بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اینکه مطالعات در مورد اثر تناوب جلسات تمرین به ویژه برعوامل آمادگی جسمانی و حرکتی دختران محدود می باشد و نتایج متناقضی نیز دیده شده است. بر این اساس در این پژوهش برآنیم تا تاثیر تعداد جلسات تمرین در هفته بر شاخص های آمادگی جسمانی و حرکتی دختران را بررسی نماییم براین اساس، پژوهشی با هدف مقایسه تاثیر تعداد جلسات تمرین در هفته بر برخی عوامل آمادگی جسمانی و حرکتی دختران ابتدایی9 تا11ساله شهرستان بیضاء طراحی و به اجرا گذاشته شد. بدین منظور30دختر به سه گروه تجربی 10 نفره ،گروه - 1میانگین سن: 10.20، وزن: 28.12 کیلوگرم، قد: 1.36سانتی متر - گروه - 2میانگین سن:10، وزن: 33.4، قد: - 1.43 گروه - 3میانگین سن: 10.1، وزن: 28.92، قد: - 1.38 و یک گروه کنترل - میانگین سن: 10.31، وزن: 27.82، قد: - 1.28که تنها به تمرینات معمول ورزشی با تناوب 2 روز در هفته پرداختند تقسیم شدند.
گروه های تجربی علاوه بر تمرینات معمول ورزشی 3روز در هفته به تمرینات ویژه آمادگی جسمانی وحرکتی در روز های غیر از روزهای تمرین ورزشی پرداختند. برنامه ی تمرینی تک جلسه ی شامل دویدن با شدت 60درصد18 HRmaxدقیقه یک جلسه در هفته و در گروه دوجلسه ی ، دویدن با شدت مشابه 9دقیقه،دو جلسه در هفته و در گروه سه جلسه ی دویدن با شدت مشابه 6دقیقه،سه جلسه در هفته به مدت 8هفته بود. بدین صورت که در همه ی گروه های تجربی حجم و شدت تمرین یکسان بود.
از آزمون های دراز نشت،بارفیکس اصلاح شده برای اندازه گیری شاخص های مذکور در شرایط مشابه قبل و بعد از8هفته استفاده شد. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آنالیز کوواریانس باآزمون تی وابسته در سطح معناداری - - P 0/05نشان داد در هر سه گروه تمرینی شاخص های آمادگی جسمانی عضلانی-اسکلتی بهبود یافت. در حالی که استقامت عضلات شکم، استقامت کمربند شانه در بارفیکس اصلاح شده، تنها در گروه سه جلسه ی به طور معنی داری بهبود یافته است - . - P 0/05 به طور کلی شاید اجرای هر سه برنامه ی تمرینی سازگاری های مفیدی را در پی داشته باشد و تغییر تعداد جلسات تمرین فقط بر درجه ی بهبودی آنها تاثیر داشته است، اما در مورد استقامت شکم و کمربند شانه در آزمون بارفیکس اصلاح شده، احتمالا تاثیر تغییر تعداد جلسات بیش از مدت کل تمرین در هفته بوده است.
واژگان کلیدی: تناوب جلسات تمرین، استقامت عضلات شکم و کمربند شانه ای
-1 مقدمه
دوران کودکی و نوجوانی مراحل حساسی از زندگی است که در آن اساس شیوه زندگی فرد در آینده شکل می گیرد. مطالعات همه گیر شناسی نشان داده اند داشتن زندگی پر تحرک از راه پرداختن به فعالیت بدنی و بازی و برخورداری از آمادگی جسمانی بالا و وزن مناسب برکاهش تمام انواع مرگ و میر ها و بیماری ها و سلامت ذهنی موثر است . فعالیت بدنی با افزایش آمادگی عضلانی ، بهبود عملکرد قلبی تنفسی و کاهش وزن به بهبود سلامتی کمک می کند.
در سالهای نخست قرن بیست و یکم و در حالی که بیماریهای واگیر در سطح دنیا کنترل شده اند، جامعه جهانی با معضل بیماریهای غیرواگیر مواجه است؟دگرگونیهایی که در نتیجه پیشرفت تمدن و استفاده از تکنولوژی جدید در عرصه زندگی بشر پدید آمده اند،وی را با بیماریهایی روبرو ساخته اند که درگذشته کمتر بروز می نمودند ؟ عوارض این بیماریها که هم فرد و هم جامعه را تحت تأثیر قرار می دهند،گاهی تا پایان عمردر فرد باقی مانده و تهدیدی همیشگی برای سلامتی وی به شمار میروند.در این میان، بیماری چاقی که بیماریهای بسیاری از عوارض مستقیم و غیر مستقیم آن می باشند.در سالهای اخیرگسترشی قابل توجه بویژه در بین کودکان و نوجوانان یافته است.
با پیشرفت روز افزون علوم جهان تحولات عمیقی پیدا کرده و علوم وابسته به تربیت بدنی و ورزش نیز از این قاعده جدا نیستند. بهبود رکورد های ورزشی در رشته های گوناگون ورزشی حکایت از برخوردی علمی با برنامه های آموزشی و تمرینی ورزشکاران دارد. این پیشرفت و ترقی در رکورد ها مدیون تحقیقات فراوان است و مرهون کاربرد صحیح علوم ورزشی ، اصول تغذیه ، مهارت های روانی ،وضعیت و شرایط تمرینی و شیوه های نوین آمادگی جسمانی می باشد.امروزه ثابت شده است بسیاری از قهرمانان نخبه و برتر به دلیل این که در سنین کودکی و نوجوانی از فعالیت ورزشی منظم برخوردار بودند دارای تاثیر به سزایی در بهبود شاخص های فیزیولوژیکی، جسمانی و ترکیب بدنی آنها نیز شده است.
از جمله مسائل مربوط به تربیت بدنی و علوم ورزشی خصوصاً در زمینه ورزش قهرمانی، موضوع آمادگی جسمانی در بهره وری بیشتر از توانائی های حرکتی ومهارت های ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی می باشد. با جمع بندی یافته های پژوهشی از اثرات تعداد جلسات تمرین نکته ای که قابل انکار نیست ، تفاوت اینگونه برنامه های تمرینی می باشد.
از اینرو انجام مطالعات تکمیلی در زمینه تاثیر تعداد جلسات تمرین بر شاخص های آمادگی جسمانی و حرکتی نوجوانان می تواند به تبیین بهتر این موضوع کمک نماید و اهمیت صرفه جویی در زمان و هزینه در ورزشکار و برنامه ریزی تمرینی مناسب در دختران یکی از اهداف مورد نظر پژوهشگر است با توجه گزارش سازمان های سلامت مبنی بر 3 جلسه تمرین در هفته، نتایج متفاوت تحقیقات مختلف با بازه های زمانی متفاوت و تاثیر سوال انگیز آن بر سلامت و عملکرد ورزشی، پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که آیا بین 3 برنامه ی ورزشی که بر توسعه بیشتر عناصر آمادگی جسمانی مورد نیاز ورزش تاکید می کند، در صورت تغییر تواتر آن 1 - جلسه ،2 جلسه ، 3جلسه درهفته - در شرایط مدت زمان اجرای برابر در بهبود عناصر آمادگی جسمانی و حرکتی دختران تفاوت معنی داری مشاهده می شود یا نه؟
-1-1 تناوب تمرین:
تناوب تمرین به تعداد جلسات تمرین در یک دوره معین - از جمله یک هفته - گفته می شود و تابع حالت تمرین، نوع تمرین در هر جلسه و توانایی ریکاوری افراد می باشد.مربیان و محققان تلاش می کنند تا با دستکاری متغییرهای تمرینی از جمله: شدت، تناوب، حجم تمرین به سطح بالایی از آمادگی عضلانی برسند آنها معتقدند برای افزایش بهبودی قدرت فشارهای اضافه بار در طول برنامه تمرین قدرتی در کل بدن اعمال شود.
تناوب تمرین در ورزشکاران مبتدی 1 بار در هفته پیشنهاد می شود، اما در وزنه برداران رقابتی تناوب تمرین 5 تا 7 روز در هفته برای دستیابی به حداکثر اندازه و قدرت عضله اعمال می شود. متغیر مهم در طراحی هر برنامه تمرین قدرتی تناوب تمرین است که به تعداد جلسات تمرین در یک هفته برمیگردد.عواملی مثل سابقه ی تمرین قدرتی شرکت کنندگان ،اهداف تمرینی، درگیری ورزشی، بار تمرینی طراحی شده مورد نیاز است. بدون تناوب تمرینی مناسب تمرین ممکن است ناموثر یا آسیب رسان باشد.در کل برای بدست آوردن قدرت در بچه ها 2 یا 3 بار در هفته در روزهای غیرمتوالی تمرین کنند.
-2-1 اثر تناوب تمرین بر استقامت عضلات شکم:
در تحقیقی که بر استقامت عضلات شکم و محیط و چربی زیر پوستی شکم در دختران غیر ورزشکار انجام دادند به این نتیجه رسیدند، دو روش تناوبی و تداومی بر استقامت موضعی عضلات ، چربی زیر پوستی و محیط شکم دختران غیر ورزشکار با دامنه سنی 18 تا 22 سال به مدت دو ماه و هفته ای 2 جلسه باعث افزایش استقامت عضلات شکم شده اما تمرینات تداومی تاثیر بیشتر ی داشت تمرینات تناوبی و تداومی نتوانستند سبب کاهش محیط شکم گردند اما موجب کاهش چربی موضعی شکم شدند در این مورد تمرینات تناوبی تاثیر بیشتری داشت.
روش کار
براساس موضوع و هدف پژوهش حاضر از نوع کاربردی می باشد وبا توجه به استفاده از نمونه های انسانی و عدم کنترل تمامی عوامل گذار، از نوع نیمه تجربی است. از طرفی به جهت آنکه محقق به دستکاری متغییر مستقل به منظور بررسی تاثیر آن بر تغییرات بعدی متغییر وابسته می پردازد، پژوهش از نوع آینده نگر می باشد. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون -پس آزمون گروه های تصادفی با سه گروه تجربی و یک گروه کنترل می باشد.
-1-2 جامعه آماری پژوهش
دختران ابتدایی9 تا 11ساله شهرستان بیضاء را تشکیل دادند. نمونه پژوهش در این مطالعه 40 نفر دختران ابتدایی9 تا 11 ساله بودند که به روش تصادفی انتخاب شدند. در ابتدا با آزمون های اولیه و اندازه گیری قد ، وزن و سابقه ی ورزشی نمونه ها همسان گردید. این آزمون ها در روزهایی غیر از روزهای تمرین گرفته شد و پرسشنامه ای جهت تعیین وضعیت سلامت عمومی ورضایت نامه از والدین بین داوطلبان شرکت کننده در این تحقیق توزیع شد.
آزمودنی ها به طور تصادفی در3 گروه تجربی - گروه یک : 1جلسه تمرین در هفته ، گروه دو: 2 جلسه تمرین در هفته گروه سه:3 جلسه تمرین در هفته - و یک گروه کنترل قرارداده شدند.همه ی گروه های تجربی و کنترل برنامه ی تمرینی ورزشی - شامل گرم کردن ، مرور تکنیک و تمرینات ویژه رشته ورزشی تخصصی خود و سرد کردن - مشابهی را برای مدت8 هفته انجام دادند با این تفاوت که گروه های تجربی به اضافه ی 3 جلسه تمرین ورزشی ، برنامه تمرینی زیر را نیز در روزهای غیر از تمرینات ورزشی اجرا نمودند، و سعی شد نسبت حجم برنامه ها در مجموع جلسات گروه1جلسه ی، 2جلسه ی و 3جلسه ی - برای مشخص کردن تاثیر خالص تعداد جلسات تمرین - برابر باشد.
روش اجرا و اندازه گیری کشش از بارفیکس اصلاح شده:
این آزمون به صورت خوابیده به پشت اجرا شد و بخشی از وزن بدن به پاشنه پا منتقل شده، آزمودنی به پشت زیر بارفیکس دراز کشید به طوریکه شانه های او زیر میله بارفیکس قرار گیرد.سپس دست های خود را با کف دست های باز به سمت بالا می آورد میله بارفیکس در سوراخ بالایی قرار می گیرد. برای مثال اگر نوک انگشتان آزمودنی به سوراخ چهارمی یا کمی بالاتر از سوراخ چهارم رسید، میله بارفیکس در سوراخ پنجمی قرار می گیرد.سپس آزمودنی میله بارفیکس را گرفته و تنه و پاهای خود را از زمین جدا کرده. در این حالت فقط پاشنه های او با زمین تماس دارد و بدن در ناحیه زانوها و لگن نباید خم شود بلکه به صورت مستقیم و موازی قرار می گیرد. سپس کشش از بارفیکس را انجام می دهد. موقع کشش چانه باید به بالای یک طناب یا کش که 3سوراخ پائین تر از میله بسته شده است برسد و در این حالت تعداد تکرارهای صحیح در مدت یک دقیقه ثبت شد. خطاهای آزمون شامل:-1آزمودنی نباید زانوها یا تنه خود را لمس کند.-2بدن باید کاملا کشیده باشد. موقع حرکت به سمت پایین نباید باسن زمین را لمس کند. -3موقع پایین آمدن آرنج ها باید به حالت کشیده درآید و سپس کشش از بارفیکس شروع شود.
