بخشی از مقاله
چکیده :
معماری به مثابه بستر زندگی انسان تجلی گاه اعتقادات و باورهای ساکنین خویش است و همچون خود انسان از دو وجه جسمانی - کالبدی - و روحانی - معنوی - تشکیل شده است. وجه کالبدی آن که متأثر از عوامل مادی، محیطی و کارکردی است و وجه معنوی آن که متأثر از اعتقادات انسان می باشد. با این رویکرد، هدف این تحقیق مطالعه ی نقش باور های دینی بر مسکن سنتی شوشتر و نزدیک شدن به مفاهیم معنوی آن است.
برای رسیدن به این هدف، با عنایت به تعریف انسان در باور دینی - جهان بینی اسلامی - و تعریف وی از مسکن سنتی به بیان ویژگی های کیفی فضاهای سنتی بر اساس باور انسان دینی پرداختیم، و با استفاده از تحلیل نمونه هایی از خانه های سنتی شوشتر به دنبال شناسایی مصداق هایی برای شناسایی ویژگی های معنوی پرداختیم.
حاصل و دست آورد این مقاله، که مبتنی بر استفاده از راهبرد تحقیق کیفی و مطالعات میدانی و کتابخانه ای می باشد، عبارتست از اینکه می توان با شناخت و اگاهی از اصول و ویژگی های کیفی معماری مسکن سنتی پر افتخار خویش در عصر حاضر نیز نگاه طراحان خویش را به این اصول متوجه سازیم و مسکن امروز را براساس ویژگی های کیفی گذشته طراحی کنیم.
مقدمه :
معماری و مسکن همیشه و در هر زمانی مورد علاقه محققان، به خصوص معماران بوده است. معماران، همراه با دیگر دانشمندان همواره در جست و جوی تفسیر و تبیین سکونت ، مسکن و هم چنین معماری بوده اند و در پی ارتقاء فهم خود نسبت به این موضوع و سپس ارتقاء اثر خود بوده و هستند.
اما از دید این مقاله مسکن و معماری تنها یک سر پناه نیست، دین نیز فقط برخی نمادها نیست، مسکن مکان آرامش و ظرف زندگی و دین راه زندگی است. لذا لازمه ی شناخت عوامل موثر در شکل گیری مسکن و معماری، شناخت و تعریف انسان است .
انسان از دید این پایان نامه دارای دو وجه است. یک وجه ظاهری که در کالبد فیزیکی او - خلقه من طین - می باشد و یک وجه باطنی که در روح و روان او - ونفخت فیه من روح - مستتر است. همان طور که مولانا نیز انسان را موجودی دو وجهی می داند که یک وجه آن جسم و وجه دیگر آن روح است و هر یک از این دو وجه سیری مخصوص به خود دارد. جنبه جسمانی انسان از حیوان شروع شده و به انسان رسیده است، اما وجه روحی انسان از عالم لاهوت است و برای مدتی محدود به عالم ناسوت گام نهاده و در بند تن اسیر گشته و همواره رو به سوی اصل خود دارد و از جدایی ها شکایت می کند.
معماری سنتی که در پس نقشه خود از یک نقشه پنهان بر خورد دار است. نقشه آشکار به تعبیری برآیند عوامل اقلیمی، زیستی و سایر مولفه هایی است که نیازهای مادی و ظاهری انسان را برطرف می کند در حالی که نقشه پنهان نیازهای معنوی انسان را برآورده می کند.
اهداف تحقیق :
ضرورت طرح این مسله را می توان با ملاحظه وضع نابسامان کنونی معماری در ایران دریافت این وضیعت ناشی از تهاجم سبک های مختلف معماری جهان به کشورها ودر عین حال عدم درک صحیح از معماری وچگونه معماری کردن در بین طراحان ایرانی است.
مروری بر آنچه به دنبال انقلاب صنعتی با پیدایش گرایش های جدید در معماری جهان از جمله معماری مدرن ، پست مدرن ، ... به وقوع پیوست ، نمایانگر گرایش ها و مفهوم انسان ، جامعه ، معماری و شهر نشینی می باشد. پیدایش این گرایش ها منجر به دگرگونی زیر بنایی مفهوم رابطه انسان و معماری در دنیای غرب گردیده است . با ادامه این مسیر و انتقال معماری روز اروپا و آمریکا به کشورها یی نظیر ایران ، تبعات ناگوار این تحول به کشور ما نیز سرایت نموده است. این تهاجم بسیار سریع و گسترده بوده و همچون تیشه به ریشه معماری سنتی ایران زده است و عملا در جامعه ما این گرایش ها به صورت التقاطی تاثیر گذارده و باعث بی هویتی و چند شخصیتی شدن معماری ایرانی شده است .
هدف : شناخت اصول حاکم بر معماری سنتی مسکن شوشتر و فهم آن در جهت به کارگیری آن در معماری عصر حاضر است.
