بخشی از مقاله
چکیده
اهداف :پژوهش حاضر بررسی تاثیرروش تدریس مبتنی بر الگوی پیش سازمان دهنده بر مهارتهای اجتماعی دانش آموزان طراحی و اجرا شد.
روشها:طرح از نوع بسط یافته ی پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و به شیوه شبه تجربی بود. نمونه مورد مطالعه شامل 50 نفر از دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان بود که دانش آموزان شرکت کننده در پژوهش به صورت تصادفی انتخاب شدند ابزار اندازه گیری در تحقیق شامل یک پرسش نامه ی مهارت اجتماعی بود که پس از بررسی روائی و پایایی آزمون ها، به عنوان پیش آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد.پس از آن به گروه آزمایش قبل از تدریس پیش سازمان دهنده و به گروه کنترل تدریس بدون پیش سازمان دهنده ارائه گردید.و سپس پس آزمون در هر دو زمینه اجرا گردید. دستاوردها :میانگین نمرات گروه آزمایش تفاوت معنی داری بین پس آزمون و پیگیری با پیش آزمون و همچنین با گروه کنترل نشان داد.بین دو گروه در رشد مهارتهای اجتماعی تفاوت معنی داری وجود داشت.
نتیجه گیری :روش تدریس پیش سازمان دهنده می تواند نقش موثری بریادگیری مهارت اجتماعی دانش آموزان داشته باشد.
مقدمه
در طول تاریخ ، انسان همواره کوشیده است تا تجارب و یافته های خود را به فرزندان و نسل آینده منتقل کند. این نیاز به آموزش و یادگیری ، سبب بقای جوامع بشری شده و بدین سان ، فرهنگ سازی و حفظ آن ، بخشی جدا ناپذیر آرمان های انسانی و شناسنامه ای انسان شده است. آموزش و یادگیری یک وظیفه راهبردی است و همواره این سوال برای صاحبنظران تعلیم و تربیت مطرح بوده است که »می خواهیم چه چیزی را یاد بدهیم و چگونه می خواهیم آن را یاد بدهیم.« برای یک آموزش اثربخش و کارآمد ، استفاده از فنون و راهبردهای مطلوب دارای اهمیت بسیار است.
همگام با تحولات روز افزون دانش و فناوری ، نظام های آموزشی نیز تغییرات را به گونه ای سریع پذیرفته و شاید بیش تر از سایر سازمان ها و نظام ها عرصه ی تغییر و تحول شده اند ، بنابراین تغییر در فرآیند یاد دهی و یادگیری و همگام شدن با نورآوری ها امری مسلم و انکار ناپذیر در جهت کمک به روند رشد همه جانبه شخصیت دانش آموزان است.
امروزه رشد شخصیت همه جانبه ی فرد یکی از هدف های اسلامی و اولیه ی نظام های آموزشی شده است و یکی از جنبه های رشد و شخصیت انسان ، جنبه ی اجتماعی است. - فضلی خانی، - 1382 جنبه ی اجتماعی رشد و آماده کردن دانش آموزان برای به سر بردن با دیگران و همکاری با ایشان مدتهاست که نظر مربیان را جلب کرده است. پژوهش های جامعه شناسان و توسعه ی جامعه شناسی تربیتی در کار مدرسه و توجه معلمان به جنبه ی اجتماعی تعلیم تربیت در این زمینه اثری ویژه داشته است. یکی از میزان های مهم در انتخاب مطالب درسی ، سازمان دادن این مطالب ، تحقق هدف های تربیتی ، اتخاذ روش های مناسب در تدریس ، ارزش سنجی پیشرفت شاگردان و جنبه ی رشد اجتماعی آنان است
همانطور که گفته شد هدف از تدریس، یادگیری مطالب درسی و رشد هم جانبه کودک از جمله رشد اجتماعی آنهاست. که ابزار و روش های تدریس بایستی به گونه طراحی شوند که به تحقق این اهداف کمک نماید.
عده ای از محققان برای یادگیری سلسله مراتبی را ذکر می کنند و معتقدند که بسیاری از موضوعاتی که در مدارس تدریس می شوند اگر سازمانی داشته باشند ، می توانند به صورت سلسله مراتبی از یادگیری بیان شوند به عبارت دیگر ، مطالب آموزشی که قرار است آموخته شوند دارای مفاهیمی هستند که یادگیری آن مفاهیم وابسته به یادگیری پیش نیاز آن است و اگر این قواعد پیش نیازها آموخته نشوند یادگیری صورت نخواهد پذیرفت
آزوبل - 1960 - اولین بار استفاده از پیش سازمان دهنده ها را در یادگیری معنادار کلامی مطرح کرده است. زیرا یادگیری معنی دار از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و آن عبارت است از ایجاد ارتباط بین مطالب جدید و ساخت شناختی یاد گیرنده می باشد. بنابراین ، ساخت شناختی یادگیرنده در زمان یادگیری مهمترین عامل تأثیر گذارنده بر یادگیری و یاد داری مطالب جدید است
یادگیری روش پیش سازمان دهنده رویکردی نوین و فعال است که بستری گسترده برای پژوهش و مطالعه در جنبه ها و متغیرهای گوناگون مرتبط با آن دارد. در این پژوهش نیز ضمن توجه به تاثیر روش پیش سازمان دهنده بر متغیر پیشرفت تحصیلی ، تأثیر روش پیش سازمان دهنده بر مهارتهای اجتماعی دانش آموزان نیز مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد و امید است که روزنه ای برای مطالعه و پژوهش بیشتر و گامی برای بهبود فرایند یاددهی و یادگیری فرزندان این مرز و بوم باشد.
مهارتهای اجتماعی نیز رفتارهایی اکتسابی که از طریق مشاهده ، مدل سازی ،تمرین و بازخورد آموخته می شودو رفتارهای کلامی و غیر کلامی را در بر می گیردو پاسخ های مناسب و موثر رادر بر دارند و بیشتر جنبه تعاملی داشته ،تقویت های اجتماعی را به حداکثر می رسانند .و بر اساس ویژگی ها و محیطی که فرد درآن واقع شده است ،توسعه می یابندو ازطریق آموزش رشد می کنند.
با توجه به آنچه بیان گردید این تحقیق بدنبال این است که تا چه حد روش تدریس پیش سازمان دهنده و استفاده از پیش سازمان دهنده می تواند منجر به ایجاد زمینه بهتری برای یادگیری مطالب مورد تدریس در کلاس درس و رشد مهارت های اجتماعی در دانش آموزان گردد.
پیشینه پژوهش
بررسی ها نشان می دهد که اولین مطالعات در رابطه با پیش سازمان دهنده ها توسط خود آزوبل و با کمک به همکارانش - 1960 - انجام شده است. در این مطالعات آنها نتیجه گرفتند که شاگردانی که مطلب درسی را با پیش سازمان دهنده آموخته بودند ، در مقایسه با آنهایی که همان مطالب را بدون پیش سازمان دهنده قرار گرفته بودند ، موفق تر بودند. زیرا درک و بازیافت درس برایشان آسان تر و سریع تر انجام می گرفت.
نوع خواه در سال 1375 پژوهشی تحت عنوان »تأثیر دانش فرهنگی به عنوان پیش سازمان دهنده در درک خواندن و درک مفاهیم« در دانشکده زبان های خارجی انجام داد.. نتیجه این تحقیقات نشان داد که دانش پیش زمینه فرهنگی شیمی بعنوان یک سازمان دهنده تأثیر زیادی برخواندن و درک مفاهیم دارد.
استوار - - 1378 در پایان نامه خود با عنوان » بررسی نقش پیش سازمان دهنده ها بر وسعت انتقال و رابطه آن با سطح عملکرد تحصیلی« فرضیه هایی را در مورد پیش سازمان دهنده ها آزمود. نتایج تحقیق از این قرار: استفاده از پیش سازمان دهنده موجب افزایش انتقال دور یادگیری می شود ، را مورد تایید قرار داد و پیش بینی نظریه جذب مه یر در مورد تأثیر پیش سازمان دهنده بر انتقال دور یادگیری را مورد تایید قرار داد ولی بر انتقال نزدیک یادگیری تاثیری ندارند . نتایج تحقیق فرضیه سوم میان استفاده از پیش سازمان دهنده و عملکرد تحصیلی رابطه تعاملی وجود دارد بدین ترتیب که هر چه سطح توانایی فراگیر پایین تر باشد از پیش سازمان دهنده استفاده بیشتری می برند را مورد تایید قرار نداد .
در پژوهش متفاوت دیگری یوسفی و دیگران - - 1387 تاثیر دو نوع ارائه پیش سازمان دهنده متنی و سوالی بر میزان یادآوری بررسی کردند .
تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد پیش سازمان ها منجر به افزایش یادآوری قسمت هایی از متن شده بودند که از نظر موضوعی با هم مرتبط بودند.
آزوبل و یوسف - 1963 - برای بررسی تأثیر بلند مدت پیش سازمان دهنده ها در یادگیری مطالعه دیگری را انجام دادند در این مطالعه 162 دانشجو به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. آزمایش طی 4 روز بر روی دانشجویان انجام گرفت و آزمایش در دو نوبت ، اولی بلافاصله بعد از پایان آزمایش و دومی به مدت 10 روز از آزمایش برگزار شد و اختلاف معنی دار بین گروه آزمایش و کنترل مشاهده گردید.
هدف کلی :
تاثیر روش تدریس پیش سازمان دهنده بر مهارتهای اجتماعی دانش آموزان سال اول متوسطه شهر بندرعباس
اهداف جزئی :
تاثیر روش تدریس پیش سازمان دهنده بر یادگیری مهارت اجتماعی دانش آموزان دختر
سوال پژوهش
آیا روش پیش سازمان دهنده بر یادگیری مهارتهای اجتماعی دختر تاثیر دارد؟
فرضیه های پژوهش
فرضیه کلی:دانش آموزانی که روش تدریس مبتنی بر الگوی پیش سازمان دهنده را دریافت کردند نسبت به دانش آموزانی که این روش را دریافت نکردند عملکرد بهتری در آزمون های مهارت های اجتماعی خواهند داشت.
فرضیه جزئی :روش تدریس پیش سازمان دهنده باعث افزایش سطح یادگیری مهارتهای اجتماعی در دانش آموزان دختر می شود.
نوع پژوهش:
پژوهش حاضر شبه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل است و با هدف بررسی میزان تاثیر روش پیش سازمان دهنده بر مهارتهای اجتماعی دختر در درس مطالعات اجتماعی انجام گردیده است .در زمینه سنجش مهارت های اجتماعی طرح تحقیق به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین منظور قبل از اجرای تحقیق به هر دو گروه آزمایش و گروه کنترل پیش آزمون مهارتهای اجتماعی داده شد و پس از اجرای روش تدریس بر روی گروه آزمایشی به کلیه گرو هها پس آزمون مهارتهای اجتماعی داده شد.
تفاوت نمرات پس آزمون دانش آموزان در گرو ه های آزمایش و کنترل در هر یک از مقیاسهای مهارت های اجتماعی به عنوان ملاکی جهت مقایسه مورد استفاده قرار گرفت.
