ها، بازی رایانه ای است که انجام آن مستلزم پردازش سریع اطلاعات و ارائهی پاسخ های منطقی و فوق العاده سریع است. تولید روزافزون این بازی ها و افزایش پیچیدگی آنها سبب افزایش محبوبیت آنها شده است. بازی های ویدیویی و رایانه ای، محصولات فرهنگی و در زمره ی رسانه های همگانی هستند، لذا اهمیت اجتماعی و تربیتی فراوان داشته و برای بسیاری از کودکان و نوجوانان نخستین گام ورود به جهان فن آوری اطلاعات و ارتباطات و کسب مهارت در استفاده از رایانه به شمار می رود
پژوهش در زمینه بازی های رایانه ای در دهه های اخیر، اهمیت مضاعفی پیدا کرده است. به این دلیل که کودکان به بازی کردن و فعالیت های سرگرمکننده علاقه فراوانی نشان می دهند و در این میان، بازیهای رایانه ای به علت دسترسی آسان، و مدت زمانی که کودکان صرف بازی های رایانه ای میکنند در صدر این سرگرمیها قرار دارند. بازی های رایان های نه تنها در میزان هیجان بلکه در زمینههایی چون سطح انگیختگی، پرخاشگری، موفقیت تحصیلی و عزت نفس کودکان نیز اثرگذارند
در راستای پژوهش های انجام شده در رابطه با تاثیر بازی های رایانه ای بر انگیزش پیشرفت و سازگاری دانش آموزان، مرور این پژوهش ها نشان می دهد که یافته ها در این زمینه نسبتاً متناقض می باشد. به طور مثال ساماها و هاوی - 2016 - در پژوهشی نشان داد که اعتیاد به گوشی همراه و بازی های رایانه میتواند با استرس بالاتر و عملکرد تحصیلی پایین تر همراه باشد. اما عبدالهی، اخلاقی و بنی اسدی - 1395 - در پژوهشی نشان دادند که بین کار با بازی های رایانه ای و سازگای رابطه معناداری وجود ندارد.
بازی های رایانه ای به طور گسترده توسط دانش آموزان و نوجوانان و کودکان مورد استفاده قرار می گیرد که این شرایط می تواند بر همه جوانب زندگی شخصی، اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی ایشان تاثیر نهد. لذا با توجه به نفوذ بیش از پیش از بازی ها در سنین مختلف در جامعه ایران، این موضوع دارای اهمیت می باشد تا در پژوهش هایی تاثیرات استفاده از این بازی ها مورد بررسی قرار گیرد. بدین ترتیب با توجه به موارد بیان شده در این پژوهش به این پرسش پاسخ داده می شود که آیا بازی های رایانه ای بر انگیزش پیشرفت تاثیر دارد؟
روش پژوهش
روش پژوهش با توجه روش گردآوری داده ها از نوع علی- مقایسه ای و با توجه به هدف، کاربردی میباشد. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم مدارس ابتدائی شهرستان محمودآباد می باشد که در سال تحصیلی -97 1396 مشغول به تحصیل می باشند. حجم نمونه با توجه به طرح پژوهش، برای هر گروه از دانش آموزان با استفاده از بازی های رایانه ای 50 و بدون استفاده از بازی های رایانه ای نیز 50 نفر می باشد که به صورت هدفمند انتخاب شدند.
بدین ترتیب که از بین مدارس مقطع دبستان شهرستان محمودآباد تعداد 4 مدرسه انتخاب گشت . سپس با حضور در این مدارس، تعداد 50 نفر از دانش آموزانی که از بازی های رایانه ای استفاده می نمودند و 50 نفر که از بازی های رایانه ای استفاده نمی نمودند، انتخاب شدند و سپس به پرسش نامه های پژوهش پاسخ دادند. برای رعایت اصول اخلاقی و به منظور جلب همکاری شرکت کنندگان، پیش از اجرای آزمون اطلاعاتی درباره موضوع و هدف پژوهش تا آنجا که در نتایج پژوهش تأثیرگذار نباشد به شرکتکنندگان داده شد؛ و پس از جلب اطمینان شرکتکنندگان، در مورد اینکه اطلاعات آنها به هیچ عنوان بصورت فردی مورد تجزیه و تحلیل قرار نخواهد گرفت و آنها مختار خواهند بود که در پژوهش شرکت کنند و هر زمان که خواستند میتوانند از پاسخگویی خودداری نمایند، به پرسش نامه پاسخ دادند.
پرسشنامه استاندارد انگیزش پیشرفت تحصیلی - هارتر -
پرسشنامه استاندارد انگیزش پیشرفت تحصیلی هارتر شامل 33 گویه و هدف آن بررسی انگیزش تحصیلی در بین دانش آموزان می باشد. این ابزار شکل اصلاح شده مقیاس هارتر 1980 - و - 1981 به عنوان یک دو قطبی می سنجد که یک قطب آن انگیزش درونی و قطب دیگر انگیزش بیرونی است و پاسخ آزمودنی به موضوع هر سوال فقط می تواند یکی از دلایل بیرونی یا درونی را در برداشته باشد.
ازآنجا که در بسیاری موضوعهای تحصیلی انگیزه های درونی و بیرونی هر دو نقش دارند، لپر و همکاران - 2005 - مقیاس هارتر را به شکل مقیاس های معمول در آوردند که هر سوال تنها یکی از دلایل انگیزش درونی و بیرونی را در نظر میگیرد. بنابراین در این پرسش نامه دو نمره انگیزه تحصیلی درونی و بیرونی وجود دارد. این پرسشنامه براساس طیف لیکرت می میباشد که از 1 تا 5 نمره گذاری شده است.
