بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی تاثیر 8 هفته تمرینات الاستیک و مصرف عصاره رازیانه به علائم جسمی و روحی دختران نوجوان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی بود. در این مطالعه ی نیمه تجربی 40 دختر نوجوان غیرفعال با تشخیص سندرم پیش از قاعدگی شرکت داشتند. افراد مورد پژوهش ، به طور تصادفی ساده در چهار گروه تمرینات الاستیک، عصاره رازیانه، تمرینات الاستیک و عصاره رازیانه، کنترل قرار گرفتند.
تمرینات الاستیک به مدت 8 هفته و 3 جلسه در هفته انجام گردید عصارهی رازیانه به صورت قطره ی خوراکی فنلین %2 روزانه هر 12 ساعت 30 قطره و به مدت دو ماه مصرف کردند. آزمودنی ها با استفاده از پرسش نامه ی غربالگری علائم قبل از قاعدگی در دوره ی پیش و پس آزمون مورد بررسی قرار گرفتند.
از نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه - ANOVA - و تست تعقیبی توکی به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که قبل از مداخله تفاوت معناداری بین 4 گروه نبود اما بعد از تمرین الاستیک و مصرف عصاره ی رازیانه علائم خلقی و جسمی سندرم پیش از قاعدگی نسبت به گروه کنترل کاهش یافت . - P< 0/05 - استفاده ترکیبی از تمرین الاستیک و مصرف عصاره ی رازیانه بیشترین تاثیر بر کاهش علائم جسمانی - P<0/001 - و روحی-رفتاری - P<0/001 - دختران نوجوان داشت.
نتیجه گیری: توصیه می شود تمرینات الاستیک و مصرف عصاره ی رازیانه در کاهش علائم جسمانی و خلقی دختران نوجوان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی به کار گرفته شود.
-1مقدمه:
سندروم پیش از قاعدگی به مجموعه ای از علائم تکرار شونده اطلاق می شود که از اواخر مرحله ترشحی سیکل قاعدگی 5 - الی 7 روز قبل از قاعدگی - شروع شده و در فاز فولیکولار 4 - الی 2 روز پس از شروع خونریزی - پایان مییابد .
برای این سندرم بیش از 200 علامت شناسایی شده است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از علائم جسمی مثل کرامپ های شکمی، احساس کسالت، نفخ شکم، درد و حساسیت سینه ها، آکنه، کمردرد و سردرد، درد مفاصل و عضلات، افزایش وزن، کمبود انرژی، تغییر اشتها و تشنگی، یبوست، بالا رفتن ضربان قلب و علائم روانی- رفتاری مانند اضطراب، عصبانیت یا تحریک پذیری بدون دلیل، دوره های گریه، اشکال در تمرکز، پرخاشگری و تمایل به خودکشی، خستگی، گیجی، بیخوابی و پرخوری .
بر اساس مطالعات مختلف میزان شیوع سندروم پیش از قاعدگی بین 90-48درصد با شدت های مختلف گزارش شده است. در حدود 40 درصد موارد به درمان نیاز نیست، در 25 درصد موارد علائم آزاردهنده هستند ولی باعث اختلالی در عملکرد فرد نمی شوند [7] در 15-10 درصد موارد علائم شدید هستند و در 5-3 درصد موارد نیز کیفیت زندگی مختل می شود یک مطالعه میزان شیوع این سندروم را در تهران 64/4درصد گزارش کرده است.
در مطالعات جدید به سایر روشهای درمانی که بیشتر براساس تجربیات بالینی بوده و با مکانیسمهای ناشناخته باعث کاهش شیوع و شدت علائم آزاردهنده سندروم پیش از قاعدگی میشوند، توجه بیشتری شده است. این درمانها شامل تجویز کلسیم، منیزیم، به صورت تکمیلی و همچنین درمانهای غیر دارویی و فعالیت ورزشی بیشتر مورد توجه محققان و زنان مبتلا قرارگرفته است. همچنین درمانهای گیاهی نیز مورد توجه محققان قرا گرفته است. از جمله گیاهانی که به صورت سنتی درمان اختلالات قاعدگی از جمله سندروم پیش از قاعدگی کاربرد دارند، گیاه رازیانه1 می باشد. بنابراین در این پژوهش به بررسی تاثیر ورزش به همراه مصرف گیاه رازیانه بر سندروم پیش از قاعدگی دختران نوجوان پرداخته شده است.
-2 مواد و روش ها:
مطالعه حاضر یک مطالعه نیمه تجربی است و دارای طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری در این پژوهش را کلیه دختران نوجوان مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی در مقطع متوسطه شهر شیراز تشکیل دادند.40 دختر نوجوان غیر ورزشکار - تنها فعالیت ورزشی این افراد، تمرین های تربیت بدنی در مدرسه بود - مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی با غربالگری از طریق پرسشنامه سنجش علایم سندروم پیش از قاعدگی [10] و به شیوه نمونهگیری دواطلبانه و در دسترس انتخاب شدند. این افراد از مدارس دوره دوم ناحیه 4 شیراز و به صورت تصادفی از 5 مدرسه انتخاب شدند.
حجم نمونه با در نظر گرفتن سطح اطمینان 95 درصد و توان آزمون 80 درصد تعیین گردید و با فرض اینکه میانگین نمره شدت علائم شدت علائم سندروم پیش از قاعدگی در گروه مورد در مقایسه با گروه کنترل به d = 0/5تغییر کند پس از مقدارگذاری در فرمول به اندازه 9/5 نفر برآورد گردید. در نهایت تعداد 40 نفر در چهار گروه، مورد مطالعه قرار گرفت.
پس از اخذ شرح حال دقیق از نظر خصوصیات - سیکل ماهیانه میزان و مدت خونریزی قاعدگی، فاصله ی قاعدگی ها، سابقه ی فامیلی وجود سندرم پیش قاعدگی و مصرف یا عدم مصرف دارو جهت تخفیف علائم - به روش تصادفی ساده در 4 گروه 10 نفری تمرین الاستیک، عصاره، تمرین و عصاره ، گروه شاهد تقسیم شدند. گروه شاهد هیچ مداخله ای را دریافت نمی کند. سپس قبل از اعمال تمرین و مصرف عصاره پرسشنامهی سنجش علائم سندروم پیش از قاعدگی بین گروههای تحقیق توزیع شد و علائم روحی – روانی و علائم جسمی آنها به عنوان پیش آزمون ثبت گردید. پس از 8 هفته به طور مجدد پرسشنامه ها بین گروه ها توزیع شد. آزمودنی ها بر اساس حالت ها و ویژگیهای خود آ ن را تکمیل کردند و علائم آنها به عنوان پس آزمون ثبت گردید.
تمرین الاستیک، 8 هفته و هر هفته3 جلسه غیرمتوالی و هر جلسه60 دقیقه با استفاده ازکشهای تراباند بود. هر جلسه تمرین شامل 10 دقیقه گرم کردن،40 دقیقه تمرین اصلی و10 دقیقه سرد کردن بود. در تمرین اصلی، حرکات جلو بازو، پشت بازو، پرس سینه، بالابردن جانبی دستها، کرانچ پایین شکم، فلکشن هیپ، ابداکشن هیپ و اسکات بود. آزمودنیها در هر حرکت، 3 ست با 8 – 15 تکرار - بین هر ست 60-90 ثانیه استراحت و بین حرکات 120 ثانیه استراحت - انجام دادند
جدول شماره :1 برنامه تمرینات الاستیک
برای تعیین شدت تمرین، قبل از شروع تمرینات به هر آزمودنی یک کش قهوهای داده شد. طبق دستورالعمل تراباند، اگر فرد قادر باشد بیش از 12 تکرار با یک رنگ انجام دهد باید آن رنگ را تغییر و با رنگ بعدی حرکات را انجام دهد
جدول شماره :2 رنگ بندی تراباندها
تجزیه وتحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. در سطح آمار توصیفی از شاخصهایی نظیر میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از از آزمون شاپیروویلک برای تعیین نرمال بودن دادهها و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و تست تعقیبی توکی به منظور مقایسه قبل و بعد از آزمون متغیرها در4 گروه مستقل استفاده شد. سطح - = 0/05 - به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد.
-3 یافته ها:
به دنبال بررسی تغییرات علائم روحی – رفتاری سندروم پیش از قاعدگی دختران نوجوان غیر فعال بر اثر تمرینات الاستیک و عصاره گیاه رازیانه، آزمون تعقیبی توکی - جدول شماره - 3 نشان داد که بین گروه کنترل و گروههای عصاره، تمرین، عصاره + تمرین اختلاف معناداری وجود دارد . - p=0/000 - بنابراین فرض صفر رد میشود به این معنی که تمرینات الاستیک و عصاره گیاه رازیانه بر علائم روحی – رفتاری سندروم پیش از قاعدگی دختران نوجوان غیر فعال تاثیر معناداری دارد
همچنین به دنبال بررسی تغییرات علائم علائم جسمی سندروم پیش از قاعدگی دختران نوجوان غیر فعال بر اثر تمرینات الاستیک و عصاره گیاه رازیانه، آزمون تعقیبی توکی - جدول شماره - 4 نشان داد که بین گروه کنترل و گروههای عصاره، تمرین، عصاره + تمرین اختلاف معناداری وجود دارد . - p=0/000 - بنابراین فرض صفر رد میشود به این معنی که تمرینات الاستیک و عصاره گیاه رازیانه بر علائم جسمی سندروم پیش از قاعدگی دختران نوجوان غیر فعال تاثیر معناداری دارد
جدول شماره :3 نتایج آزمون تعقیبی توکی بعد روحی - روانی
