بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر بسته بندی استاندارد بر رضایت مشتری در فروشگاه زنجیره ای ولی عصر محمودآباد می باشد.استفاده از بسته بندی مطلوب در شرایط کنونی به دلایل متعدد مانند نقش بسته بندی درحفاظت کالا، تأمین ایمنی لازم، اطلاع رسانی و بازاریابی امری الزامی تلقی می شود .عرضه کالاها در بسته بندی های برخوردار از کیفیت بالا و مطابق استانداردهای معتبر، هزینه ای را بر بنگاه ها تحمیل می کند، اما بسته بندی استاندارد مزایای گوناگون نیز دارد مانند استفاده بهینه از فضای وسیله حمل و نقل، تسهیل جابه جایی و حمل و نقل کالاها، جلوگیری از اتلاف وقت در بارگیری، و کاهش هزینه های ناشی از نگهداری و استفاده از تجهیزات مورد نیاز برای انبارداری و...
از سوی دیگر، نامناسب بودن بسته بندی کالاهای عرضه شده می تواند به آسیب دیدگی محتویات بسته بندی ها منتهی شود یا توزیع کنندگان،عرضه کنندگان، مصرف کنندگان و سایر افراد دارای تماس با کالاهای مزبور را با افزایش هزینه ها و مخاطراتی مواجه سازد و به بروز خساراتی منجر گردد
برای جمع آوری نظرات مشتریان در مورد رضایت آن ها از محصولات بر اساس بسته بندی استاندارد محصولات در فروشگاه زنجیره ای ولی عصر، از توزیع پرسش نامه ها بین مشتریان استفاده شده است و داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد آزمون قرار گرفته است.
نتایج حاصله نشان می دهد که بین بسته بندی های استاندارد و رضایت مندی مشتریان رابطه وجود دارد.به طور کلی، این پژوهش نشان داد که بسته بندی های استاندارد و بسته بندی های شاد و جذاب، علاوه بر جلوگیری از فساد پذیری مواد غذایی و تسهیل حمل و نقل، می تواند در رضایت مشتری اثر مثبتی بگذارد و حتی منجر به وفاداری مشتریان و تکرار خرید مشتری شود.
مقدمه
امروزه مشتریان و مصرف کنندگان و رضایت آن ها، از عناصر و اجزای مهم در بازاریابی به شمار می روند.به این دلیل توجه و اهمیت به این دسته از عناصر، نکات مهم و کلیدی در فعالیت بازرگانی و بازاریابی به شمار می رود.از این رو در این تحقیق، به تاثیر بسته بندی استاندارد بر رضایت مشتریان پرداخته می شود.
بسته بندی یکی از عواملی است که می تواند باعث سالم ماندن محصولات و افزایش کیفیت شود و در جذب مشتری و وفداری آن ها ، تاثیر بسزایی داشته باشد.رنگ، نوع بسته بندی، شکل، اندازه و استاندارد بودن بسته بندی از عواملی هستند که باید به آن توجه کرد.
بسته بندی مناسب،جذاب و سازگار با خواسته های مصرف کننده یکی از عوامل تأثیرگذار برانتخاب محصول است .با توجه به فواید گوناگون بسته بندی ازجمله تأثیر بسته بندی در افزایش میزان فروش کالا و دستیابی به سود بیشتر، تولید کنندگان و عرضه کنندگان کالاها -علاوه برسایر عوامل مؤثر برای موفقیت در تولید و بازاریابی - از نقش بسته بندی نیز استفاده می کنند .
نقش های مختلف بسته بندی در تولید و عرضه کالاها موجب شده است ضوابط و مقرراتی یکنواخت و به بیان دیگر، استانداردهای خاصی در زمینه بسته بندی در دنیا تدوین و اجرا شود و ویژگی ها والزامات مورد نیاز در باره بسته بندی کالاهای گوناگون متناسب با نیازهای موجود برای بسته بندی های مناسب اعلام گردد تا با رعایت استاندارد های مزبور، حداقل کیفیت قابل قبول در بسته بندی وجود داشته باشد.
در باره تأثیر بسته بندی در زنجیره تأمین کالا موضوعات گوناگون قابل بررسی است از قبیل نقش بسته بندی در زمینه هایی مانند حفاظت ازکالاهای بسته بندی شده و تأمین سلامت و ایمنی آن ها، حمل و نگهداری محصولات عرضه شده به صورتی مطلوب در فواصل طولانی میان محل تولید تا عرضه به مصرف کننده نهایی، سهولت حمل و نقل، تسهیل جابه جایی کالاها، پیشگیری از اتلاف وقت در بارگیری و کاهش هزینه ها.
با عنایت به اهمیت نقش بسته بندی های استاندارد و رنگ و طرح آن ها و تاثیر آن بررضایت مندی مشتریان و در نتیجه وفاداری و تکرار خرید، در این پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی-پژوهشی ، کلیاتی درباره موضوعات بسته بندی، فواید و انواع آن، و اهداف بسته بندی بیان می شود.در پایان جمع بندی و نتیجه گیری مطالب ذکر می گردد.
کلیات تحقیق
تعریف بسته بندی - - packaging
بسته بندی در زبان فارسی دارای مفاهیم زیر است :عمل بستن چیزی، بستن چیزهایی در جعبه یا قوطی یا لفافه و عمل بستن بسته ها. بنابراین هنگامی که محصول یا فراورده ای را به شیوه ای متناسب با ویژگی های آن، اعم از جنس یا مواد اولیه به کاررفته برای تولید کالا، جامد یا مایع بودن و ... در پوشش، پاکت، جعبه، قوطی یا سایر محفظه های تهیه شده به منظور نگهداری و عرضه کالاها قرار دهند، یا آن را بپیچند و بچسبانند
و بستن کالا به صورت متعارف انجام شود، می توان یکی از شکلها و انواع بسته بندی را مشاهده کرد .فراوری بسته بندی تولیدات ساخته شده - به ویژه مواد غذایی - از نمونه های بارز بسته بندی به شمار می آید.در زبان انگلیسی واژه …packaging» معادل »بسته بندی… است که معانی گوناگون دارد و از جمله آن ها مفهوم فوق است.معانی ذکر شده برای این واژه عبارتند از :عمل، فرایند، صنعت، فن، هنر یا سبک بسته بندی؛ مواد مورد استفاده برای ساخت بسته بندی یا شیوه ای که در آن چیزی مانند یک پیشنهاد یا فراورده به عموم عرضه می شود و بسته بندی برای حمل و نقل.
با توجه به معانی و نقش های متعدد بسته بندی، تعاریف مختلفی درباره بسته بندی وجود دارد .می توان بسته بندی را با عبارت زیر تعریف نمود: بسته بندی عبارت است از کلیه تولیدات ساخته شده از مواد گوناگون که با رعایت قواعد فنی به صورت پوشش، ظرف یا محافظی به منظور حفاظت از کالا ها و تأمین کیفیت آن ها در فاصله پس از تولید تا مصرف از سوی مصرف کننده و برای جا به جایی، حمل و نقل، تحویل
و نگهداری کالاها مورد استفاده قرار می گیرد .
انواع بسته بندی
بسته بندی ها را با توجه به ویژگی ها و معیارهای گوناگون طبقه بندی کرده اند .برخی از معیارهای موجود برای طبقه بندی بسته بندی ها عبارتند از مواد اولیه مورد استفاده برای تولید بسته بندی، فناوری تولید، ویژگی های کاربردی بسته بندی ها، محتوای بسته بندی ها، مراحل سیستم توزیع، بازارهای مورد نظر و مصرف کنندگان کالاهای بسته بندی شده .
بسته بندی ها ممکن است دارای سطوح خاصی باشند و به عنوان بسته بندی اولیه، بسته بندی ثانویه، بسته بندی توزیع و ...مطرح گردند.مباحث مربوط به انواع بسته بندی و جزئیات راجع به ویژگی ها و تفاوت های بسته بندی های مختلف در کتاب ها و نشریات تخصصی مرتبط با بسته بندی تشریح می شود و در این مقاله مختصر نمی گنجد؛ اما نکته قابل توجه این است که طراحی و تولید هر بسته بندی به گونه ای صورت می گیرد که دستیابی به اهداف تعیین شده برای بسته بندی مورد نظر را امکان پذیر سازد تا بتوان بسته بندی مزبور را مطلوب ومتناسب با اهداف آن دانست .
بنابراین اگر بسته بندی خاصی برای حمل و نقل کالا طی مسافت های طولانی و با وسایل نقلیه گوناگون مانند کامیون، کانتینر، قطار و کشتی انجام شود، نکات زیر باید در طراحی و تولید بسته بندی رعایت شود :سهولت حمل و نقل بار واحد، داشتن وزن و ابعاد مناسب، وجود دستگیره برای تسهیل جا به جایی کالا در وسایل نقلیه، داشتن ضربه گیر برای پیشگیری از آسیب دیدن کالاهایی مانند رایانه، ضوابط حمل و نقل و سایر نکات کارشناسانه . چنان که درباره استانداردهای بسته بندی ذکر شد، مشخصات بسته بندی های مناسب و دارای حداقل ویژگی های قابل قبول در استانداردهای معتبر ملی، منطقه ای و بین المللی تعیین شده است.
اهداف بسته بندی
بسته بندی کالاها با عنایت به الزامات متعدد و جنبه های کارشناسانه، برای دستیابی به اهداف گوناگون صورت می گیرد .اهداف اصلی بسته بندی به شرح زیر است:
-1حفاظت کالا
یکی از اهداف بسته بندی حفاظت از محتویات بسته بندی و تامین ایمنی و سلامت و حفظ کیفیت آن است .بنابراین اصولا مواد به کار رفته در بسته بندی نباید هیچ گونه مخاطره ای را نسبت به سلامتی و ایمنی کالا ایجاد کند و ضرورت دارد طراحی بسته بندی با بهره گیری از مواد اولیه مناسب و با توجه به ویژگی های کالای مورد نظر، به گونه ای باشد که حفاظت فیزیکی و شیمیایی از کالا را امکان پذیر نماید و ایجاد مخاطراتی مانند سقوط، ضربه و لرزش و عوامل محیطی مانند وجود سرما، گرما، نور و رطوبت طی زنجیر تامین از تولید تا نگه داری در انبار، توزیع و مصرف به کالا آسیب نرساند .
از این رو، بسته بندی باید دارای جنس، شکل و ابعاد مناسب، استحکام، مقاومت، دوام و کارایی لازم باشد تا در انتهای زنجیره عرضه کالایی باوِیژگی های مطلوب و مورد انتظار مصرف کننده به وی تحویل داده شود. وجود فاصله زیاد میان محل تولید تا محل حضور مصرف کننده موجب شده است تا حفاظت کالا دارای اهمیت خاصی باشد .این امر درباره کالاهای صادراتی اهمیت بیشتری دارد .
زیرا برخی از محصولات صادراتی با استفاده از چند وسیله حمل و نقل و به صورت زمینی، هوایی و دریایی حمل می گردد و پس از طی بخشی از مسیر، در مکان هایی مانند اسکله و انبار نیز نگه داری می شود .افزون بر آن، درباره برخی از انواع محصولات و فراورده ها مانند مواد غذایی رعایت الزامات قانونی و بهداشتی مانند استانداردهای اجباری، کنترل کیفیت و بازرسی حائز اهمیت است، زیرا مواد غذایی سالم و دارای ارزش تغذیه ای لازم در تامین سلامت انسان نقش مهمی ایفا می کند .
فقدان توجه لازم به بسته بندی مواد خوردنی و آشامیدنی می تواند سلامت عمومی را به خطرافکند و پس از آسیب دیدن مصرف کنندگان در اثر مصرف کالاهای مزبور، تولیدکنندگان، عرضه کنندگان و فروشندگان باید هزینه هایی را تحمل کنند مانند پاسخ گویی به شکایات مشتریان، تحمل هزینه های دادرسی و جبران خسارت های واردشده به مصرف کنندگان زیان دیده.
-2ایجاد ایمنی لازم
از جمله اهداف بسته بندی تأمین ایمنی لازم است تا افرادی که با توجه به الزامات شغلی یا به منظور استفاده از کالا برای رفع نیاز خود با آن تماس دارند، از مخاطرات ناشی از محصول مصون باشند .برخی از کالاها دارای ویژگی هایی هستند که رعایت توصیه های کارشناسان حمل و نقل یا توجه به الزاماتی مانند دستورالعمل های حمل و نقل کالاهای خاص، اجرای استانداردهای اجباری بسته بندی و مقررات بهداشتی و الزامات مقرر در بازار داخلی و بین المللی را ایجاب می نماید .
در این صورت بسته بندی باید با عنایت به موارد ذکر شده انجام شود؛ مانند بسته بندی کالاهای خطرناک از قبیل مواد شیمیایی یا سمی . با استفاده از بسته بندی مناسب ایمنی لازم برای تولیدکننده و نیروی انسانی دست اندرکار در حمل و نقل، جابه جایی و نگه داری کالا، توزیع کنندگان، فروشندگان و مصرف کنندگان ایجاد خواهد شد و افراد ذکر شده از آسیب های ناشی از محتویات بسته بندی در امان خواهند ماند.
-3اطلاع رسانی
هدف دیگر بسته بندی انتقال اطلاعات موردنیاز درباره نحوه حمل، شرایط نگه داری و شیوه مصرف محصول است .مقررات برچسب زنی ناظر بر انواع کالاهای ارائه شده به بازارهای داخلی یا بین المللی الزامات ویژه برچسب زنی را تعیین کرده است
