بخشی از مقاله
چکیده :
در این مقاله، نقش اخلاق1 در حسابداری مورد بررسی قرار می گیرد. کسب و کار امروز نیازمند تعاملات اجتماعی و رعایت ملاحظات اخلاقی است. الزام تحصیل سود، فعالیتهای غیر اخلاقی و نادیده انگاری کردارهای مورد پذیرش جامعه را توجیه نمی نماید. فرایند تصمیم گیری به صورت ساختاری و از طریق بررسی انطباقی با مجموعه ضوابط اخلاقی تدوین شده از جانب نهادهای حرفه ای و یا ارزشهای اخلاقی حاکم بر جامعه قابل تبیین است.
دنیای پیشرفته اقتصادی امروزه بی شک حسابداری حرفه ای است حیاتی ,زیرا سامانه اقتصادی جاری بدون آن نمی تواند وجود داشته باشد و اگر هیچ روش و فنی جهت محاسبه ثروت و کالاها موجود در دنیای و نحوه توزیع آنها موجود نباشد، تجارت و بازرگانی متوقف خواهد شد. چرا که کارایی بازارهای مالی منوط به این امر است که معاملات خود را بر مبنای تصویر درستی از ارزش های مالی دارییهای مورد معاوضه انجام دهند و این امر فقط توسط حسابداران میسر می باشد.
اخلاق
اخلاق در زبان لاتین به عنوان - Ethics - بیان میشود که از ریشه ای یونانی به معنای آداب و رسوم گرفته شده است. اما در زبان فارسی اخلاق از کلمه ای عربی بر وزن افعال و جمع واژه خلق گرفته شده است. خلق مجموعه صفات، ویژگی ها، حالات و خوی درونی که سرچشمه گفتار و رفتار انسان هستند، را گویند و به معنی بهبود روابط انسان با خدا - خدامحوری - ، با خود - خودباوری و عزت نفس - و با دیگران - مردم داری - میباشد .
اخلاق موضوعی است فراگیر که همه جوانب زندگی بشری را تحت پوشش قرار می دهد .رشد روز افزون جوامع بشری وپیچیده تر شدن روابط و مناسب اجتماعی، نیاز های جدید و نوینی می افریند .پیامدها این نیازهای نوین پیدایش حرفه های گوناگون است و در حقیقت پیدایش حرفه های گوناگون زاییده تلاش در پاسخ به این نیازها ست که گذشت زمان و تغییر شرایط پدید می آیند و بتدریج سیر تحول وتکامل را می پیمایند.
حرفه حسابداری نیز یکی از متشکل ترین و منضبط ترین حرفه ای دنیاست و به دلیل نوع و ماهیت خدماتی که ارائه می کند باید اعتبار و اعتماد خاصی داشته باشد . تداوم این اعتبار و اعتماد و تقویت آن بستگی به پایبندی فکری و عملی اعضای حرفه به ضوابط رفتاری و اخلاقی آن دارد. اخلاق به عنوان یکی از مهمترین موضوعات با اهمیت برای جلب اعتماد جامعه جهانی به توانایی حرفه حسابداری و حسابرسی مورد توجه می باشد. متاسفانه رفتارهای غیر اخلاقی و غیر حرفه ای شرکتهای بزرگ حسابرسی از جمله انرون و ورد کام باعث بروز مشکلات جهانی و بی اعتمادی افراد به موسسات حسابداری و حسابرسی شده است.
به دلیل نیاز افراد جامعه به یک مرجع قابل اعتماد که به دور از هر گونه تمایلات جانبدارانه ای بتواند صورتهای مالی ارائه شده توسط شرکتها، را تایید نماید ضرورت توجه به اخلاق حسابداری برای حسابداران حرفه ای و کسانی که به خدمات حسابداری تکیه دارند اهمیت زیادی دارد و حرفه حسابداری باید اصول اخلاقی و قوانینی را تدوین نماید که اعضای آن را ملزم نماید تا به سطحی از خویشتنداری برسند که ماورای این الزامات قانونی و مقررات باشد و این اصول اخلاقی در آنها نهادینه شود. نتایج پژوهش نشان میدهد که آموزش به دانشجویان قبل از ورود به بازار کار، ایجاد و حفظ فرهنگ سازمانی و اخلاقی در موسسات، همسو شدن دوره های آموزشی کشور با دوره های آموزشی در سطح بین الملل می تواند بر رعایت اصول اخلاقی توسط فعالان این رشته موثر باشد.
حسابداری
حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمعآوری، طبقهبندی ، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشهای مالی و صورتهای حسابداری در شکل ها و مدلهای خاص انجام میگیرد. تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برونسازمانی مثل بانکها، مجامع عمومی سازمان ها ی مورد نظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.
به همین دلیل کسانی که تحصیلات دانشگاهی ندارند، بیشتر کار دفترداری انجام می دهند تا حسابداری، چرا که گزارشها وصورتهای مالی این اینگونه از افراد مطابق استاندارد های حسابداری نیست و پردازش کافی نمیشود . برای مثال یک حسابدار تجربی نمی تواند براحتی بین دارایی کوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل شود و یا نمیداند که چگونه باید معاملات ارزی را در دفاتر ثبت کرد. حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، دادههای خام مالی را دریافت نموده، آنها را به نظم در میآورد.
تعاریف متعدد و مختلفی برای حسابداری ارائه شده است که در یکی از قدیمی ترین آنها گفته شده است که"حسابداری زبان تجارت است"درسالهای اخیر با توسعه فناوری اطلاعات و نگرش سیستمی به سازمانها و مدیریت آن حسابداری را به عنوان بخشی از سیستم های اطلاعاتی مدیریت برای تهیه اطلاعات مناسب جهت کنترل و تصمیم گیری دانسته اند، در یکی از تازه ترین تعاریف، حسابداری را به شرح زیر تعریف کرده اند : حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی عبارتست از فرآیند تشخیص و اندازه گیری و ثبت و پردازش رویدادهای اقتصادی - مالی - یک سازمان و تهیه اطلاعات لازم و گزارشگری آن به استفاده کنندگان این اطلاعات.
استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری
استفاده کنندگان داخلی: که این گروه عمدتا افرادی هستند که مدیریت و موسسه کسب وکار را برعهده دارند.
استفاده کنندگان خارجی: این گروه در بیرون از موسسه و سازمان کسب و کار بوده و دارای منافع مالی بالفعل یا بالقوه در موسسه هستند. مانند اعتبار اعتبار دهندگان و طلبکاران و گروهی دیگر دارای علایق مالی غیر مستقیم هستند. مانند - سازمانها و نهاد های مالیاتی و سازمان تامین اجتماعی - وغیره....
پیشینه
حسابداری دانشگاهی عمرش بالغ بر پانصد سال است و با نام لوکا پاچیولی 1495 - میلادی - آغاز شده است. حسابداری مانند هر دانش دیگری در طول عمر پر فراز و نشیب خود تغییرات زیادی داشته است. از مهم ترین تغییرات حسابداری در طول پانصد سال گذشته تغییر ماهیت نظری آن است. حسابداری دانشگاهی در چهارصد سال اول عمر خود عمدتاً رویکردی تکنیکی و فنی داشته است.
در اوایل سده بیستم اولین مباحث نظری در حوزه حسابداری مطرح و وجه علمی بودن آن به مذاق بحث گذاشته می شود. در طول دهه های آغازین سده بیستم مباحث نظری و فلسفی جدی در خصوص تعلق حسابداری به یکی از حوزه های معرفت بشری رواج داشته است. این مجادلات در طرح تخصیص حسابداری به یکی از حوزه های علم یا فن یا هنر به اوج خود میرسد. در اواسط سده بیستم و با احاطه مکتب مثبت گرایی - پازیتیویسم - بر فضای دانشگاهی جهان، نظریه های حسابداری مثبت گرایانه به ظهور میرسد. ضعفهای بنیادین نظریه های مثبت گرایانه در ظرف کمتر از ربع قرن آشکار می شود و حسابداری به تبع سایر محافل علمی وارد دنیای جدید جستارهای فلسفی و نظری می شود. طرح حسابداری انتقادی یا امثال آن نشانه این تحول نظری در حسابداری است .
هدف حسابداری
حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمعآوری، طبقهبندی ، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشهای مالی و صورتهای حسابداری در شکلها و مدلهای خاص انجام میگیرد. تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برونسازمانی مثل بانکها، مجمع عمومی سازمان مورد نظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. به همین دلیل فردی که تحصیلات دانشگاهی ندارد، بیشتر دفتردار است تا حسابدار. چرا که گزارشهای این دسته از افراد مطابق استاندارد نیست و پردازش کافی نمی شود و بیشتر تراز حسابها می باشد. برای مثال یک حسابدار تجربی نمیتواند براحتی بین دارایی کوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل شود و یا نمیداند که چگونه باید معاملات ارزی را در دفاتر ثبت کرد.
حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان به وجود آمده است. به همین دلیل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیتهای اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن ، هدفها و روشهای حسابداری برای جوابگویی به نیازهای اطلاعاتی، توسعه یافته است. چرا که اشخاص، شرکتها و دولت برای تصمیمگیری در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعاتی قابل اتکا دارند که این اطلاعات را به یاری حسابداری میتوان به دست آورد.
از سوی دیگر انجام سرمایهگذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایهگذاران نیز از بعد عرضه سرمایه، تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خودرا به سویی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد. یعنی به دنبال برآورد ریسک سرمایهگذاریها خواهند بود. این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکتها ، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابدای است.
حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، دادههای خام مالی را دریافت نموده، آنها را به نظم در میآورد . محصول نهایی نظام حسابداری گزارشها و صورتهای مالی است که مبنای تصمیمگیری اشخاص ذینفع - مدیران ، سرمایهگذاران ، دولت و ... - قرار میگیرد.
آینده شغلی ، بازار کار ، درآمد
به نظر میرسد فارغالتحصیلان دورههای تحصیلات تکمیلی این رشته، آمادگی و پختگی بیشتری برای حضور در بازار کار دارند .
نتیجه یکی از تحقیقات دانشگاه »کلمبیا « مبنی بر این بود که از دهه 70 به بعد همه شرکتهای موفق، شرکتهایی بودهاند که مدیر آنها تحصیلات مالی داشته است. چون از این دهه به بعد اطلاعات نقش مهمی پیدا کرده است و مهمترین اطلاعات نیز، اطلاعات مالی است که تاثیر بسیاری در تصمیمگیری روسای شرکتها دارد .
فرصتهای شغلی یک حسابدار بسیار گسترده است و از پایینترین سطح تا بالاترین سطح را در بر می گیرد. و با وجود این که در دانشگاههای مختلف کشور اعم از دولتی ، غیرانتفاعی و آزاد، دانشجویان بسیاری در رشته حسابداری تدریس میکنند اما تعداد فارغالتحصیلان بیکار این رشته از بیشتر رشتهها کمتر است. چون از یک موسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانههای کشور حداقل برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند.
